«روزنامه دریایی سرآمد» ریشه بحران انرژی در یکی از کشورهای آمریکای لاتین را بررسی کرد؛
خاموشیهای اکوادر زیر سایه عملکرد ضعیف شرکتهای چینی
خشکسالی چه نقشی در بروز بحران انرژی دارد؟
گروه انرژی - توحید ورستان - در سه ماه گذشته، دولت اکوادور برای مبارزه با خشکسالی در رودخانههای «مزار» و «کوکا» تلاشهای بسیاری کرده است. این خشکسالیها به دلیل ال نینو رخ داده و سیستم عمدتاً برق آبی اکوادور را مجبور میکند تا ساعات طولانی خاموشی و قطع برق را در سراسر کشور اعمال کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اگرچه دانیل نوبوآ، رئیس جمهور اکوادور مدتی پیش از پایان خاموشی خبر داده، اما این بحران هنوز پابرجاست. هرچند خشکسالی عامل اصلی این خاموشیها هستند، اما عامل دیگری احتمالا این موضوع را تشدید کند و آن عملکرد ضعیف سدهای برق آبی ساخته شده توسط شرکتهای دولتی چین است.
نقش شرکتهای چینی در انرژی برق آبی
به گزارش نشریه دیپلمات؛ در حال حاضر، شرکتهای دولتی چین هشت نیروگاه برق آبی در اکوادور ساخته یا در حال حاضر راهاندازی کردهاند و در مجموع حداکثر ۲۵۰۰ مگاوات تولید میکنند که یک سوم کل بخش انرژی اکوادور است. حداقل سه مورد از این سایتهای برق آبی بر روی رودخانههایی هستند که با شرایط بحرانی خشکسالی مواجه هستند. در رودخانه مزار، نیروگاه سوپلادورا و مزار به شدت تحت تأثیر ال نینو قرار گرفتهاند.
نیروگاه برق آبی سوپلادورا، اگرچه متعلق به شرکت دولتی اکوادور Hidropaute است، اما توسط گروه چین «گژوبا» ساخته و عملیات آن در سال ۲۰۱۶ آغاز شد. هزینه ساخت این تاسیسات ۵۰۰ میلیون دلار بوده که ۸۵ درصد آن از بانک صادرات و واردات چین تامین شده و ظرفیت کل آن ۴۸۷ مگاوات است. از ۵ سپتامبر، نیروگاه سوپلادورا تنها با ۱۶ درصد از کل تولید خود فعالیت میکرد.
هرچند بدون تردید شرایط خشکسالی مقصر اصلی است، اما برخی گزارشها نشان میدهد که گژوبا به درستی کارگران اکوادوری را برای نگهداری از آن آموزش نداده است. براساس برآوردها نسبت کارگران اکوادوریها به اتباع چینی ۸ به ۲ است، اما چینیها دارای موقعیتهای مهمتر و همچنین دارای حقوق بالاتر هستند.
همچنین در شرایط خشکسالی نیروگاه برق آبی مزار-دوداس در امتداد رودخانه پیندلینگ و مزار قرار دارد که ۲۱ مگاوات برق تولید میکند. این پروژه توسط شرکت ملی مهندسی برق چین در سال ۲۰۱۱ ساخته، بودجه ساخت آن توسط بانک توسعه چین به مبلغ ۴۱.۶ میلیون دلار تامین و عملیات در آوریل ۲۰۱۵ آغاز شد. این نیروگاه در منطقه حفاظت شده جنگل دوداس-مزار ساخته شد، اما از چون یک سد کوچکتر است، کمترین تأثیر زیست محیطی را دارد. اما با خشکسالیهای فعلی، هر گونه مداخله در جریان آب که توسط این سدها انجام میشود، تأثیرات بیشتری را بر صدها گونه گیاهی، جانوری و حیات وحش در جنگلهای حفاظت شده وارد میکند.
رودخانه کوکا نیز از این شرایط آسیب میبیند و سد «کوکا کودو سینکلر» را تحت تأثیر قرار میدهد که در حال حاضر با تولید ۵۹ درصد از ظرفیت ۱۵۰۰ مگاواتی خود کار میکند. این واحد تنها ۳۵ درصد از کل برق اکوادور را تولید میکند. این سد که در سال ۱۹۷۶ توسط دولت اکوادور پیشنهاد شد تا سال ۲۰۱۰ بانک صادرات و واردات چین بیش از نیمی از هزینه را با وام ۱.۶۸ میلیارد دلاری به دولت اکوادور پرداخت کرد.
در نهایت، این سد توسط سینوهیدرو، یکی دیگر از شرکتهای دولتی چین، با هزینه کل ۲.۶ میلیارد دلار ساخته شده است. سینوهیدرو در طول دوره ساخت و مدیریت این تاسیسات با ۱۴ پرونده مدنی و ۸۰ پرونده کارگری مواجه بوده است. علاوه بر این، این سد در نزدیکی یک آتشفشان فعال ساخته شد که باعث ایجاد بیش از ۷۵۰۰ ترک در سازه آن شده است. با این حال قابل توجهترین مسئله فساد مداوم مرتبط با سد کوکاکودوسینکلر است. تقریباً تمام مقامات ارشد اکوادوری که در ساخت این پروژه نقش داشتهاند به اتهام رشوه زندانی یا محکوم شدهاند.
برنامه پکن برای امنیت غذایی
در حال حاضر، اکوادور در مقابله با خشکسالی و سایر پدیدههای آب و هوایی ال نینو با مشکل جدی مواجه بوده که باعث خاموشیهای ناگهانی در سراسر منطقه شده است. با این حال، حتی قبل از این مشکلات، بخش برق آبی این کشور به دلیل نقش چین جنجالهای گستردهای را به خود جلب کرده بود. سرمایهگذاری در انرژی سبز بخشی از دستور کار پکن برای افزایش تعامل اقتصادی خود در منطقه است. برای چین، اکوادور یک متحد جذاب در آمریکای لاتین است؛ این کشور در اقیانوس آرام واقع شده که میتواند به تضمین امنیت غذایی چین کمک کند و همچنین دارای ذخایر مس قابل توجهی است.
پکن به طور فزایندهای به واردات مواد غذایی وابسته شده است، زیرا سرزمین اصلی چین کمتر از ۱۰ درصد از زمینهای قابل کشت جهان را در اختیار دارد. چین از سال ۲۰۰۴ واردکننده خالص مواد غذایی به ویژه سویا، ذرت، گندم، برنج، محصولات لبنی، روغنهای خوراکی، شکر، گوشت و غذاهای فرآوری شده بوده است.
در ماه مه ۲۰۲۳، اکوادور و پکن با امضای توافقنامه تجارت آزاد که به ویژه محصولات کشاورزی را برای کاهش تعرفه هدف قرار میدهد، روابط اقتصادی خود را با یکدیگر افزایش دادند. توافقنامه تجارت آزاد پتانسیل افزایش تجارت دوجانبه را به میزان ۳ تا ۴ میلیارد دلار در مدت ۱۰ سال دارد. علاوه بر این، اکوادور به دنبال توسعه صنعت مس خود است که چین با آن ارتباط دارد. شرکتهای دولتی چین در حال حاضر دو معدن را در اکوادور راه اندازی میکنند که سالانه حدود ۲۹۰ هزار تن مس صادر میشود.
این امر شامل معدن مس-طلا میرادور، متعلق به Ecuacorriente، یک شرکت تابعه کنسرسیوم چینی CRCC-Tongguan است. این معدن قرار است سالانه ۸۵۰۰۰ تن مس، طلا و نقره تولید کند. به طور کلی، سرمایهگذاری در معدن، پروژههای زیرساختی و کشاورزی، اهرم چین بر اکوادور را افزایش میدهد. اما این دستاوردها به دلیل مدیریت ضعیف شرکتهای چینی، به ویژه در بخش برق آبی، به طور مستمر از بین
رفته است.
تغییر رویکرد اکوادر برای مقابله با بحران انرژی
رهبران اکوادور باید تقویت روابط اقتصادی با چین و در عین حال حفاظت از حاکمیت کشور خود را متعادل کنند. با این حال، اقداماتی وجود دارد که میتوان برای کاهش خطر انجام داد. نخست، اکوادور میتواند به تنوع بخشیدن به شرکای خود ادامه دهد. در فوریه ۲۰۲۴، شرکتهای ایالات متحده با مقامات دولتی اکوادور در مورد مدیریت حوضه رودخانه کوکا ملاقات کرد. فعل و انفعالات بیشتر از این نوع میتواند تعامل بیشتری ایجاد و به اکوادور کمک کند تا انعطافپذیری خود را در برابر خشکسالیهای آینده بهبود بخشد.
اکوادور همچنین میتواند منابع انرژی جایگزین را در نظر بگیرد. تا سال 2021 حدود 79 درصد از کل تولید انرژی در اکوادور از نیروگاههای آبی تامین میشد. همچنین، نیروی باد تنها ۰.۲ درصد از کل انرژی تولید شده را تشکیل میداد. با تخریب سریع منابع انرژی آبی به دلیل فرسایش و عوامل آب و هوایی، نیروی باد یا سایر منابع انرژی جایگزین میتواند موثرتر باشد. به ازای هر مگاوات یک توربین بادی برای تولید برق ۱.۳ میلیون دلار هزینه دارد. توربینهای بادی تجاری دارای ظرفیت ۲-۳ مگاوات و ظرفیت فراساحلی میتواند به ۱۶-۱۸ مگاوات برسد. این رقم را با سد کوکا کودو سینکلر مقایسه کنید؛ برای ایجاد حداکثر ظرفیت ۱۵۰۰ مگاوات ۲.۶ میلیارد دلار هزینه داشت، اما ۱۵۰۰ مگاوات در توربینهای بادی فقط ۱.۹ میلیارد هزینه دارد.
با توجه به اینکه بخش اعظم بخش شرقی اکوادور دارای زمین مناسب است، احتمالا جذب سرمایهگذاری برای ایجاد توربینهای بادی بیشتر باشد. به طور کلی، این راهحلها ممکن است به سلامت کوتاهمدت و بلندمدت محیط زیست اکوادور و همچنین برای مبارزه با هرگونه بحران آب و هوایی بیشتر، استقلال رویکردی بدهد.