«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد؛
فرصت‌سازی «ترانزیت خودرو» برای اقتصاد دریامحور
کریدور شمال - جنوب ظرفیت مناسبی برای ترانزیت خودرو است
گروه حمل و نقل -سعید قلیچی - باز شدن مسیر واردات خودروهای خارجی به کشور پس از سال‌ها، علاوه بر امکان دسترسی به خودروهای باکیفیت برای مصرف‌کنندگان، فرصت‌های اقتصادی زیادی نیز برای کشور به همراه داشته است. رونق گرفتن بنادر برای تخلیه خودروهای وارداتی تنها یکی از این بخش‌های اقتصادی است که طی ماه‌های گذشته رونق بیشتری گرفته است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترانزیت خودرو می‌تواند یکی از بخش‌های کلیدی در تحقق اقتصاد دریامحور باشد. این حوزه با ایجاد درآمد، اشتغال‌زایی و توسعه زیرساخت‌ها، نقشی مؤثر در رشد اقتصادی کشور ایفا می‌کند. ایران به واسطه سواحل گسترده و وجود بنادر مختلف ضمن برخورداری از موقعیت جغرافیایی ویژه و ظرفیت‌های بندری و زیرساختی گسترده‌ای دارد که می‌تواند سواجل جنوب کشور را به قطب اصلی ترانزیت خودرو در منطقه تبدیل کند و از این طریق جایگاه ایران را در تجارت جهانی ارتقا بخشد.
اهمیت بنادر برای واردات خودرو
وجود بنادر مختلفی همچون بندر شهید باهنر، بندر لنگه و بندر سیریک طی ماه‌های گذشته بارها به واسطه اخبار مربوط به پهلوگیری کشتی‌های حامل خودروهای وارداتی در رسانه‌های خبری منعکس شده است. این بنادر در حال حاضر نقش محوری در زمینه ترانزیت خودرو به کشورهای منطقه ایفا می‌کنند. همچنین باید گفت که استان‌های جنوبی ایران بواسطه اتصال با دریای عمان و خلیج فارس و با وجود ظرفیت‌های بندری، پتانسیل‌های توسعه‌ای زیادی برای ایفای نقشی موثر در تحقق اهداف اقتصاد دریامحور ایفا می‌کنند.
تعدادی از بنادر جنوبی ایران در حال حاضر دارای زیرساخت‌های لازم برای ایفای نقش موثر در توسعه اقتصاد دریامحور هستند. از طرف دیگر دسترسی این بنادر به آب‌های عمیق، آنها را در عمل به یکی از مراکز اصلی واردات خودرو برای کشور تبدیل کرده است. این بنادر در کنار یکدیگر به فعالیت مشغول هستند و این قابلیت را دارا هستند تا برای کاهش فشار عملیاتی از بنادر مرکزی تبدیل به بنادر مکمل شوند.
اقتصاد دریامحور یکی از رویکردهای نوین در توسعه اقتصادی است که تمرکز آن بر استفاده حداکثری از منابع، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های دریایی برای ایجاد اشتغال، درآمدزایی و افزایش تعاملات تجاری است در این میان، ترانزیت خودرو به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی، تأثیر گسترده‌ای در تحقق اهداف اقتصاد دریامحور دارد.
ظرفیت‌های ترانزیت خودرو برای اقتصاد
ترانزیت خودرو از طریق بنادر، منبع درآمدی پایدار برای دولت و بخش خصوصی است درآمدهای مستقیم حاصل از این فعالیت شامل عوارض بندری: هزینه‌هایی که به ازای هر خودرو برای تخلیه، بارگیری، و نگهداری در بنادر دریافت می‌شود. همچنین در حوزه خدمات گمرکی و لجستیکی، فرایندهای گمرکی مرتبط با ورود و خروج خودرو، منبع درآمد قابل‌توجهی برای دولت و اپراتورهای بندری محسوب می‌شود، در حوزه هزینه‌های حمل‌ونقل نیز فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی، جریان مالی گسترده‌ای در این حوزه ایجاد می‌کند. در کنار این درآمدها، صنایع وابسته، مانند خدمات تعمیر و نگهداری کشتی‌ها، انبارداری، و تأمین سوخت نیز از رونق ترانزیت خودرو بهره‌مند می‌شوند.
فعالیت‌های ترانزیت خودرو زنجیره‌ای از اشتغال‌زایی را در بخش‌های مختلف ایجاد می‌کند بخش‌های مستقیم: شامل کارکنان بندری (تخلیه و بارگیری خودروها)، رانندگان کامیون‌های حمل خودرو، و کارکنان گمرک و بخش‌های غیرمستقیم: شامل مشاغلی در حوزه انبارداری، خدمات رفاهی برای رانندگان، تولید قطعات و تجهیزات حمل‌ونقل، و خدمات پشتیبانی لجستیکی. این زنجیره اشتغال، به‌ویژه در مناطق ساحلی و بنادر، تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش نرخ بیکاری و تقویت معیشت جوامع محلی دارد.
ترانزیت خودرو از بنادر ایران به بازارهای مختلفی از جمله بازار عراق و کشورهای آسیای میانه، این مناطق را به حلقه‌ای کلیدی در زنجیره تأمین خودرو تبدیل کرده است. این نقش شامل: تسهیل ورود خودروهای تولیدشده در کشورهای ثالث به بازارهای منطقه‌ای و ارتقای جایگاه تجاری بنادر ایران در شبکه حمل‌ونقل جهانی می‌شود این فعالیت‌ها، با ایجاد روابط تجاری قوی‌تر، همکاری‌های منطقه‌ای را تقویت می‌کند و ایران را به‌عنوان هاب ترانزیتی خودرو در منطقه معرفی می کند.
با بهره‌برداری بهینه از بنادر برای ترانزیت خودرو، هزینه‌ها و زمان حمل‌ونقل خودروها به مقاصد نهایی به‌شدت کاهش می‌یابد. برای مثال مسیرهای دریایی و زمینی ایران به کشورهای عراق و آسیای میانه، از نظر مسافت و امنیت، برتری قابل‌توجهی نسبت به رقبا، نظیر امارات و ترکیه، دارد و کاهش زمان و هزینه‌های ترانزیت، جذابیت بنادر ایران را برای شرکت‌های بین‌المللی افزایش می‌دهد.
تقویت زیرساخت‌های بندری با ترانزیت خودرو
افزایش تقاضا برای ترانزیت خودرو، دولت و بخش خصوصی را به سمت توسعه زیرساخت‌های دریایی و بندری سوق می‌دهد. این اقدامات شامل: بهبود عمق و دسترسی اسکله‌ها: برای پذیرش کشتی‌های بزرگ‌تر و افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری، توسعه انبارها و پارکینگ‌ها: برای نگهداری خودروهای وارداتی و صادراتی، مدرنیزه کردن تجهیزات بندری: شامل جرثقیل‌های تخلیه خودرو، سیستم‌های ردیابی و مدیریت کالا، و تسریع در فرایندهای گمرکی. همچنین این سرمایه‌گذاری‌ها نه‌تنها برای ترانزیت خودرو بلکه برای سایر فعالیت‌های بندری نیز سودآور است و ظرفیت رقابت‌پذیری بنادر ایران را در مقیاس منطقه‌ای و جهانی افزایش می‌دهد.
با گسترش فعالیت‌های ترانزیت خودرو، بنادر ایران به مراکز مهمی در شبکه حمل‌ونقل جهانی تبدیل می‌شوند این امر، نه‌تنها جایگاه اقتصادی ایران را تقویت می‌کند، بلکه نفوذ ژئوپلیتیکی کشور در منطقه را افزایش می‌دهد. ترانزیت خودرو به‌عنوان یکی از پرسودترین حوزه‌های حمل‌ونقل دریایی، می‌تواند نقشی کلیدی در تحقق اقتصاد دریا محور داشته باشد هرمزگان، با برخورداری از موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد و ظرفیت‌های بندری، می‌تواند از این فرصت طلایی بهره‌برداری کرده و به قطب اصلی حمل‌ونقل خودرو در منطقه تبدیل شود. سرمایه‌گذاری در این حوزه، راهی مطمئن برای دستیابی به توسعه پایدار و گسترش تعاملات تجاری بین‌المللی است.
ترانزیت خودرو با استفاده از ظرفیت کریدور شمال - جنوب
سال ها قبل موضوع راه‌اندازی مسیر ترانزیتی خودرو از کشورهای حاشیه خلیج فارس به کشورهای حوزه خزر مورد توجه ایران قرار داشته است. بر این اساس می‌توان گفت که با توجه به اهمیت کریدورهای تجاری عبوری از ایران و استفاده از ظرفیت های این کریدورها برای توسعه تجارت با کشورهای همسایه و ترانزیت کالا از مسیر ایران به کشورهای دیگر، این موضوع جهت توسعه دیپلماسی لجستیکی کشور در دستور کار قرار گرفته است. به اعتقاد کارشناسان بی شک این مسیر ترانزیتی که کشورهای کشورهای حاشیه خلیج فارس را به کشورهای حاشیه خزر متصل می کند، الگوی مناسبی در فعال سازی دالان های تجاری کریدور بین المللی شمال - جنوب با استفاده از مزیت های قانونی، جغرافیایی و لجستیکی است.
همچنین پیش از این گفته شده بود که با توسعه و تکمیل زیرساخت های لجستیکی و فعالسازی کریدورهای عبوری مانند کریدور شمال - حنوب و کریدور چین - قزاقستان - ایران به شاهراه ترانزیت و هاب داد و ستد کالاهای استراتژیک تبدیل خواهد شد. در این میان می‌توان گفت که ایجاد زیرساخت‌های مناسب در بنادر کشور و تسهیل امور مربوط به ترانزیت، می‌توان شاهد رونق بیشتر فعالیت‌های ترانزیتی در کشور بود و از این طریق برای بهبود وضعیت و بهره‌برداری مناسب از ظرفیت بنادر کشور و رونق توسعه اقتصاد دریامحور نیز برنامه ریزی کرد.
گروه حمل و نقل -سعید قلیچی - باز شدن مسیر واردات خودروهای خارجی به کشور پس از سال‌ها، علاوه بر امکان دسترسی به خودروهای باکیفیت برای مصرف‌کنندگان، فرصت‌های اقتصادی زیادی نیز برای کشور به همراه داشته است. رونق گرفتن بنادر برای تخلیه خودروهای وارداتی تنها یکی از این بخش‌های اقتصادی است که طی ماه‌های گذشته رونق بیشتری گرفته است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترانزیت خودرو می‌تواند یکی از بخش‌های کلیدی در تحقق اقتصاد دریامحور باشد. این حوزه با ایجاد درآمد، اشتغال‌زایی و توسعه زیرساخت‌ها، نقشی مؤثر در رشد اقتصادی کشور ایفا می‌کند. ایران به واسطه سواحل گسترده و وجود بنادر مختلف ضمن برخورداری از موقعیت جغرافیایی ویژه و ظرفیت‌های بندری و زیرساختی گسترده‌ای دارد که می‌تواند سواجل جنوب کشور را به قطب اصلی ترانزیت خودرو در منطقه تبدیل کند و از این طریق جایگاه ایران را در تجارت جهانی ارتقا بخشد.
اهمیت بنادر برای واردات خودرو
وجود بنادر مختلفی همچون بندر شهید باهنر، بندر لنگه و بندر سیریک طی ماه‌های گذشته بارها به واسطه اخبار مربوط به پهلوگیری کشتی‌های حامل خودروهای وارداتی در رسانه‌های خبری منعکس شده است. این بنادر در حال حاضر نقش محوری در زمینه ترانزیت خودرو به کشورهای منطقه ایفا می‌کنند. همچنین باید گفت که استان‌های جنوبی ایران بواسطه اتصال با دریای عمان و خلیج فارس و با وجود ظرفیت‌های بندری، پتانسیل‌های توسعه‌ای زیادی برای ایفای نقشی موثر در تحقق اهداف اقتصاد دریامحور ایفا می‌کنند.
تعدادی از بنادر جنوبی ایران در حال حاضر دارای زیرساخت‌های لازم برای ایفای نقش موثر در توسعه اقتصاد دریامحور هستند. از طرف دیگر دسترسی این بنادر به آب‌های عمیق، آنها را در عمل به یکی از مراکز اصلی واردات خودرو برای کشور تبدیل کرده است. این بنادر در کنار یکدیگر به فعالیت مشغول هستند و این قابلیت را دارا هستند تا برای کاهش فشار عملیاتی از بنادر مرکزی تبدیل به بنادر مکمل شوند.
اقتصاد دریامحور یکی از رویکردهای نوین در توسعه اقتصادی است که تمرکز آن بر استفاده حداکثری از منابع، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های دریایی برای ایجاد اشتغال، درآمدزایی و افزایش تعاملات تجاری است در این میان، ترانزیت خودرو به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی، تأثیر گسترده‌ای در تحقق اهداف اقتصاد دریامحور دارد.
ظرفیت‌های ترانزیت خودرو برای اقتصاد
ترانزیت خودرو از طریق بنادر، منبع درآمدی پایدار برای دولت و بخش خصوصی است درآمدهای مستقیم حاصل از این فعالیت شامل عوارض بندری: هزینه‌هایی که به ازای هر خودرو برای تخلیه، بارگیری، و نگهداری در بنادر دریافت می‌شود. همچنین در حوزه خدمات گمرکی و لجستیکی، فرایندهای گمرکی مرتبط با ورود و خروج خودرو، منبع درآمد قابل‌توجهی برای دولت و اپراتورهای بندری محسوب می‌شود، در حوزه هزینه‌های حمل‌ونقل نیز فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی، جریان مالی گسترده‌ای در این حوزه ایجاد می‌کند. در کنار این درآمدها، صنایع وابسته، مانند خدمات تعمیر و نگهداری کشتی‌ها، انبارداری، و تأمین سوخت نیز از رونق ترانزیت خودرو بهره‌مند می‌شوند.
فعالیت‌های ترانزیت خودرو زنجیره‌ای از اشتغال‌زایی را در بخش‌های مختلف ایجاد می‌کند بخش‌های مستقیم: شامل کارکنان بندری (تخلیه و بارگیری خودروها)، رانندگان کامیون‌های حمل خودرو، و کارکنان گمرک و بخش‌های غیرمستقیم: شامل مشاغلی در حوزه انبارداری، خدمات رفاهی برای رانندگان، تولید قطعات و تجهیزات حمل‌ونقل، و خدمات پشتیبانی لجستیکی. این زنجیره اشتغال، به‌ویژه در مناطق ساحلی و بنادر، تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش نرخ بیکاری و تقویت معیشت جوامع محلی دارد.
ترانزیت خودرو از بنادر ایران به بازارهای مختلفی از جمله بازار عراق و کشورهای آسیای میانه، این مناطق را به حلقه‌ای کلیدی در زنجیره تأمین خودرو تبدیل کرده است. این نقش شامل: تسهیل ورود خودروهای تولیدشده در کشورهای ثالث به بازارهای منطقه‌ای و ارتقای جایگاه تجاری بنادر ایران در شبکه حمل‌ونقل جهانی می‌شود این فعالیت‌ها، با ایجاد روابط تجاری قوی‌تر، همکاری‌های منطقه‌ای را تقویت می‌کند و ایران را به‌عنوان هاب ترانزیتی خودرو در منطقه معرفی می کند.
با بهره‌برداری بهینه از بنادر برای ترانزیت خودرو، هزینه‌ها و زمان حمل‌ونقل خودروها به مقاصد نهایی به‌شدت کاهش می‌یابد. برای مثال مسیرهای دریایی و زمینی ایران به کشورهای عراق و آسیای میانه، از نظر مسافت و امنیت، برتری قابل‌توجهی نسبت به رقبا، نظیر امارات و ترکیه، دارد و کاهش زمان و هزینه‌های ترانزیت، جذابیت بنادر ایران را برای شرکت‌های بین‌المللی افزایش می‌دهد.
تقویت زیرساخت‌های بندری با ترانزیت خودرو
افزایش تقاضا برای ترانزیت خودرو، دولت و بخش خصوصی را به سمت توسعه زیرساخت‌های دریایی و بندری سوق می‌دهد. این اقدامات شامل: بهبود عمق و دسترسی اسکله‌ها: برای پذیرش کشتی‌های بزرگ‌تر و افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری، توسعه انبارها و پارکینگ‌ها: برای نگهداری خودروهای وارداتی و صادراتی، مدرنیزه کردن تجهیزات بندری: شامل جرثقیل‌های تخلیه خودرو، سیستم‌های ردیابی و مدیریت کالا، و تسریع در فرایندهای گمرکی. همچنین این سرمایه‌گذاری‌ها نه‌تنها برای ترانزیت خودرو بلکه برای سایر فعالیت‌های بندری نیز سودآور است و ظرفیت رقابت‌پذیری بنادر ایران را در مقیاس منطقه‌ای و جهانی افزایش می‌دهد.
با گسترش فعالیت‌های ترانزیت خودرو، بنادر ایران به مراکز مهمی در شبکه حمل‌ونقل جهانی تبدیل می‌شوند این امر، نه‌تنها جایگاه اقتصادی ایران را تقویت می‌کند، بلکه نفوذ ژئوپلیتیکی کشور در منطقه را افزایش می‌دهد. ترانزیت خودرو به‌عنوان یکی از پرسودترین حوزه‌های حمل‌ونقل دریایی، می‌تواند نقشی کلیدی در تحقق اقتصاد دریا محور داشته باشد هرمزگان، با برخورداری از موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد و ظرفیت‌های بندری، می‌تواند از این فرصت طلایی بهره‌برداری کرده و به قطب اصلی حمل‌ونقل خودرو در منطقه تبدیل شود. سرمایه‌گذاری در این حوزه، راهی مطمئن برای دستیابی به توسعه پایدار و گسترش تعاملات تجاری بین‌المللی است.
ترانزیت خودرو با استفاده از ظرفیت کریدور شمال - جنوب
سال ها قبل موضوع راه‌اندازی مسیر ترانزیتی خودرو از کشورهای حاشیه خلیج فارس به کشورهای حوزه خزر مورد توجه ایران قرار داشته است. بر این اساس می‌توان گفت که با توجه به اهمیت کریدورهای تجاری عبوری از ایران و استفاده از ظرفیت های این کریدورها برای توسعه تجارت با کشورهای همسایه و ترانزیت کالا از مسیر ایران به کشورهای دیگر، این موضوع جهت توسعه دیپلماسی لجستیکی کشور در دستور کار قرار گرفته است. به اعتقاد کارشناسان بی شک این مسیر ترانزیتی که کشورهای کشورهای حاشیه خلیج فارس را به کشورهای حاشیه خزر متصل می کند، الگوی مناسبی در فعال سازی دالان های تجاری کریدور بین المللی شمال - جنوب با استفاده از مزیت های قانونی، جغرافیایی و لجستیکی است.
همچنین پیش از این گفته شده بود که با توسعه و تکمیل زیرساخت های لجستیکی و فعالسازی کریدورهای عبوری مانند کریدور شمال - حنوب و کریدور چین - قزاقستان - ایران به شاهراه ترانزیت و هاب داد و ستد کالاهای استراتژیک تبدیل خواهد شد. در این میان می‌توان گفت که ایجاد زیرساخت‌های مناسب در بنادر کشور و تسهیل امور مربوط به ترانزیت، می‌توان شاهد رونق بیشتر فعالیت‌های ترانزیتی در کشور بود و از این طریق برای بهبود وضعیت و بهره‌برداری مناسب از ظرفیت بنادر کشور و رونق توسعه اقتصاد دریامحور نیز برنامه ریزی کرد.