«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد؛
ضرورت ایجاد زیرساختهای اینترنتی برای توسعه مَکُران
گروه توسعه دریاپایه - سعید قلیچی- اهمیت دسترسی به اینترنت باکیفیت برای سهولت ارتباط میان ساکنان مناطق و همچنین رونق کسب و کارهای مختلف در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست. ایجاد زیرساختهای اینترنتی و ارتباطی نیز یکی از موارد مهم برای پایهگذاری توسعه متوازن و همسو با ارتباطات جهانی است. در چنین شرایطی است که توسعه زیرساختهای اینترنتی و مخابراتی برای منطقهای مانند سواحل مَکُران دارای اهمیت بالایی میشود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، «سواحل مَکُران نیازمند زیرساختهای اینترنتی برای توسعه اقتصاد دریامحور است چراکه امکان دسترسی به اینترنت نقش عمده در این توسعه ایفا میکند.» این عبارت، بخشی از صحبتهای علی عبدالعلیزاده، ماینده ویژه رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور در «نشست بررسی مسائل جنوب استان سیستان و بلوچستان» در شهر چابهار بود. این البته اولین مرتبه نیست که موضوع زیرساختهای اینترنتی و ارتباطی در منطقه سواحل مَکُران مورد توجه قرار میگیرد. پیش از این نیز بارها درباره ضرورت ایجاد زیرساختهای لازم برای رسیدن به توسعه متوازن و همسو با سایر نقاط جهان مطرح شده است.
بررسی تاریخچه این موضوع به خبرهای متنوعی در زمان های مختلف میرسد. در یکی از این نمونهها در تابستان 1399، بهروز آقایی، مدیرکل وقت بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اعلام کرده بود که توسعه زیرساختهای مخابراتی و ارتباطات دریایی نوار ساحلی در قالب پروژههای مخابرات دریایی سواحل مَکُران در حال توسعه است. از جمله پروژههایی که آن زمان برای انجام مطالعات پوشش کامل رادیویی سواحل سیستان و بلوچستان اجرایی شده بود، شامل چهار سایت Unmanned مخابرات دریایی در پسابندر، بریس، گوردیم و زرآباد بود که اعلام شده بود با راهاندازی و بهرهبرداری از این ایستگاهها، منطقه A۱ آبهای سواحل مَکُران تحت پوشش کامل رادیویی دریایی قرار خواهد گرفت.
در راستای ارتقای سطح ایمنی دریانوردی سواحل مَکُران ساخت اسکلههای ناجی و مراکز فرعی جستجو و نجات دریایی در بنادر و پسابندر با هدف ارتقای ایمنی تردد دریایی، جلوگیری از بروز حوادث احتمالی و ایجاد بستر مناسب جهت ارائه خدمات با کیفیت و کمیت بیشتر در دستور کار قرار گرفته بود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که توسعه زیرساختهای مخابراتی یکی از اقدامات الزامی در منطقه سواحل مَکُران است که اجرای آن، می تواند نقش بسزایی برای کاهش سوانح دریایی در آن منطقه داشته باشد.
اهمیت اینترنت برای آرامش ساحلنشینان
در چنین شرایطی است که علی عبدالعلیزاده، نماینده ویژه رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور در نشست روز جمعه که با حضور رئیس جمهور در چابهار برگزار شد؛ اظهار کرد: مَکُران و سیستان و بلوچستان استعداد فوق العادهای برای بهرهمندی در توسعه دریامحور دارند، نقش عمده در حوزه دریا محور را ساکنان محلی و مردم بومی این منطقه ایفا میکنند. وی ادامه داد: شیرینی توسعه دریامحور را هم این مردم زودتر از بقیه ایرانیان خواهند چشید و از آن استفاه خواهند کرد.
نماینده ویژه رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور خطاب به رئیس جمهور افزود: تجربه جهانی نشان میدهد که امروز زیربناها و زیرساختهایی مانند راه، آب، آموزش و بهداشت برای مردم ضروری است اما امکان دسترسی مردم به اینترنت زیرساختی است که بالاتر از همه اینها در توسعه، افزایش آگاهی مردم و در رشد اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود. وی خاطرنشان کرد: پهنای باند و سرعت اینترنت در سالهای گذشته در کشور فراموش شده و بسیار پایین نگه داشته شده است بنابراین خواهشمندیم برای توسعه همه مناطق ایران به ویژه مناطق دور افتاده مانند سیستان و بلوچستان توسعه اینترنت، دسترسی آسان و ارزان اینترنت را برای مردم این منطقه صادر کنید. عبدالعلی زاده بیان کرد: در توسعه دریا محور و ارتباط مردم ساحلی کشور با دریا و خانوادههایشان در اقیانوسها اینترنت نقش تعیین کننده ای در آرامش روح و روان آنها خواهد داشت.
نقش موثر اینترنت در توسعه اقتصاد دریامحور
بسیاری از کارشناسان سالهاست که میگویند کسب و کارهای دریایی مدتهاست با تکیه بر اینترنت و داده، به پیش میروند. در این میان ممکن است گاهی برخی اتفاقات موجب شود تا این جریان قطع و سکون و ضرر بر بخشهای یاد شده و ایجاد شود. تجربه بسیاری از کشورها نیز نشان میدهد که سهولت دسترسی به اینترنت باکیفیت یکی از مهمترین عواملی است که میتواند ضامن امنیت برای رشد اقتصادی باشد. منظور از امنیت اقتصادی مورد اشاره، مسالهای است که سالهاست مورد توجه سرمایهگذاران کشورهای مختلف قرار گرفته و یکی از انگیزههای اصلی آنها برای حضور در نقاط مختلف است. این امنیت اقتصادی در صورت ایجاد میتواند، تضمین کننده رشد اقتصادی بیشتر برای مناطق مختلف کشور باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که در دنیای امروز قطع شدن اینترنت حتی برای زمانی کوتاه به منزله تضییع حقوق مدنی و سیاسی جامعه است، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم را نیز زیر پا میگذارد و میتواند کسبوکارهای زیادی را از نفس بیندازد و از همه مهمتر اینکه میتواند اعتماد کارآفرینان و سرمایهگذاران را به بازار و محیط کسبوکار مخدوش کند و از بین ببرد. با این اتفاق خطر انزوا در تمامی بخشهای حمل و نقل از جمله مهمرتیرن آنها دریا بیخ گوش ایران است و لذا دولتمردان باید برای چنین روزهایی چاره دیگری بیندیشند چرا که اقتصاد کشور را خواسته یا ناخواسته با رکود همه جانبه مواجه میکنند.
اهمیت اینترنت در سلامت دریانوردان
در همین حال برخی گزارشها نشان میدهد که دسترسی دریانوردان به اینترنت برای استفاده شخصی بیش از آنکه آثار منفی داشته باشد با آثار مثبت همراه است. اگرچه تاکنون بسیاری بر این باورند که استفاده گسترده اینترنت در کشتی ها توسط دریانوردان سلامت روحی و روانی آنها را به خطر میاندازد اما بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزههای مختلف صنعت دریانوردی کشور این اتفاق را مثبت ارزیابی کرده اند. در این میان بسیاری از سازمانهایی که بر فعالیت دریانوردان نظارت دارند معتقدند اینترنت بر استراحت و خواب دریانوردان تاثیر منفی ندارد بلکه وضعیت روحی و روانی آنان را بهبود میبخشد. هرچند گمان میرفت که استفاده از اینترنت و ارتباط بیشتر دریانورد با خانواده در حین انجام ماموریت باعث دغدغه و اضطراب و استرس دریانورد شود اما گزارشهای بین المللی اثرات مثبت ارتباط با خانواده را بیش از آثار منفی ارزیابی کردهاند. این گزارشها حاکی از آن است که نگرانی در مورد اثرات زیانبار استفاده گسترده از اینترنت توسط دریانوردان تا حد زیادی بیاساس است.
حرکت بنادر و اقتصاد دریا به سمت هوشمندسازی
بندر هوشمند، بنادری مدرن هستند که در اداره آنها از فناوریهای بسیار پیشرفته سود برده و راه حلهایی را با استفاده از دادهها به منظور بالا بردن کارآیی عملیاتی، ایمنی، بهرهوری و پایداری در پیش میگیرد. تجربه نشان داده بخشهای مختلف صنعت حملونقل و بنادر و بطور کلی اقتصاد دریامحور هرچند در گذشته در برابر تغییرات و رویکردهای نوآورانه و نوظهور تاحدودی مقاومت نشان میدادند، اما امروز به جهت کاهش هزینهها و همچنین افزایش ایمنی جز بخشهای اقتصادی پیشگام در استفاده از تکنولوژیهای روز قرار میگیرند.
اهمیت سرمایه اجتماعی در توسعه مَکُران
موقعیت منحصر به فرد سواحل مَکُران در دهانه دریای عمان و خلیجفارس مزیت ژئوپلتیکی منحصر به فردی در اختیار ایران قرار داده که کشور میتواند با بهرهگیری از این موقعیت از طریق موازنهسازی میان هند و چین در شمال اقیانوس هند منافع اقتصادی و سیاسی بیشماری برای خود تامین کند. توسعه سواحل مَکُران به عنوان نقطه اتصال کریدور شمال- جنوب مورد تاکید قرار گرفته، اهمیت استراتژیک بالایی برای کشور دارد که غیر از محرومیتزدایی از چهره این منطقه میتواند منافع بیشمار ملی داشته باشد. در این میان بسیاری معتقدند که حلقه مفقوده توسعه سواحل مَکُران ، توسعه اجتماعی است و باید در نظر داشت رشد اقتصادی تابعی از سرمایههایی مانند سرمایه اجتماعی بوده؛ سرمایهای که تأثیر مثبت بر سرمایه انسانی و به تبع آن موجب افزایش بازدهی و رشد اقتصادی خواهد شد ولی حوزه اجتماعی در طرحها و برنامههای توسعه اقتصادی کشور، همیشه در حد تئوری و درج در سند باقی مانده است.دولت چهاردهم طی هفتههای گذشته همسو با در نظر گرفتن اهمیت نقش جوامع محلی و سرمایههای انسانی ساکنان منطقه مَکُران اقدام به پس گرفتن لایحه توسعه این منطقه از مجلس شورای اسلامی کرده است. پیش از این نیز بارها اعلام شده بود که در نظر گرفتن منافع جامعه محلی ساکن در سواحل مَکُران و همچنین پیشبینیهایی برای زیرساختهای رفاهی این مناطق از مهمترین اولویتهای دولت است. این موضوعی است که در صحبتهای اخیر علی عبدالعلیزاده، نماینده ویژه رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور نیز مورد تاکید قرار گرفته است؛ آنجا که میگوید: مَکُران استعداد فوق العادهای برای بهرهمندی در توسعه دریامحور دارند، نقش عمده در حوزه دریا محور را ساکنان محلی و مردم بومی این منطقه ایفا میکنند و اینترنت نقش تعیین کننده ای در آرامش روح و روان آنها خواهد داشت.
اتصال مستقیم ایران به اقیانوس از طریق مَکُران
کارشناسان می گویند که در حال حاضر موانع تجارت خارجی به اعمال تحریمهای آمریکا علیه ایران مرتبط است و به این موضوع گره خورده است، اما با فرض رفع و یا کاستهشدن از دامنه این تحریمها، تمرکز و تکیه ایران بر دریای عمان و سواحل مَکُران شرایط و زمینههای رونق در تجارت خارجی را دو چندان خواهد کرد. چنانچه به کشورهای اطراف خود نیز بنگریم، یکی از دلایلی که کشورهایی نظیر امارات و ترکیه که در سالهای اخیر پیشرفتهای زیادی از نظر تجارت خارجی داشتهاند، این است که اقتصاد دریامحور در برنامه های آنها جایگاه کلیدی داشته است و به عنوان نمونه مهمترین شهر ترکیه یعنی استانبول در مجاورت دریا قرار دارد.
اگرچه خلیج فارس برای ایران حائز اهمیت فوقالعاده و راهبردی است و بسیاری از منابع نفت ایران از این ناحیه استخراج و برداشت میشود، اما اهمیت سواحل مَکُران در این است که بدون هیچ واسطهای ایران را مستقیم به اقیانوس متصل میکند، در حالی که برای رسیدن به اقیانوس از سواحل خلیج فارس باید از تنگه هرمز عبور کرد. البته اگر چه ایران بر این تنگه اشراف کامل دارد، ولی در هر صورت یک تنگه بینالمللی محسوب میشود که عمان سواحل جنوبی آن را شامل میشود و در مورد چگونگی اجازه عبور از آن نیز بعضا اختلاف نظر میان ایران و قدرتهای جهانی وجود دارد. بررسی مجموعه این عوامل به ما نشان میدهد که از منظر مناسبات بینالمللی چه به لحاظ سیاسی و نظامی و به ویژه از لحاظ مسائل تجاری و اقتصادی، وجود پایتخت ایران در سواحل مَکُران باعث میشود موضوع قدرت و اقتصاد دریامحور در ایران جایگاه ویژهای پیدا کند و اهمیت آن را برای همه ارکان و مردم بیشتر روشن شود.
تکیه بر رویکرد قدرت و اقتصاد دریامحور با پشتوانه وجود پایتخت در آن محل، باعث خواهد شد تمرکز و توجه واقعی به چنین رویکردی در حکمرانی افزایش یابد که طی قرنها مغفول مانده و کمتر به آن توجه شده است. سوای اهمیت نظامی و استراتژیک، تجارت خارجی که یک نیاز اساسی امروز ایران است و در شرایط چندان مطلوبی به سر نمیبرد، موضوع مهم دیگری است که در صورت انتقال پایتخت به مَکُران میتواند رشد مناسب و چشمگیری داشته باشد.