مرتضی فاخری در نوشتاری به« روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد؛
امنیت کشتیرانی در دریای سرخ با بهره‌گیری از صنایع و علوم دریایی
راهکارهایی برای ارتقای امنیت کشتیرانی در دریای سرخ
گروه دانش دریا - مرتضی فاخری - از آنجایی که امنیت در دریا و کشتیرانی برای همه دریانوردان و همچنین شرکت‌های سرمایه گذار در موضوع تخصصی دریانوردی و کشتیرانی، دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد، مسیرهای دریایی خاص و دارای ارزش بالای دریانوردی نیز همواره در رصد دولت‌ها و بخصوص نیروهای دریایی آن دولت‌ها به عنوان بازوی اصلی در امنیت دریا و آبراه‌های حیاتی، محسوب می‌گردد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، مرتضی فاخری، دکتری مدیریت بازرگانی و کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک و حمل و نقل دریایی در نوشتاری اختصاصی برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد به بررسی اهمیت امنیت کشتیرانی در دریای سرخ به عنوان یکی از آبراهه‌های مهم جهان پرداخته است. متن این نوشتار را در ادامه می‌خوانید:
دریای سرخ نیز از گذشته‌های دور تا به اکنون، اهمیت خود را در تجارت دریایی و کوتاه کردن مسیر با توجه به وجود کانال سوئز در قسمت شمالی و تنگه باب المندب در مصب ورودی آن در قسمت جنوبی، برای عبور کشتی‌های کوچک و بزرگ به مناطق دیگر دنیا، نقش مهم و ویژه خود را داشته و همچنان در حال نقش آفرینی در صحنه تجارت جهانی می‌باشد.
معرفی کوتاهی از دریای سرخ
طبق اطلاعات جغرافیایی، دریای سرخ، خلیجی از اقیانوس هند بوده که میان شبه‌جزیره عربستان و شمال شرقی قاره آفریقا قرار دارد. دهانه باب‌المندب در جنوب، آن را به اقیانوس هند و کانال سوئز نیز در شمال، آن را به دریای مدیترانه پیوند می‌دهد. همسایگان این دریا، کشورهای عربستان سعودی، یمن، جیبوتی، اریتره، سودان، مصر، اسرائیل و اردن بوده که این دریا را حد فاصل میان دو قاره آسیا و آفریقا قرار می‌دهند. بر اساس آخرین برآوردها، مساحت آن ۴۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع بوده که از این حیث، پانزدهمین دریای جهان به شمار می‌رود. دریای سرخ حدود ۲۲۵۰ کیلومتر طول دارد که وسیع‌ترین قسمت آن ۳۵۵ کیلومتر پهنا دارد. عمیق‌ترین نقطه آن حدود ۳۰۴۰ متر عمق داشته و عمق متوسط این دریا ۴۹۰ متر می‌باشد.
آن چیزی که در دهه اخیر و با توجه به موضوعات مختلف اعم از دزدی‌های دریایی و جنگ‌های منطقه‌ای برای کشتیرانی، مهم قلمداد می‌گردد اهمیت امنیت دریایی و توجه به ضمانت اجرای آن در دریای سرخ است که این موضوع، موجبات تمرکز همه کشورهای منطقه و فرامنطقه برای استفاده از این دریای مهم برای عبور و مرور ایمن همه کشتی‌ها گردیده است.
لازم است در ابتدا، به امنیت کشتیرانی در دریای سرخ از لحاظ قدرت دریایی بپردازیم و سپس به مواردی همچون توجه به قدرت غیرنظامی و همچنین توجه به صنایع و علوم دریایی با نگاه جدید به فن آوری روز، پرداخته شود.
امنیت کشتیرانی در دریای سرخ با استفاده از قدرت دریایی
یکی از رویکردهای اساسی برای مقابله با تهدیدات موجود در این منطقه، استفاده از قدرت دریایی و یا به نوعی می‌توان گفت استفاده از نیروی دریایی هر کشوری می‌باشد. قدرت دریایی به دلیل توانایی در نظارت، بازدارندگی، مقابله و واکنش سریع به تهدیدات، نقش حیاتی در تضمین امنیت این آبراه استراتژیک دارد. در مواردی همچون بازدارندگی می‌توان به حضور مداوم ناوهای جنگی و شناورهای نظامی و یا در مبحث کنترل و نظارت به استفاده از رادارها، پهپادها، و سامانه‌های شناسایی برای پایش مستمر فعالیت‌های مشکوک اشاره نمود که در نهایت، می‌توان قدرت دریایی لازم را در واکنش سریع به حوادثی مانند دزدی دریایی، حملات تروریستی، یا برخورد کشتی‌ها، فراهم نمود.
از الزامات عملی و بایسته توسط نیروی دریایی، می‌توان به گشت‌زنی مستمر (حضور ناوگان‌های نظامی در مسیرهای اصلی کشتیرانی برای تضمین ایمنی کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها و همچنین ایجاد پایگاه‌های شناور یا ثابت برای افزایش حضور در نقاط کلیدی مانند تنگه باب‌المندب)، اسکورت کشتی‌های تجاری (تشکیل کاروان‌های نظامی برای همراهی و اسکورت کشتی‌های در حال عبور از مناطق پرخطر)، عملیات‌های ضدتروریسم و ضد دزدی دریایی (شناسایی و هدف قرار دادن پایگاه‌های دزدان دریایی و گروه‌های شبه‌نظامی در مناطق ساحلی و همچنین استفاده از تیم‌های عملیات ویژه برای مقابله با تهدیدات آنی) و ایجاد مناطق ایمن Safe Zones برای مشخص کردن مسیرهای کشتیرانی امن تحت نظارت نیروهای دریایی برای کاهش خطرات، اشاره نمود.
قدرت دریایی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، از جمله پهپادهای دریایی و هوایی (برای شناسایی تهدیدات و پایش منطقه)، سامانه‌های شناسایی خودکار AIS برای نظارت بر ترافیک دریایی و تشخیص تهدیدات) و تجهیزات جنگ الکترونیک (برای مقابله با تهدیدات سایبری و اختلال در سامانه‌های دشمن)، می‌تواند کارایی بیشتری داشته باشد.
از موارد مهم در قدرت دریایی، همکاری‌های بین‌المللی است که در سال‌های اخیر، نیروی دریایی ج.ا.ایران با ایجاد رزمایش‌های مشترک و برگزاری مانورهای نظامی برای ارتقای هماهنگی و آمادگی نیروهای دریایی و همچنین تبادل داده‌ها و اطلاعات امنیتی میان کشورها برای پیش‌بینی و پیشگیری از تهدیدات، اقدامات مناسب و مفیدی را انجام داده است که این موضوع را می‌توان در ائتلاف‌های دریایی و یا تشکیل ائتلاف‌های نظامی بین کشورهای منطقه برای نظارت مشترک، تسری بیشتری داد.
قدرت دریایی می‌تواند با استقرار و تقویت پایگاه‌های دریایی در مناطق کلیدی و استراتژیک مانند تنگه باب‌المندب و در نزدیکی کانال سوئز، بازدارندگی لازم را با ایجاد زیرساخت‌های دفاعی مانند سامانه‌های موشکی و پدافند هوایی در مناطق حساس و همچنین آموزش نیروهای متخصص دریایی در زمینه‌های مبارزه با دزدی دریایی، عملیات ویژه، و کار با فناوری‌های پیشرفته، ابزار مؤثری برای تأمین امنیت کشتیرانی در دریای سرخ بوده و تهدیدات موجود را مدیریت کرده و نقش مهمی در حفظ امنیت این آبراه حیاتی ایفا نماید.
امنیت کشتیرانی در دریای سرخ با استفاده از ناوگان غیرنظامی
استفاده از ناوگان غیرنظامی برای تأمین امنیت کشتیرانی در دریای سرخ می‌تواند یک راهکار مکمل و کمتر تنش‌آفرین باشد. این رویکرد با تأکید بر همکاری، فناوری، و تدابیر غیرتهاجمی انجام می‌شو که با تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله با تشکیل ائتلاف غیرنظامی،کشورهای منطقه و بازیگران بین‌المللی را واداشت تا یک ائتلاف غیرنظامی برای حمایت از امنیت کشتیرانی ایجاد کنند. این ائتلاف می‌تواند شامل مؤسسات حمل‌ونقل، شرکت‌های بیمه، و سازمان‌های بین‌المللی بوده که در تعامل با هم و اشتراک‌گذاری اطلاعات، هماهنگی بهتری درباره تهدیدات احتمالی از طریق شبکه‌های بین‌المللی ایجاد نمایند.
با تجهیز کشتی‌های غیرنظامی به سیستم‌های دفاعی غیرفعال همچون نصب فناوری‌هایی مانند سیستم‌های ردیابیGPS، دوربین‌های حرارتی، و حسگرهای پیشرفته برای شناسایی تهدیدات و همچنین استفاده از سیستم‌های هشداردهنده همچون تجهیز کشتی‌ها به سامانه‌های هشداردهنده که در صورت نزدیک شدن تهدیدات، خدمه را مطلع کنند، می‌توان راهکارهای مفید و مطلوبی برای امنیت کشتیرانی قلمداد نمود. در ضمن، کشتی‌های تجاری می‌توانند در قالب کاروان حرکت کنند تا خطرات احتمالی برای آن‌ها کاهش یابد. این کاروان‌ها می‌توانند با پشتیبانی نیروهای غیرنظامی یا حتی هماهنگی با کشتی‌های نظامی در مواقع بحرانی همراه شوند وگاردهای ساحلی کشورهای حاشیه دریای سرخ نیز می‌توانند در نزدیکی خطوط کشتیرانی به نظارت بپردازند.
سازمان بنادر و دریانوردی نیز می‌تواند با هماهنگی با سازمان جهانی دریانوردی، ضمن مشارکت در طرح هایی مانند Code of Conduct برای تأمین امنیت کشتیرانی، با افزایش امنیت در بنادر و سواحل، از طریق بازرسی دقیق‌تر کشتی‌ها و بارها و ایجاد ایستگاه‌ها و پایگاه‌های نظارتی و رصد ساحلی برای شناسایی تهدیدات و دزدان دریایی در نزدیکی مناطق کلیدی، گام مهمی در این زمینه داشته باشد.
ادامه دارد...
گروه دانش دریا - مرتضی فاخری - از آنجایی که امنیت در دریا و کشتیرانی برای همه دریانوردان و همچنین شرکت‌های سرمایه گذار در موضوع تخصصی دریانوردی و کشتیرانی، دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد، مسیرهای دریایی خاص و دارای ارزش بالای دریانوردی نیز همواره در رصد دولت‌ها و بخصوص نیروهای دریایی آن دولت‌ها به عنوان بازوی اصلی در امنیت دریا و آبراه‌های حیاتی، محسوب می‌گردد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، مرتضی فاخری، دکتری مدیریت بازرگانی و کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک و حمل و نقل دریایی در نوشتاری اختصاصی برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد به بررسی اهمیت امنیت کشتیرانی در دریای سرخ به عنوان یکی از آبراهه‌های مهم جهان پرداخته است. متن این نوشتار را در ادامه می‌خوانید:
دریای سرخ نیز از گذشته‌های دور تا به اکنون، اهمیت خود را در تجارت دریایی و کوتاه کردن مسیر با توجه به وجود کانال سوئز در قسمت شمالی و تنگه باب المندب در مصب ورودی آن در قسمت جنوبی، برای عبور کشتی‌های کوچک و بزرگ به مناطق دیگر دنیا، نقش مهم و ویژه خود را داشته و همچنان در حال نقش آفرینی در صحنه تجارت جهانی می‌باشد.
معرفی کوتاهی از دریای سرخ
طبق اطلاعات جغرافیایی، دریای سرخ، خلیجی از اقیانوس هند بوده که میان شبه‌جزیره عربستان و شمال شرقی قاره آفریقا قرار دارد. دهانه باب‌المندب در جنوب، آن را به اقیانوس هند و کانال سوئز نیز در شمال، آن را به دریای مدیترانه پیوند می‌دهد. همسایگان این دریا، کشورهای عربستان سعودی، یمن، جیبوتی، اریتره، سودان، مصر، اسرائیل و اردن بوده که این دریا را حد فاصل میان دو قاره آسیا و آفریقا قرار می‌دهند. بر اساس آخرین برآوردها، مساحت آن ۴۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع بوده که از این حیث، پانزدهمین دریای جهان به شمار می‌رود. دریای سرخ حدود ۲۲۵۰ کیلومتر طول دارد که وسیع‌ترین قسمت آن ۳۵۵ کیلومتر پهنا دارد. عمیق‌ترین نقطه آن حدود ۳۰۴۰ متر عمق داشته و عمق متوسط این دریا ۴۹۰ متر می‌باشد.
آن چیزی که در دهه اخیر و با توجه به موضوعات مختلف اعم از دزدی‌های دریایی و جنگ‌های منطقه‌ای برای کشتیرانی، مهم قلمداد می‌گردد اهمیت امنیت دریایی و توجه به ضمانت اجرای آن در دریای سرخ است که این موضوع، موجبات تمرکز همه کشورهای منطقه و فرامنطقه برای استفاده از این دریای مهم برای عبور و مرور ایمن همه کشتی‌ها گردیده است.
لازم است در ابتدا، به امنیت کشتیرانی در دریای سرخ از لحاظ قدرت دریایی بپردازیم و سپس به مواردی همچون توجه به قدرت غیرنظامی و همچنین توجه به صنایع و علوم دریایی با نگاه جدید به فن آوری روز، پرداخته شود.
امنیت کشتیرانی در دریای سرخ با استفاده از قدرت دریایی
یکی از رویکردهای اساسی برای مقابله با تهدیدات موجود در این منطقه، استفاده از قدرت دریایی و یا به نوعی می‌توان گفت استفاده از نیروی دریایی هر کشوری می‌باشد. قدرت دریایی به دلیل توانایی در نظارت، بازدارندگی، مقابله و واکنش سریع به تهدیدات، نقش حیاتی در تضمین امنیت این آبراه استراتژیک دارد. در مواردی همچون بازدارندگی می‌توان به حضور مداوم ناوهای جنگی و شناورهای نظامی و یا در مبحث کنترل و نظارت به استفاده از رادارها، پهپادها، و سامانه‌های شناسایی برای پایش مستمر فعالیت‌های مشکوک اشاره نمود که در نهایت، می‌توان قدرت دریایی لازم را در واکنش سریع به حوادثی مانند دزدی دریایی، حملات تروریستی، یا برخورد کشتی‌ها، فراهم نمود.
از الزامات عملی و بایسته توسط نیروی دریایی، می‌توان به گشت‌زنی مستمر (حضور ناوگان‌های نظامی در مسیرهای اصلی کشتیرانی برای تضمین ایمنی کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها و همچنین ایجاد پایگاه‌های شناور یا ثابت برای افزایش حضور در نقاط کلیدی مانند تنگه باب‌المندب)، اسکورت کشتی‌های تجاری (تشکیل کاروان‌های نظامی برای همراهی و اسکورت کشتی‌های در حال عبور از مناطق پرخطر)، عملیات‌های ضدتروریسم و ضد دزدی دریایی (شناسایی و هدف قرار دادن پایگاه‌های دزدان دریایی و گروه‌های شبه‌نظامی در مناطق ساحلی و همچنین استفاده از تیم‌های عملیات ویژه برای مقابله با تهدیدات آنی) و ایجاد مناطق ایمن Safe Zones برای مشخص کردن مسیرهای کشتیرانی امن تحت نظارت نیروهای دریایی برای کاهش خطرات، اشاره نمود.
قدرت دریایی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، از جمله پهپادهای دریایی و هوایی (برای شناسایی تهدیدات و پایش منطقه)، سامانه‌های شناسایی خودکار AIS برای نظارت بر ترافیک دریایی و تشخیص تهدیدات) و تجهیزات جنگ الکترونیک (برای مقابله با تهدیدات سایبری و اختلال در سامانه‌های دشمن)، می‌تواند کارایی بیشتری داشته باشد.
از موارد مهم در قدرت دریایی، همکاری‌های بین‌المللی است که در سال‌های اخیر، نیروی دریایی ج.ا.ایران با ایجاد رزمایش‌های مشترک و برگزاری مانورهای نظامی برای ارتقای هماهنگی و آمادگی نیروهای دریایی و همچنین تبادل داده‌ها و اطلاعات امنیتی میان کشورها برای پیش‌بینی و پیشگیری از تهدیدات، اقدامات مناسب و مفیدی را انجام داده است که این موضوع را می‌توان در ائتلاف‌های دریایی و یا تشکیل ائتلاف‌های نظامی بین کشورهای منطقه برای نظارت مشترک، تسری بیشتری داد.
قدرت دریایی می‌تواند با استقرار و تقویت پایگاه‌های دریایی در مناطق کلیدی و استراتژیک مانند تنگه باب‌المندب و در نزدیکی کانال سوئز، بازدارندگی لازم را با ایجاد زیرساخت‌های دفاعی مانند سامانه‌های موشکی و پدافند هوایی در مناطق حساس و همچنین آموزش نیروهای متخصص دریایی در زمینه‌های مبارزه با دزدی دریایی، عملیات ویژه، و کار با فناوری‌های پیشرفته، ابزار مؤثری برای تأمین امنیت کشتیرانی در دریای سرخ بوده و تهدیدات موجود را مدیریت کرده و نقش مهمی در حفظ امنیت این آبراه حیاتی ایفا نماید.
امنیت کشتیرانی در دریای سرخ با استفاده از ناوگان غیرنظامی
استفاده از ناوگان غیرنظامی برای تأمین امنیت کشتیرانی در دریای سرخ می‌تواند یک راهکار مکمل و کمتر تنش‌آفرین باشد. این رویکرد با تأکید بر همکاری، فناوری، و تدابیر غیرتهاجمی انجام می‌شو که با تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله با تشکیل ائتلاف غیرنظامی،کشورهای منطقه و بازیگران بین‌المللی را واداشت تا یک ائتلاف غیرنظامی برای حمایت از امنیت کشتیرانی ایجاد کنند. این ائتلاف می‌تواند شامل مؤسسات حمل‌ونقل، شرکت‌های بیمه، و سازمان‌های بین‌المللی بوده که در تعامل با هم و اشتراک‌گذاری اطلاعات، هماهنگی بهتری درباره تهدیدات احتمالی از طریق شبکه‌های بین‌المللی ایجاد نمایند.
با تجهیز کشتی‌های غیرنظامی به سیستم‌های دفاعی غیرفعال همچون نصب فناوری‌هایی مانند سیستم‌های ردیابیGPS، دوربین‌های حرارتی، و حسگرهای پیشرفته برای شناسایی تهدیدات و همچنین استفاده از سیستم‌های هشداردهنده همچون تجهیز کشتی‌ها به سامانه‌های هشداردهنده که در صورت نزدیک شدن تهدیدات، خدمه را مطلع کنند، می‌توان راهکارهای مفید و مطلوبی برای امنیت کشتیرانی قلمداد نمود. در ضمن، کشتی‌های تجاری می‌توانند در قالب کاروان حرکت کنند تا خطرات احتمالی برای آن‌ها کاهش یابد. این کاروان‌ها می‌توانند با پشتیبانی نیروهای غیرنظامی یا حتی هماهنگی با کشتی‌های نظامی در مواقع بحرانی همراه شوند وگاردهای ساحلی کشورهای حاشیه دریای سرخ نیز می‌توانند در نزدیکی خطوط کشتیرانی به نظارت بپردازند.
سازمان بنادر و دریانوردی نیز می‌تواند با هماهنگی با سازمان جهانی دریانوردی، ضمن مشارکت در طرح هایی مانند Code of Conduct برای تأمین امنیت کشتیرانی، با افزایش امنیت در بنادر و سواحل، از طریق بازرسی دقیق‌تر کشتی‌ها و بارها و ایجاد ایستگاه‌ها و پایگاه‌های نظارتی و رصد ساحلی برای شناسایی تهدیدات و دزدان دریایی در نزدیکی مناطق کلیدی، گام مهمی در این زمینه داشته باشد.
ادامه دارد...