در دومین کنفرانس اقتصاد دریامحور چه گذشت؟ « روزنامه دریایی سرآمد» گزارش میدهد
اقتصاددریاپایه؛ پیوند فرهنگ و اقتصاد در توسعه پایدار
گردشگری دریا، شیلات،انرژی نوین و بیوتکنولوژی نقشه راه دریایی هرمزگان است
گروه توسعه دریامحور- امید اسماعیلی - دومین کنفرانس بینالمللی اقتصاد دریاپایه با حضور نایبرییس مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان کشوری و استانی با همت اتاق بازرگانی هرمزگان و رویکرد حکمرانی در گردشگری دریایی و ساحلی در بندرعباس برگزار شد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اقتصاد دریاپایه به مجموعهای از فعالیتها گفته میشود که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به دریا و منابع آبی مرتبط هستند. این فعالیتها شامل حملونقل دریایی، گردشگری، انرژیهای نوین، کشاورزی و استخراج منابع دریایی میشود.
کارشناسان معتقدند که برای دستیابی به توسعه پایدار در حوزه دریا، باید بر فناوریهای نوین، انرژیهای تجدیدپذیر و همکاریهای بینالمللی تمرکز کنیم. همکاریهای بینالمللی میتواند به ما در این زمینه بسیار کمک کند. در ادامه این گزارش بخشی از صحبتهای مطرحشده در دومین کنفرانس بینالمللی اقتصاد دریامحور را میخوانید:
سهم ساحلنشینان از اقتصاد دریا افزایش یابد
نماینده ولیفقیه در هرمزگان با بیان اینکه گردشگری دریایی دارای دولایه اقتصادی و فرهنگی است، اظهار کرد: مسئله اقتصاد در حوزه گردشگری، بخش مهمی از اقتصاد دریاپایه است.
حجتالاسلام والمسلمین محمد عبادیزاده، نماینده ولیفقیه در استان هرمزگان و امام جمعه بندرعباس، در این جلسه با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت فرهنگ دریاپایه، بر لزوم توجه ویژه به ابعاد فرهنگی گردشگری دریایی در کنار توسعه اقتصادی آن تاکید کرد.
وی با بیان اینکه گردشگری دریایی دارای دولایه اقتصادی و فرهنگی است، اظهار کرد: مسئله اقتصاد در حوزه گردشگری، بخش مهمی از اقتصاد دریاپایه است، اما لایه دومی نیز در این حوزه وجود دارد که آن بُعد فرهنگی است.
حجتالاسلام عبادیزاده با استناد به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت تبدیل ظرفیتهای دریا به فرهنگ عمومی مردم ساحلنشین، افزود: همزمان با طرح موضوع اقتصاد دریاپایه، باید به مسئله فرهنگ دریاپایه نیز توجه ویژه شود.
امام جمعه بندرعباس با برشمردن ظرفیتهای فراوان دریا در حوزههای آبزیپروری، شیلات، گردشگری، حملونقل دریایی، کشتیسازی، انرژیهای تجدیدپذیر، بیوتکنولوژی دریایی، اشتغالزایی و استخراج منابع نفت و گاز، توسعه ترانزیتی و…، تاکید کرد: این فرصتها و ظرفیتها باید به فرهنگ عمومی مردم ساحلنشین تبدیل شوند.
وی با اشاره به لایه فرهنگی گردشگری دریایی، به مواردی همچون روحیه همکاری و همبستگی مردم ساحلنشین، مهماننوازی و تعاملات اجتماعی، سختکوشی و تابآوری، حفاظت از محیطزیست، سازگاری با تغییرات، فرهنگ غنی مردم ساحلنشین (موسیقی، داستانها، افسانهها و هنرهای دستی)، تقسیم کار خانوادگی، سبک معماری، تفریحات دریایی، اخلاق دریایی، صیانت از سنتها و رسوم محلی، مدیریت بحران و تمرکز بر محیطزیست اشاره و خاطرنشان کرد: این موارد همگی جزو جذابیتهای فرهنگی هستند که میتوانند گردشگران را به خود جذب کنند.
حجتالاسلام عبادیزاده در ادامه به الزامات توسعه گردشگری دریایی اشاره کرده و گفت: انتقال صنایع وابسته به دریا به مناطق ساحلی، ارتقای مهارتهای دریایی مردم، افزایش سهم مردم ساحلنشین از اقتصاد دریا، توسعه زیرساختها و خدمات عمومی برای گردشگران، ترویج فرهنگ شهروندی دریایی، صیانت از فرهنگ و آداب و رسوم دریایی، توسعه پایدار بر اساس ظرفیتهای پایدار دریایی، آموزش و پرورش همسو با مأموریتهای دریایی، بهبود روابط اجتماعی و ارتقای اخلاقیات، توسعه تجارت گردشگری دریایی، صیانت از منابع دریا و سواحل و بالا بردن سطح آگاهی مردم در رابطه با محیطزیست دریایی از جمله مواردی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
نماینده ولیفقیه در استان هرمزگان در پایان ضمن تأکید بر ضرورت صیانت از فرهنگ و آداب و رسوم دریایی مردم ساحلنشین در برابر تهاجم فرهنگی، بر اهمیت مقاومت فرهنگی در برابر فرهنگهای تهاجمی وارداتی غرب تأکید کرد.
ظرفیت سواحل مکران دهها برابر ظرفیتهای نفت
حمیدرضا حاجیبابایی، نایبرییس مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش بر لزوم توجه به همه ظرفیتهای موجود در کشور و سواحل تاکید کرد و گفت: ظرفیت اقتصادی سواحل مکران دهها برابر ظرفیتهای نفتی است.
وی با اشاره به چالشهای اساسی پیش روی کشور در حوزه اقتصاد، سه چالش اصلی را برشمرد: توسعهنیافتگی، واگرایی و درهمتنیدگی حکمرانی در مرزهای کشور. توسعهنیافتگی باعث آسیبپذیریهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی شده است. از طرفی، غفلت از ظرفیتهای دریا باعث شده است تا از پتانسیلهای عظیم این حوزه محروم بمانیم.
وی با بیان اینکه مباحث مطرحشده در این همایش باید خروجی عملی داشته باشد، افزود: باید از مباحث نظری فراتر رفته و به دنبال راهکارهای عملی برای حل مشکلات باشیم. ما باید برای تبدیل دانش و علم به تولید تلاش کنیم و مشکلات اقتصادی را از این طریق حل کنیم.
حاجیبابایی با انتقاد از وضعیت موجود اقتصاد کشور گفت: متأسفانه مشکلات اقتصادی امروز شبیه عرفان شده است، هر روز یک پله بالا میرویم و هیچ ثباتی وجود ندارد. مفاهیم اقتصادی به منظور تبدیل نمیشود و رابطه بین اقتصاددانان و مردم بیگانه شده است.
وی با بیان اینکه اقتصاددانان اشراف کاملی به مشکلات کشور ندارند، تاکید کرد: «باید به صراحت بگوییم که یا نمیدانیم ناترازی چیست و چطور باید آن را حل کرد یا اگر هم میدانیم، چرا کاری برای حل آن انجام نمیدهیم؟ همه ما عارف به مسائل اقتصادی هستیم اما در بیرون اتفاقی نمیافتد.»
نایبرییس مجلس با اشاره به توانمندیهای استان هرمزگان، افزود: مردم این منطقه نیازی به خلق هنر جدید ندارند، بلکه نیاز به راهکارهایی دارند تا بتوانند هنرهای خود را به دنیا عرضه کنند. باید به جای ایجاد مشکل، شرایط را برای آنها مهیا کنیم.
حاجیبابایی با اشاره به اینکه بعضی سیاستهای اقتصادی باعث آسیب به هنرهای دیرینه استان میشود، گفت: هنرهای ما مثل کشاورزی، اقتصاد دریایی و صنایع تبدیلی باید تقویت شوند. گردشگری یکی از زیرساختهای مهم در این زمینه است.
وی با تاکید بر اهمیت پرداختن به مباحث جدید در حوزه اقتصاد گفت: باید در مورد دلایل وجود ناترازی در کشور و راهکارهای حل آن صحبت شود. متأسفانه بسیاری از بحثها در کشور در مورد چگونگی خرج کردن بودجه است و کسی به فکر منابع و چگونگی بهدست آوردن آنها نیست.
حاجیبابایی با اشاره به اهمیت سواحل مکران، افزود: خود سواحل مکران یک ایران است و ظرفیت اقتصادی آن دهها برابر نفت، لذا باید با نگاهی متفاوت به این منطقه توجه شود.
وی در ادامه با بیان اینکه اقتصاد بدون اقتدار و امنیت امکانپذیر نیست، گفت: در دنیای امروز، هر کشوری باید سهم خود را از قدرت بینالمللی کسب کند. اگر ایران در صحنه بینالمللی قدرت نداشته باشد، امنیت نخواهیم داشت و این موضوع بر اقتصاد کشور تأثیرگذار خواهد بود.
نایبرییس مجلس با اشاره به حوادث غزه افزود: اتفاقات در غزه نشان میدهد که قدرت در جهان در حال تقسیم است و هر کشوری باید سهم خود را بگیرد. ما نباید سوپرمارکت یک کشور قدرتمند باشیم، بلکه باید خودمان قدرتمند باشیم.
حاجیبابایی با اشاره به تأثیر اقتدار بینالمللی بر اقتصاد کشور، گفت: اگر در تنگههای جهان قدرت نداشته باشیم، کشتی نفتی ایران نمیتواند صادر شود. امروز امنیت بینالمللی تعیینکننده است.
وی با اشاره به ریشه مشکلات اقتصادی گفت: بزرگترین مشکل اقتصادی کشور، چسبندگی دولتها به اقتصاد است. باید اقتصاد مردمی شده و قدرت دولت در اداره اقتصاد محدود شود.
حاجی ابایی در پایان با اشاره به لزوم خصوصیسازی اقتصاد، گفت: باید اقتصاد را به مردم بسپاریم. باید بانکها سرمایهگذاری کنند و رقابت ایجاد شود تا قیمتها و تورم مشخص شوند.
لزوم تغییر حکمرانی برای استفاده از اقتصاد دریا
محمد آشوریتازیانی، استاندار هرمزگان نیز در این همایش با تاکید بر اهمیت توجه به ظرفیتهای پنهان دریا، بر لزوم تغییر رویکرد حکمرانی برای بهرهگیری از این ظرفیتها، اظهار کرد: توسعهنیافتگی در مرزهای کشور باعث آسیبپذیریهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی شده است. متأسفانه بیتوجهی به ظرفیتهای دریا باعث شده تا ما از پتانسیلهای عظیم این حوزه محروم بمانیم.
استاندار هرمزگان با بیان اینکه اولین بار مقام معظم رهبری به صورت گستردهتر بحث اقتصاد دریاپایه را مطرح کردند، افزود: امروز شاهد برخی ناترازیها در کشور هستیم که ناشی از بیتوجهی به ظرفیتهای دریاست. چرا یکی از شهرهای بندری ما که پایتخت تجاری کشور است، نباید در کنار دریا قرار داشته باشد؟
وی تاکید کرد: به دلیل توسعهنیافتگی در بخشهای تمدنی در کنار دریا، دچار واگرایی شدهایم. به جای اینکه شاهد ادغام اجتماعی باشیم، متأسفانه طرد اجتماعی شکل گرفته و مرزنشینان باید نگاهشان معطوف به حاکمیت ملی باشد و برای این مهم باید زمینههای مشارکت اجتماعی و اقتصادی آنان فراهم شود.
استاندار هرمزگان با اشاره به برگزاری این همایش، آن را گامی مهم در جهت احصای ظرفیتهای دریا در بخشهای مختلف دانست و گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، برای حل مشکلات کشور و استفاده از ظرفیتهای مختلف، باید از مسیر دانشگاه و علم حرکت کنیم.
آشوریتازیانی با بیان اینکه موضوع طرح جامع توسعه مکران از جمله مباحث مهم در حوزه توسعه است، افزود: مکران عرصه تمدنی جدیدی است که باید با رویکرد علمی و پژوهشی به آن پرداخته شود و این کنفرانس در همین راستا برگزار شده است.
استاندار هرمزگان در ادامه به چالش درهمتنیدگی حکمرانی در استان اشاره کرد و گفت: استان هرمزگان با داشتن دو منطقه آزاد، پنج منطقه ویژه اقتصادی و یک منطقه توسعهگرای مکران، ظرفیتهای بسیاری در بخشهای مختلف دارد، اما تجمیع این ظرفیتها بدون رویکرد حکمرانی جدید، نهتنها منجربه توسعه نخواهد شد، بلکه ممکن است هزینههای اداره این مناطق را افزایش دهد.
وی با اشاره به ماده ۵۸ فصل دوازدهم قانون برنامه هفتم، گردشگری ساحلی و دریایی را به عنوان یکی از محورهای توسعه اقتصاد دریاپایه معرفی کرد و افزود: صنایع دریایی و صندوقهای حمایت از این صنایع باید در راستای پشتیبانی از زیرساختهای خودشان تلاش کنند.
آشوریتازیانی با دعوت از اندیشمندان، پژوهشگران و کنشگران علمی برای تدوین طرحی جامع و مبتنی بر اصول و قواعد، افزود: استان هرمزگان با داشتن دوسوم سواحل خلیج فارس و همجواری با کشورهای آسیای جنوبی، از ظرفیت و مزیت اساسی برای توسعه اقتصاد دریاپایه برخوردار است.
استاندار هرمزگان در پایان، گردشگری ساحلی را یکی از آیتمهای اساسی توسعه برشمرد و ابراز امیدواری کرد که با برگزاری این کنفرانس، نقشه راه حرکت در این زمینه تدوین شود.
دولت مصمم به خروج از رکود اقتصادی است
محمد قاسمی، معاون سیاستگذاری و راهبری توسعه ملی و منطقهای سازمان برنامه و بودجه نیز در این رابطه اظهار کرد: تحلیلهای انجامشده نشان میدهد اگر به روشهای قبلی کشور را اداره کنیم، در پایان دولت با رشد اقتصادی ناچیز و تورمی در حدود ۳۰درصد مواجه خواهد بود.
وی افزود: با توجه به این شرایط، دولت مصمم است با تدوین برنامهای شامل پنج محور اصلی، از رکود اقتصادی خارج شود و محورهای این برنامه شامل تأمین مالی برای رشد، مهار تورم و انضباط پولی، اصلاح نظام حمایتی برای اقشار آسیبپذیر، رفع ناترازیهای اساسی در کشور و پیادهسازی طرحهای پیشران است.
قاسمی بیان کرد: این طرحها به وضوح در ۲۶عنوان مشخص ملموستر شده که تعیین میکند کدام دستگاهها باید در این زمینه فعالیت کنند. در این میان نقش دانشگاهها در این برنامه بسیار حیاتی بوده و هر طرح پیشران نیازمند همکاری نزدیک با اعضای هیات علمی متخصص خواهد بود.
وی اضافه کرد: مهمترین ویژگی طرحهای پیشران باید صادراتمحوری باشد که در راستای ارزآوری و بهبود وضعیت اقتصادی کشور طراحی شدهاند.
قاسمی همچنین به ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت منابع و راهکارهای نوین از جمله افزایش بهرهوری در کشاورزی و استفاده بهینه از تکنولوژیهای نوین اشاره و اعلام کرد: امید داریم با همکاری بخش خصوصی و دانشگاهها، این طرحها بتوانند رشد اقتصادی مطلوب را به ارمغان آورند.
معاون سیاستگذاری و راهبری توسعه ملی و منطقهای سازمان برنامه و بودجه در پایان سخنان خود از همگان خواست تا به این برنامه ملی بپیوندند تا کشور در مسیری پایدار و توسعه یافته گام بردارد.
سرمایهگذاری در شیلات، ضامن امنیت غذایی
محمدجواد عسکری، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز در دومین کنفرانس بینالمللی اقتصاد دریاپایه با اشاره به نقش حیاتی شیلات در تامین امنیت غذایی کشور، اظهار کرد: با سرمایهگذاری هدفمند در تولیدات شیلاتی میتوان ضمن تامین غذای سالم، هزینههای بهداشت و درمان را به میزان قابلتوجهی کاهش داد.
وی با تاکید بر اهمیت تدوین نقشه راه جامع برای امنیت غذایی افزود: اگر بدون تدوین یک نقشه راه مناسب در زمینه امنیت غذایی حرکت کنیم، احتمال آسیبپذیری کشور به شدت افزایش خواهد یافت، بنابراین نیاز است با رویکردی جامع و چندجانبه به مسائل پرداخته شود.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به نقش کلیدی تولیدات شیلاتی در تامین غذای سالم برای جامعه، خاطرنشان کرد: سرمایهگذاری در این بخش، یک سرمایهگذاری سودآور است. به عنوان مثال، اگر هزار تومان برای تأمین غذای سالم هزینه کنیم، از بروز مشکلات بهداشتی و درمانی جلوگیری خواهیم کرد که هزینههای چندبرابری در پی دارد.
عسکری با بیان اینکه برنامه پنجساله هفتم توسعه، فرصت مناسبی برای تقویت امنیت غذایی و حمایت از محیط زیست فراهم کرده است، گفت: در این برنامه، تلاشهای خوبی برای تقویت امنیت غذایی و حمایت از محیطزیست انجام شده است و باید از این فرصت بهرهبرداری کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت ارائه گزارشهای دقیق و شفاف از سوی دولت و سایر نهادها، گفت: دولت و سایر نهادها باید با جدیت به بررسی و رفع مشکلات بپردازند و گزارشهای دقیقی ارائه دهند تا بتوانیم نقشه راه برای آیندهای بهتر ترسیم کنیم.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در پایان با تاکید بر لزوم همکاری بین نهادهای دولتی و خصوصی، اظهار کرد: تنها با همدلی و همکاری میتوانیم به امنیت غذایی دست پیدا کنیم و از ظرفیتهای تفکر خلاق در عرصه شیلات و کشاورزی بهصورت بهینه بهرهمند شویم.
دانشگاه هرمزگان رشتههای مورد نیاز منطقه را آموزش دهد
شیخ یوسف جمالی، امام جمعه اهل سنت و جماعت بندرعباس نیز در این همایش با اشاره به اینکه توجه به علم و دانش باید مقدمهای برای بحث حکمرانی و اقتصاد دریایی باشد، افزود: اگر نیازهای علمی و دانشگاهی تأمین نشود، سایر مسائل تابعی از آن خواهند بود و بینتیجه میشود.
وی به اهمیت علم و دانش در دین اسلام اشاره کرد و گفت: خداوند در بحث خلقت انسان، ابتدا آموزش داد و سپس عرضه کرد. این نشاندهنده اهمیت آموزش و علم در اسلام است.
امام جمعه اهل سنت و جماعت بندرعباس همچنین به اهمیت توجه به فرهنگ و تاریخ محلی و بومی اشاره و تصریح کرد: مردان و زنان هرمزگان با توجه به زیستبوم و شرایط اقلیمی خود، لباسهای سنتی خاصی را انتخاب کردهاند که هم مناسب شرایط آبوهوایی است و هم جنبههای دینی و فرهنگی را رعایت میکند. این نشان میدهد که تحمیل از بیرون نمیتواند نتیجه مطلوبی داشته باشد و باید به فرهنگ بومی احترام گذاشت.
شیخ جمالی با تأکید بر اینکه تغییر رویکردها و همپوشانی سیاستها میتواند به نتیجه مطلوب برسد، اظهار داشت: دانشگاهها و حوزههای مرتبط با آن باید همسو باشند تا حکمرانی موفق به ظهور برسد اگر این هماهنگی وجود نداشته باشد، جلسات و پنلها نتیجهای نخواهد داشت.
وی از دستاندرکاران دانشگاه هرمزگان خواست، رشتههای غیرمرتبط با سیاستهای کلان را حذف و رشتههای مورد نیاز اقتصادی و علمی را جایگزین کنند تا بتوانند به نیازهای ضروری منطقه و استان پاسخ دهند.
بیتوجهی سیاستگذاران به راهحلهای اقتصادی
حسین سلاحورزی، رییس اسبق اتاق ایران نیز در این همایش، ضمن انتقاد از سیاست گذاران و وضعیت اقتصادی کشور، با اشاره به عدم توجه کافی مقامات به نظرات کارشناسان و پژوهشگران گفت: مشکلات اقتصادی امروز ناشی از ناشنوایی سیاستگذاران است.
این پیشکسوت در عرصه بازرگانی و اقتصاد با اشاره به گرانیها و مشکلات معیشتی مردم بیان کرد: راهحلهای اقتصادی در جامعه وجود دارد اما سیاستگذاران به آنها گوش نمیدهند. راهحلهای اقتصادی سالهاست در تاکسیها و سلمانیها مطرح میشود، اما توجهی به آنها نمیشود.
وی همچنین به اهمیت اقتصاد دریامحور اشاره کرد و گفت: کشورها برای تقویت اقتصاد خود به منابع دریایی توجه ویژهای دارند.
سلاحورزی با انتقاد از تصمیمات نادرست در تخصیص منابع اظهار داشت: چرا منابع ارزی به جای استفاده از ظرفیتهای دریایی، به مناطق دیگر منتقل میشود؟
وی گفت: اگر نظارت مردمی بر اثرات زیستمحیطی جدی گرفته نشود، ممکن است فاجعهای مشابه آنچه در بخش خاک و منابع زیرزمینی رخ داد، برای دریا نیز اتفاق بیفتد.
در پایان، سلاحورزی بر ضرورت بازگشت به زنجیره ارزش اقتصاد بینالملل تأکید کرد و گفت: تا زمانی که به این زنجیره بازنگردیم، امکان سرمایهگذاری وجود نخواهد داشت و توسعهای حاصل نخواهد شد.
استان هرمزگان، قطب اقتصاد دریامحور ایران
محمدرضا صفا، رییس اتاق بازرگانی هرمزگان نیز با تأکید بر اهمیت ظرفیتهای اقتصادی این استان گفت: اتاق بازرگانی مفتخر است که با اجرای سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه اقتصاد دریاپایه، در مسیر توسعه این بخش گام بردارد. این نهاد در همکاری سهجانبه با استانداری و دانشگاه هرمزگان، موفق به برگزاری سه کنفرانس بینالمللی شده است.
وی با اشاره به دشواریهای برگزاری همایشهای پیشین اظهار کرد: دو همایش قبلی با کمتوجهی برخی مسئولان وقت روبهرو شد و حتی مدیران مرتبط از حضور در آن منع شدند، اما اتاق بازرگانی بدون انتظار پاداش یا تشویق، با جدیت این رویدادها را برگزار کرد. ما بر این باوریم که توسعه اقتصادی هرمزگان و معرفی ظرفیتهای آن نیازمند استمرار چنین تلاشهایی است.
صفا با تأکید بر نقش کلیدی هرمزگان در اقتصاد ملی، افزود: این استان با برخورداری از ظرفیتهای کمنظیر دریایی و ساحلی میتواند به قطب اقتصاد دریامحور کشور تبدیل شود. امیدواریم این کنفرانس به معرفی فرصتهای گردشگری دریایی و ساحلی استان کمک کند و در عین حال، زمینهساز تعامل بخش خصوصی، سرمایهگذاران و دستگاههای دولتی باشد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: این رویداد فرصتی است برای بررسی و تقویت زیرساختهای گردشگری دریایی، شناسایی فرصتهای سرمایهگذاری و توسعه اقتصادی استان. کشورهای پیشرو در حوزه اقتصاد دریاپایه از طریق تعامل و برنامهریزی مدون به موفقیت دست یافتهاند و ما نیز باید با استفاده از تجربه آنها، در این مسیر گامهای مؤثری برداریم.
صفا در پایان ابراز امیدواری کرد که کنفرانس اقتصاد دریاپایه به بستری برای رفع موانع طرحهای توسعهای و تقویت ارتباط میان دولت و بخش خصوصی تبدیل شود و هرمزگان را در صدر برنامههای ملی این حوزه قرار دهد.