«روزنامه دریایی سرآمد» گزارش می‌دهد
اقتصاد خاورمیانه زیر سایه جنگ تعرفه‌ها
سیاست تجاری ترامپ چه تاثیری بر صادرات نفت جنوب‌غرب آسیا خواهد گذاشت؟
گروه اقتصاد بین‌الملل- توحید ورستان- با تشدید جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین و اعمال تعرفه‌های جدید، خاورمیانه خود را با چالش‌ها و فرصت‌های اقتصادی می‌بیند که می‌تواند مستقیماً بر اقتصاد کشورهایش تأثیر بگذارد. به باور کارشناسان، جنگ تجاری مجدد بین ایالات متحده و چین به دلیل عوارض گمرکی ترامپ، تأثیر مستقیمی بر منطقه خاورمیانه به‌ویژه در زمینه بازارهای انرژی، تجارت و سرمایه‌گذاری خواهد داشت.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، وضع عوارض گمرکی جدید چین بر محصولات آمریکایی، در واکنش به تصمیمات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، منعکس‌کننده تشدید تنش‌های اقتصادی بین دو ابرقدرت است که می‌تواند پیامدهای جهانی برای اقتصاد داشته باشد. در این میان، خاورمیانه می‌تواند با تقویت روابط تجاری با چین، بهره‌مندی از افزایش تقاضا برای نفت و تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشورها برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های خارجی، چالش‌ها را به فرصت تبدیل کند.
مرحله بعدی نیازمند استراتژی‌های اقتصادی انعطاف‌پذیر برای مقابله با تغییرات جهانی و بهره‌مندی از آن‌ها به بهترین شکل ممکن است. بخش نفت در خاورمیانه احتمالا یکی از ذی‌نفعان این تشدید باشد، زیرا اعمال تعرفه ۱۰درصدی چین بر نفت‌خام آمریکا ممکن است این کشور را به افزایش واردات خود از کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی، امارات و کویت وادار تا کمبود احتمالی را جبران کند، اما این احتمال وجود دارد که ادامه تنش‌های تجاری می‌تواند منجربه کاهش رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه تضعیف تقاضا برای نفت شود. این امر بر قیمت نفت تأثیر منفی می‌گذارد که می‌تواند در بودجه کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه منعکس شود.
زنجیره‌های تامین جهانی
تغییر شکل زنجیره‌های تامین جهانی در نتیجه این جنگ تجاری ممکن است فرصت‌های جدیدی را برای برخی اقتصادهای خاورمیانه ایجاد کند. از آنجایی که چین به‌دنبال شرکای تجاری جایگزین برای جبران هرگونه کمبود در محصولات ایالات متحده است، مصر، ایران، ترکیه و امارات می‌توانند از افزایش تجارت با پکن، چه در زمینه تولید، چه در زمینه محصولات کشاورزی یا فناوری، سود ببرند. البته بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از تنش‌های تجاری می‌تواند منجربه نوسانات در بورس‌های خلیج‌فارس و بازارهای نوظهور شود، به‌ویژه از آنجا که سرمایه‌گذاران معمولاً تمایل به کاهش ریسک در دوره‌های عدم‌اطمینان دارند که منجربه کندی جریان سرمایه‌گذاری خارجی به کشورهای خاورمیانه می‌شود که نیازمند اتخاذ تدابیر اقتصادی برای تقویت اعتماد در بازارهای محلی است.
کاهش صادرات خاورمیانه به آمریکا
طبق برآوردهای کارشناسان اکون پدیا؛ به باور کارشناسان، سیاست‌های تعرفه‌ای اعلام‌شده از سوی دونالد ترامپ که شامل اعمال عوارض تا سقف ۱۰درصد برای تمامی واردات و ۶۰درصد بر کالاهای چینی است، تأثیر مستقیمی بر اقتصاد منطقه خاورمیانه خواهد داشت. این سیاست‌ها ممکن است منجربه کاهش صادرات خاورمیانه به آمریکا به‌ویژه در بخش‌های پتروشیمی و تولیدی شود که بر تراز تجاری کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، مصر و ترکیه تأثیر خواهد گذاشت. هزینه‌های بالای محصولات وارداتی باعث می‌شود رقابت آن‌ها در بازار آمریکا کاهش یابد و این امر برخی کشورها را وادار می‌کند که به‌دنبال بازارهای جایگزین مانند اتحادیه اروپا و آسیا برای جبران زیان‌های احتمالی باشند.
البته تاثیر این تعرفه‌ها تنها محدود به تجارت نخواهد شد، بلکه انتظار می‌رود سیاست‌های حمایتی ترامپ بر تصمیمات سرمایه‌گذاران آمریکایی تأثیر بگذارد که ممکن است منجربه کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم در خاورمیانه به‌ویژه در بخش‌هایی شود که به صادرات به آمریکا وابسته هستند. احتمالا بازار نفت یکی از بزرگ‌ترین ذی‌نفعان این سیاست‌ها باشد، زیرا هرگونه تنش در روابط تجاری آمریکا و چین منجربه کاهش تقاضای جهانی نفت می‌شود که بر قیمت‌های انرژی و در نتیجه بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت مانند عربستان سعودی و امارات تأثیر منفی خواهد گذاشت.
به باور برخی کارشناسان، این سیاست‌ها می‌تواند تنش‌های دیپلماتیک بین واشنگتن و کشورهای منطقه را افزایش دهد، به‌ویژه کشورهایی که به تجارت و سرمایه‌گذاری آمریکا وابسته هستند. در این میان، برخی کشورها مانند ترکیه و ایران احتمالا در نتیجه سیاست‌های تجاری و تحریم‌هایی که ممکن است توسط دولت جدید ترامپ اعمال شود، با فشار بیشتری مواجه شوند. بنابراین کشورهای منطقه با تنوع بخشیدن به مشارکت‌های تجاری، افزایش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و تقویت بخش‌های اقتصادی غیرنفتی، می‌توانند راهبردهای جایگزین را برای مقابله با این چالش‌ها اتخاذ کنند.
اقدامات اقتصادی موثر
کشورهای خلیج‌فارس به دلیل تعرفه‌های گمرکی اعمال‌شده توسط دولت ایالات متحده با چالش‌های بزرگی روبه‌رو خواهند شد، اما این بحران دولت‌ها را وادار می‌کند تا اقدامات اقتصادی موثری برای محافظت از بازارهای خود و افزایش ثبات مالی خود انجام دهند.
1- تنوع‌سازی مشارکت‌های تجاری: یکی از راه‌حل‌های اصلی که کشورهای عربی باید اتخاذ کنند، تنوع بخشیدن به مشارکت‌های تجاری برای کاهش وابستگی به بازارهای آمریکا و چین از طریق تقویت روابط تجاری با اتحادیه اروپا، روسیه و دیگر کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن است که به یافتن جایگزین‌های مناسب برای واردات کمک می‌کند و همچنین کشورهای آفریقایی به‌دنبال فرصت‌های تجاری جدید برای برخی کشورهای عربی برای سرمایه‌گذاری برای صادرات خواهند شد.
۲- حمایت از تولید داخلی: حمایت از تولید داخلی یک گزینه راهبردی برای کاهش اثرات بحران است، چراکه برخی دولت‌ها برای حمایت از شرکت‌های ملی و تشویق سرمایه‌گذاری در صنایع تولیدی به‌ویژه در بخش‌هایی مانند صنایع غذایی و دارویی، مشوق‌های مالیاتی برای خودکفایی و کاهش نیاز به واردات در نظر می‌گیرند.
۳- همکاری با چین: چین به‌عنوان یکی از قربانیان اصلی تعرفه‌های آمریکا در دوره قبلی ترامپ، با ابتکار «کمربند و جاده» که شامل توسعه بنادر و مناطق صنعتی می‌شود، علاوه‌بر امضای قراردادهای تجاری برای تسهیل تبادلات اقتصادی بین دوطرف، سرمایه‌گذاری‌های خود را در خاورمیانه افزایش داده است.
۴- تقویت ذخایر نقدی: نوسانات ارزهای عربی یکی از چالش‌های اصلی است که نیازمند استراتژی‌های دقیق برای حفظ ثبات مالی است.
۵-ترویج صنایع غیرنفتی: تقویت صنایع غیرنفتی به یک ضرورت اقتصادی تبدیل شده است، چراکه برخی کشورها بر حمایت از استارتاپ‌ها در حوزه‌های نوآوری و فناوری و توسعه بخش‌های کشاورزی و صنایع غذایی برای کاهش وابستگی به واردات پرهزینه تمرکز کرده‌اند.
در مجموع، بحران اقتصادی ناشی از تعرفه‌ها تنها یک چالش نیست، بلکه فرصتی برای کشورهای عربی است تا اقتصاد خود را بازسازی کنند و ظرفیت‌های تولیدی خود را ارتقا دهند که احتمالا آن‌ها را برای مقابله با بحران‌های تجاری جهانی در آینده توانمندتر کند.
گروه اقتصاد بین‌الملل- توحید ورستان- با تشدید جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین و اعمال تعرفه‌های جدید، خاورمیانه خود را با چالش‌ها و فرصت‌های اقتصادی می‌بیند که می‌تواند مستقیماً بر اقتصاد کشورهایش تأثیر بگذارد. به باور کارشناسان، جنگ تجاری مجدد بین ایالات متحده و چین به دلیل عوارض گمرکی ترامپ، تأثیر مستقیمی بر منطقه خاورمیانه به‌ویژه در زمینه بازارهای انرژی، تجارت و سرمایه‌گذاری خواهد داشت.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، وضع عوارض گمرکی جدید چین بر محصولات آمریکایی، در واکنش به تصمیمات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، منعکس‌کننده تشدید تنش‌های اقتصادی بین دو ابرقدرت است که می‌تواند پیامدهای جهانی برای اقتصاد داشته باشد. در این میان، خاورمیانه می‌تواند با تقویت روابط تجاری با چین، بهره‌مندی از افزایش تقاضا برای نفت و تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشورها برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های خارجی، چالش‌ها را به فرصت تبدیل کند.
مرحله بعدی نیازمند استراتژی‌های اقتصادی انعطاف‌پذیر برای مقابله با تغییرات جهانی و بهره‌مندی از آن‌ها به بهترین شکل ممکن است. بخش نفت در خاورمیانه احتمالا یکی از ذی‌نفعان این تشدید باشد، زیرا اعمال تعرفه ۱۰درصدی چین بر نفت‌خام آمریکا ممکن است این کشور را به افزایش واردات خود از کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی، امارات و کویت وادار تا کمبود احتمالی را جبران کند، اما این احتمال وجود دارد که ادامه تنش‌های تجاری می‌تواند منجربه کاهش رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه تضعیف تقاضا برای نفت شود. این امر بر قیمت نفت تأثیر منفی می‌گذارد که می‌تواند در بودجه کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه منعکس شود.
زنجیره‌های تامین جهانی
تغییر شکل زنجیره‌های تامین جهانی در نتیجه این جنگ تجاری ممکن است فرصت‌های جدیدی را برای برخی اقتصادهای خاورمیانه ایجاد کند. از آنجایی که چین به‌دنبال شرکای تجاری جایگزین برای جبران هرگونه کمبود در محصولات ایالات متحده است، مصر، ایران، ترکیه و امارات می‌توانند از افزایش تجارت با پکن، چه در زمینه تولید، چه در زمینه محصولات کشاورزی یا فناوری، سود ببرند. البته بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از تنش‌های تجاری می‌تواند منجربه نوسانات در بورس‌های خلیج‌فارس و بازارهای نوظهور شود، به‌ویژه از آنجا که سرمایه‌گذاران معمولاً تمایل به کاهش ریسک در دوره‌های عدم‌اطمینان دارند که منجربه کندی جریان سرمایه‌گذاری خارجی به کشورهای خاورمیانه می‌شود که نیازمند اتخاذ تدابیر اقتصادی برای تقویت اعتماد در بازارهای محلی است.
کاهش صادرات خاورمیانه به آمریکا
طبق برآوردهای کارشناسان اکون پدیا؛ به باور کارشناسان، سیاست‌های تعرفه‌ای اعلام‌شده از سوی دونالد ترامپ که شامل اعمال عوارض تا سقف ۱۰درصد برای تمامی واردات و ۶۰درصد بر کالاهای چینی است، تأثیر مستقیمی بر اقتصاد منطقه خاورمیانه خواهد داشت. این سیاست‌ها ممکن است منجربه کاهش صادرات خاورمیانه به آمریکا به‌ویژه در بخش‌های پتروشیمی و تولیدی شود که بر تراز تجاری کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، مصر و ترکیه تأثیر خواهد گذاشت. هزینه‌های بالای محصولات وارداتی باعث می‌شود رقابت آن‌ها در بازار آمریکا کاهش یابد و این امر برخی کشورها را وادار می‌کند که به‌دنبال بازارهای جایگزین مانند اتحادیه اروپا و آسیا برای جبران زیان‌های احتمالی باشند.
البته تاثیر این تعرفه‌ها تنها محدود به تجارت نخواهد شد، بلکه انتظار می‌رود سیاست‌های حمایتی ترامپ بر تصمیمات سرمایه‌گذاران آمریکایی تأثیر بگذارد که ممکن است منجربه کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم در خاورمیانه به‌ویژه در بخش‌هایی شود که به صادرات به آمریکا وابسته هستند. احتمالا بازار نفت یکی از بزرگ‌ترین ذی‌نفعان این سیاست‌ها باشد، زیرا هرگونه تنش در روابط تجاری آمریکا و چین منجربه کاهش تقاضای جهانی نفت می‌شود که بر قیمت‌های انرژی و در نتیجه بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده نفت مانند عربستان سعودی و امارات تأثیر منفی خواهد گذاشت.
به باور برخی کارشناسان، این سیاست‌ها می‌تواند تنش‌های دیپلماتیک بین واشنگتن و کشورهای منطقه را افزایش دهد، به‌ویژه کشورهایی که به تجارت و سرمایه‌گذاری آمریکا وابسته هستند. در این میان، برخی کشورها مانند ترکیه و ایران احتمالا در نتیجه سیاست‌های تجاری و تحریم‌هایی که ممکن است توسط دولت جدید ترامپ اعمال شود، با فشار بیشتری مواجه شوند. بنابراین کشورهای منطقه با تنوع بخشیدن به مشارکت‌های تجاری، افزایش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و تقویت بخش‌های اقتصادی غیرنفتی، می‌توانند راهبردهای جایگزین را برای مقابله با این چالش‌ها اتخاذ کنند.
اقدامات اقتصادی موثر
کشورهای خلیج‌فارس به دلیل تعرفه‌های گمرکی اعمال‌شده توسط دولت ایالات متحده با چالش‌های بزرگی روبه‌رو خواهند شد، اما این بحران دولت‌ها را وادار می‌کند تا اقدامات اقتصادی موثری برای محافظت از بازارهای خود و افزایش ثبات مالی خود انجام دهند.
1- تنوع‌سازی مشارکت‌های تجاری: یکی از راه‌حل‌های اصلی که کشورهای عربی باید اتخاذ کنند، تنوع بخشیدن به مشارکت‌های تجاری برای کاهش وابستگی به بازارهای آمریکا و چین از طریق تقویت روابط تجاری با اتحادیه اروپا، روسیه و دیگر کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن است که به یافتن جایگزین‌های مناسب برای واردات کمک می‌کند و همچنین کشورهای آفریقایی به‌دنبال فرصت‌های تجاری جدید برای برخی کشورهای عربی برای سرمایه‌گذاری برای صادرات خواهند شد.
۲- حمایت از تولید داخلی: حمایت از تولید داخلی یک گزینه راهبردی برای کاهش اثرات بحران است، چراکه برخی دولت‌ها برای حمایت از شرکت‌های ملی و تشویق سرمایه‌گذاری در صنایع تولیدی به‌ویژه در بخش‌هایی مانند صنایع غذایی و دارویی، مشوق‌های مالیاتی برای خودکفایی و کاهش نیاز به واردات در نظر می‌گیرند.
۳- همکاری با چین: چین به‌عنوان یکی از قربانیان اصلی تعرفه‌های آمریکا در دوره قبلی ترامپ، با ابتکار «کمربند و جاده» که شامل توسعه بنادر و مناطق صنعتی می‌شود، علاوه‌بر امضای قراردادهای تجاری برای تسهیل تبادلات اقتصادی بین دوطرف، سرمایه‌گذاری‌های خود را در خاورمیانه افزایش داده است.
۴- تقویت ذخایر نقدی: نوسانات ارزهای عربی یکی از چالش‌های اصلی است که نیازمند استراتژی‌های دقیق برای حفظ ثبات مالی است.
۵-ترویج صنایع غیرنفتی: تقویت صنایع غیرنفتی به یک ضرورت اقتصادی تبدیل شده است، چراکه برخی کشورها بر حمایت از استارتاپ‌ها در حوزه‌های نوآوری و فناوری و توسعه بخش‌های کشاورزی و صنایع غذایی برای کاهش وابستگی به واردات پرهزینه تمرکز کرده‌اند.
در مجموع، بحران اقتصادی ناشی از تعرفه‌ها تنها یک چالش نیست، بلکه فرصتی برای کشورهای عربی است تا اقتصاد خود را بازسازی کنند و ظرفیت‌های تولیدی خود را ارتقا دهند که احتمالا آن‌ها را برای مقابله با بحران‌های تجاری جهانی در آینده توانمندتر کند.