«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی می‌کند
سوخت سبز کشتی‌ها در مسیر ساماندهی
درخواست انجمن مالکان کشتی اروپا برای افزایش تولید سوخت سبز
گروه انرژی-فاطمه عباسی راد- حملونقل دریایی همچنان محبوب‌ترین نوع حملونقل در جهان است، بنابراین استفاده از سوخت پاک در اینجا اهمیت پیدا می‌کند. کشتی‌ها با استفاده از سوخت‌های مختلفی حرکت می‌کنند، اما این‌که سوخت مصرفی آن‌ها پاک باشد، به حفاظت از دریاها و محیط‌زیست کمک بسیاری می‌کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که کشتی‌ها حدود ۹۴۰میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن در سال تولید می‌کنند و به همین دلیل هم یکی از آلاینده‌های بزرگ برای محیط‌زیست به شمار می‌روند. اگر کشتی‌ها از سوخت‌های پاک استفاده کنند، این آلودگی به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. سوخت کشتی یکی از عوامل آلودگی هواست، اما با ایجاد یک‌سری تغییرات می‌تواند به افزایش کیفیت هوا و پاکیزگی محیط‌زیست کمک کند. استفاده از برق تجدیدپذیر و سوخت‌هایی که از آب و گازهای موجود در جو ساخته می‌شوند، راه‌حل‌هایی برای کربن‌زدایی از سوخت کشتی‌ها هستند.
در ایران بیشتر از دو سوخت LNG و LPG برای کشتی‌ها استفاده می‌کنند. LNG یا گاز طبیعی مایع گازی کم‌آلاینده است و به‌عنوان سوخت کشتی استفاده می‌شود. LPG گاز مایعی است که از ترکیب هیدروکربن‌ها تولید می‌شود. این سوخت نسبت به LNG آلودگی بیشتری دارد، اما باز هم برای کشتی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران برنامه‌هایی هم برای استفاده از هیدروژن به‌عنوان سوخت کشتی‌ها وجود دارد که البته هنوز عملی نشده است. در صورت استفاده از هیدروژن می‌توان آلاینده‌ها را تا میزان زیادی کاهش داد. کشتی‌ها در حملونقل دریایی نقش مهمی دارند و به همین دلیل نوع سوخت آن‌ها هم مهم است. سالانه هزاران‌هزار کشتی در جهان محموله‌های مختلف را به مقصدهای دور و نزدیک می‌رسانند. اگر استفاده از سوختپاک در کشتی‌ها در تمام جهان رواج پیدا نکند، گازهای گلخانه‌ای کره‌زمین را بیشتر از این آلوده خواهند کرد.
درخواست انجمن مالکان کشتی اروپا برای افزایش تولید سوخت سبز
انجمن مالکان کشتی اروپا، گروه حملونقل سبز، خطوط هوایی اروپا، حملونقل جاده‌ای و محیط‌زیست با صدور بیانیه مشترکی از کمیسیون اروپا و کشور‌های عضو خواسته‌اند تا تولید سوخت پایدار برای کشتیرانی و سایر بخش‌های حمل‌ونقلی را افزایش دهند. سوتیریس راپتیس، دبیر‌کل ECSA، در این زمینه گفت: گزارش‌ها نشان می‌دهد که صنعت کشتیرانی اروپا به‌تنهایی سالانه به ۴۰میلیارد یورو برای کربن‌زدایی نیاز دارد. آنطور که «مانا» در گزارشی نوشته، بر این اساس، قرارداد‌های دستیابی به سوختپاک ایجاب می‌کند تا شرایطی تعیین شود سوخت‌های پاک برای حملونقل در دسترس باشند. ما به سرمایه‌گذاری‌های عظیم برای سوخت‌های پاک، اطمینان از طریق الزامات الزام‌آور قوی و ساده‌سازی دسترسی به منابع مالی دولتی و خصوصی نیاز داریم. این امر برای حفظ رقابت بین‌المللی کشتیرانی اروپا و حصول اطمینان از یک خوشه صنعتی نوآورانه و پُر‌رونق حیاتی است. به گفته وی، بدیهی است که اقدامات میان‌مدت کربن‌زدایی اساساً به داشتن سوخت‌های پایدار کافی بستگی دارد.
این بیانیه قبل از نشست بعدی تغییرات آب‌وهوایی MEPC 83 که در آوریل برگزار خواهد شد، منتشر شده است. در این گزارش آمده است: براساس استراتژی بازنگری‌شده که در اجلاس تغییرات آب‌وهوایی سال ۲۰۲۴ میلادی به تصویب رسید، اقدامات اقتصادی و فنی میان‌مدت برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از کشتیرانی قرار است در نشست آوریل، قبل از تصویب رسمی در اکتبر، به تصویب برسد. نهادهای مربوطه خواستار اقدام فوری برای افزایش تولید و در دسترس‌بودن سوختِ‌پاک برای کشتی‌ها، هواپیما‌ها و حملونقل جاده‌ای در اروپا شده‌اند. آن‌ها می‌خواهند کشتی‌ها و سایر وسایل حملونقل را به‌عنوان اولویت‌های اصلی در قرارداد صنعتی‌پاک اروپا، ببینند. این درخواست که پس از انتشار گزارش رئیس سابق بانک مرکزی اروپا و به سفارش کمیسیون اروپا گردآوری شده بود، انجام شد. در این گزارش با تمرکز بر آینده رقابت‌پذیری اروپا، اعلام شد سالانه حدود ۱۰۰میلیارد یورو فقط برای تأمین مالی انتقال انرژی در بخش کشتیرانی و هوانوردی اروپا موردنیاز است.
تولید سوخت‌های پایدار هوانوردی بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳میلادی دوبرابر شده و به ۶۰۰میلیون لیتر در سال رسیده است با این حال، این میزان هنوز کمتر از یک‌درصد مصرف سوخت جهانی هواپیما را تشکیل می‌دهد. در بیانیه مشترک آمده است که برنامه سرمایه‌گذاری حملونقل پایدار باید انگیزه تولید سوخت سبز را برای دوبخش حملونقل که کربن‌زدایی سختی دارند، ایجاد کند. STIP باید تولید اتحادیه اروپا را برای تامین حداقل ۴۰درصد سوخت مورد نیاز بخش دریایی و هوانوردی را تأمین کند. آن‌ها از استفاده از درآمد‌های سیستم تجارت گازهای گلخانه‌ای اروپایی و ملی برای کاهش ریسک پروژه‌ها حمایت کرده و یک‌پلتفرم همسان‌سازی را برای در دسترس قراردادن سوخت‌های کشتیرانی و هوانوردی‌پاک توصیه می‌کنند آن‌ها همچنین خواستار دستورات زیرساختی برای توسعه هاب سوخت تجدیدپذیر در بنادر و فرودگاه‌ها هستند.
سرنوشت قوانین سوخت سبز
صنعت کشتیرانی جهان چاره‌ای جز قبول حذف سوخت‌های فسیلی و انتخاب سوخت‌های سبز در آینده ندارد. با این حال هنوز هم استفاده از سوخت‌های جایگزین در کشتی‌ها با پیچیدگی‌های فراوانی مواجه است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که هنوز مقررات و دستورالعمل‌های مختلفی از سوی سازمان بین‌المللی دریانوردی، اتحادیه اروپا و مؤسسات رده‌بندی برای دریافت تأییدیه به مالکان و اپراتورهای شبکه کشتیرانی جهانی ابلاغ می‌شود و آنطور که بسیاری از فعالان این حوزه می‌گویند، هنوز یک مقررات استاندارد جهانی واحد در این زمینه تدوین و ابلاغ نشده است. به دنبال وضع مقررات و استانداردهای سختگیرانه‌تر توسط نهادهای جهانی حفاظت از محیط زیست در یک‌دهه اخیر، سازمان بین‌المللی دریانوردی با هدف کاهش سهم صنعت کشتیرانی در انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی، چشم‌انداز ویژه‌ای را برای این صنعت راهبردی تدوین کرده است. استفاده از سوخت‌های جایگزین دریایی مانند متانول، آمونیاک و بیودیزل از جمله برنامه‌های تعریف شده در مسیر کاهش انتشار کربن در این حوزه هستند، اما این تمام ماجرا نیست. براساس تصمیم سازمان بین‌المللی دریانوردی، به‌منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در مقاطع ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ ناوگان کشتیرانی جهان باید بر طیف گسترده‌تری از سوخت‌های جایگزین تکیه کرده و راه‌حل‌های جدید، پیشگیرانه و اقدامات بهره‌وری انرژی انتخاب کند. فعالیت‌های مربوط به تولید سوخت‌های پاک در مسیر بسیار خوبی قرار گرفته و می‌رود تا کانون توجه جامعه دریایی قرار گیرد. از سوی دیگر، در حال حاضر نیز سوختپاک تا اندازه‌ای که بتواند بخشی از نیازهای صنعت کشتیرانی را تأمین کند، در برخی بنادر جهان به وفور یافت می‌شود. گزینه‌های جایگزین در حال حاضر به منظور استفاده در صنعت کشتیرانی چه در حال حاضر و چه در آینده از یک‌سو مزایا و از سوی دیگر چالش‌هایی به همراه دارد. بدین ترتیب، پیش‌نیاز تعیین یک‌سوخت جدید شامل دسترسی به امکانات تولید و توزیع کافی و احداث زیرساخت ذخیره‌سازی مناسب است. علاوه‌بر آن، سوخت سبز در بسیاری موارد نیاز به تغییرات گسترده، تجهیزات و فنّاوری جدید دارد که پیچیدگی خاص خود را دارد. این پیچیدگی‌ها هزینه تولید و انتخاب سوخت را به‌شدت بالا می‌برد.
گروه انرژی-فاطمه عباسی راد- حملونقل دریایی همچنان محبوب‌ترین نوع حملونقل در جهان است، بنابراین استفاده از سوخت پاک در اینجا اهمیت پیدا می‌کند. کشتی‌ها با استفاده از سوخت‌های مختلفی حرکت می‌کنند، اما این‌که سوخت مصرفی آن‌ها پاک باشد، به حفاظت از دریاها و محیط‌زیست کمک بسیاری می‌کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که کشتی‌ها حدود ۹۴۰میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن در سال تولید می‌کنند و به همین دلیل هم یکی از آلاینده‌های بزرگ برای محیط‌زیست به شمار می‌روند. اگر کشتی‌ها از سوخت‌های پاک استفاده کنند، این آلودگی به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. سوخت کشتی یکی از عوامل آلودگی هواست، اما با ایجاد یک‌سری تغییرات می‌تواند به افزایش کیفیت هوا و پاکیزگی محیط‌زیست کمک کند. استفاده از برق تجدیدپذیر و سوخت‌هایی که از آب و گازهای موجود در جو ساخته می‌شوند، راه‌حل‌هایی برای کربن‌زدایی از سوخت کشتی‌ها هستند.
در ایران بیشتر از دو سوخت LNG و LPG برای کشتی‌ها استفاده می‌کنند. LNG یا گاز طبیعی مایع گازی کم‌آلاینده است و به‌عنوان سوخت کشتی استفاده می‌شود. LPG گاز مایعی است که از ترکیب هیدروکربن‌ها تولید می‌شود. این سوخت نسبت به LNG آلودگی بیشتری دارد، اما باز هم برای کشتی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران برنامه‌هایی هم برای استفاده از هیدروژن به‌عنوان سوخت کشتی‌ها وجود دارد که البته هنوز عملی نشده است. در صورت استفاده از هیدروژن می‌توان آلاینده‌ها را تا میزان زیادی کاهش داد. کشتی‌ها در حملونقل دریایی نقش مهمی دارند و به همین دلیل نوع سوخت آن‌ها هم مهم است. سالانه هزاران‌هزار کشتی در جهان محموله‌های مختلف را به مقصدهای دور و نزدیک می‌رسانند. اگر استفاده از سوختپاک در کشتی‌ها در تمام جهان رواج پیدا نکند، گازهای گلخانه‌ای کره‌زمین را بیشتر از این آلوده خواهند کرد.
درخواست انجمن مالکان کشتی اروپا برای افزایش تولید سوخت سبز
انجمن مالکان کشتی اروپا، گروه حملونقل سبز، خطوط هوایی اروپا، حملونقل جاده‌ای و محیط‌زیست با صدور بیانیه مشترکی از کمیسیون اروپا و کشور‌های عضو خواسته‌اند تا تولید سوخت پایدار برای کشتیرانی و سایر بخش‌های حمل‌ونقلی را افزایش دهند. سوتیریس راپتیس، دبیر‌کل ECSA، در این زمینه گفت: گزارش‌ها نشان می‌دهد که صنعت کشتیرانی اروپا به‌تنهایی سالانه به ۴۰میلیارد یورو برای کربن‌زدایی نیاز دارد. آنطور که «مانا» در گزارشی نوشته، بر این اساس، قرارداد‌های دستیابی به سوختپاک ایجاب می‌کند تا شرایطی تعیین شود سوخت‌های پاک برای حملونقل در دسترس باشند. ما به سرمایه‌گذاری‌های عظیم برای سوخت‌های پاک، اطمینان از طریق الزامات الزام‌آور قوی و ساده‌سازی دسترسی به منابع مالی دولتی و خصوصی نیاز داریم. این امر برای حفظ رقابت بین‌المللی کشتیرانی اروپا و حصول اطمینان از یک خوشه صنعتی نوآورانه و پُر‌رونق حیاتی است. به گفته وی، بدیهی است که اقدامات میان‌مدت کربن‌زدایی اساساً به داشتن سوخت‌های پایدار کافی بستگی دارد.
این بیانیه قبل از نشست بعدی تغییرات آب‌وهوایی MEPC 83 که در آوریل برگزار خواهد شد، منتشر شده است. در این گزارش آمده است: براساس استراتژی بازنگری‌شده که در اجلاس تغییرات آب‌وهوایی سال ۲۰۲۴ میلادی به تصویب رسید، اقدامات اقتصادی و فنی میان‌مدت برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از کشتیرانی قرار است در نشست آوریل، قبل از تصویب رسمی در اکتبر، به تصویب برسد. نهادهای مربوطه خواستار اقدام فوری برای افزایش تولید و در دسترس‌بودن سوختِ‌پاک برای کشتی‌ها، هواپیما‌ها و حملونقل جاده‌ای در اروپا شده‌اند. آن‌ها می‌خواهند کشتی‌ها و سایر وسایل حملونقل را به‌عنوان اولویت‌های اصلی در قرارداد صنعتی‌پاک اروپا، ببینند. این درخواست که پس از انتشار گزارش رئیس سابق بانک مرکزی اروپا و به سفارش کمیسیون اروپا گردآوری شده بود، انجام شد. در این گزارش با تمرکز بر آینده رقابت‌پذیری اروپا، اعلام شد سالانه حدود ۱۰۰میلیارد یورو فقط برای تأمین مالی انتقال انرژی در بخش کشتیرانی و هوانوردی اروپا موردنیاز است.
تولید سوخت‌های پایدار هوانوردی بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳میلادی دوبرابر شده و به ۶۰۰میلیون لیتر در سال رسیده است با این حال، این میزان هنوز کمتر از یک‌درصد مصرف سوخت جهانی هواپیما را تشکیل می‌دهد. در بیانیه مشترک آمده است که برنامه سرمایه‌گذاری حملونقل پایدار باید انگیزه تولید سوخت سبز را برای دوبخش حملونقل که کربن‌زدایی سختی دارند، ایجاد کند. STIP باید تولید اتحادیه اروپا را برای تامین حداقل ۴۰درصد سوخت مورد نیاز بخش دریایی و هوانوردی را تأمین کند. آن‌ها از استفاده از درآمد‌های سیستم تجارت گازهای گلخانه‌ای اروپایی و ملی برای کاهش ریسک پروژه‌ها حمایت کرده و یک‌پلتفرم همسان‌سازی را برای در دسترس قراردادن سوخت‌های کشتیرانی و هوانوردی‌پاک توصیه می‌کنند آن‌ها همچنین خواستار دستورات زیرساختی برای توسعه هاب سوخت تجدیدپذیر در بنادر و فرودگاه‌ها هستند.
سرنوشت قوانین سوخت سبز
صنعت کشتیرانی جهان چاره‌ای جز قبول حذف سوخت‌های فسیلی و انتخاب سوخت‌های سبز در آینده ندارد. با این حال هنوز هم استفاده از سوخت‌های جایگزین در کشتی‌ها با پیچیدگی‌های فراوانی مواجه است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که هنوز مقررات و دستورالعمل‌های مختلفی از سوی سازمان بین‌المللی دریانوردی، اتحادیه اروپا و مؤسسات رده‌بندی برای دریافت تأییدیه به مالکان و اپراتورهای شبکه کشتیرانی جهانی ابلاغ می‌شود و آنطور که بسیاری از فعالان این حوزه می‌گویند، هنوز یک مقررات استاندارد جهانی واحد در این زمینه تدوین و ابلاغ نشده است. به دنبال وضع مقررات و استانداردهای سختگیرانه‌تر توسط نهادهای جهانی حفاظت از محیط زیست در یک‌دهه اخیر، سازمان بین‌المللی دریانوردی با هدف کاهش سهم صنعت کشتیرانی در انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی، چشم‌انداز ویژه‌ای را برای این صنعت راهبردی تدوین کرده است. استفاده از سوخت‌های جایگزین دریایی مانند متانول، آمونیاک و بیودیزل از جمله برنامه‌های تعریف شده در مسیر کاهش انتشار کربن در این حوزه هستند، اما این تمام ماجرا نیست. براساس تصمیم سازمان بین‌المللی دریانوردی، به‌منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در مقاطع ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ ناوگان کشتیرانی جهان باید بر طیف گسترده‌تری از سوخت‌های جایگزین تکیه کرده و راه‌حل‌های جدید، پیشگیرانه و اقدامات بهره‌وری انرژی انتخاب کند. فعالیت‌های مربوط به تولید سوخت‌های پاک در مسیر بسیار خوبی قرار گرفته و می‌رود تا کانون توجه جامعه دریایی قرار گیرد. از سوی دیگر، در حال حاضر نیز سوختپاک تا اندازه‌ای که بتواند بخشی از نیازهای صنعت کشتیرانی را تأمین کند، در برخی بنادر جهان به وفور یافت می‌شود. گزینه‌های جایگزین در حال حاضر به منظور استفاده در صنعت کشتیرانی چه در حال حاضر و چه در آینده از یک‌سو مزایا و از سوی دیگر چالش‌هایی به همراه دارد. بدین ترتیب، پیش‌نیاز تعیین یک‌سوخت جدید شامل دسترسی به امکانات تولید و توزیع کافی و احداث زیرساخت ذخیره‌سازی مناسب است. علاوه‌بر آن، سوخت سبز در بسیاری موارد نیاز به تغییرات گسترده، تجهیزات و فنّاوری جدید دارد که پیچیدگی خاص خود را دارد. این پیچیدگی‌ها هزینه تولید و انتخاب سوخت را به‌شدت بالا می‌برد.