«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد
هدف‌گذاری نفوذ چین در جنوب شرق آسیا
گروه بین الملل- توحید ورستان- پس از یک‌دهه تلاش، چین نفوذ ژئوپلیتیکی خود را در جنوب‌شرق آسیا از طریق پروژه‌های ریلی خود تقویت کرده که با تکمیل خطوط بیشتر، رشد بیشتری خواهد داشت. پروژه‌های ریلی چین، به‌ویژه آن‌هایی که شامل سیستم‌های راه‌آهن پرسرعت هستند، برای جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیک پکن مزایای قابل‌توجهی دارند، اما تأثیر آن‌ها احتمالا به دلیل عدم‌پیشرفت و موقعیت‌های ناپایدار در برخی کشورهای میزبان محدود می‌شود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اگرچه چین به‌طور فعال در حال شکل‌دادن به چشم‌انداز ریلی جنوب‌شرق آسیاست، اما فرصت‌هایی برای ژاپن، رقیب چین در زمینه سرمایه‌گذاری زیرساختی در سیستم‌های ریلی وجود دارد. چین در سال‌های اخیر به سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی خود در جنوب‌شرق آسیا سرعت بخشیده است. از جمله مهم‌ترین این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توان به پروژه‌های ریلی اشاره کرد. این پروژه‌ها که در چارچوب ابتکار کمربند و جاده توسعه یافته‌اند، ارتباطات حمل‌ونقلی و لجستیکی بین کشورها را تقویت و تجارت سریع‌تر را تسهیل می‌کنند.
تاثیر موافقت ویتنام در توسعه برنامه ریلی چین
موافقت اخیر ویتنام با پروژه ۸میلیارد دلاری راه‌آهن چین و ویتنام بار دیگر اهمیت پروژه‌های راه‌آهن را آشکار کرد. کشورهایی مانند تایلند، ویتنام، لائوس و مالزی سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در پروژه‌های راه‌آهن تحت ابتکار کمربند و جاده چین انجام می‌دهند و هدف آن تقویت اقتصاد و تعمیق روابط خود با چین است. این پروژه‌ها نه‌تنها یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای را افزایش می‌دهند، بلکه پتانسیل تجارت و گردشگری را در بین کشورها به‌طور قابل‌توجهی گسترش می‌دهند.
در واقع، به جز برونئی، همه کشورهای آسیای جنوب‌شرقی به‌طور بالقوه در پروژه‌های ریلی بزرگ با چین مشارکت خواهند داشت. این پروژه‌ها را می‌توان با توجه به ارتباط آن‌ها با شبکه ریلی چین به سه‌گروه تقسیم کرد؛ گروه اول شامل لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام است که پروژه‌های ریلی فعلی دارند یا پروژه‌هایی را تکمیل کرده‌اند که مستقیماً آن‌ها را به چین متصل می‌کنند.
گروه دوم کامبوج، مالزی و سنگاپور هستند که پروژه‌های ریلی فعلی یا آتی دارند که می‌تواند آن‌ها را به چین متصل کند. گروه سوم شامل اندونزی و فیلیپین است که به دلیل محیط مجمع‌الجزایری خود از قاره آسیا جدا شده‌اند و بنابراین در آینده قابل پیش‌بینی هیچ ارتباطی با چین ندارند، اما سرمایه‌گذاری چینی‌ها تأثیرات ژئوپلیتیکی ایجاد می‌کند.
توسعه شبکه ریلی لائوس و تایلند
لائوس با اجرای یک پروژه راه‌آهن ۶میلیارد دلاری که توسط چین در سال ۲۰۲۱ ساخته شد، یکی از اولین گام‌های مهم را در توسعه راه‌آهن برداشت. لائوس که پیش از این کشوری با زیرساخت‌های ضعیف بود و تنها ۴کیلومتر شبکه ریلی داشت، با تکمیل این پروژه دستخوش تحول بزرگی شده است.
علی‌رغم چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، این طرح تاثیر مثبت قابل‌توجهی بر بخش گردشگری لائوس داشته و به افزایش تجارت منطقه‌ای کمک کرده است. همچنین فاز نهایی خط ریلی بین تایلند و چین تصویب شده است و راه را برای یک پروژه ۱۰.۲میلیارد دلاری هموار می‌کند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ تکمیل شود. این پروژه شامل خط راه‌آهن ۳۵۷کیلومتری است که از بانکوک تا نونگ‌خای در امتداد مرز با لائوس امتداد دارد. تکمیل این پروژه خدمات ریلی پرسرعت را از بانکوک، پایتخت تایلند، به کونمینگ، مرکز استان یوننان چین، امکان‌پذیر می‌کند. این ابتکار به‌عنوان پاسخی به موفقیت راه‌آهن چین-لائوس ارزیابی می‌شود. کارشناسان باور دارند که راه‌آهن چین-لائوس منجربه افزایش قابل‌توجه صادرات و گردشگری به اقتصاد لائوس شده و در نتیجه باعث ایجاد علاقه به پروژه‌های مشابه در کشورهای همسایه می‌شود. سرمایه‌گذاری تایلند در این پروژه ناشی از روابط قوی اقتصادی و تجاری آن با چین است. در دهه گذشته، چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایلند و مهم‌ترین منبع گردشگری آن بوده است. علاوه‌بر این، پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک دوکشور نزدیک است که این پروژه را به‌صورت نمادین قابل‌توجه می‌کند.
تحکیم روابط چین با ویتنام و مالزی
ویتنام اخیراً پروژه راه‌آهن ۸.۳میلیارد دلاری را با هدف تقویت روابط خود با چین تصویب کرده است. این خط‌آهن، لائوکای در شمال ویتنام را به هانوی، پایتخت، متصل می‌کند و تا شهر بندری هایفونگ گسترش می‌یابد. این پروژه قصد دارد زیرساخت‌های راه‌آهن موجود ویتنام را مدرن کرده و آن را با گیج استاندارد ریلی چین تطبیق دهد. انتظار می‌رود این امر باعث تعمیق ادغام بین قطب‌های تولیدی ویتنام در شمال و مناطق صنعتی چین در جنوب شود.
سرمایه‌گذاری ویتنام در این پروژه با اهداف توسعه اقتصادی این کشور که سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی را در اولویت قرار می‌دهد، همسو است. اگرچه چین و ویتنام تنش‌های دیپلماتیک را تجربه کرده‌اند، اما مناطق صنعتی شمال ویتنام عمیقاً با زنجیره‌های تامین چین مرتبط هستند. در نتیجه، کارشناسان بر این باورند که منافع اقتصادی چنین پروژه‌های ریلی بر خطرات احتمالی آن بیشتر است.
مالزی همچنین پروژه ۱۷میلیارد دلاری راه‌آهن را با حمایت چین احیا کرده است تا حمل‌ونقل مسافر و بار بین سواحل شرقی و غربی خود را تسهیل کند. این پروژه با هدف تقویت ارتباط بین سواحل شرقی و غربی، پیشرفت قابل‌توجهی در تجارت و لجستیک این کشور محسوب می‌شود. این پروژه که ابتدا در دولت قبلی راه‌اندازی شد، به دلیل اختلافات پرداخت لغو شد، اما اکنون قرار است تا سال ۲۰۲۷ تکمیل شود.
نتیجه‌گیری
پروژه‌های راه‌آهن چین در آسیای جنوب‌شرقی پتانسیل بسیار زیادی برای تقویت یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای و تقویت روابط تجاری دارند. کشورهایی مانند تایلند، ویتنام، لائوس و مالزی قصد دارند از این پروژه‌ها برای بهبود اقتصاد و تعمیق روابط خود با چین استفاده کنند. با این حال، برای این‌که این پروژه‌ها پایدار باشند، غلبه به چالش‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی بسیار مهم است. انتظار می‌رود پروژه‌های ریلی تحت طرح کمربند و جاده چین نقش مهمی در شکل‌دهی بیشتر آسیای جنوب‌شرقی ایفا کنند. با این حال، مدیریت موفقیت‌آمیز چالش‌های پیش‌آمده در این فرآیند، عاملی تعیین‌کننده در موفقیت کلی آن‌ها خواهد بود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اگرچه چین به‌طور فعال در حال شکل‌دادن به چشم‌انداز ریلی جنوب‌شرق آسیاست، اما فرصت‌هایی برای ژاپن، رقیب چین در زمینه سرمایه‌گذاری زیرساختی در سیستم‌های ریلی وجود دارد. چین در سال‌های اخیر به سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی خود در جنوب‌شرق آسیا سرعت بخشیده است. از جمله مهم‌ترین این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توان به پروژه‌های ریلی اشاره کرد. این پروژه‌ها که در چارچوب ابتکار کمربند و جاده توسعه یافته‌اند، ارتباطات حمل‌ونقلی و لجستیکی بین کشورها را تقویت و تجارت سریع‌تر را تسهیل می‌کنند.
تاثیر موافقت ویتنام در توسعه برنامه ریلی چین
موافقت اخیر ویتنام با پروژه ۸میلیارد دلاری راه‌آهن چین و ویتنام بار دیگر اهمیت پروژه‌های راه‌آهن را آشکار کرد. کشورهایی مانند تایلند، ویتنام، لائوس و مالزی سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در پروژه‌های راه‌آهن تحت ابتکار کمربند و جاده چین انجام می‌دهند و هدف آن تقویت اقتصاد و تعمیق روابط خود با چین است. این پروژه‌ها نه‌تنها یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای را افزایش می‌دهند، بلکه پتانسیل تجارت و گردشگری را در بین کشورها به‌طور قابل‌توجهی گسترش می‌دهند.
در واقع، به جز برونئی، همه کشورهای آسیای جنوب‌شرقی به‌طور بالقوه در پروژه‌های ریلی بزرگ با چین مشارکت خواهند داشت. این پروژه‌ها را می‌توان با توجه به ارتباط آن‌ها با شبکه ریلی چین به سه‌گروه تقسیم کرد؛ گروه اول شامل لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام است که پروژه‌های ریلی فعلی دارند یا پروژه‌هایی را تکمیل کرده‌اند که مستقیماً آن‌ها را به چین متصل می‌کنند.
گروه دوم کامبوج، مالزی و سنگاپور هستند که پروژه‌های ریلی فعلی یا آتی دارند که می‌تواند آن‌ها را به چین متصل کند. گروه سوم شامل اندونزی و فیلیپین است که به دلیل محیط مجمع‌الجزایری خود از قاره آسیا جدا شده‌اند و بنابراین در آینده قابل پیش‌بینی هیچ ارتباطی با چین ندارند، اما سرمایه‌گذاری چینی‌ها تأثیرات ژئوپلیتیکی ایجاد می‌کند.
توسعه شبکه ریلی لائوس و تایلند
لائوس با اجرای یک پروژه راه‌آهن ۶میلیارد دلاری که توسط چین در سال ۲۰۲۱ ساخته شد، یکی از اولین گام‌های مهم را در توسعه راه‌آهن برداشت. لائوس که پیش از این کشوری با زیرساخت‌های ضعیف بود و تنها ۴کیلومتر شبکه ریلی داشت، با تکمیل این پروژه دستخوش تحول بزرگی شده است.
علی‌رغم چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، این طرح تاثیر مثبت قابل‌توجهی بر بخش گردشگری لائوس داشته و به افزایش تجارت منطقه‌ای کمک کرده است. همچنین فاز نهایی خط ریلی بین تایلند و چین تصویب شده است و راه را برای یک پروژه ۱۰.۲میلیارد دلاری هموار می‌کند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ تکمیل شود. این پروژه شامل خط راه‌آهن ۳۵۷کیلومتری است که از بانکوک تا نونگ‌خای در امتداد مرز با لائوس امتداد دارد. تکمیل این پروژه خدمات ریلی پرسرعت را از بانکوک، پایتخت تایلند، به کونمینگ، مرکز استان یوننان چین، امکان‌پذیر می‌کند. این ابتکار به‌عنوان پاسخی به موفقیت راه‌آهن چین-لائوس ارزیابی می‌شود. کارشناسان باور دارند که راه‌آهن چین-لائوس منجربه افزایش قابل‌توجه صادرات و گردشگری به اقتصاد لائوس شده و در نتیجه باعث ایجاد علاقه به پروژه‌های مشابه در کشورهای همسایه می‌شود. سرمایه‌گذاری تایلند در این پروژه ناشی از روابط قوی اقتصادی و تجاری آن با چین است. در دهه گذشته، چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایلند و مهم‌ترین منبع گردشگری آن بوده است. علاوه‌بر این، پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک دوکشور نزدیک است که این پروژه را به‌صورت نمادین قابل‌توجه می‌کند.
تحکیم روابط چین با ویتنام و مالزی
ویتنام اخیراً پروژه راه‌آهن ۸.۳میلیارد دلاری را با هدف تقویت روابط خود با چین تصویب کرده است. این خط‌آهن، لائوکای در شمال ویتنام را به هانوی، پایتخت، متصل می‌کند و تا شهر بندری هایفونگ گسترش می‌یابد. این پروژه قصد دارد زیرساخت‌های راه‌آهن موجود ویتنام را مدرن کرده و آن را با گیج استاندارد ریلی چین تطبیق دهد. انتظار می‌رود این امر باعث تعمیق ادغام بین قطب‌های تولیدی ویتنام در شمال و مناطق صنعتی چین در جنوب شود.
سرمایه‌گذاری ویتنام در این پروژه با اهداف توسعه اقتصادی این کشور که سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی را در اولویت قرار می‌دهد، همسو است. اگرچه چین و ویتنام تنش‌های دیپلماتیک را تجربه کرده‌اند، اما مناطق صنعتی شمال ویتنام عمیقاً با زنجیره‌های تامین چین مرتبط هستند. در نتیجه، کارشناسان بر این باورند که منافع اقتصادی چنین پروژه‌های ریلی بر خطرات احتمالی آن بیشتر است.
مالزی همچنین پروژه ۱۷میلیارد دلاری راه‌آهن را با حمایت چین احیا کرده است تا حمل‌ونقل مسافر و بار بین سواحل شرقی و غربی خود را تسهیل کند. این پروژه با هدف تقویت ارتباط بین سواحل شرقی و غربی، پیشرفت قابل‌توجهی در تجارت و لجستیک این کشور محسوب می‌شود. این پروژه که ابتدا در دولت قبلی راه‌اندازی شد، به دلیل اختلافات پرداخت لغو شد، اما اکنون قرار است تا سال ۲۰۲۷ تکمیل شود.
نتیجه‌گیری
پروژه‌های راه‌آهن چین در آسیای جنوب‌شرقی پتانسیل بسیار زیادی برای تقویت یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای و تقویت روابط تجاری دارند. کشورهایی مانند تایلند، ویتنام، لائوس و مالزی قصد دارند از این پروژه‌ها برای بهبود اقتصاد و تعمیق روابط خود با چین استفاده کنند. با این حال، برای این‌که این پروژه‌ها پایدار باشند، غلبه به چالش‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی بسیار مهم است. انتظار می‌رود پروژه‌های ریلی تحت طرح کمربند و جاده چین نقش مهمی در شکل‌دهی بیشتر آسیای جنوب‌شرقی ایفا کنند. با این حال، مدیریت موفقیت‌آمیز چالش‌های پیش‌آمده در این فرآیند، عاملی تعیین‌کننده در موفقیت کلی آن‌ها خواهد بود.