«روزنامه دریایی سرآمد» گزارش می‌دهد؛
حمل بار اروپا از کریدور ریلی خواف - هرات
قطار مسافری ایران ـ افغانستان در آینده نزدیک راه اندازی می شود
گروه حملونقل ـ در برنامه هفتم توسعه، بحث افزایش ۲۵درصدی بخش ریلی مورد تأکید قرار گرفته است. براساس تکالیف تعریف‌شده در برنامه هفتم توسعه و تعامل خوبی که بین سازمان بنادر و دریانوردی و راه‌آهن وجود دارد، باید تلاش کرد سهم حملونقل ریلی از بنادر افزایش پیدا کند. این سهم در حال حاضر کمتر از ۱۰درصد بوده، اما برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های حوزه ریلی بنادر کشور نیازمند هماهنگی و تعامل بیشتر راه‌آهن و سازمان بنادر هستیم.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، در این میان مسئولان وزارت راه‌و‌شهرسازی بر رفع مشکلات و موانع نرم‌افزاری حوزه ریلی در بنادر تأکید دارند. آنها می‌گویند که با نشست‌ها و تعاملی که از گذشته تاکنون با سازمان بنادر و دریانوردی داریم، موضوعات پیرامون توسعه زیرساخت‌های ریلی بنادر، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی به‌صورت مشترک در حال انجام است. یکی از اهداف و تکالیف برنامه هفتم توسعه برای راه‌آهن، برقراری قطارهای برنامه‌ای است و تا پایان سال دوم برنامه هفتم، تمامی قطارهای باری کشور باید برنامه‌ای شوند.
ایران با تکیه بر موقعیت بی‌نظیر جغرافیایی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حملونقل، پتانسیل تبدیل‌شدن به یک مرکز ترانزیتی کلیدی در منطقه را داراست که این موضوع می‌تواند ایران را به دروازه طلایی تجارت بین‌المللی تبدیل کرده و زمینه را برای جهش اقتصادی فراهم آورد. زنجیره ارزش کریدورهای ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی کشور، نقش برجسته‌ای در تقویت موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران در قلب خاورمیانه و اتصال به پنج‌حوزه دریایی، این کشور به‌عنوان یک پل ارتباطی بین آسیا، اروپا و آفریقا عمل می‌کند. این موقعیت، کریدورهای ترانزیتی ایران را به یکی از مهم‌ترین مسیرهای حملونقل و تجارت بین‌المللی تبدیل کرده است که در نهایت به افزایش ظرفیت‌های اقتصادی کشور کمک می‌کند.
سرانجام خط ریلی ایران ـ افغانستان
در این میان، پس از مخالفت‌های قابل تأمل دولت گذشته به ویژه مدیرعامل راه‌آهن دولت سیزدهم با فعالیت خط ریلی خواف ـ هرات، پس از به روی کار آمدن دولت چهاردهم، قطار باری در این کریدور ریلی شروع به حرکت کرد و در این مدت‌زمان، بار کشورهای ترکیه، چین و هند از این مسیر به افغانستان ترانزیت شده و بر آمار ترانزیت ریلی کشور اضافه کرده‌است. خبر مهم این است که به زودی ایران، بار اروپایی را از مسیر راه‌آهن خواف ـ هرات به مردم افغانستان می‌رساند. جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی در گفتگو با ایلنا درباره آخرین وضعیت ترانزیت ریلی کشور و اثرگذاری فعالیت خط راه آهن خواف ـ هرات، اظهار داشت: اتصال ریلی و ترانزیت ریلی بین ایران و کشورهای همسایه در حال افزایش است.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با اشاره به رونق انتقال بار از مسیر خواف ـ هرات گفت: برای توسعه ترانزیت ریلی به افغاستان گام‌های خوبی برداشتیم؛ بطوریکه هر هفته حداقل یک تا سه قطار از مبادی مختلف از جمله ترکیه، از هند از طریق آب‌های آزاد به بندرعباس و از آنجا توسط مسیر ریلی به افغانستان ترانزیت می‌شود. حتی بار چین از مسیر دریایی به محور بندرعباس و از شبکه ریلی به افغانستان منتقل می‌شود. وی با بیان اینکه این اقدامات در جهت توسعه ترانزیتی شرق کشور است، ادامه داد: البته بخش مسافری این مسیر هم فعال خواهد شد و مسیر ریلی از روزنک به هرات در حال اجرا و ساخت است و با تکمیل آن قطار مسافری خواف ـ هرات و بالعکس قابلیت بهره‌برداری خواهد داشت. ذاکری افزود: بنابراین این خط به عنوان مبادی خروجی بار از اهمیت بالایی برخوردار است و کشورهای همسایه به جهت اینکه بارهای خود را به افغانستان به خصوص غرب افغانستان منتقل کنند، از کریدور ریلی ایران و خواف ـ هرات استفاده می‌کنند. معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی همچنین درباره انتقال بارهای اروپا از این مسیر در آینده نزدیک گفت: در کریدور بندرعباس به سمت شمتیغ حملونقل کانتینری در حال انجام است و طبیعتاً کشورهای اروپایی و جنوب شرق آسیا هم از این محور استفاده می‌کنند.
جایگاه کریدورهای ریلی برای ترانزیت و اقتصاد
کریدورهای ترانزیت ریلی به شبکه‌های حملونقل ریلی بین‌المللی مهندسی‌شده، دقیق، ایمن و کاربردی اطلاق می‌شوند که به‌عنوان مسیرهای کلیدی برای عبور محموله‌های گوناگون و حتی مسافران در سراسر جهان شناخته می‌شوند. این کریدورها با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط فرهنگی و اقتصادی مناطق مختلف طراحی شده و سپس به مرحله احداث می‌رسند. کریدورهای ترانزیت ریلی بخش عمده‌ای از حجم محموله‌های صادراتی یا وارداتی در ابعاد بین‌المللی را به‌خود اختصاص می‌دهند. به‌علاوه، به دلیل گستردگی آنها و وجود یک الگوی مویرگی، نیازهای جوامع هدف را مورد بررسی قرار می‌دهند تا به‌صرفه‌ترین انواع کالا را صادر کرده یا به کشور مبدأ وارد کنند. به همین دلیل است که ادعا می‌شود تنوع محموله‌های عبوری از کریدورهای ریلی در سراسر جهان بسیار زیاد است.
زنجیره ارزش کریدورهای ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی کشور، نقش برجسته‌ای در تقویت موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران در قلب خاورمیانه و اتصال به پنج‌حوزه دریایی، این کشور به‌عنوان یک پل ارتباطی بین آسیا، اروپا و آفریقا عمل می‌کند. این زنجیره ارزش شامل بخش‌های مختلف حملونقل، لجستیک، صنایع تولیدی و خدمات مرتبط است که هرکدام به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در ایجاد ارزش اقتصادی شرکت دارند. توسعه این زنجیره ارزش نه‌تنها حجم مبادلات تجاری داخلی و خارجی را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت‌های جدیدی برای رشد صنایع محلی، ایجاد اشتغال و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌آورد.
اهمیت دیپلماسی ریل‌پایه برای ایران
روزهای پایانی بهمن ماه گذشته بود که برای نخستین‌بار، مسیر تجاری ریلی میان هند و افغانستان از خاک ایران باز شد و اولین قطار حامل محموله ترانزیتی دانه‌های روغنی از این مسیر عبور کرد و به افغانستان رسید. سه‌شنبه ۲۳بهمن‌ماه ۱۴۰۳ بود که اولین قطار ترانزیتی هند ـ افغانستان به ایستگاه روزنک هرات رسید. این قطار حامل دانه‌های روغنی است که ابتدا توسط کشتی به بندرعباس منتقل شد و در نهایت از طریق شبکه ریلی ایران به ایستگاه روزنک در افغانستان طی مسیر کرد. گذرگاه ریلی خواف ـ هرات با اتصال شبکه ریلی ایران به هرات در غرب افغانستان، نقش کلیدی در ارتباطات منطقه‌ای ایفا می‌کند و به‌عنوان بخشی از گذرگاه ریلی شرق به غرب جهان، مسیری ۲هزار کیلومتری را از چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا ایجاد کرده است. همچنین گذرگاه گمرک مرزی «شمتیغ» بین ایران و افغانستان سال ۱۳۹۹ در شهرستان مرزی خواف واقع در جنوب‌شرقی خراسان‌رضوی گشایش یافت. شمتیغ به‌عنوان گذرگاه رسمی گمرک مرزی در مسیر راه‌آهن خواف ـ هرات در فاصله حدود ۵۰کیلومتری با خواف قرار دارد، مرکز شهرستان ۱۵۰هزار نفری خواف در فاصله ۲۶۷کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
کریدور ریلی خواف ـ هرات که اتصال شبکه ریلی ایران به هرات در غرب افغانستان را فراهم می‌کند، به‌عنوان بخش اصلی از کریدور ریلی شرق به غرب جهان شناخته می‌شود. این مسیر ریلی ۲هزار کیلومتری شامل کشورهای چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا می‌شود و به تسهیل ارتباطات منطقه‌ای کمک شایانی کرده است.
داده‌های منتشرشده توسط سازمان توسعه و تجارت نشان می‌دهد که روند رشد مراودات تجاری ایران و افغانستان در ۲سال گذشته با افزایش ۸۴درصدی روبه‌رو بوده است. این افزایش، به وضوح نشان‌دهنده بهبود حجم تبادلات تجاری و بازرگانی بین دو کشور در سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته است. حسین روستائی، رایزن بازرگانی سفارت ایران در افغانستان با اشاره به گزارش‌های وزارت صنعت و تجارت افغانستان، اعلام کرد که صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان در سال‌جاری به بیش از سه‌میلیارد و ۱۴۳میلیون دلار رسید که نسبت به یک‌میلیارد و ۷۱۴میلیون دلار سال گذشته، رشد ۸۳درصدی را نشان می‌دهد. همچنین ارزش صادرات افغانستان به ایران در سال جاری به ۵ میلیون دلار رسیده که در مقایسه با سال گذشته، افزایش ۱۱۶درصدی را نشان می‌دهد و افزایش ۲۹میلیون دلاری را ثبت کرده است.
گروه حملونقل ـ در برنامه هفتم توسعه، بحث افزایش ۲۵درصدی بخش ریلی مورد تأکید قرار گرفته است. براساس تکالیف تعریف‌شده در برنامه هفتم توسعه و تعامل خوبی که بین سازمان بنادر و دریانوردی و راه‌آهن وجود دارد، باید تلاش کرد سهم حملونقل ریلی از بنادر افزایش پیدا کند. این سهم در حال حاضر کمتر از ۱۰درصد بوده، اما برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های حوزه ریلی بنادر کشور نیازمند هماهنگی و تعامل بیشتر راه‌آهن و سازمان بنادر هستیم.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، در این میان مسئولان وزارت راه‌و‌شهرسازی بر رفع مشکلات و موانع نرم‌افزاری حوزه ریلی در بنادر تأکید دارند. آنها می‌گویند که با نشست‌ها و تعاملی که از گذشته تاکنون با سازمان بنادر و دریانوردی داریم، موضوعات پیرامون توسعه زیرساخت‌های ریلی بنادر، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی به‌صورت مشترک در حال انجام است. یکی از اهداف و تکالیف برنامه هفتم توسعه برای راه‌آهن، برقراری قطارهای برنامه‌ای است و تا پایان سال دوم برنامه هفتم، تمامی قطارهای باری کشور باید برنامه‌ای شوند.
ایران با تکیه بر موقعیت بی‌نظیر جغرافیایی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حملونقل، پتانسیل تبدیل‌شدن به یک مرکز ترانزیتی کلیدی در منطقه را داراست که این موضوع می‌تواند ایران را به دروازه طلایی تجارت بین‌المللی تبدیل کرده و زمینه را برای جهش اقتصادی فراهم آورد. زنجیره ارزش کریدورهای ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی کشور، نقش برجسته‌ای در تقویت موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران در قلب خاورمیانه و اتصال به پنج‌حوزه دریایی، این کشور به‌عنوان یک پل ارتباطی بین آسیا، اروپا و آفریقا عمل می‌کند. این موقعیت، کریدورهای ترانزیتی ایران را به یکی از مهم‌ترین مسیرهای حملونقل و تجارت بین‌المللی تبدیل کرده است که در نهایت به افزایش ظرفیت‌های اقتصادی کشور کمک می‌کند.
سرانجام خط ریلی ایران ـ افغانستان
در این میان، پس از مخالفت‌های قابل تأمل دولت گذشته به ویژه مدیرعامل راه‌آهن دولت سیزدهم با فعالیت خط ریلی خواف ـ هرات، پس از به روی کار آمدن دولت چهاردهم، قطار باری در این کریدور ریلی شروع به حرکت کرد و در این مدت‌زمان، بار کشورهای ترکیه، چین و هند از این مسیر به افغانستان ترانزیت شده و بر آمار ترانزیت ریلی کشور اضافه کرده‌است. خبر مهم این است که به زودی ایران، بار اروپایی را از مسیر راه‌آهن خواف ـ هرات به مردم افغانستان می‌رساند. جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی در گفتگو با ایلنا درباره آخرین وضعیت ترانزیت ریلی کشور و اثرگذاری فعالیت خط راه آهن خواف ـ هرات، اظهار داشت: اتصال ریلی و ترانزیت ریلی بین ایران و کشورهای همسایه در حال افزایش است.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با اشاره به رونق انتقال بار از مسیر خواف ـ هرات گفت: برای توسعه ترانزیت ریلی به افغاستان گام‌های خوبی برداشتیم؛ بطوریکه هر هفته حداقل یک تا سه قطار از مبادی مختلف از جمله ترکیه، از هند از طریق آب‌های آزاد به بندرعباس و از آنجا توسط مسیر ریلی به افغانستان ترانزیت می‌شود. حتی بار چین از مسیر دریایی به محور بندرعباس و از شبکه ریلی به افغانستان منتقل می‌شود. وی با بیان اینکه این اقدامات در جهت توسعه ترانزیتی شرق کشور است، ادامه داد: البته بخش مسافری این مسیر هم فعال خواهد شد و مسیر ریلی از روزنک به هرات در حال اجرا و ساخت است و با تکمیل آن قطار مسافری خواف ـ هرات و بالعکس قابلیت بهره‌برداری خواهد داشت. ذاکری افزود: بنابراین این خط به عنوان مبادی خروجی بار از اهمیت بالایی برخوردار است و کشورهای همسایه به جهت اینکه بارهای خود را به افغانستان به خصوص غرب افغانستان منتقل کنند، از کریدور ریلی ایران و خواف ـ هرات استفاده می‌کنند. معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی همچنین درباره انتقال بارهای اروپا از این مسیر در آینده نزدیک گفت: در کریدور بندرعباس به سمت شمتیغ حملونقل کانتینری در حال انجام است و طبیعتاً کشورهای اروپایی و جنوب شرق آسیا هم از این محور استفاده می‌کنند.
جایگاه کریدورهای ریلی برای ترانزیت و اقتصاد
کریدورهای ترانزیت ریلی به شبکه‌های حملونقل ریلی بین‌المللی مهندسی‌شده، دقیق، ایمن و کاربردی اطلاق می‌شوند که به‌عنوان مسیرهای کلیدی برای عبور محموله‌های گوناگون و حتی مسافران در سراسر جهان شناخته می‌شوند. این کریدورها با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط فرهنگی و اقتصادی مناطق مختلف طراحی شده و سپس به مرحله احداث می‌رسند. کریدورهای ترانزیت ریلی بخش عمده‌ای از حجم محموله‌های صادراتی یا وارداتی در ابعاد بین‌المللی را به‌خود اختصاص می‌دهند. به‌علاوه، به دلیل گستردگی آنها و وجود یک الگوی مویرگی، نیازهای جوامع هدف را مورد بررسی قرار می‌دهند تا به‌صرفه‌ترین انواع کالا را صادر کرده یا به کشور مبدأ وارد کنند. به همین دلیل است که ادعا می‌شود تنوع محموله‌های عبوری از کریدورهای ریلی در سراسر جهان بسیار زیاد است.
زنجیره ارزش کریدورهای ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی کشور، نقش برجسته‌ای در تقویت موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران در قلب خاورمیانه و اتصال به پنج‌حوزه دریایی، این کشور به‌عنوان یک پل ارتباطی بین آسیا، اروپا و آفریقا عمل می‌کند. این زنجیره ارزش شامل بخش‌های مختلف حملونقل، لجستیک، صنایع تولیدی و خدمات مرتبط است که هرکدام به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در ایجاد ارزش اقتصادی شرکت دارند. توسعه این زنجیره ارزش نه‌تنها حجم مبادلات تجاری داخلی و خارجی را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت‌های جدیدی برای رشد صنایع محلی، ایجاد اشتغال و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌آورد.
اهمیت دیپلماسی ریل‌پایه برای ایران
روزهای پایانی بهمن ماه گذشته بود که برای نخستین‌بار، مسیر تجاری ریلی میان هند و افغانستان از خاک ایران باز شد و اولین قطار حامل محموله ترانزیتی دانه‌های روغنی از این مسیر عبور کرد و به افغانستان رسید. سه‌شنبه ۲۳بهمن‌ماه ۱۴۰۳ بود که اولین قطار ترانزیتی هند ـ افغانستان به ایستگاه روزنک هرات رسید. این قطار حامل دانه‌های روغنی است که ابتدا توسط کشتی به بندرعباس منتقل شد و در نهایت از طریق شبکه ریلی ایران به ایستگاه روزنک در افغانستان طی مسیر کرد. گذرگاه ریلی خواف ـ هرات با اتصال شبکه ریلی ایران به هرات در غرب افغانستان، نقش کلیدی در ارتباطات منطقه‌ای ایفا می‌کند و به‌عنوان بخشی از گذرگاه ریلی شرق به غرب جهان، مسیری ۲هزار کیلومتری را از چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا ایجاد کرده است. همچنین گذرگاه گمرک مرزی «شمتیغ» بین ایران و افغانستان سال ۱۳۹۹ در شهرستان مرزی خواف واقع در جنوب‌شرقی خراسان‌رضوی گشایش یافت. شمتیغ به‌عنوان گذرگاه رسمی گمرک مرزی در مسیر راه‌آهن خواف ـ هرات در فاصله حدود ۵۰کیلومتری با خواف قرار دارد، مرکز شهرستان ۱۵۰هزار نفری خواف در فاصله ۲۶۷کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
کریدور ریلی خواف ـ هرات که اتصال شبکه ریلی ایران به هرات در غرب افغانستان را فراهم می‌کند، به‌عنوان بخش اصلی از کریدور ریلی شرق به غرب جهان شناخته می‌شود. این مسیر ریلی ۲هزار کیلومتری شامل کشورهای چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا می‌شود و به تسهیل ارتباطات منطقه‌ای کمک شایانی کرده است.
داده‌های منتشرشده توسط سازمان توسعه و تجارت نشان می‌دهد که روند رشد مراودات تجاری ایران و افغانستان در ۲سال گذشته با افزایش ۸۴درصدی روبه‌رو بوده است. این افزایش، به وضوح نشان‌دهنده بهبود حجم تبادلات تجاری و بازرگانی بین دو کشور در سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته است. حسین روستائی، رایزن بازرگانی سفارت ایران در افغانستان با اشاره به گزارش‌های وزارت صنعت و تجارت افغانستان، اعلام کرد که صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان در سال‌جاری به بیش از سه‌میلیارد و ۱۴۳میلیون دلار رسید که نسبت به یک‌میلیارد و ۷۱۴میلیون دلار سال گذشته، رشد ۸۳درصدی را نشان می‌دهد. همچنین ارزش صادرات افغانستان به ایران در سال جاری به ۵ میلیون دلار رسیده که در مقایسه با سال گذشته، افزایش ۱۱۶درصدی را نشان می‌دهد و افزایش ۲۹میلیون دلاری را ثبت کرده است.