«روزنامه دریایی سرآمد» از توسعه حمل‌ونقل دریایی کشور گزارش می‌دهد
گسترش خطوط کشتیرانی ایران به آفریقا
قاره آفریقا تبدیل به قطب جدید کشتیرانی جهان می‌شود؟
گروه کشتیرانی- هرچند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران هنوز هم مانند بسیاری از سال‌های گذشته درگیر تحریم‌های غیرقانونی است، اما شاهد گسترش خطوط کشتیرانی کشور در سال1403 بودیم. توسعه روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای قاره آفریقا یکی از برنامه‌هایی است که به‌صورت جدی در دستور کار دولت‌های مختلف ایران قرار گرفته است. در راستای اجرایی‌شدن این سیاست نیز شاهد گسترش و توسعه خطوط کشتیرانی کشور به بخش‌های مختلف قاره آفریقا هستیم.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اردیبهشت‌ماه سال‌جاری بود که مسئولان گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که خطوط منظم کشتیرانی به شرق و شمال آفریقا در حال فعالیت مستمر هستند و ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز همسو با سیاست‌های کلی کشور برای توسعه تجارت با کشورهای آفریقایی، آماده توسعه خطوط و ناوگان حمل بار صادراتی به مقصد کشورهای آفریقایی است.
براساس این گزارش، در شرق به‌ویژه کشورهای کنیا، تانزانیا و زنگبار خطوط مستقیم هم‌اکنون در حال خدمات‌رسانی به بازرگانان هستند؛ ضمن این‌که در شمال نیز به بنادر کشورهای لیبی، مراکش و الجزایر خطوط مستقیم فعال هستند. در غرب آفریقا به سبب حجم کمتر بار از فیدرهای بین‌المللی برای رساندن بار استفاده می‌کردند. با گذشت چندماه، اما آنطور که مسئولان سازمان توسعه تجارت اعلام کرده‌اند، شاهد توسعه خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به کشورهای غرب و جنوب‌غرب آفریقا نیز هستیم.
حمل‌ونقل دریایی نقشی بسیار مهم در تسهیل تجارت بین‌المللی و سیستم‌های اقتصادی جهانی ایفا می‌کند. یکی از بخش‌های اقتصادی که تأثیر زیادی از اعمال تحریم‌ها پذیرفت، حمل‌ونقل دریایی بود که به‌واسطه پشتیبانی حداکثری از تجارت خارجی شامل صادرات و واردات روی سایر بخش‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. تحریم‌ها موجب شد خطوط کشتیرانی بزرگ خارجی به جای ورود به بنادر ایران به بنادر کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس بروند و کالاهای متعلق به ایران را در این بنادر تخلیه کنند که این موضوع هزینه‌های زیادی به ایران تحمیل کرده است.
کشتیرانی برای حمل‌ونقل به ادوات خاصی نیاز دارد که عموماً بین‌المللی است. یکی از این ادوات بیمه‌ها هستند؛ بیمه‌ها یکی از عوامل اصلی و مهم تجارت دریایی است و به‌خاطر تحریم کشتیرانی از طرف بیمه‌های بزرگ کشتی‌های ما عملاً به ۹۰درصد دنیا نمی‌توانستند رفت‌وآمد کنند. کشتیرانی جمهوری اسلامی پیش از تحریم‌ها سهم مناسبی از بازارهای بین‌المللی داشت و سهم قابل‌توجهی از خط کانتینری را داشتیم که به‌دلیل تحریم‌ها از بین رفت.
توسعه خطوط کشتیرانی به آفریقا
سرپرست اداره کل آفریقای سازمان توسعه تجارت نیز گفت: برای این‌که خطوط کشتیرانی بین ایران و غرب و جنوب آفریقا برقرار شود، قرار شده طی مصوبه ستاد آفریقا که معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ کرده است، سازوکاری به کار گرفته شود تا خطوط کشتیرانی ایران و آفریقا توسعه یابد.
محمدرضا صفری، سرپرست اداره کل آفریقای سازمان توسعه تجارت از لزوم توسعه زیرساخت‌های کشتیرانی میان ایران و آفریقا گفت و توضیح داد: اکنون خطوط کشتیرانی بین ایران و شرق و شمال آفریقا برقرار است و کشتی‌های ایرانی به بنادر تانزانیا، کنیا و لیبی می‌رود و این کشتی‌ها هر ماه یا هر دوماه یک‌بار به تناسب بارگیری کشتی و هماهنگی‌های لجستیکی به شمال و شرق آفریقا حرکت می‌کنند. همچنین برای این‌که خطوط کشتیرانی بین ایران و غرب و جنوب آفریقا برقرار شود، قرار شده طی مصوبه ستاد آفریقا که معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ کرده، سازوکاری به کار گرفته شود تا خطوط کشتیرانی ایران و آفریقا توسعه یابد ضمن این‌که ناوگان کشتیرانی ایران نیز نیاز به نوسازی دارد.
این مقام مسئول در سازمان توسعه تجارت افزود: کشورهای آفریقایی در تجارت با ایران در سه‌دسته اولویت‌بندی شده‌اند و کشورهایی که ایران در آن‌ها سفارتخانه، مرکز تجاری و رایزن بازرگانی دارد در اولویت هستند. بر این اساس، کشورهای کنیا، آفریقای‌جنوبی، الجزایر و نیجریه در اولویت تجارت با ایران قرار گرفته‌اند. صفری خاطرنشان کرد: تجارت ایران و آفریقا بیشتر در فضای تهاتر پیش می‌رود که البته تنها شامل مبادله کالا نمی‌شود و مکانیسم‌های پیچیده ارزی و بانکی را هم در بر می‌گیرد.یک‌هفته پیش از این نیز معاون وزیر صمت از ایجاد خط کشتیرانی به سمت غرب آفریقا خبر داد و گفت: صندوق توسعه ملی ابراز آمادگی کرده که خطوط فاینانس جهت خرید کالاهای ایرانی برای کشورهای آفریقایی اختصاص دهد. محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران در نشست هم‌اندیشی سومین اجلاس ایران و آفریقا بر علاقه‌مندی بخش خصوصی ایران بر توسعه تجارت با آفریقا تاکید کرد و گفت: تصمیمات جدید مهم برای توسعه مناسبات تجاری با آفریقا مقرر شد خط کشتیرانی به غرب آفریقا که یکی از کمبودهای حوزه زیرساخت و لجستیک است، برقرار شود. همچنین تعداد مراکز تجاری توسعه پیدا کند و مراکز جدید ایجاد شود. معاون وزیر صمت تصریح کرد: بانک مرکزی تلاش دارد کانال نقل‌و‌انتقال مالی برقرار شود که یکی از زیرساخت‌های مهم برای توسعه تجارت است. وی افزود: نهاد مالی از جمله صندوق توسعه ملی ابراز آمادگی کرد که مقادیر قابل‌توجهی در قالب خطوط فاینانس جهت خرید کالاهای ایرانی برای کشورهای آفریقایی اختصاص بدهد. رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران بیان کرد: شرکت‌های مختلف ایرانی در حوزه‌های صنعتی، نفتی و پتروشیمی، فلزی، معدنی و کشاورزی اعلام آمادگی کردند، بتوانند پروژه‌های خود در کشورهای آفریقایی را آغاز و همکاری‌های خود را توسعه دهند. همچنین از ستاد آفریقا این اجازه گرفته شده است که خرید کالاهای آفریقایی را تقویت کنیم.
آفریقا؛ قطب جدید کشتیرانی جهان
انحراف کشتی‌ها از دریای سرخ به سمت قاره آفریقا عاملی بود که کشورهای غرب آفریقا به استعداد‌های بالقوه و بالفعل بنادر خود پی برده و خطوط کشتیرانی هم با ویژگی‌های این کشور‌ها بیشتر آشنا شود. در این راستا کشورهای این قاره با جمعیت ۱.۵میلیارد نفری در حال تبدیل‌شدن به قطب کشتیرانی جهانی هستند. کشف استعداد‌های جدید و امکان پهلوگیری کشتی‌های بزرگ باعث شد تا خط کشتیرانی MSC کشتی‌های ۲۳۰۰۰TEU کانتینر را در سرویس خود به سمت آفریقا رزرو کند.
اگرچه در حال حاضر، بزرگ‌ترین کشتی در سرویس‌های کشورهای آفریقایی دارای ظرفیت ۱۶۶۰۰TEU است و میانگین اندازه کشتی در این سرویس ۱۴۴۶۵TEU است، اما براساس ارزیابی کارشناسان برخی کشورهای آفریقایی در مدت یک‌سال توانسته‌اند تجهیزات بندری و میزان آبخور کشتی‌ها را به سرعت ارتقا دهند. از سوی دیگر، با راهی‌شدن کشتی‌ها به سمت‌و‌سوی کشورهای آفریقایی در پی بحران دریای سرخ خطوط کشتیرانی بین‌المللی به بازارهای جدیدی دست یافته‌اند که قصد ندارند با حل بحران دریای سرخ، آن‌ها را از دست بدهند.
جمعیت آفریقا در سال۲۰۲۴ میلادی به ۱.۵میلیارد نفر رسید. پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۵۰ میلادی به ۲.۵میلیارد نفر افزایش یابد. این نسبت جمعیت آفریقا را به ۲۸درصد در کل جهان می‌رساند. در حال حاضر، غرب آفریقا ۳۰درصد از جمعیت ۱.۵میلیاردی این قاره را تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر این، در طول ۱۸ماه گذشته، ۵۶درصد از بنادر غرب آفریقا اتصال به خطوط کشتیرانی بزرگ را تجربه کرده‌اند. از نظر اقتصادی، رشد سال‌به‌سال در غرب آفریقا از اقتصاد‌های جهانی و پیشرفته پیشی می‌گیرد. ماه گذشته، گزارش جدیدی اقدامات کلیدی برای مهار انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از کشتیرانی در آفریقا و کارائیب را برجسته کرد.
گروه کشتیرانی- هرچند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران هنوز هم مانند بسیاری از سال‌های گذشته درگیر تحریم‌های غیرقانونی است، اما شاهد گسترش خطوط کشتیرانی کشور در سال1403 بودیم. توسعه روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای قاره آفریقا یکی از برنامه‌هایی است که به‌صورت جدی در دستور کار دولت‌های مختلف ایران قرار گرفته است. در راستای اجرایی‌شدن این سیاست نیز شاهد گسترش و توسعه خطوط کشتیرانی کشور به بخش‌های مختلف قاره آفریقا هستیم.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اردیبهشت‌ماه سال‌جاری بود که مسئولان گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که خطوط منظم کشتیرانی به شرق و شمال آفریقا در حال فعالیت مستمر هستند و ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز همسو با سیاست‌های کلی کشور برای توسعه تجارت با کشورهای آفریقایی، آماده توسعه خطوط و ناوگان حمل بار صادراتی به مقصد کشورهای آفریقایی است.
براساس این گزارش، در شرق به‌ویژه کشورهای کنیا، تانزانیا و زنگبار خطوط مستقیم هم‌اکنون در حال خدمات‌رسانی به بازرگانان هستند؛ ضمن این‌که در شمال نیز به بنادر کشورهای لیبی، مراکش و الجزایر خطوط مستقیم فعال هستند. در غرب آفریقا به سبب حجم کمتر بار از فیدرهای بین‌المللی برای رساندن بار استفاده می‌کردند. با گذشت چندماه، اما آنطور که مسئولان سازمان توسعه تجارت اعلام کرده‌اند، شاهد توسعه خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به کشورهای غرب و جنوب‌غرب آفریقا نیز هستیم.
حمل‌ونقل دریایی نقشی بسیار مهم در تسهیل تجارت بین‌المللی و سیستم‌های اقتصادی جهانی ایفا می‌کند. یکی از بخش‌های اقتصادی که تأثیر زیادی از اعمال تحریم‌ها پذیرفت، حمل‌ونقل دریایی بود که به‌واسطه پشتیبانی حداکثری از تجارت خارجی شامل صادرات و واردات روی سایر بخش‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. تحریم‌ها موجب شد خطوط کشتیرانی بزرگ خارجی به جای ورود به بنادر ایران به بنادر کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس بروند و کالاهای متعلق به ایران را در این بنادر تخلیه کنند که این موضوع هزینه‌های زیادی به ایران تحمیل کرده است.
کشتیرانی برای حمل‌ونقل به ادوات خاصی نیاز دارد که عموماً بین‌المللی است. یکی از این ادوات بیمه‌ها هستند؛ بیمه‌ها یکی از عوامل اصلی و مهم تجارت دریایی است و به‌خاطر تحریم کشتیرانی از طرف بیمه‌های بزرگ کشتی‌های ما عملاً به ۹۰درصد دنیا نمی‌توانستند رفت‌وآمد کنند. کشتیرانی جمهوری اسلامی پیش از تحریم‌ها سهم مناسبی از بازارهای بین‌المللی داشت و سهم قابل‌توجهی از خط کانتینری را داشتیم که به‌دلیل تحریم‌ها از بین رفت.
توسعه خطوط کشتیرانی به آفریقا
سرپرست اداره کل آفریقای سازمان توسعه تجارت نیز گفت: برای این‌که خطوط کشتیرانی بین ایران و غرب و جنوب آفریقا برقرار شود، قرار شده طی مصوبه ستاد آفریقا که معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ کرده است، سازوکاری به کار گرفته شود تا خطوط کشتیرانی ایران و آفریقا توسعه یابد.
محمدرضا صفری، سرپرست اداره کل آفریقای سازمان توسعه تجارت از لزوم توسعه زیرساخت‌های کشتیرانی میان ایران و آفریقا گفت و توضیح داد: اکنون خطوط کشتیرانی بین ایران و شرق و شمال آفریقا برقرار است و کشتی‌های ایرانی به بنادر تانزانیا، کنیا و لیبی می‌رود و این کشتی‌ها هر ماه یا هر دوماه یک‌بار به تناسب بارگیری کشتی و هماهنگی‌های لجستیکی به شمال و شرق آفریقا حرکت می‌کنند. همچنین برای این‌که خطوط کشتیرانی بین ایران و غرب و جنوب آفریقا برقرار شود، قرار شده طی مصوبه ستاد آفریقا که معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ کرده، سازوکاری به کار گرفته شود تا خطوط کشتیرانی ایران و آفریقا توسعه یابد ضمن این‌که ناوگان کشتیرانی ایران نیز نیاز به نوسازی دارد.
این مقام مسئول در سازمان توسعه تجارت افزود: کشورهای آفریقایی در تجارت با ایران در سه‌دسته اولویت‌بندی شده‌اند و کشورهایی که ایران در آن‌ها سفارتخانه، مرکز تجاری و رایزن بازرگانی دارد در اولویت هستند. بر این اساس، کشورهای کنیا، آفریقای‌جنوبی، الجزایر و نیجریه در اولویت تجارت با ایران قرار گرفته‌اند. صفری خاطرنشان کرد: تجارت ایران و آفریقا بیشتر در فضای تهاتر پیش می‌رود که البته تنها شامل مبادله کالا نمی‌شود و مکانیسم‌های پیچیده ارزی و بانکی را هم در بر می‌گیرد.یک‌هفته پیش از این نیز معاون وزیر صمت از ایجاد خط کشتیرانی به سمت غرب آفریقا خبر داد و گفت: صندوق توسعه ملی ابراز آمادگی کرده که خطوط فاینانس جهت خرید کالاهای ایرانی برای کشورهای آفریقایی اختصاص دهد. محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران در نشست هم‌اندیشی سومین اجلاس ایران و آفریقا بر علاقه‌مندی بخش خصوصی ایران بر توسعه تجارت با آفریقا تاکید کرد و گفت: تصمیمات جدید مهم برای توسعه مناسبات تجاری با آفریقا مقرر شد خط کشتیرانی به غرب آفریقا که یکی از کمبودهای حوزه زیرساخت و لجستیک است، برقرار شود. همچنین تعداد مراکز تجاری توسعه پیدا کند و مراکز جدید ایجاد شود. معاون وزیر صمت تصریح کرد: بانک مرکزی تلاش دارد کانال نقل‌و‌انتقال مالی برقرار شود که یکی از زیرساخت‌های مهم برای توسعه تجارت است. وی افزود: نهاد مالی از جمله صندوق توسعه ملی ابراز آمادگی کرد که مقادیر قابل‌توجهی در قالب خطوط فاینانس جهت خرید کالاهای ایرانی برای کشورهای آفریقایی اختصاص بدهد. رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران بیان کرد: شرکت‌های مختلف ایرانی در حوزه‌های صنعتی، نفتی و پتروشیمی، فلزی، معدنی و کشاورزی اعلام آمادگی کردند، بتوانند پروژه‌های خود در کشورهای آفریقایی را آغاز و همکاری‌های خود را توسعه دهند. همچنین از ستاد آفریقا این اجازه گرفته شده است که خرید کالاهای آفریقایی را تقویت کنیم.
آفریقا؛ قطب جدید کشتیرانی جهان
انحراف کشتی‌ها از دریای سرخ به سمت قاره آفریقا عاملی بود که کشورهای غرب آفریقا به استعداد‌های بالقوه و بالفعل بنادر خود پی برده و خطوط کشتیرانی هم با ویژگی‌های این کشور‌ها بیشتر آشنا شود. در این راستا کشورهای این قاره با جمعیت ۱.۵میلیارد نفری در حال تبدیل‌شدن به قطب کشتیرانی جهانی هستند. کشف استعداد‌های جدید و امکان پهلوگیری کشتی‌های بزرگ باعث شد تا خط کشتیرانی MSC کشتی‌های ۲۳۰۰۰TEU کانتینر را در سرویس خود به سمت آفریقا رزرو کند.
اگرچه در حال حاضر، بزرگ‌ترین کشتی در سرویس‌های کشورهای آفریقایی دارای ظرفیت ۱۶۶۰۰TEU است و میانگین اندازه کشتی در این سرویس ۱۴۴۶۵TEU است، اما براساس ارزیابی کارشناسان برخی کشورهای آفریقایی در مدت یک‌سال توانسته‌اند تجهیزات بندری و میزان آبخور کشتی‌ها را به سرعت ارتقا دهند. از سوی دیگر، با راهی‌شدن کشتی‌ها به سمت‌و‌سوی کشورهای آفریقایی در پی بحران دریای سرخ خطوط کشتیرانی بین‌المللی به بازارهای جدیدی دست یافته‌اند که قصد ندارند با حل بحران دریای سرخ، آن‌ها را از دست بدهند.
جمعیت آفریقا در سال۲۰۲۴ میلادی به ۱.۵میلیارد نفر رسید. پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۵۰ میلادی به ۲.۵میلیارد نفر افزایش یابد. این نسبت جمعیت آفریقا را به ۲۸درصد در کل جهان می‌رساند. در حال حاضر، غرب آفریقا ۳۰درصد از جمعیت ۱.۵میلیاردی این قاره را تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر این، در طول ۱۸ماه گذشته، ۵۶درصد از بنادر غرب آفریقا اتصال به خطوط کشتیرانی بزرگ را تجربه کرده‌اند. از نظر اقتصادی، رشد سال‌به‌سال در غرب آفریقا از اقتصاد‌های جهانی و پیشرفته پیشی می‌گیرد. ماه گذشته، گزارش جدیدی اقدامات کلیدی برای مهار انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از کشتیرانی در آفریقا و کارائیب را برجسته کرد.