printlogo


تدوین برنامه حفاظتی برای کوسه‌ماهی‌ها  و سپر ماهی‌ها

مدیرکل دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی و سواحل سازمان حفاظت محیط ‌زیست از تدوین برنامه حفاظتی برای کوسه‌ماهی‌ها و سپر ماهی‌ها خبر داد و گفت: با توجه‌ به جایگاه قانونی سازمان حفاظت محیط‌زیست در صیانت از تنوع زیستی کشور، این برنامه به‌ عنوان یک سند ملی محسوب شده و اجرای آن برای تمامی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط الزام‌آور خواهد بود.
به گزارش اقتصادسرآمد، شهرام فداکار با اشاره به برگزاری کارگاه مشورتی تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از کوسه‌ماهی‌ها و سپر ماهی‌ها افزود: این کارگاه با هدف هم‌اندیشی، هم‌افزایی و دریافت نظرات تخصصی ذی‌نفعان برگزار شد.
وی با اشاره به نقش حیاتی ماهیان غضروفی در اکوسیستم‌های دریایی اظهار کرد: کوسه‌ماهی‌ها و سپر ماهی‌ها به‌ عنوان گونه‌هایی در راس زنجیره‌های غذایی اقیانوس‌ها، نقشی کلیدی در حفظ تعادل زیستی دارند و کاهش جمعیت آن‌ها می‌تواند موجب فروپاشی جوامع دریایی شود، متأسفانه بهره‌برداری بی‌رویه و صید غیرقانونی، به‌ ویژه با توجه‌ به بلوغ دیرهنگام و نرخ پایین زادآوری این‌گونه‌ها، تهدیدی جدی برای بقای آن‌ها به شمار می‌رود.
وی افزود: بیش از یک‌سوم از گونه‌های ماهیان غضروفی در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند و در این میان، سفره‌ماهی‌ها از وضعیت حفاظتی نگران‌کننده‌تری برخوردارند.
فداکار ادامه داد: برنامه اقدام ملی حفاظت از کوسه‌ماهی‌ها و سپر ماهی‌ها که از سال گذشته توسط دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی و سواحل در حال تدوین است، مبتنی بر اسناد بالادستی از جمله بند (ط) ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه و تعهدات بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است، این برنامه با رویکردی مشارکتی، درصدد شناسایی تهدیدات، کاهش تعارضات، ارتقای فرهنگ حفاظت و تعیین اقدامات اولویت‌دار برای یک دوره پنج‌ساله است.
مدیرکل دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی و سواحل سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در راستای اجرای این برنامه، تاکنون ۴۸ کارگاه آموزشی و مشارکتی در استان‌های ساحلی کشور برگزار شد، کارگاه اخیر نیز با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی از جمله سازمان شیلات ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک، سازمان تعزیرات و سازمان برنامه‌ و بودجه کشور، باهدف هماهنگی و تقویت همگرایی نهادی برگزار شد
سپر ماهیان یا سفره‌ماهیان یک راسته از ماهی‌های غضروفی هستند که شامل انواع سفره‌ماهی‌ها، اسکیت‌ها و برخی دیگر از ماهی‌های مشابه می‌شوند. این ماهی‌ها به دلیل بدن عریض و صافشان که شبیه به یک سفره یا بالشتک است، به این نام خوانده می‌شوند. سفره‌ماهی‌ها بیشتر وقت خود را روی بستر دریا یا اقیانوس در عمق‌های مختلف از سطح آب تا کف اقیانوس‌ها می‌گذرانند و برای اکثر اوقات، آن‌ها را می‌توان در حال استراحت روی بسترهای شنی یا گلی یافت.
بیشتر آن‌ها از ماهی‌های کوچکتر، بی‌مهرگان و موجودات کف‌زی تغذیه می‌کنند، آن‌ها غذا را از بستر دریا جستجو می‌کنند و با استفاده از دهان‌هایی که در زیر بدن قرار دارد، غذا را به دهان خود می‌رسانند.این ماهیان در سراسر جهان، از مناطق استوایی تا مناطق معتدله، در اقیانوس‌ها و برخی از دریاچه‌ها و رودخانه‌های آب شیرین یافت می‌شوند.
برخی از گونه‌های سپر ماهیان به دلیل شکار بیش از حد، آلودگی‌های دریایی و از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی‌، در معرض خطر قرار دارند، تلاش‌های حفاظتی شامل محدودیت‌های شکار و حفاظت از زیستگاه‌ها در حال اجراست تا از کاهش جمعیت‌های آن‌ها جلوگیری شود.
کوسِه یا کوسه‌ماهی‌ها، گروه بزرگی از ماهی‌های غضروفی است که براساس جدیدترین فهرست قرمز منتشر شده از سوی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، نیمی از این ماهیان به عنوان گونه های در معرض خطر طبقه بندی شده اند.کوسه ماهی‌های موجود در آب‌های خلیج فارس ۷ نوع هستند که از آن‌ها می‌توان به کوسه ماهی‌های درنده، کوسه سرچکشی، نهنگ کوسه، کوسه‌های شکاری، کوسه کر، کوسه گربه ماهی و کوسه‌های گورخری اشاره کرد، وضعیت این گونه آبزی در آبهای جنوبی ایران مناسب نیست به طوری که اکنون ۴ گونه از کوسه ماهیان خلیج فارس و دریای عمان به صورت بحرانی در معرض انقراض قرار گرفته اند، همچنین ۱۳ گونه نیز در فهرست قرمز گونه های درمعرض خطر قرار دارند.
بررسی‌های انجام شده در کشور نشان می دهد که ذخایر کوسه‌ماهیان در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان کاهش قابل‌توجهی داشته است. صید بی‌رویه، استفاده از روش‌های نامناسب صید و از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی از عوامل نابودی کوسه‌ماهیان در خلیج فارس است.