«روزنامه سرآمد» گزارش می‌دهد
رونمایی از ایده جایگزینی «بنادر خشک» برای ترخیص کالا
بندر خشک به ترخیص و نگهداری دقیق‌تر کالاها چه کمکی می‌کند؟
گروه ترانزیت - امید اسماعیلی- «بنادر خشک جایگزین مناسبی برای بنادر اصلی جهت ترخیص کالاها هستند. تجربه تلخ حادثه بندر شهیدرجایی باعث شد برای جانمایی بنادر خشک با فاصله کارشناسی از دریا جهت ترخیص و نگهداری کالاها برنامه‌ریزی دقیق‌تری شود». این بخشی از صحبت‌‌های جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مجلس شورای اسلامی است. به نظر می‌رسد قرار است برنامه جایگزینی بنادر خشک برای تسریع و تسهیل فرآیندهای ترخیص کالا حالا با سرعت بیشتری در دستور کار قرار بگیرد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بندر خشک (بندر داخلی) همانطور که از نامش پیداست یک بندر درون‌سرزمینی چندمنظوره است که از دریا فاصله دارد و معمولا از طریق راه‌آهن به بنادر دریایی متصل می‌شود، اما در بسیاری از موارد از طریق جاده نیز این اتصال صورت می‌گیرد. یک بندر خشک، یک بندر درون‌سرزمینی چندمنظوره است که به‌طور مستقیم توسط جاده یا راه‌آهن به بندر دریایی وصل است و مرکزی برای انتقال کالاها به مقصدهای داخلی هم به جهت ذخیره و انبار کالاها به کار می‌رود. در این پایانه‌ها محموله‌های منتقل‌شده توسط کشتی به آن‌ها انتقال داده می‌شود و به‌عنوان مرکزی برای انتقال محموله‌های دریایی به مقاصد داخلی عمل می‌کند.
بندر خشک داخلی می‌تواند انتقال کالا بین کشتی‌ها و شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل داخلی را تسهیل کرده و یک مرکز توزیع کالا در درون سرزمین ایجاد کند. در مقابل، صادرات کالا در این بنادر تسهیل و تسریع می‌شود. بنادر خشک علاوه‌بر نقشی که در حمل‌ونقل محموله دارند، ممکن است شامل تسهیلاتی برای ذخیره‌سازی و تجمیع کالاها، تعمیر و نگهداری برای شرکت‌های حمل بار جاده‌ای یا ریلی و خدمات ترخیص کالا از گمرک باشند.
قرار گرفتن این تاسیسات در بندر خشک رقابت را برای ذخیره‌سازی و فضای گمرکی در خود بندر دریایی کاهش می‌دهد. به عبارتی بنادر خشک با قرار گرفتن در داخل خشکی به مکملی برای بنادر دریایی تبدیل شده‌اند که حمل‌ونقل کالا را تسهیل می‌کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد با ظرفیت بالاتری بدون آسیب رساندن به اثرات زیست‌محیطی مکانی که در آن قرار دارند، فعالیت کنند.
پیشنهاد جایگزین‌شدن بنادر خشک
جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ مجلس شورای اسلامی با اشاره به وقوع حادثه انفجار در بندر شهیدرجایی، ضمن تسلیت به خانواده جان‌باختگان و آرزوی سلامتی برای حادثه‌دیدگان در خصوص جایگزین مناسب برای جلوگیری از بروز اختلال در روند تبادلات تجاری، گفت: ما ظرفیت‌هایی در سایر بنادر داریم و می‌توانیم از آن‌ها جهت ممانعت از بروز اختلال در روند مبادلات تجاری در کوتاه‌مدت استفاده کنیم. نماینده مردم شیراز و ورزقان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه ما باید برای جلوگیری از هرگونه اختلال در مبادلات تجاری یکسری بنادر خشک را با فاصله کارشناسی از دریا در داخل کشور پیش‌بینی کنیم، تصریح کرد: هم‌اکنون آنچه دولت در خصوص بنادر امام خمینی(ره)، بوشهر و شهیدرجایی دنبال می‌کند جانمایی بنادر خشک با فاصله قابل‌توجهی از این بنادر است که شرایط آب و هوایی مناسب دارند تا کالاها به محض پیاده‌سازی از کشتی توسط قطار به این بنادر منتقل شوند.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم یادآور شد: تجربه تلخ حادثه انفجار در بندر شهیدرجایی باعث شد در جهت برنامه‌ریزی برای آینده، بنادر خشک را در فاصله دورتر از آب در نقاطی که رطوبت بالا نداشته باشد و امکان نگهداری هرگونه کالا خصوصا فلزات که احتمال اکسیداسیون (زنگ‌زدگی) در آن‌ها وجود دارد، در این بنادر فراهم باشد، پیش‌بینی شود. رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: البته محدودیت‌هایی که در بنادر داریم نیز ایجاب می‌کند بنادر خشک را با فاصله از بنادر اصلی در نظر بگیریم تا کالاهایی که تخلیه می‌شود بلافاصله از بنادر به سمت بنادر خشک منتقل و در آنجا ترخیص شوند.
انواع بنادر خشک در جهان
بنادر خشک، با توجه به موقعیت جغرافیایی و فاصله‌‌‌‌‌‌شان از ساحل، به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند؛ نوع اول بنادر خشک دور از ساحل هستند که در فواصل زیادی از دریا قرار دارند و به وسیله حمل‌ونقل ریلی به بنادر دریایی متصل می‌شوند. این بنادر مزیت عمده‌ای دارند؛ زیرا ارتباط جاده‌ای مستقیم با بنادر ساحلی را کاهش داده و جریان کالاها را بهینه می‌کنند. استفاده از قطار برای حمل بار، می‌تواند جایگزین صدها کامیون شود و به این ترتیب آلودگی هوا و ترافیک جاده‌ای را کاهش دهد.
نوع دوم بنادر خشک با فاصله متوسط از ساحل هستند که معمولا در فاصله‌‌‌‌‌‌ای معین از بنادر دریایی قرار دارند و به‌عنوان نقطه‌‌‌‌‌‌ای برای ادغام حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای عمل می‌کنند. خدمات گمرکی را در این فاصله ارائه می‌دهد و نقش مهمی در تسهیل عملیات حمل‌ونقل کانتینری به بنادر ساحلی ایفا می‌کند.
نوع سوم، بنادر خشک نزدیک به ساحل هستند که در نزدیکی بنادر ساحلی واقع شده‌اند و به‌منظور رفع مشکل کمبود فضای بنادر ساحلی و تسریع در فرآیند حمل‌ونقل کالا تاسیس می‌شوند. این نوع بنادر قادرند سرعت انتقال کانتینرها را تا دو‌برابر افزایش دهند. این نوع بنادر به تسهیل حمل‌ونقل کالاها و افزایش ظرفیت بنادر ساحلی کمک می‌کنند.
مزایای ایجاد بندر خشک
یکی از مزایای داشتن بنادر خشک، توانایی آن‌ها در رفع مشکلات فضای ذخیره‌سازی و گمرکی است که اغلب بنادر دریایی را آزار می‌دهد. بنادری که در امتداد اقیانوس قرار دارند فضای محدودی دارند که به مراتب کمتر از آن چیزی است که گاهی اوقات برای رسیدگی به مقادیر زیاد کالای ورودی لازم است. مزیت دیگر بندر خشک، توانایی آن برای سرعت بخشیدن به جابه‌جایی محموله بین کشتی‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل داخلی است که کالاها را توزیع می‌کنند. این امر به حفظ بندرهای خشک به‌عنوان مرکز توزیع برای حجم عظیمی از کالاها کمک می‌کند، زیرا واردات و مدیریت کالاها سریع‌تر می‌شود.
بنادر خشک تسهیلات تخصصی هستند که برای پردازش کانتینرهای حمل‌ونقل استاندارد مورد استفاده در حمل‌ونقل بین‌المللی طراحی شده‌اند. استفاده از این کانتینرهای حمل‌ونقل، جابه‌جایی کالاها را از کشتی و به تراکتور-تریلر، قطار یا کشتی دیگر آسان می‌کنند. همچنین بنادر خشک به‌عنوان یک کانال توزیع مقرون‌به‌صرفه بین بنادر دریایی و راه‌آهن با ظرفیت بالا عمل می‌کنند. به لطف این پیوند موجود در زنجیره تامین، کل فرآیند کارآمدتر می‌شود، جمع‌آوری کانتینرها ساده و سریع می‌شود و به کالاها امکان می‌دهد سریع‌تر و با قیمت کمتر به مقصد نهایی خود برسند. از دیگر مزایای بنادر خشک، مزیت زیست‌محیطی و کاهش قابل‌توجهی در آلودگی ناشی از حمل‌ونقل کالاست. مطالعات حاکی از آن است که وقتی از بندرهای خشک در زنجیره تامین استفاده می‌شود، انتشار CO2 تقریباً 25درصد کمتر از حد معمول می‌شود.
گروه ترانزیت - امید اسماعیلی- «بنادر خشک جایگزین مناسبی برای بنادر اصلی جهت ترخیص کالاها هستند. تجربه تلخ حادثه بندر شهیدرجایی باعث شد برای جانمایی بنادر خشک با فاصله کارشناسی از دریا جهت ترخیص و نگهداری کالاها برنامه‌ریزی دقیق‌تری شود». این بخشی از صحبت‌‌های جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مجلس شورای اسلامی است. به نظر می‌رسد قرار است برنامه جایگزینی بنادر خشک برای تسریع و تسهیل فرآیندهای ترخیص کالا حالا با سرعت بیشتری در دستور کار قرار بگیرد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بندر خشک (بندر داخلی) همانطور که از نامش پیداست یک بندر درون‌سرزمینی چندمنظوره است که از دریا فاصله دارد و معمولا از طریق راه‌آهن به بنادر دریایی متصل می‌شود، اما در بسیاری از موارد از طریق جاده نیز این اتصال صورت می‌گیرد. یک بندر خشک، یک بندر درون‌سرزمینی چندمنظوره است که به‌طور مستقیم توسط جاده یا راه‌آهن به بندر دریایی وصل است و مرکزی برای انتقال کالاها به مقصدهای داخلی هم به جهت ذخیره و انبار کالاها به کار می‌رود. در این پایانه‌ها محموله‌های منتقل‌شده توسط کشتی به آن‌ها انتقال داده می‌شود و به‌عنوان مرکزی برای انتقال محموله‌های دریایی به مقاصد داخلی عمل می‌کند.
بندر خشک داخلی می‌تواند انتقال کالا بین کشتی‌ها و شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل داخلی را تسهیل کرده و یک مرکز توزیع کالا در درون سرزمین ایجاد کند. در مقابل، صادرات کالا در این بنادر تسهیل و تسریع می‌شود. بنادر خشک علاوه‌بر نقشی که در حمل‌ونقل محموله دارند، ممکن است شامل تسهیلاتی برای ذخیره‌سازی و تجمیع کالاها، تعمیر و نگهداری برای شرکت‌های حمل بار جاده‌ای یا ریلی و خدمات ترخیص کالا از گمرک باشند.
قرار گرفتن این تاسیسات در بندر خشک رقابت را برای ذخیره‌سازی و فضای گمرکی در خود بندر دریایی کاهش می‌دهد. به عبارتی بنادر خشک با قرار گرفتن در داخل خشکی به مکملی برای بنادر دریایی تبدیل شده‌اند که حمل‌ونقل کالا را تسهیل می‌کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد با ظرفیت بالاتری بدون آسیب رساندن به اثرات زیست‌محیطی مکانی که در آن قرار دارند، فعالیت کنند.
پیشنهاد جایگزین‌شدن بنادر خشک
جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ مجلس شورای اسلامی با اشاره به وقوع حادثه انفجار در بندر شهیدرجایی، ضمن تسلیت به خانواده جان‌باختگان و آرزوی سلامتی برای حادثه‌دیدگان در خصوص جایگزین مناسب برای جلوگیری از بروز اختلال در روند تبادلات تجاری، گفت: ما ظرفیت‌هایی در سایر بنادر داریم و می‌توانیم از آن‌ها جهت ممانعت از بروز اختلال در روند مبادلات تجاری در کوتاه‌مدت استفاده کنیم. نماینده مردم شیراز و ورزقان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه ما باید برای جلوگیری از هرگونه اختلال در مبادلات تجاری یکسری بنادر خشک را با فاصله کارشناسی از دریا در داخل کشور پیش‌بینی کنیم، تصریح کرد: هم‌اکنون آنچه دولت در خصوص بنادر امام خمینی(ره)، بوشهر و شهیدرجایی دنبال می‌کند جانمایی بنادر خشک با فاصله قابل‌توجهی از این بنادر است که شرایط آب و هوایی مناسب دارند تا کالاها به محض پیاده‌سازی از کشتی توسط قطار به این بنادر منتقل شوند.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم یادآور شد: تجربه تلخ حادثه انفجار در بندر شهیدرجایی باعث شد در جهت برنامه‌ریزی برای آینده، بنادر خشک را در فاصله دورتر از آب در نقاطی که رطوبت بالا نداشته باشد و امکان نگهداری هرگونه کالا خصوصا فلزات که احتمال اکسیداسیون (زنگ‌زدگی) در آن‌ها وجود دارد، در این بنادر فراهم باشد، پیش‌بینی شود. رئیس کمیسیون ویژه جهش تولید مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: البته محدودیت‌هایی که در بنادر داریم نیز ایجاب می‌کند بنادر خشک را با فاصله از بنادر اصلی در نظر بگیریم تا کالاهایی که تخلیه می‌شود بلافاصله از بنادر به سمت بنادر خشک منتقل و در آنجا ترخیص شوند.
انواع بنادر خشک در جهان
بنادر خشک، با توجه به موقعیت جغرافیایی و فاصله‌‌‌‌‌‌شان از ساحل، به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند؛ نوع اول بنادر خشک دور از ساحل هستند که در فواصل زیادی از دریا قرار دارند و به وسیله حمل‌ونقل ریلی به بنادر دریایی متصل می‌شوند. این بنادر مزیت عمده‌ای دارند؛ زیرا ارتباط جاده‌ای مستقیم با بنادر ساحلی را کاهش داده و جریان کالاها را بهینه می‌کنند. استفاده از قطار برای حمل بار، می‌تواند جایگزین صدها کامیون شود و به این ترتیب آلودگی هوا و ترافیک جاده‌ای را کاهش دهد.
نوع دوم بنادر خشک با فاصله متوسط از ساحل هستند که معمولا در فاصله‌‌‌‌‌‌ای معین از بنادر دریایی قرار دارند و به‌عنوان نقطه‌‌‌‌‌‌ای برای ادغام حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای عمل می‌کنند. خدمات گمرکی را در این فاصله ارائه می‌دهد و نقش مهمی در تسهیل عملیات حمل‌ونقل کانتینری به بنادر ساحلی ایفا می‌کند.
نوع سوم، بنادر خشک نزدیک به ساحل هستند که در نزدیکی بنادر ساحلی واقع شده‌اند و به‌منظور رفع مشکل کمبود فضای بنادر ساحلی و تسریع در فرآیند حمل‌ونقل کالا تاسیس می‌شوند. این نوع بنادر قادرند سرعت انتقال کانتینرها را تا دو‌برابر افزایش دهند. این نوع بنادر به تسهیل حمل‌ونقل کالاها و افزایش ظرفیت بنادر ساحلی کمک می‌کنند.
مزایای ایجاد بندر خشک
یکی از مزایای داشتن بنادر خشک، توانایی آن‌ها در رفع مشکلات فضای ذخیره‌سازی و گمرکی است که اغلب بنادر دریایی را آزار می‌دهد. بنادری که در امتداد اقیانوس قرار دارند فضای محدودی دارند که به مراتب کمتر از آن چیزی است که گاهی اوقات برای رسیدگی به مقادیر زیاد کالای ورودی لازم است. مزیت دیگر بندر خشک، توانایی آن برای سرعت بخشیدن به جابه‌جایی محموله بین کشتی‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل داخلی است که کالاها را توزیع می‌کنند. این امر به حفظ بندرهای خشک به‌عنوان مرکز توزیع برای حجم عظیمی از کالاها کمک می‌کند، زیرا واردات و مدیریت کالاها سریع‌تر می‌شود.
بنادر خشک تسهیلات تخصصی هستند که برای پردازش کانتینرهای حمل‌ونقل استاندارد مورد استفاده در حمل‌ونقل بین‌المللی طراحی شده‌اند. استفاده از این کانتینرهای حمل‌ونقل، جابه‌جایی کالاها را از کشتی و به تراکتور-تریلر، قطار یا کشتی دیگر آسان می‌کنند. همچنین بنادر خشک به‌عنوان یک کانال توزیع مقرون‌به‌صرفه بین بنادر دریایی و راه‌آهن با ظرفیت بالا عمل می‌کنند. به لطف این پیوند موجود در زنجیره تامین، کل فرآیند کارآمدتر می‌شود، جمع‌آوری کانتینرها ساده و سریع می‌شود و به کالاها امکان می‌دهد سریع‌تر و با قیمت کمتر به مقصد نهایی خود برسند. از دیگر مزایای بنادر خشک، مزیت زیست‌محیطی و کاهش قابل‌توجهی در آلودگی ناشی از حمل‌ونقل کالاست. مطالعات حاکی از آن است که وقتی از بندرهای خشک در زنجیره تامین استفاده می‌شود، انتشار CO2 تقریباً 25درصد کمتر از حد معمول می‌شود.