«نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک» تکراری یا متفاوت؟
ایرج گلشنی- ما در تحریریه روزنامه حمل و نقل و دریامحور «اقتصادسرآمد» در نشست خبری برگزاری ششمین نمایشگاه بین المللی حمل و نقل و لجستیک، متوجه سه نکته قابل تامل شدیم: نخست این که نمایشگاه ششم، در نگاهی توسعه‌گرانه، از ترکیب مجموعه حمل نقل دریایی، هوایی، ریلی، زمینی و شهری برگزار می‌شود که پیش از این، این نمایشگاه‌ها در زمان‌های متفاوت و به طور مستقل و پراکنده برگزار می‌شدند.
دیگر این که زمان نمایشگاه به 29 تیر تغییر پیدا کرده و مثل همیشه در 26آذر روز حمل ونقل مندرج در تقویم رسمی برگزار نمی شود که البته به گفته مدیر اجرایی نمایشگاه، درسال های آتی، زمان به تقویم رسمی بر می‌گردد.
و نکته نهایی که مد نظر این نوشتار است، تلاش برای برگزاری خلاقانه و متفاوت نمایشگاه با اجرای ایده‌های نو است؛ به نحوی که نمایشگاه ششم را تبدیل به نمایشگاه الگو کرده و آن را در مسیر توسعه قرار دهد. مسیری که نمایشگاه‌های راکد و تکراری حمل و نقل و لجستیک را به سطح بالاتری از برتری و بهبود برساند. آیا چنین اتفاق مهمی خواهد افتاد؟
فرصت سه ماهه
به طور طبیعی، مجریان نمایشگاه که اکنون شرکت نمایشگاهی میلاد نور، متولی و مجری نمایشگاه ششم شده است، از ماه‌ها پیش‌تر برای برنامه‌ریزی نمایشگاه همت گماشته اند؛ اما آن چه در نشست خبری به خبرنگاران حاضر ارائه شد، نشانی از «تفاوت های چشمگیر و خلاقیت‌های نوآورانه» نداشت و گویا همان نمایشگاه همیشگی با همان تکرار آزاردهنده برقرار خواهد بود با این تفاوت که به جای یک نمایشگاه کوچک، با یک نمایشگاه بزرگ‌تر مواجه هستیم. اما همچنان سه ماه تا برگزار نمایشگاه زمان باقی است و دراین فرصت، باید امیدوار بود که طراحی مفهومی و برنامه‌های محتوایی نمایشگاه به نحوی غنی شوند که باید تحسین و شگفتی اهالی حمل و نقل و لجستیک شود.
رشد یا توسعه؟
رشد، یک امر کمی و توسعه یک اتفاق کیفی است و این دو با هم متفاوت هستند. این روزها، کاربست واژه توسعه، عادت زبان ها شده است و افراد بدون توجه به معنا، آن را به کار می‌بندند. در نمایشگاه ششم هم، بارها از واژه توسعه استفاده شد در حالی که ترکیب نمایشگاه‌های متعدد و ایجاد یک نمایشگاه بزرگ‌تر به معنای رشد است نه توسعه.
بنابراین، در نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک ما قرار است شاهد یک رشد بزرگ باشیم. رشدی که با ترکیب نمایشگاه های متعدد حمل و نقل و لجستیک در شعبه های هوایی، دریایی، زمینی و... حاصل شود. دراین رشد معنادار، مجموعه فعالیت‌ها و صنایع حمل و نقل و فرایند لجستیکی آن ها به جای افتراق، قرار است کنار هم قرار گیرند و خانواده حمل و نقل و لجستیک به نحو روشنی، ماهیت وجودی خود را یک جا مشاهده کند که البته کار بسیار معقول و ارزشمندی است. هم خانواده بزرگ کنار هم قرار می گیرند، هم به خوبی ارتباطات و توان‌مندی همه آن ها یک جا برای علاقه مندان، کارشناسان و سرمایه گذاران تعریف می‌شود و هم‌افزایی خوبی حاصل می‌شود و نیز هزینه کمتری صرف خواهد شد. این‌ها از نقاط برتری و مفید نمایشگاه ششم است.
اما در حوزه کیفیت‌گرایی و توسعه بطئی و درونی نمایشگاه، برنامه و مطلب قابل توجهی مطرح نشده است که بتوانیم علاوه بر رشد کمی، از توسعه کیفی این نمایشگاه خبر یا تحلیلی بنویسیم.
سه وجه توسعه نمایشگاهی
توسعه یک نمایشگاه را از ابعاد مختلف با شاخص‌های متعدد میتوان رصد و مورد ارزیابی قرار داد. با توجه به نمایشگاه ششم و هویت حمل و نقل و لجستیکی آن و با توجه به نمایشگاه‌های پیشین این رشته حرفه‌ای، سه وجه مهم توسعه برای این نمایشگاه را میتوان مورد انتظار قرار داد:
توسعه فرهنگی
مهم‌ترین شاخص برای بررسی توسعه یک نمایشگاه در قواره نمایشگاه‌های حمل و نقل ولجستیک، با توجه به پیشینه پنج‌گانه آن، و ضعف مفرط در بعد فرهنگی و نبود برنامه در چارچوب فرهنگ عمومی، شاخص فرهنگی آن است. این شاخص با برنامه‌های متعدد و متنوع فرهنگی هر نمایشگاهی قابل سنجش و ارزیابی است. در نمایشگاه ششم، خبری از برنامه با بعد فرهنگی نبود و چیزی در این باره در نشست خبری مطرح نشد. از این رو، با این روند باید نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک را، شبیه همان نمایشگاه‌های گذشته، کم اثر و تکراری دانست و نباید انتظار اتفاق مهمی از جنس توسعه محتوایی و معنایی از آن داشت.
توسعه علمی
شاخص دیگری که میتوان یک نمایشگاه را با نگرش توسعه‌ای مورد قضاوت قرار داد، شاخص علمی و برنامه های نمایشگاه برای تولید دانش بومی از یک سو، معرفی رشد و توسعه دانش بومی از دیگر سو و نیز توجه برنامه‌ای ویژه به اهالی و خبرگان علمی و فنی است. نمایشگاه ششم دراین مورد هم فقیراست و مانند نمایشگاه‌های گذشته فقط به برگزاری نشست‌های علمی و حرفه‌ای بسنده است که بخشی از نیاز را جبران می‌کند؛ اما متولیان دولتی و خصوصی نمایشگاه، نگاهی عمیق تر و گسترده‌تر به این شاخص مهم مبذول نداشته‌اند که امیدداریم در فرصت باقی مانده، تجدید نظری کرده و شاخص علمی نمایشگاه را ترقی بخشند.
توسعه روابط اهالی
شاخص مهم دیگر، این است که نمایشگاه باید بتواند پل ارتباطی برنامه‌ریزی شده و قابل عبوری برای تمامی اهالی صنایع مختلف و علوم مختلف رشته های نمایشگاهی باشد؛ به نحوی که تعامل و تبادل فنی و علمی و حرفه‌ای بین آن‌ها به طور منظم و سامان یافته شکل بگیرد.
در نمایشگاه‌ها، از جمله همین نمایشگاه‌های حمل و نقل و لجستیک، برنامه‌ای برای این کار نیست و روش، همان روش سنتی است بر این رویه که «وقتی نمایشگاه برگزار می‌شود، اهالی صنعت خود به خود با هم تعامل می‌کنند.» این یک استدلال سطحی و سنتی است و نمایشگاه‌های مدرن امروزی در کشورهای پیشرفته، برای هم افزایی حداکثری برای این شاخص مهم برنامه مشخص دارند.
نتیجه کلی
آن چه به فال نیک می‌گیریم دو چیز است: یکی آن که مجموعه نمایشگاه‌های متفرق در حوزه حمل و نقل و لجستیک کنار هم جمع می‌شوند و در نمایشگاه ششم، شاکله عمومی این خانواده بزرگ و اثرگذار در توسعه ملی به نمایش گذاشته می‌شود و معنای خانواده بزرگ حمل و نقل و لجستیک، تصویر می‌شود و این گامی بزرگ، اثربخش و قابل تحسین است.
دیگر این که با مشاهده روند فعالیت مدیران اجرایی و محتوایی نمایشگاه ششم، انگیزه و خواست برای تحول بیشتر و توسعه واقعی ملاحظه شد و این را هم باید به فال نیک گرفت که توان علمی- تجربی وانگیزشی مدیران کنار هم قرار گرفته و به دنبال راه و راه‌هایی هستند که نوآوری در نمایشگاه ملموس و محسوس شود.
امید که نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک به نمایشگاهی برتر و الگو تبدیل شود تا سایر نمایشگاه‌های صنعتی و حرفه‌ای در بخش های دیگر از جمله در بخش نمایشگاه‌های دریایی از تکرار ملال آور خارج و به سمت شور و نشاط و اثربخشی بیشتر پیش بروند.
دیگر این که زمان نمایشگاه به 29 تیر تغییر پیدا کرده و مثل همیشه در 26آذر روز حمل ونقل مندرج در تقویم رسمی برگزار نمی شود که البته به گفته مدیر اجرایی نمایشگاه، درسال های آتی، زمان به تقویم رسمی بر می‌گردد.
و نکته نهایی که مد نظر این نوشتار است، تلاش برای برگزاری خلاقانه و متفاوت نمایشگاه با اجرای ایده‌های نو است؛ به نحوی که نمایشگاه ششم را تبدیل به نمایشگاه الگو کرده و آن را در مسیر توسعه قرار دهد. مسیری که نمایشگاه‌های راکد و تکراری حمل و نقل و لجستیک را به سطح بالاتری از برتری و بهبود برساند. آیا چنین اتفاق مهمی خواهد افتاد؟
فرصت سه ماهه
به طور طبیعی، مجریان نمایشگاه که اکنون شرکت نمایشگاهی میلاد نور، متولی و مجری نمایشگاه ششم شده است، از ماه‌ها پیش‌تر برای برنامه‌ریزی نمایشگاه همت گماشته اند؛ اما آن چه در نشست خبری به خبرنگاران حاضر ارائه شد، نشانی از «تفاوت های چشمگیر و خلاقیت‌های نوآورانه» نداشت و گویا همان نمایشگاه همیشگی با همان تکرار آزاردهنده برقرار خواهد بود با این تفاوت که به جای یک نمایشگاه کوچک، با یک نمایشگاه بزرگ‌تر مواجه هستیم. اما همچنان سه ماه تا برگزار نمایشگاه زمان باقی است و دراین فرصت، باید امیدوار بود که طراحی مفهومی و برنامه‌های محتوایی نمایشگاه به نحوی غنی شوند که باید تحسین و شگفتی اهالی حمل و نقل و لجستیک شود.
رشد یا توسعه؟
رشد، یک امر کمی و توسعه یک اتفاق کیفی است و این دو با هم متفاوت هستند. این روزها، کاربست واژه توسعه، عادت زبان ها شده است و افراد بدون توجه به معنا، آن را به کار می‌بندند. در نمایشگاه ششم هم، بارها از واژه توسعه استفاده شد در حالی که ترکیب نمایشگاه‌های متعدد و ایجاد یک نمایشگاه بزرگ‌تر به معنای رشد است نه توسعه.
بنابراین، در نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک ما قرار است شاهد یک رشد بزرگ باشیم. رشدی که با ترکیب نمایشگاه های متعدد حمل و نقل و لجستیک در شعبه های هوایی، دریایی، زمینی و... حاصل شود. دراین رشد معنادار، مجموعه فعالیت‌ها و صنایع حمل و نقل و فرایند لجستیکی آن ها به جای افتراق، قرار است کنار هم قرار گیرند و خانواده حمل و نقل و لجستیک به نحو روشنی، ماهیت وجودی خود را یک جا مشاهده کند که البته کار بسیار معقول و ارزشمندی است. هم خانواده بزرگ کنار هم قرار می گیرند، هم به خوبی ارتباطات و توان‌مندی همه آن ها یک جا برای علاقه مندان، کارشناسان و سرمایه گذاران تعریف می‌شود و هم‌افزایی خوبی حاصل می‌شود و نیز هزینه کمتری صرف خواهد شد. این‌ها از نقاط برتری و مفید نمایشگاه ششم است.
اما در حوزه کیفیت‌گرایی و توسعه بطئی و درونی نمایشگاه، برنامه و مطلب قابل توجهی مطرح نشده است که بتوانیم علاوه بر رشد کمی، از توسعه کیفی این نمایشگاه خبر یا تحلیلی بنویسیم.
سه وجه توسعه نمایشگاهی
توسعه یک نمایشگاه را از ابعاد مختلف با شاخص‌های متعدد میتوان رصد و مورد ارزیابی قرار داد. با توجه به نمایشگاه ششم و هویت حمل و نقل و لجستیکی آن و با توجه به نمایشگاه‌های پیشین این رشته حرفه‌ای، سه وجه مهم توسعه برای این نمایشگاه را میتوان مورد انتظار قرار داد:
توسعه فرهنگی
مهم‌ترین شاخص برای بررسی توسعه یک نمایشگاه در قواره نمایشگاه‌های حمل و نقل ولجستیک، با توجه به پیشینه پنج‌گانه آن، و ضعف مفرط در بعد فرهنگی و نبود برنامه در چارچوب فرهنگ عمومی، شاخص فرهنگی آن است. این شاخص با برنامه‌های متعدد و متنوع فرهنگی هر نمایشگاهی قابل سنجش و ارزیابی است. در نمایشگاه ششم، خبری از برنامه با بعد فرهنگی نبود و چیزی در این باره در نشست خبری مطرح نشد. از این رو، با این روند باید نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک را، شبیه همان نمایشگاه‌های گذشته، کم اثر و تکراری دانست و نباید انتظار اتفاق مهمی از جنس توسعه محتوایی و معنایی از آن داشت.
توسعه علمی
شاخص دیگری که میتوان یک نمایشگاه را با نگرش توسعه‌ای مورد قضاوت قرار داد، شاخص علمی و برنامه های نمایشگاه برای تولید دانش بومی از یک سو، معرفی رشد و توسعه دانش بومی از دیگر سو و نیز توجه برنامه‌ای ویژه به اهالی و خبرگان علمی و فنی است. نمایشگاه ششم دراین مورد هم فقیراست و مانند نمایشگاه‌های گذشته فقط به برگزاری نشست‌های علمی و حرفه‌ای بسنده است که بخشی از نیاز را جبران می‌کند؛ اما متولیان دولتی و خصوصی نمایشگاه، نگاهی عمیق تر و گسترده‌تر به این شاخص مهم مبذول نداشته‌اند که امیدداریم در فرصت باقی مانده، تجدید نظری کرده و شاخص علمی نمایشگاه را ترقی بخشند.
توسعه روابط اهالی
شاخص مهم دیگر، این است که نمایشگاه باید بتواند پل ارتباطی برنامه‌ریزی شده و قابل عبوری برای تمامی اهالی صنایع مختلف و علوم مختلف رشته های نمایشگاهی باشد؛ به نحوی که تعامل و تبادل فنی و علمی و حرفه‌ای بین آن‌ها به طور منظم و سامان یافته شکل بگیرد.
در نمایشگاه‌ها، از جمله همین نمایشگاه‌های حمل و نقل و لجستیک، برنامه‌ای برای این کار نیست و روش، همان روش سنتی است بر این رویه که «وقتی نمایشگاه برگزار می‌شود، اهالی صنعت خود به خود با هم تعامل می‌کنند.» این یک استدلال سطحی و سنتی است و نمایشگاه‌های مدرن امروزی در کشورهای پیشرفته، برای هم افزایی حداکثری برای این شاخص مهم برنامه مشخص دارند.
نتیجه کلی
آن چه به فال نیک می‌گیریم دو چیز است: یکی آن که مجموعه نمایشگاه‌های متفرق در حوزه حمل و نقل و لجستیک کنار هم جمع می‌شوند و در نمایشگاه ششم، شاکله عمومی این خانواده بزرگ و اثرگذار در توسعه ملی به نمایش گذاشته می‌شود و معنای خانواده بزرگ حمل و نقل و لجستیک، تصویر می‌شود و این گامی بزرگ، اثربخش و قابل تحسین است.
دیگر این که با مشاهده روند فعالیت مدیران اجرایی و محتوایی نمایشگاه ششم، انگیزه و خواست برای تحول بیشتر و توسعه واقعی ملاحظه شد و این را هم باید به فال نیک گرفت که توان علمی- تجربی وانگیزشی مدیران کنار هم قرار گرفته و به دنبال راه و راه‌هایی هستند که نوآوری در نمایشگاه ملموس و محسوس شود.
امید که نمایشگاه ششم حمل و نقل و لجستیک به نمایشگاهی برتر و الگو تبدیل شود تا سایر نمایشگاه‌های صنعتی و حرفه‌ای در بخش های دیگر از جمله در بخش نمایشگاه‌های دریایی از تکرار ملال آور خارج و به سمت شور و نشاط و اثربخشی بیشتر پیش بروند.