«روزنامه سرآمد» گزارش می‌دهد؛
پرورشدهندگان میگوی هرمزگان پشت سد موانع و چالشها!
گروه شیلات - امید عباسی - از هفته‌ها قبل شنیده شده که با آغاز سال زراعی جدید، شاهد افزایش چشمگیر نرخ بیمه میگوی پرورشی بوده که نگرانی‌های زیادی در میان پرورشدهندگان ایجاد کرده است. نرخ بیمه برای هر قطعه میگو که سال گذشته ۲۳هزار تومان بود که این رقم امسال به حدود ۴۲هزار تومان رسیده؛ افزایشی ۸۰درصدی که با استقبال بسیار کم بهره‌برداران روبه‌رو شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، استان هرمزگان در مسیر پیشرفت آبزیپروری دریایی قرار گرفته است؛ این موضوعی است که وحید معدنی، مدیرکل دفتر امور میگو و آبزیان آب‌شور سازمان شیلات ایران در بازدید از ظرفیت‌های استان هرمزگان مطرح کرده است. با این حال یک نگاه کلی به شرایط نشان می‌دهد که تولیدکنندگان میگو در استان هرمزگان با چالشهای متعددی مواجه هستند.
نوسانات نرخ ارز، برچسب صنایع آلاینده برای تولید میگو و همچنین کمبود تسهیلات بانکی نیز به چالشهای این صنعت افزوده است. پرورش میگو بهعنوان یکی از محورهای اصلی توسعه دریاپایه در استان هرمزگان، نقش بسزایی در برنامههای توسعه‌‌‌ای کشور و سیاست‌‌‌های کلان اقتصادی ایفا می‌کند. این صنعت نه‌تنها بهعنوان منبع درآمدی مهم برای استان محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند بهعنوان قطب تولید آبزیان در کشور، جایگاه ویژه‌‌‌ای در بازارهای داخلی و بین‌المللی داشته باشد. با این حال، این صنعت با چالشهای متعددی روبه‌رو است که نیازمند توجه جدی و اقدامات اساسی از سوی دولت و بخش خصوصی است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که صنعت پرورش میگو بهعنوان یکی از پازل‌‌‌های توسعه دریاپایه، نقش موثری در اجرایی‌شدن برنامههای پیش‌بینی‌شده در برنامه هفتم توسعه و سیاست‌‌‌های کلان اقتصادی کشور دارد. برای این منظور تصمیمات مهمی برای رفع موانع و گسترش زنجیره تولید در این حوزه اتخاذ شده است. از جمله این تصمیمات، انجام مطالعات امکان‌‌‌سنجی در بازه زمانی سه‌‌‌ماهه برای توسعه آبزیپروری و تجهیز منابع مالی و ساختاری در این بخش است. از طرف دیگر، اصلاح ساختار تولید و استفاده از شیوه‌‌‌های نوین آبزیپروری یکی از ضرورت‌هاست. حقیقت این است که روش‌های سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای صنعت آبزیپروری نیست و برای تحقق اهداف برنامههای توسعه‌‌‌ای، باید از فناوری‌‌‌های نوین بهره برد.
چالش مزارع پرورش میگوی هرمزگان و بیمه
آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند، دومین جلسه کارگروه فنی و بهداشتی تکثیر و پرورش میگوی استان هرمزگان با حضور مدیرکل شیلات هرمزگان، معاون آبزیپروری شیلات هرمزگان، نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان استان، رئیس گروه میگوی شیلات هرمزگان، رئیس گروه ترویج شیلات و آبزیان استان، رؤسای شیلات شهرستان‌ها و جمعی از فعالان تکثیر و پرورش میگوی استان هرمزگان در سالن جلسات اداره‌کل شیلات هرمزگان برگزار شد. مدیرکل شیلات هرمزگان با اشاره به اینکه رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فنی تکثیر و پرورش میگو بی‌شک در درجه اول به نفع خود بهره‌برداران و مزرعه‌داران است، بر رعایت آن‌ها و ارتقای مدیریتی در مزارع پرورش میگو تاکید کرد. مسعود بارانی اظهار کرد: برنامه‌ریزی هرچه بهتر تامین و تولید خوراک استاندارد و بهداشتی میگو، پیگیری تامین مولد خوب و با کیفیت و عاری از بیماری، پیگیری رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فنی در مزارع و مراکز تکثیر میگو توسط بخش خصوصی، ایجاد هماهنگی بیشتر بین تولیدکنندگان و دستگاه‌های متولی در جهت رفع موانع تولید از اهم برنامههای شیلات استان برای سال زراعی پیش‌رو است. وی همچنین انجام اقدامات ترویجی، آموزشی درخصوص بیمه مراکز تکثیر و پرورش میگو با همکاری اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان، برگزاری جلسه کارشناسی درخصوص بیمه مراکز تکثیر و پرورش میگوی استان و دعوت از بیمه مرکزی و سازمان شیلات ایران و کمیسیون تکثیر و پرورش اتحادیه آبزیان جهت حضور در جلسه، بررسی روند ذخیره‌سازی بچه‌میگو را از اهم موضوعات مطرح‌شده در این نشست خواند. مدیرکل شیلات هرمزگان عنوان کرد: همچنین در این نشست مسائل و مشکلات بیمه میگوپروران مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد در نشستی با حضور مسئولان جهادکشاورزی، دامپزشکی، شیلات و نماینده بهره‌برداران مورد بررسی قرار گیرد.
موانع مقابل تولیدکنندگان میگو
با وجود کسب رتبه نخست تولید میگوی پرورشی در کشور و ارزآوری قابل‌توجه، افزایش قیمت نهاده‌‌‌های تولید و کمبود تسهیلات بانکی از جمله موانع پیش‌روی پرورشدهندگان است. در حال حاضر سطح زیرکشت پرورش میگو در استان هرمزگان حدود ۱۵هزارهکتار است که از این مقدار، ۹هزار هکتار سطح مفید است. همچنین ۱۳هزار هکتار از مزارع پرورش میگو در حال ساخت است. در سال ۱۴۰۳، میزان تولید میگوی پرورشی حدود ۲۰هزار تن بوده که این موفقیت، رتبه نخست کشور را برای هرمزگان به همراه داشته و بیش از ۶۵میلیون دلار ارزآوری ایجاد کرده است. بااین‌حال، پرورشدهندگان میگو با چالشهای متعددی روبه‌رو هستند. کارشناسان افزایش قیمت نهاده‌‌‌های تولید، کمبود تسهیلات بانکی و نیاز به سرمایه‌‌‌گذاری بالا در این صنعت را از جمله این مشکلات می‌‌‌دانند. علاوه‌بر این، بروز بیماری‌‌‌ها و ضرورت تغییر ساختار مزارع پرورش میگو در سال‌های اخیر، همراه با کمبود زیرساخت‌‌‌های برقی در برخی سایت‌‌‌ها، شرایط را برای فعالان این حوزه دشوار کرده است. این چالشها درحالی مطرح می‌‌‌شوند که صنعت پرورش میگو در هرمزگان نقش مهمی در اقتصاد منطقه و کشور ایفا می‌کند و نیازمند حمایت‌‌‌های بیشتر برای رفع موانع موجود است.
ضرورت عبور از محدودیت‌ها در حوزه میگو
برخی تولیدکنندگان میگو در استان هرمزگان با اشاره به کاهش تولید به دلیل برداشت غیرمعقول از اراضی پرورشی، خواستار اتخاذ تدابیر جدی برای اصلاح ساختار این حوزه هستند. در۳سال اخیر، شیوع بیماری‌‌‌های مختلف در مزارع پرورش میگو، یکی از اصلی‌‌‌ترین مشکلات این صنعت بوده است. این درحالی است که بسیاری از کشورها توانسته‌‌‌اند با وجود بیماری‌‌‌ها به تولید خود ادامه دهند. در ایران این مسئله به معضلی جدی تبدیل شده و باعث کاهش تولید شده است. برداشت معقول و بهینه از اراضی پرورشی وجود ندارد و این موضوع منجربه کاهش تولید شده است.
از طرف دیگر، افزایش نرخ ارز و ثابت ماندن قیمت فروش میگو را از دلایل کاهش توان مالی سرمایه‌‌‌گذاران است. افزایش نرخ ارز هزینه‌‌‌ها را بالا برده، اما قیمت فروش محصول ثابت مانده است. این موضوع باعث کاهش توان مالی سرمایه‌‌‌گذاران شده و لازم است سیستم بانکی با ارائه تسهیلات مناسب از این صنعت حمایت کند. همچنین چالش‌‌‌هایی در مسیر صادرات میگو وجود دارد. بازارهای صادراتی میگوی ایران به روسیه و امارات محدود شده و ورود به بازارهای جدید با چالش‌‌‌هایی مانند استانداردهای سخت‌‌‌گیرانه در مورد باقی‌‌‌مانده آنتی‌‌‌بیوتیک مواجه است. برخی کشورها مانند روسیه حساسیت زیادی نسبت به این موضوع دارند و این مسئله باعث ایجاد محدودیت‌هایی در فروش محصولات ایرانی شده است.
برای ورود موفق به بازارهای جهانی، این صنعت باید استانداردهای لازم را رعایت کند و زیرساخت‌‌‌های خود را بهبود بخشید. به نظر می‌رسد همگام‌شدن با تحولات جهانی، استفاده از تکنولوژی‌‌‌های جدید، ایجاد سیستم‌‌‌های نظارتی قوی و ارائه حمایت‌‌‌های مالی راهکارهایی هستند که می‌توانند به پایداری و توسعه این صنعت کمک کنند. از طرف دیگر، نبود سامانه شناسنامه‌‌‌دارکردن محصولات از دیگر موانع تجارت جهانی است. برای گذر از این شرایط، ایجاد یک سامانه جامع پایش و نظارت که بتواند روند تولید از ابتدا تا انتها را ثبت کند، ضروری است.
مشکلات بیمه پرورشدهندگان میگو و اجباری‌شدن بیمه مزارع نیز از مشکلاتی است که فعالان این حوزه بر تاثیر منفی آن اشاره می‌کنند، چراکه به دلیل افزایش ناگهانی مبلغ بیمه (شش‌برابر) پرورشدهندگان از این طرح استقبال نمی‌‌‌کنند. هم‌‌‌اکنون در هرمزگان ۲۵مرکز تکثیر فعال وجود دارد، اما ۷۵مجوز جدید صادر شده است. بسیاری از این مراکز به‌‌‌طور کامل فعال نیستند. این وضعیت، حاصل سیاستگذاری‌‌‌های نادرستی بوده که باعث اتلاف سرمایه و کاهش بهره‌‌‌وری در این صنعت شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، استان هرمزگان در مسیر پیشرفت آبزیپروری دریایی قرار گرفته است؛ این موضوعی است که وحید معدنی، مدیرکل دفتر امور میگو و آبزیان آب‌شور سازمان شیلات ایران در بازدید از ظرفیت‌های استان هرمزگان مطرح کرده است. با این حال یک نگاه کلی به شرایط نشان می‌دهد که تولیدکنندگان میگو در استان هرمزگان با چالشهای متعددی مواجه هستند.
نوسانات نرخ ارز، برچسب صنایع آلاینده برای تولید میگو و همچنین کمبود تسهیلات بانکی نیز به چالشهای این صنعت افزوده است. پرورش میگو بهعنوان یکی از محورهای اصلی توسعه دریاپایه در استان هرمزگان، نقش بسزایی در برنامههای توسعه‌‌‌ای کشور و سیاست‌‌‌های کلان اقتصادی ایفا می‌کند. این صنعت نه‌تنها بهعنوان منبع درآمدی مهم برای استان محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند بهعنوان قطب تولید آبزیان در کشور، جایگاه ویژه‌‌‌ای در بازارهای داخلی و بین‌المللی داشته باشد. با این حال، این صنعت با چالشهای متعددی روبه‌رو است که نیازمند توجه جدی و اقدامات اساسی از سوی دولت و بخش خصوصی است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که صنعت پرورش میگو بهعنوان یکی از پازل‌‌‌های توسعه دریاپایه، نقش موثری در اجرایی‌شدن برنامههای پیش‌بینی‌شده در برنامه هفتم توسعه و سیاست‌‌‌های کلان اقتصادی کشور دارد. برای این منظور تصمیمات مهمی برای رفع موانع و گسترش زنجیره تولید در این حوزه اتخاذ شده است. از جمله این تصمیمات، انجام مطالعات امکان‌‌‌سنجی در بازه زمانی سه‌‌‌ماهه برای توسعه آبزیپروری و تجهیز منابع مالی و ساختاری در این بخش است. از طرف دیگر، اصلاح ساختار تولید و استفاده از شیوه‌‌‌های نوین آبزیپروری یکی از ضرورت‌هاست. حقیقت این است که روش‌های سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای صنعت آبزیپروری نیست و برای تحقق اهداف برنامههای توسعه‌‌‌ای، باید از فناوری‌‌‌های نوین بهره برد.
چالش مزارع پرورش میگوی هرمزگان و بیمه
آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند، دومین جلسه کارگروه فنی و بهداشتی تکثیر و پرورش میگوی استان هرمزگان با حضور مدیرکل شیلات هرمزگان، معاون آبزیپروری شیلات هرمزگان، نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان استان، رئیس گروه میگوی شیلات هرمزگان، رئیس گروه ترویج شیلات و آبزیان استان، رؤسای شیلات شهرستان‌ها و جمعی از فعالان تکثیر و پرورش میگوی استان هرمزگان در سالن جلسات اداره‌کل شیلات هرمزگان برگزار شد. مدیرکل شیلات هرمزگان با اشاره به اینکه رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فنی تکثیر و پرورش میگو بی‌شک در درجه اول به نفع خود بهره‌برداران و مزرعه‌داران است، بر رعایت آن‌ها و ارتقای مدیریتی در مزارع پرورش میگو تاکید کرد. مسعود بارانی اظهار کرد: برنامه‌ریزی هرچه بهتر تامین و تولید خوراک استاندارد و بهداشتی میگو، پیگیری تامین مولد خوب و با کیفیت و عاری از بیماری، پیگیری رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فنی در مزارع و مراکز تکثیر میگو توسط بخش خصوصی، ایجاد هماهنگی بیشتر بین تولیدکنندگان و دستگاه‌های متولی در جهت رفع موانع تولید از اهم برنامههای شیلات استان برای سال زراعی پیش‌رو است. وی همچنین انجام اقدامات ترویجی، آموزشی درخصوص بیمه مراکز تکثیر و پرورش میگو با همکاری اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان، برگزاری جلسه کارشناسی درخصوص بیمه مراکز تکثیر و پرورش میگوی استان و دعوت از بیمه مرکزی و سازمان شیلات ایران و کمیسیون تکثیر و پرورش اتحادیه آبزیان جهت حضور در جلسه، بررسی روند ذخیره‌سازی بچه‌میگو را از اهم موضوعات مطرح‌شده در این نشست خواند. مدیرکل شیلات هرمزگان عنوان کرد: همچنین در این نشست مسائل و مشکلات بیمه میگوپروران مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد در نشستی با حضور مسئولان جهادکشاورزی، دامپزشکی، شیلات و نماینده بهره‌برداران مورد بررسی قرار گیرد.
موانع مقابل تولیدکنندگان میگو
با وجود کسب رتبه نخست تولید میگوی پرورشی در کشور و ارزآوری قابل‌توجه، افزایش قیمت نهاده‌‌‌های تولید و کمبود تسهیلات بانکی از جمله موانع پیش‌روی پرورشدهندگان است. در حال حاضر سطح زیرکشت پرورش میگو در استان هرمزگان حدود ۱۵هزارهکتار است که از این مقدار، ۹هزار هکتار سطح مفید است. همچنین ۱۳هزار هکتار از مزارع پرورش میگو در حال ساخت است. در سال ۱۴۰۳، میزان تولید میگوی پرورشی حدود ۲۰هزار تن بوده که این موفقیت، رتبه نخست کشور را برای هرمزگان به همراه داشته و بیش از ۶۵میلیون دلار ارزآوری ایجاد کرده است. بااین‌حال، پرورشدهندگان میگو با چالشهای متعددی روبه‌رو هستند. کارشناسان افزایش قیمت نهاده‌‌‌های تولید، کمبود تسهیلات بانکی و نیاز به سرمایه‌‌‌گذاری بالا در این صنعت را از جمله این مشکلات می‌‌‌دانند. علاوه‌بر این، بروز بیماری‌‌‌ها و ضرورت تغییر ساختار مزارع پرورش میگو در سال‌های اخیر، همراه با کمبود زیرساخت‌‌‌های برقی در برخی سایت‌‌‌ها، شرایط را برای فعالان این حوزه دشوار کرده است. این چالشها درحالی مطرح می‌‌‌شوند که صنعت پرورش میگو در هرمزگان نقش مهمی در اقتصاد منطقه و کشور ایفا می‌کند و نیازمند حمایت‌‌‌های بیشتر برای رفع موانع موجود است.
ضرورت عبور از محدودیت‌ها در حوزه میگو
برخی تولیدکنندگان میگو در استان هرمزگان با اشاره به کاهش تولید به دلیل برداشت غیرمعقول از اراضی پرورشی، خواستار اتخاذ تدابیر جدی برای اصلاح ساختار این حوزه هستند. در۳سال اخیر، شیوع بیماری‌‌‌های مختلف در مزارع پرورش میگو، یکی از اصلی‌‌‌ترین مشکلات این صنعت بوده است. این درحالی است که بسیاری از کشورها توانسته‌‌‌اند با وجود بیماری‌‌‌ها به تولید خود ادامه دهند. در ایران این مسئله به معضلی جدی تبدیل شده و باعث کاهش تولید شده است. برداشت معقول و بهینه از اراضی پرورشی وجود ندارد و این موضوع منجربه کاهش تولید شده است.
از طرف دیگر، افزایش نرخ ارز و ثابت ماندن قیمت فروش میگو را از دلایل کاهش توان مالی سرمایه‌‌‌گذاران است. افزایش نرخ ارز هزینه‌‌‌ها را بالا برده، اما قیمت فروش محصول ثابت مانده است. این موضوع باعث کاهش توان مالی سرمایه‌‌‌گذاران شده و لازم است سیستم بانکی با ارائه تسهیلات مناسب از این صنعت حمایت کند. همچنین چالش‌‌‌هایی در مسیر صادرات میگو وجود دارد. بازارهای صادراتی میگوی ایران به روسیه و امارات محدود شده و ورود به بازارهای جدید با چالش‌‌‌هایی مانند استانداردهای سخت‌‌‌گیرانه در مورد باقی‌‌‌مانده آنتی‌‌‌بیوتیک مواجه است. برخی کشورها مانند روسیه حساسیت زیادی نسبت به این موضوع دارند و این مسئله باعث ایجاد محدودیت‌هایی در فروش محصولات ایرانی شده است.
برای ورود موفق به بازارهای جهانی، این صنعت باید استانداردهای لازم را رعایت کند و زیرساخت‌‌‌های خود را بهبود بخشید. به نظر می‌رسد همگام‌شدن با تحولات جهانی، استفاده از تکنولوژی‌‌‌های جدید، ایجاد سیستم‌‌‌های نظارتی قوی و ارائه حمایت‌‌‌های مالی راهکارهایی هستند که می‌توانند به پایداری و توسعه این صنعت کمک کنند. از طرف دیگر، نبود سامانه شناسنامه‌‌‌دارکردن محصولات از دیگر موانع تجارت جهانی است. برای گذر از این شرایط، ایجاد یک سامانه جامع پایش و نظارت که بتواند روند تولید از ابتدا تا انتها را ثبت کند، ضروری است.
مشکلات بیمه پرورشدهندگان میگو و اجباری‌شدن بیمه مزارع نیز از مشکلاتی است که فعالان این حوزه بر تاثیر منفی آن اشاره می‌کنند، چراکه به دلیل افزایش ناگهانی مبلغ بیمه (شش‌برابر) پرورشدهندگان از این طرح استقبال نمی‌‌‌کنند. هم‌‌‌اکنون در هرمزگان ۲۵مرکز تکثیر فعال وجود دارد، اما ۷۵مجوز جدید صادر شده است. بسیاری از این مراکز به‌‌‌طور کامل فعال نیستند. این وضعیت، حاصل سیاستگذاری‌‌‌های نادرستی بوده که باعث اتلاف سرمایه و کاهش بهره‌‌‌وری در این صنعت شده است.