جایگاه کنوانسیون‌های بین‌المللی برای توسعه گردشگری ایران
سید دانیال داودی - صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان به‌شمار می‌آید و ایران نیز با داشتن جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی فراوان، پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارد. بااین‌حال، در سال‌های اخیر، این صنعت در ایران با چالش‌های گوناگونی مواجه شده است. سید دانیال داودی، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل در یادداشتی برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد به بررسی جایگاه و اهمیت کنوانسیون‌های بین‌المللی برای توسعه و رونق صنعت گردشگری در جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. این یادداشت را در ادامه می‌خوانید.
مشکلاتی نظیر تحریم‌های اقتصادی، بحران‌های زیست‌محیطی، محدودیت‌های اجتماعی و زیرساختی، به‌طور چشمگیری بر رشد صنعت گردشگری تأثیر گذاشته‌اند، اما در این میان، کنوانسیون‌های بین‌المللی و ابزارهای حقوقی موجود در عرصه جهانی می‌توانند به‌عنوان فرصتی برای برون‌رفت از این چالش‌ها و بهبود وضعیت گردشگری ایران عمل کنند.
چالش‌های عمده صنعت گردشگری ایران
چالش‌های عمده‌ای که صنعت گردشگری ایران با آن مواجه است، شامل تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های تجاری، مشکلات زیست‌محیطی، محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین زیرساخت‌های ناکافی می‌شوند. تحریم‌ها از مهم‌ترین موانع پیش‌روی صنعت گردشگری ایران هستند. محدودیت‌های مالی و تجاری، تبادل گردشگران، تبلیغات بین‌المللی و دسترسی به منابع مالی برای ارتقای زیرساخت‌ها را محدود کرده‌اند. این امر باعث کاهش تعداد گردشگران خارجی و به‌ویژه گردشگران غربی به ایران شده است. بحران‌های زیست‌محیطی نظیر تغییرات اقلیمی، آلودگی هوا و خشکسالی، به‌طور مستقیم تأثیرات منفی بر جاذبه‌های طبیعی و محیطی کشور داشته‌اند.
در کنار این مشکلات، محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین کمبود آموزش‌های مرتبط با صنعت گردشگری نیز به‌طور چشمگیری بر توانمندی‌های این صنعت تأثیر گذاشته است. به‌عنوان مثال، کمبود نیروی انسانی متخصص و نبود هماهنگی در ارائه خدمات گردشگری می‌تواند باعث کاهش تجربه مثبت گردشگران و در نهایت کاهش میزان بازدید از ایران شود.
پتانسیل‌های کنوانسیون‌های بین‌المللی برای توسعه گردشگری
در این شرایط، کنوانسیون‌های بین‌المللی می‌توانند به‌عنوان ابزارهای مؤثر برای توسعه صنعت گردشگری در ایران عمل کنند. یکی از مهم‌ترین این ابزارها، کنوانسیون حقوق گردشگران است که تحت نظارت سازمان جهانی گردشگری به تصویب کشورهای عضو درآمده است. این کنوانسیون با هدف ارتقای گردشگری پایدار و حمایت از حقوق گردشگران در سطح جهانی تأسیس شده است. ایران می‌تواند با پیوستن به این کنوانسیون، از اصول آن برای تقویت زیرساخت‌های گردشگری، بهبود خدمات و تضمین حقوق گردشگران استفاده کند. همچنین این کنوانسیون می‌تواند به‌عنوان یک چارچوب قانونی برای بهبود وضعیت تعاملات بین‌المللی ایران در زمینه گردشگری عمل کند.
در کنار این، ایران می‌تواند از پروتکل‌های تغییرات اقلیمی و توافقنامه پاریس بهره‌برداری کند. ایران می‌تواند با پیوستن به این پروتکل‌ها، اقداماتی در جهت کاهش اثرات تغییرات اقلیمی انجام دهد. به‌عنوان مثال، اجرای سیاست‌های مدیریت پایدار منابع آب، حفاظت از تنوع‌زیستی و کاهش آلاینده‌ها می‌تواند به حفظ جاذبه‌های طبیعی ایران و افزایش جذابیت آن برای گردشگران کمک کند. به‌علاوه، کنوانسیون یونسکو برای میراث جهانی نیز نقش مهمی در ارتقای صنعت گردشگری ایران ایفا می‌کند. ایران با داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند، می‌تواند از مزایای این ثبت‌ها برای جذب گردشگران استفاده کند.
حمایت‌های حقوقی و اقتصادی از صنعت گردشگری ایران
برای مقابله با این چالش‌ها و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، ایران می‌تواند از ابزارهای حقوقی بین‌المللی، از جمله کنوانسیون‌ها و توافقات جهانی، بهره‌برداری کند. یکی از این ابزارها، حمایت‌های حقوقی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت گردشگری است. ایران می‌تواند با پیوستن به توافقات بین‌المللی نظیر توافقات سرمایه‌گذاری، به جذب سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه گردشگری کمک کند. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند در زمینه‌های مختلف نظیر ساخت هتل‌ها، مراکز تفریحی و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل گردشگری صورت گیرد. از سوی دیگر، مشارکت در این توافقات می‌تواند منجر به بهبود امکانات و زیرساخت‌ها برای گردشگران و ارتقای کیفیت خدمات در این صنعت شود.
گام‌های عملی برای هماهنگی با استانداردهای جهانی
برای تحقق این اهداف، اصلاح قوانین داخلی ایران و هم‌راستایی آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی ضرورت دارد. ایران باید قوانین مربوط به صدور ویزا، حقوق گردشگران، و قوانین مرتبط با محیط‌زیست را به‌گونه‌ای تغییر دهد که با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ باشد. این اقدام می‌تواند به جذب گردشگران خارجی کمک کند و تصویر ایران را در عرصه جهانی بهبود بخشد. دیپلماسی فرهنگی نیز یکی دیگر از ابزاری است که ایران می‌تواند از آن برای تقویت روابط گردشگری استفاده کند. دیپلماسی فرهنگی، با ایجاد روابط مستحکم و مؤثر با کشورهای دیگر، می‌تواند به معرفی ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب و امن کمک کند.
آینده صنعت گردشگری ایران با بهره‌گیری از کنوانسیون‌های بین‌المللی
صنعت گردشگری ایران با وجود چالش‌های متعدد، دارای ظرفیت‌های فراوانی است که با استفاده از کنوانسیون‌های بین‌المللی و بهره‌گیری از ابزارهای حقوقی موجود می‌تواند به‌طور چشمگیری تقویت شود. ایران با پیوستن به کنوانسیون‌های مختلف، اصلاح قوانین داخلی و استفاده از دیپلماسی فرهنگی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، می‌تواند به‌عنوان یک مقصد گردشگری جهانی مطرح شود. همچنین با انجام اقداماتی در زمینه حفاظت از محیط‌زیست و حفظ میراث‌فرهنگی، این صنعت می‌تواند به‌طور پایدار رشد کند و نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا نماید. در نهایت، با توجه به پتانسیل‌های بی‌نظیر ایران در زمینه گردشگری، استفاده از این ابزارهای حقوقی می‌تواند علاوه‌بر ارتقای جایگاه صنعت گردشگری، به بهبود وضعیت اقتصادی کشور و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و جوامع محلی کمک کند. ایران باید این فرصت‌ها را شناسایی کرده و از آن‌ها به‌طور مؤثر بهره‌برداری کند تا صنعت گردشگری کشور به یک صنعت پایدار، موفق و جهانی تبدیل شود.