رنگ و بوی نمایشی ۱۲۰ هزار آیین
حسین سلاح‌ورزی- حادثه دردناک سقوط بالگرد و درگذشت رئیس‌جمهور فقید، رخدادی تلخ و به‌یادماندنی در تاریخ معاصر ایران است. برگزاری مراسم سالگرد این اتفاق می‌توانست فرصتی باشد برای نگاهی صادقانه و بی‌طرفانه به کارنامه سه‌ساله دولت او، در فضایی که از دل مردم برآید و به دور از تکلف برگزار شود. اما آنچه در واقعیت رخ داد، نه‌تنها این هدف را محقق نکرد، بلکه با برخی واکنش های جامعه روبه‌رو شده است و فاصله‌ها را عمیق‌تر کرد. چرا چنین شد؟ پاسخ در افراط و رویکرد نادرست به این بزرگداشت نهفته است.برگزاری بیش از ۱۲۰ هزار مراسم بزرگداشت در سراسر کشور، همراه با برنامه‌های تلویزیونی پرشمار، همایش‌ها، تبلیغات گسترده شهری و تولیدات رسانه‌ای بی‌وقفه، از حد اعتدال فراتر رفته و به‌جای آنکه حس همدلی و مشارکت مردمی را برانگیزد، رنگ و بوی نمایشی به خود گرفته است. این حجم عظیم از مراسم‌ها، که با هزینه‌های کلان از بیت‌المال تأمین می‌شود، این پرسش را در اذهان ایجاد کرده که چرا در شرایطی که جامعه با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند، منابع عمومی به‌جای رفع نیازهای ضروری، صرف چنین اقداماتی می‌شود؟ آیین‌هایی که می‌توانست جلوه‌ای خودجوش و مردمی داشته باشد، با شعارهای تکراری و نمادهای رسمی پر شده و به ابزاری برای نمایش ادامه حیات یک جریان سیاسی تبدیل گشته است. برای مثال، اعزام گروه‌های دانشجویی به محل سقوط بالگرد برای بازدیدهای نمادین، بیش از آنکه یادبودی معنادار باشد، حسی از تحمیل و تبلیغ را به جامعه منتقل کرده و به‌جای همبستگی، شکاف میان مردم و حاکمیت را تقویت کرده است.این افراط تنها به برگزاری مراسم محدود نشده است. انتشار آثار تکراری و کم‌کیفیت، تأسیس بنیادهایی با بودجه دولتی و برنامه‌ریزی برای مراسم‌های طولانی‌مدت مانند آیین‌های بیست‌روزه در سالگرد، این شائبه را به وجود آورده که عده‌ای از این واقعه برای منافع شخصی و ایجاد فرصت‌های شغلی بهره‌برداری می‌کنند. چنین رویکردی نه‌تنها به حفظ یاد و راه مرحوم رئیسی کمکی نمی‌کند، بلکه نتیجه‌ای معکوس داشته و اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده است. بزرگداشت شایسته باید در فضایی ملی، سالم و به‌دور از زیاده‌روی شکل گیرد،
اما وقتی این مراسم‌ها از حد می‌گذرند و به‌جای مشارکت خودانگیخته مردم، به بستری برای تبلیغات تبدیل می‌شوند، هدف اصلی که همان گرامیداشت صادقانه است، کم‌رنگ شده و به حاشیه می‌رود.این روند افراطی، به‌جای آنکه همبستگی ملی را تقویت کند، به بی‌اعتمادی دامن زده و واکنش منفی جامعه را برانگیخته است. آنچه باقی مانده، نه یادمانی درخور از مرحوم رئیسی، بلکه تصویری از فاصله‌گذاری است که به‌نظر می‌رسد بیش از توجه به خواست و نیاز جامعه، در پی اهداف خود است. اگر قرار است بزرگداشتی برگزار شود، باید با اعتدال، صداقت و مشارکت مردم همراه باشد، نه آنکه به بهانه‌ای برای نمایش و هزینه‌تراشی بدل گردد.
اما وقتی این مراسم‌ها از حد می‌گذرند و به‌جای مشارکت خودانگیخته مردم، به بستری برای تبلیغات تبدیل می‌شوند، هدف اصلی که همان گرامیداشت صادقانه است، کم‌رنگ شده و به حاشیه می‌رود.این روند افراطی، به‌جای آنکه همبستگی ملی را تقویت کند، به بی‌اعتمادی دامن زده و واکنش منفی جامعه را برانگیخته است. آنچه باقی مانده، نه یادمانی درخور از مرحوم رئیسی، بلکه تصویری از فاصله‌گذاری است که به‌نظر می‌رسد بیش از توجه به خواست و نیاز جامعه، در پی اهداف خود است. اگر قرار است بزرگداشتی برگزار شود، باید با اعتدال، صداقت و مشارکت مردم همراه باشد، نه آنکه به بهانه‌ای برای نمایش و هزینه‌تراشی بدل گردد.