بازگشت رسمی صیادان به خلیج‌فارس
گروه شیلات- امید اسماعیلی- 10روز محدودیت صیادان در استان‌های نوار شمالی خلیج‌فارس در طرح دریابست، امروز (پنجشنبه 1خردادماه) به پایان رسید. امسال طرح دریابست از ۲۲ تا 31اردیبهشت به‌مدت ۹روز، با هماهنگی سازمان شیلات ایران در سه استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان اجرا شد. مسئولان شیلات این استان‌ها نیز در گفت‌وگوهای خود طی روزهای گذشته از موفقیت در اجرای طرح دریابست با همراهی جامعه صیادی کشور خبر داده‌اند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، هدف اصلی از اجرای طرح دریابست در سه استان کشور، حفظ ذخایر آبزیان و جلوگیری از صید شناور‌های غیرمجاز در آب‌های ساحلی این استان‌ها بود. در زمان اجرای این طرح هیچ شناور صیادی مجاز و غیرمجاز، اجازه صید آبزیان در آب‌های سه استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان را نداشت.
«دریابست» به معنای تعطیلی فعالیت‌های صیادی در یک دوره زمانی مشخص با هدف ایجاد فرصتی برای بازسازی ذخایر آبزیان اعمال می‌شود؛ به نحوی که کشورهای مختلف این کار را به شکل‌های گوناگون انجام می‌دهند. اصطلاح «دریابست» در واقع به حالت تعلیق درآوردن فعالیت ماهیگیری و صیادی در زمان و مکان خاص برای حفظ و پایداری ذخیره و کاهش فشار صید بی‌رویه بر ذخیره آبزیان است.
پیش از این اعلام شده بود که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، مجوزهای اردیبهشت‌ماه طوری صادر می‌شود که صیادان تا قبل از این بازه، امکان فعالیت، دریافت سوخت و استفاده از بیمه را داشته باشند و از این طریق آسیبی به معیشت آن‌ها وارد نشود که هدف اصلی ما حفظ تعادل بین معیشت صیادان و پایداری ذخایر دریایی است. در حال حاضر این امیدواری نیز وجود دارد که با اجرای دقیق و ملی این طرح، بتوان هم به منابع دریایی فرصت تجدید داد و هم سفره صیادان را در ماه‌های آینده رنگین‌تر کرد.
موفقیت مرحله اول طرح دریابست در 1404
تا پیش از این محدودیت‌های صید آبزیان به‌صورت معمول هرساله از ۳۰شهریور تا ۸مهرماه و تنها در یک‌مرحله در آب‌های خلیج‌فارس اجرا می‌شد. این شرایط در سال‌جاری، اما کمی متفاوت‌تر از گذشته است. اسفندماه سال گذشته بود که خبرگزاری‌های رسمی کشور اعلام کردند، اجرای دومرحله‌ای طرح «دریابست» در آب‌های جنوب کشور با توجه به زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان در فصل بهار و اواخر فصل تابستان و همچنین با هدف بازسازی ذخایر آبزیان صیدگاه‌های هرمزگان، در کمیته مدیریت صید استان هرمزگان پیشنهاد شده است.
رعایت «دریابست» در تجدید توان منابع دریایی اهمیت زیادی دارد و در سال‌های اخیر موردتوجه هرچه بیشتر از سوی فعالان زیست‌محیطی و حتی فعالان صید قرار گرفته است. کارشناسان بر اهمیت «دریابست» برای حفظ و پایداری ذخایر آبزیان تأکید جدی دارند. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه بروز کرده و برای احیای این منابع باید موضوع «دریابست» به شکل منطقی با جامعه صیادی که البته بیشتر از هرکسی با این مشکلات و دغدغه‌ها آشناست، در میان گذارده شود و مورد رعایت قرار گیرد.
در حقیقت «دریابست» ضروری برای مدیریت صید به‌شمار می‌رود و تفاهم با جامعه صیادی برای رعایت زمان آن در دریا می‌تواند به تقویت اقتصاد صیادان کمک کند. بنابراین «دریابست»، پایه و اساس حفظ ذخایر آبزیان به‌شمار می‌رود. محور اجرای «دریابست» صیادان هستند و صیادان دلسوز همیشه برای دریا ارزش معنوی قائل بوده‌اند و آن را مقر رزق خودشان می‌دانند و رعایت ملاحظات آن را نیز همواره موردتوجه داشته‌اند.
دریابست و آینده حیات دریا
اجرای طرح دریابست در عمل فراتر از یک طرح مدیریتی، نمادی از تعهد جمعی به حفظ گنجینه خلیج‌فارس است. در این ۱۰روز، صیادان استان‌های مختلف با توقف صید، به دریا فرصت حیات دوباره می‌دهند و نهادهای نظارتی با جدیت، از این میراث طبیعی پاسداری می‌کنند. این طرح، پیامی روشن دارد: آینده خلیج‌فارس و معیشت صیادان، در گرو تصمیمات مسئولانه امروز ماست. شاید این توقف کوتاه، آغازی برای داستانی بلند از پایداری و همزیستی با دریا باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که طرح دریابست یک راهبرد کلیدی برای حفاظت از ذخایر آبزیان، بازسازی زیست‌بوم‌های دریایی و تقویت معیشت جوامع ساحلی است که می‌تواند پایداری اقتصادی و زیست‌محیطی را تضمین کند. اجرای این طرح که با تکیه بر داده‌های علمی و تخصصی طراحی شده، نقش مهمی در بازسازی ذخایر آسیب‌دیده، حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی و تقویت اقتصاد جوامع وابسته به دریا دارد. طرح دریابست که به معنای توقف موقت صید در بازه زمانی مشخص و هم‌راستا با دوره تخم‌ریزی گونه‌های ارزشمند آبزیان است، یک راهبرد کلیدی برای حفاظت از ذخایر طبیعی و تضمین پایداری منابع دریایی به‌شمار می‌رود و اردیبهشت‌ماه به‌عنوان نقطه اوج تخم‌ریزی بسیاری از ماهیان، زمان طلایی و حیاتی برای اعمال این ممنوعیت است.
البته باید در خاطر داشت که این ممنوعیت زمانی، فرصتی برای بازسازی طبیعی ذخایر فراهم می‌کند و در بلندمدت به نفع صنعت شیلات، معیشت پایدار جوامع صیادی و حتی گردشگری دریامحور خواهد بود. اجرای طرح دریابست در هرمزگان، نه‌فقط یک مداخله محیط‌زیستی، بلکه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای آینده دریا و اقتصاد ساحل‌نشینان است. دریابست از جمله اقداماتی است که می‌تواند در برابر تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی، صید بی‌رویه و کاهش تنوع‌زیستی نقش حفاظتی ایفا کند.پژوهش‌ها و تجربیات جهانی نیز این واقعیت را تأیید می‌کنند که اعمال ممنوعیت‌های موقت در دوره‌های حساس زیستی، منجر به افزایش زیست‌توده، بهبود عملکرد اکوسیستم و بازگشت پایداری به ذخایر آبزیان می‌شود. وی خاطرنشان کرد: به استناد مطالعات گسترده در پژوهشکده، اثرگذاری مثبت این طرح در سال‌های آینده مشهود خواهد بود و در صورت همراهی جامعه صیادی و همکاری نهادهای اجرایی، می‌توان انتظار داشت که روند احیای ذخایر تسریع و مزایای اقتصادی آن در ابعاد محلی و ملی نمایان شود.
صید بی‌رویه، آلودگی‌های زیست‌محیطی و تخریب زیستگاه‌ها، ذخایر آبزیان خلیج‌فارس را به خطر انداخته است دریابست گامی ضروری برای احیای این منابع و تضمین آینده صیادی در منطقه است. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها بر اثر فعالیت‌های اقتصادی و استخراج ذخایر نفت و گاز و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث شد تا برای احیای این ذخایر طرح «دریابست» در برخی کشورهای حاشیه این دریا از جمله ایران اجرا شود.
خلیج‌فارس، همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صیدِ بیش از حد رنج می‌برد این درحالی است که بسیاری از کشورهای این منطقه آماری غیرواقعی در مورد میزان برداشت خود از ذخایر ماهیان و سایرآبزیان خلیج‌فارس ارائه می‌دهند؛ بر این اساس با توجه به بالا رفتن تلاش صید، کاهش ۵۰درصدی ذخیره، انقراض بعضی از گونه‌های آبزیان به‌ویژه کف‌زیان و ایجاد تنش و بحران در ذخیره در راستای بهبود، تنفس، سلامت محیط‌زیست دریایی در آب‌های انحصاری و مدیریت مسئولانه ماهیگیری باید برای ترمیم این زنجیره غذایی در مناطق خاص از پروتکل‌های مناسب قانونی از جمله صدور پروانه صید، مجوز صید، رعایت استانداردهای صید و محدودیت‌های زمانی و مکانی استفاده شود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، هدف اصلی از اجرای طرح دریابست در سه استان کشور، حفظ ذخایر آبزیان و جلوگیری از صید شناور‌های غیرمجاز در آب‌های ساحلی این استان‌ها بود. در زمان اجرای این طرح هیچ شناور صیادی مجاز و غیرمجاز، اجازه صید آبزیان در آب‌های سه استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان را نداشت.
«دریابست» به معنای تعطیلی فعالیت‌های صیادی در یک دوره زمانی مشخص با هدف ایجاد فرصتی برای بازسازی ذخایر آبزیان اعمال می‌شود؛ به نحوی که کشورهای مختلف این کار را به شکل‌های گوناگون انجام می‌دهند. اصطلاح «دریابست» در واقع به حالت تعلیق درآوردن فعالیت ماهیگیری و صیادی در زمان و مکان خاص برای حفظ و پایداری ذخیره و کاهش فشار صید بی‌رویه بر ذخیره آبزیان است.
پیش از این اعلام شده بود که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، مجوزهای اردیبهشت‌ماه طوری صادر می‌شود که صیادان تا قبل از این بازه، امکان فعالیت، دریافت سوخت و استفاده از بیمه را داشته باشند و از این طریق آسیبی به معیشت آن‌ها وارد نشود که هدف اصلی ما حفظ تعادل بین معیشت صیادان و پایداری ذخایر دریایی است. در حال حاضر این امیدواری نیز وجود دارد که با اجرای دقیق و ملی این طرح، بتوان هم به منابع دریایی فرصت تجدید داد و هم سفره صیادان را در ماه‌های آینده رنگین‌تر کرد.
موفقیت مرحله اول طرح دریابست در 1404
تا پیش از این محدودیت‌های صید آبزیان به‌صورت معمول هرساله از ۳۰شهریور تا ۸مهرماه و تنها در یک‌مرحله در آب‌های خلیج‌فارس اجرا می‌شد. این شرایط در سال‌جاری، اما کمی متفاوت‌تر از گذشته است. اسفندماه سال گذشته بود که خبرگزاری‌های رسمی کشور اعلام کردند، اجرای دومرحله‌ای طرح «دریابست» در آب‌های جنوب کشور با توجه به زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان در فصل بهار و اواخر فصل تابستان و همچنین با هدف بازسازی ذخایر آبزیان صیدگاه‌های هرمزگان، در کمیته مدیریت صید استان هرمزگان پیشنهاد شده است.
رعایت «دریابست» در تجدید توان منابع دریایی اهمیت زیادی دارد و در سال‌های اخیر موردتوجه هرچه بیشتر از سوی فعالان زیست‌محیطی و حتی فعالان صید قرار گرفته است. کارشناسان بر اهمیت «دریابست» برای حفظ و پایداری ذخایر آبزیان تأکید جدی دارند. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه بروز کرده و برای احیای این منابع باید موضوع «دریابست» به شکل منطقی با جامعه صیادی که البته بیشتر از هرکسی با این مشکلات و دغدغه‌ها آشناست، در میان گذارده شود و مورد رعایت قرار گیرد.
در حقیقت «دریابست» ضروری برای مدیریت صید به‌شمار می‌رود و تفاهم با جامعه صیادی برای رعایت زمان آن در دریا می‌تواند به تقویت اقتصاد صیادان کمک کند. بنابراین «دریابست»، پایه و اساس حفظ ذخایر آبزیان به‌شمار می‌رود. محور اجرای «دریابست» صیادان هستند و صیادان دلسوز همیشه برای دریا ارزش معنوی قائل بوده‌اند و آن را مقر رزق خودشان می‌دانند و رعایت ملاحظات آن را نیز همواره موردتوجه داشته‌اند.
دریابست و آینده حیات دریا
اجرای طرح دریابست در عمل فراتر از یک طرح مدیریتی، نمادی از تعهد جمعی به حفظ گنجینه خلیج‌فارس است. در این ۱۰روز، صیادان استان‌های مختلف با توقف صید، به دریا فرصت حیات دوباره می‌دهند و نهادهای نظارتی با جدیت، از این میراث طبیعی پاسداری می‌کنند. این طرح، پیامی روشن دارد: آینده خلیج‌فارس و معیشت صیادان، در گرو تصمیمات مسئولانه امروز ماست. شاید این توقف کوتاه، آغازی برای داستانی بلند از پایداری و همزیستی با دریا باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که طرح دریابست یک راهبرد کلیدی برای حفاظت از ذخایر آبزیان، بازسازی زیست‌بوم‌های دریایی و تقویت معیشت جوامع ساحلی است که می‌تواند پایداری اقتصادی و زیست‌محیطی را تضمین کند. اجرای این طرح که با تکیه بر داده‌های علمی و تخصصی طراحی شده، نقش مهمی در بازسازی ذخایر آسیب‌دیده، حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی و تقویت اقتصاد جوامع وابسته به دریا دارد. طرح دریابست که به معنای توقف موقت صید در بازه زمانی مشخص و هم‌راستا با دوره تخم‌ریزی گونه‌های ارزشمند آبزیان است، یک راهبرد کلیدی برای حفاظت از ذخایر طبیعی و تضمین پایداری منابع دریایی به‌شمار می‌رود و اردیبهشت‌ماه به‌عنوان نقطه اوج تخم‌ریزی بسیاری از ماهیان، زمان طلایی و حیاتی برای اعمال این ممنوعیت است.
البته باید در خاطر داشت که این ممنوعیت زمانی، فرصتی برای بازسازی طبیعی ذخایر فراهم می‌کند و در بلندمدت به نفع صنعت شیلات، معیشت پایدار جوامع صیادی و حتی گردشگری دریامحور خواهد بود. اجرای طرح دریابست در هرمزگان، نه‌فقط یک مداخله محیط‌زیستی، بلکه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای آینده دریا و اقتصاد ساحل‌نشینان است. دریابست از جمله اقداماتی است که می‌تواند در برابر تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی، صید بی‌رویه و کاهش تنوع‌زیستی نقش حفاظتی ایفا کند.پژوهش‌ها و تجربیات جهانی نیز این واقعیت را تأیید می‌کنند که اعمال ممنوعیت‌های موقت در دوره‌های حساس زیستی، منجر به افزایش زیست‌توده، بهبود عملکرد اکوسیستم و بازگشت پایداری به ذخایر آبزیان می‌شود. وی خاطرنشان کرد: به استناد مطالعات گسترده در پژوهشکده، اثرگذاری مثبت این طرح در سال‌های آینده مشهود خواهد بود و در صورت همراهی جامعه صیادی و همکاری نهادهای اجرایی، می‌توان انتظار داشت که روند احیای ذخایر تسریع و مزایای اقتصادی آن در ابعاد محلی و ملی نمایان شود.
صید بی‌رویه، آلودگی‌های زیست‌محیطی و تخریب زیستگاه‌ها، ذخایر آبزیان خلیج‌فارس را به خطر انداخته است دریابست گامی ضروری برای احیای این منابع و تضمین آینده صیادی در منطقه است. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها بر اثر فعالیت‌های اقتصادی و استخراج ذخایر نفت و گاز و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث شد تا برای احیای این ذخایر طرح «دریابست» در برخی کشورهای حاشیه این دریا از جمله ایران اجرا شود.
خلیج‌فارس، همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صیدِ بیش از حد رنج می‌برد این درحالی است که بسیاری از کشورهای این منطقه آماری غیرواقعی در مورد میزان برداشت خود از ذخایر ماهیان و سایرآبزیان خلیج‌فارس ارائه می‌دهند؛ بر این اساس با توجه به بالا رفتن تلاش صید، کاهش ۵۰درصدی ذخیره، انقراض بعضی از گونه‌های آبزیان به‌ویژه کف‌زیان و ایجاد تنش و بحران در ذخیره در راستای بهبود، تنفس، سلامت محیط‌زیست دریایی در آب‌های انحصاری و مدیریت مسئولانه ماهیگیری باید برای ترمیم این زنجیره غذایی در مناطق خاص از پروتکل‌های مناسب قانونی از جمله صدور پروانه صید، مجوز صید، رعایت استانداردهای صید و محدودیت‌های زمانی و مکانی استفاده شود.