اطلس شناورهای دریایی جهان
رامین جهان پور- شرایط و تحولات سریع در دنیای امروز، چالش‌های فراوانی را بر سر راه توسعه همه سازمان‌ها قرارداده است و با توجه به رشد فزاینده علم و فناوری دنیا، به نظر می رسد جایگاه پژوهش روز به روز برجسته‌تر می‌شود. هرچقدر سیستم‌ها به سمت پیچیدگی بیشتر می‌روند نقش اطلاعات و دانش مرتبط، کلیدی‌تر و حیاتی‌تر می شود به طوریکه ثبت و انتشار دانش همگام با اکتساب فناوری‌های مورد نیاز در چرخه‌های تحقیق و توسعه وپژوهش‌های سازمانی از اهمیت فراوانی برخوردار شده است. از طرفی افزایش روزافزون دانش دریایی و توسعه‌ای این صنعت در داخل و خارج کشور، ارتقای سطح معلومات عمومی و تخصصی در این زمینه را برای فعالان صنعت دریایی ضروری می سازد. به دلیل گستردگی و تنوع شناورهای موجود، ارائه‌ی یک دسته بندی جامع از انواع آنها، از اهمیت زیادی برخورداراست. همچنین اشاره به جزئیات شناورهای ساخته شده هردسته منجر به شناخت بهتر شناورها می‌گردد. این افزایش آگاهی می تواند زمینه‌ساز پیشرفت و توسعه‌ی صنعت دریایی شده و دستاوردهای زیادی به همراه داشته باشد. کتاب « اطلس دریایی شناورهای جهان » که به نوعی شناختنامه انواع و اقسام شناورهای دریایی است، توسط مهدی شریفی زمانی، محسن خسروی و رضا خلج گردآوری و تالیف و به همت انتشارات گلسنج منتشر شده است. در این کتاب سعی شده تا ضمن بررسی انواع دسته‌بندی‌های موجود در مراجع گوناگون، یک مدل دسته بندی مناسب انتخاب و پس از بومی‌سازی، انواع شناورها در قالب یک دسته بندی ارائه شود. در این دسته بندی، ابتدا شناورها در چهارگروه شناورهای تجاری،تفریحی ، ورزشی تحقیقاتی و نظامی قرارگرفته و سپس شناورهای تندرو که ممکن است در هریک از این چهارگروه جای داشته باشند، در یک گروه مستقل،معرفی شده اند . هریک از این پنج گروه، خود به زیر مجموعه‌هایی تقسیم بندی شده اند. در کتاب اطلس شناورهای دریایی جهان به یک یا چند نمونه از شناورهای ساخته شده از هرنوع، در قالب تصاویر، نمودار و مشخصات آنها پرداخته شده است. همچنین در پیشگفتار این کتاب آمده است: «در این کتاب تلاش برآن است تا با دسته بندی شناورهای جهان و معرفی آنها بتوانیم شناخت بیشتری نسبت به انواع شناورهای دنیا حاصل نماییم. امید است این کتاب سهمی دربالابردن دانش عمومی و تخصصی خوانندگان محترم و نقش کوچکی در انجام تحقیقات در حوزه دریایی کشور باشد. »
در فصل اول کتاب که به ارزیابی شناورهای تجاری پرداخته شده است اینطور می خوانیم:« شناورهای تجاری براساس نوع کاربری شناور، دسته بندی می شوند وبا توجه به این نوع دسته بندی، شناورهای تجاری را می توان به شش دسته اصلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از: شناورهای ماهیگیری، شناورهای مسافربری، شناورهای تانکری، شناورهای حمل کالای خشک، شناورهای فرا ساحل و شناورهای زیستی که هرکدام از این دسته‌ها هم از انواع و اقسام شناورها تشکیل شده اند. مثلا شناورهای ماهیگیری خود انواع و اقسامی دارد که عبارتند از :« شناور با تورکیسه ای، شناور با تورطولی، شناوربا تورخرچنگی، شناور با تور زنجیره ای و شناور فناوری ماهی ، شناور های یخچال دار، شناورهای قفس دار وکشتی مزرعه ماهی . در تعریف شناورهای ماهیگیری اینطور آمده است:« قایق یا کشتی که برای صید ماهی دردریاچه، دریا یا رودخانه استفاده می شود کشتی ماهیگیری نامیده می شود.» انواع مختلفی ازکشتی‌های ماهیگیری برای این منظور استفاده می شود. کشتی‌های ماهیگیری براساس هدفی که دارند به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:« کشتی‌های ماهیگیری تجاری، شناورهای صنفی ماهیگیری و شناورهای ماهیگیری تفریحی.» مولفان تخصصی این کتاب براساس تقسیم بندی‌هایی که برروی انواع شناورها و زیر مجموعه شناورها مثل قایق‌ها و لنج‌ها انجام داده اند به تعریف و ارزیابی زیرمجموعه‌های آنها می پردازند و بدین ترتیب به صورت کاربردی انواع و اقسام شناورهای اقتصادی، تجاری و تفریحی را به مخاطب معرفی و با توضیح دقیق و مفصل به چگونگی کارکرد و وظایف آنها می پردازند. در پایان می توان گفت که این کتاب دایره‌المعارف کاملی برای همه متخصصان، دانشجویان و دست‌اندرکاران علوم دریایی خصوصا کسانی که درزمینه شناخت شناورهای دریایی احتیاج به تحقیق و پژوهش دارند محسوب می شود.
در فصل اول کتاب که به ارزیابی شناورهای تجاری پرداخته شده است اینطور می خوانیم:« شناورهای تجاری براساس نوع کاربری شناور، دسته بندی می شوند وبا توجه به این نوع دسته بندی، شناورهای تجاری را می توان به شش دسته اصلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از: شناورهای ماهیگیری، شناورهای مسافربری، شناورهای تانکری، شناورهای حمل کالای خشک، شناورهای فرا ساحل و شناورهای زیستی که هرکدام از این دسته‌ها هم از انواع و اقسام شناورها تشکیل شده اند. مثلا شناورهای ماهیگیری خود انواع و اقسامی دارد که عبارتند از :« شناور با تورکیسه ای، شناور با تورطولی، شناوربا تورخرچنگی، شناور با تور زنجیره ای و شناور فناوری ماهی ، شناور های یخچال دار، شناورهای قفس دار وکشتی مزرعه ماهی . در تعریف شناورهای ماهیگیری اینطور آمده است:« قایق یا کشتی که برای صید ماهی دردریاچه، دریا یا رودخانه استفاده می شود کشتی ماهیگیری نامیده می شود.» انواع مختلفی ازکشتی‌های ماهیگیری برای این منظور استفاده می شود. کشتی‌های ماهیگیری براساس هدفی که دارند به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:« کشتی‌های ماهیگیری تجاری، شناورهای صنفی ماهیگیری و شناورهای ماهیگیری تفریحی.» مولفان تخصصی این کتاب براساس تقسیم بندی‌هایی که برروی انواع شناورها و زیر مجموعه شناورها مثل قایق‌ها و لنج‌ها انجام داده اند به تعریف و ارزیابی زیرمجموعه‌های آنها می پردازند و بدین ترتیب به صورت کاربردی انواع و اقسام شناورهای اقتصادی، تجاری و تفریحی را به مخاطب معرفی و با توضیح دقیق و مفصل به چگونگی کارکرد و وظایف آنها می پردازند. در پایان می توان گفت که این کتاب دایره‌المعارف کاملی برای همه متخصصان، دانشجویان و دست‌اندرکاران علوم دریایی خصوصا کسانی که درزمینه شناخت شناورهای دریایی احتیاج به تحقیق و پژوهش دارند محسوب می شود.