«روزنامه سرآمد» گزارش می‌دهد
رشد ترانزیت ریل‌پایه کمک حال عبور از ناترازی انرژی
اهمیت استراتژیک کوتاه‌شدن مسیر ایران
و چین برای واردات پنل‌های خورشیدی
گروه حمل‌ونقل- سال1401 بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی‌های خود تاکید کردند: «ایران یک معبر ترانزیت بسیار پیشرفته و خوبی می‌تواند در دنیا باشد، البته به خطوط راه‌آهن و خطوط ریلی احتیاج دارد، زیرا با جاده نمی‌شود». از طرف دیگر، براساس برنامه ششم توسعه کشور، باید از فروش نفت بعد از کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت، یک‌درصد به توسعه راه‌آهن اختصاص می‌یافت.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بااین‌حال برخی گزارش‌های منتشرشده حاکی از این است که تزریق این مبلغ به حوزه حمل‌ونقل ریلی کشور با چالش‌هایی مواجه شده است. در این میان طی سال‌های گذشته و با اوج گرفتن ناترازی انرژی در کشور، بسیاری از کارشناسان درباره اهمیت توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در کاهش ناترازی‌ها صحبت می‌کنند.
کمک حمل‌ونقل ریل‌پایه به عبور از ناترازی انرژی، تنها محدود به ناترازی سوخت در کشور نیست. طی هفته‌های گذشته و با ورود نخستین قطار از مبدا چین به بندر خشک ریلی آپرین که حامل پنل‌های خورشیدی بود، صحبت‌ها و گزارش‌های مختلفی نیز درباره کمک راه‌آهن برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کشور و عبور از ناترازی صنعت برق نیز منتشر شده است.
انتقال تجهیزات مربوط به نیروگاه‌های خورشیدی به مدد شبکه ریلی از چین، اکنون نقشی حیاتی برای راه‌آهن در تامین نیازهای زیرساختی مهم کشور تعریف کرده است. آنطور که روابط‌عمومی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در مطلبی منتشر کرده است، سیر نخستین قطار کانتینری چین به مقصد بندر خشک آپرین، هفته گذشته در حالی رقم خورد که حامل حیاتی‌ترین محموله حال حاضر کشور بود.
در پی نیاز مبرم کشور به ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در راستای کاهش ناترازی برق، قطار کانتینری چین با بار تجهیزات لازم برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی طی ۱۵روز به بندر خشک آپرین در تهران رسید. در اهمیت راه‌اندازی قطار باری ترانزیتی میان چین و ایران مطالب متعددی به رشته تحریر در آمده و می‌توان گفت که درک خوبی از چرایی راه‌اندازی و استمرار سیر قطار چین به ایران ایجاد شده است، اما حمل باتری‌های خورشیدی و دیگر ادوات لازم برای راه‌اندازی نیروگاه برق، اهمیتی استراتژیک برای راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تعریف کرده که نشان از افزایش نقش‌آفرینی بیشتر حمل‌ونقل ریلی در توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور دارد.
اهمیت یافتن مسیری کوتاه میان ایران و چین
مسئله ناترازی انرژی به‌ویژه در بخش صنعت برق، به مهم‌ترین معضل پیش روی کشور تبدیل شده است. اگرچه تا سال گذشته، توانیر برای تامین برق واحدهای صنعتی دچار مشکلاتی گسترده بود، اما این ناترازی امروز به بخش برق مصرفی منازل مسکونی نیز تسری یافته که موجب ایجاد نگرانی‌های گسترده آن هم در آستانه ورود به فصل تابستان شده است. از سوی دیگر، تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه ایران طی سال‌های اخیر، مانع از خرید قطعات موردنیاز برای ساخت نیروگاه شده و همین امر سبب شده تا تهران برای ساخت این نیروگاه‌ها از چین کمک بگیرد.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیروی دولت چهاردهم، مدتی قبل از تقاضای ۸۰هزار مگاوات برق در کشور سخن گفت. این در حالی است که به گفته وی، تاکنون قطعات لازم برای ساخت تنها ۲۹۷مگاوات نیروگاه خورشیدی در ۵استان کشور فراهم و آماده نصب شده است؛ رقمی که فاصله بسیار زیاد و معناداری با نیاز برقی مطرح‌شده از سوی آقای وزیر دارد. اکنون ظاهراً وزارت نیرو قراردادی بزرگ و بلندمدت با شرکت‌های چینی برای تامین ادوات لازم جهت راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی متعدد در ایران به امضا رسانده که قطار حامل این ادوات از چین نیز در همین راستا رهسپار کشور شده است.
نکته دیگر اینکه محدودیت‌های اعمال‌شده در بنادر چین در پی تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه تهران، مانع از بارگیری به‌موقع کشتی‌های ایرانی در بنادر این کشور طی سال‌های اخیر شده است. همچنین حمل بار از مسیر دریایی در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۳۰روز و در برخی شرایط نیز ۵۰روز زمان خواهد برد. حال آنکه اساسا با توجه به مبرم بودن وضعیت ناترازی، امکان تخصیص زمان کافی به حمل دریایی برای حمل پنل‌های خورشیدی وجود ندارد.
حمل سریع و مستمر روزانه قطار چین به ایران نشانگر ایفای نقش گسترده‌تر راه‌آهن در همین نیازهای حیاتی کشور به‌ویژه در بخش زیرساخت‌هاست. اگرچه طی سال‌های گذشته عمده بار وارداتی کشور از طریق جاده یا دریا وارد ایران می‌شد، اما اکنون مزایایی چون امکان حمل سریع بارهای حجیم در راه‌آهن، این نکته را به اثبات رسانده که نه دریا و نه جاده، هیچکدام از قابلیت مانور بالای راه‌آهن در تامین نیازهای حیاتی و مبرم کشور برخوردار نیستند.
استراتژی راه‌آهن برای ساخت خطوط فرعی متصل‌کننده کارخانه‌های بزرگ کشور نیز همچون فولادی‌های اصفهان، یزد یا گیلان، مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت همچون شیرین عسل و دیگر موارد مشابه، نشانگر عزم صنعت ریلی کشور برای تامین نیازهای زیرساختی و مبرم نقش‌آفرین در امنیت اجتماعی است. لذا نباید فراموش کرد که نیاز امروز کشور به رفع ناترازی و ساخت نیروگاه‌های جدید با کمک راه‌آهن در حال انجام است. امید است پس از عبور کشور از بحران انرژی، مسئولان همچنان این نقش‌آفرینی بزرگ را به یاد داشته و در توسعه مسیرها و ناوگان ریلی کشور ذره‌ای درنگ نکنند.
کمک راه‌آهن برای عبور سریع از ناترازی برق
صنعت برق یکی از زیرساخت‌های حیاتی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی هر کشور به‌شمار می‌رود. سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) با هدف احداث ۵۰۰۰مگاوات نیروگاه دولتی و واردات ۲۰۰۰مگاوات تجهیزات خورشیدی، گام‌هایی عملی برداشته است. یکی از اقدامات مهم در این مسیر، واردات سریع تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه‌های ۳مگاواتی از طریق مسیر ریلی بوده که موجب کاهش زمان حمل‌ونقل و تسهیل روند اجرای پروژه‌ها شده است.
به گفته فاطمه کریمی، مجری طرح نیروگاه‌های دولتی در طرح تولید در توزیع ساتبا، تاکنون تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی در هزار نقطه کشور از طریق مسیر ریلی وارد شده‌اند و مطابق برنامه زمان‌بندی، عملیات احداث در حال اجراست. او اظهار داشت: مراحل ترخیص، تخلیه و بارگیری این تجهیزات با سرعت انجام شده و طی ۱۵روز گذشته، تجهیزات به کشور وارد شده‌اند.
کریمی همچنین از ورود چهارمین محموله در روزهای آینده خبر داد و افزود که سه‌محموله دیگر نیز در مراحل ترخیص و انتقال به ساختگاه‌های منتخب هستند؛ مناطقی که از ابتدای امسال فرایندهای طراحی، نقشه‌برداری و آماده‌سازی را پشت‌سر گذاشته‌اند. بخش عمده تجهیزات باقیمانده، شامل پنل‌های خورشیدی و اینورترها نیز در مراحل بعدی از طریق مسیر دریایی وارد کشور خواهند شد.
نیروگاه‌های خورشیدی پس از بهره‌برداری به بخش خصوصی واگذار می‌شوند تا بخشی از برق موردنیاز خود را از طریق انرژی‌های پاک تأمین کنند. این اقدام نه‌تنها به کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می‌کند، بلکه در شرایط کمبود برق، نقش مهمی در پایداری شبکه ایفا خواهد کرد. در شرایطی که زمان و هزینه احداث نیروگاه‌ها از عوامل حیاتی در گذر از پیک مصرف تابستان محسوب می‌شوند، واردات سریع تجهیزات از مسیر ریلی یک ابتکار هوشمندانه از سوی ساتبا بوده که موجب دسترسی به تجهیزات تنها در مدت ۱۵روز پس از خرید شده و روند اجرای پروژه‌ها را شتاب بخشیده است.
و چین برای واردات پنل‌های خورشیدی
گروه حمل‌ونقل- سال1401 بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی‌های خود تاکید کردند: «ایران یک معبر ترانزیت بسیار پیشرفته و خوبی می‌تواند در دنیا باشد، البته به خطوط راه‌آهن و خطوط ریلی احتیاج دارد، زیرا با جاده نمی‌شود». از طرف دیگر، براساس برنامه ششم توسعه کشور، باید از فروش نفت بعد از کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت، یک‌درصد به توسعه راه‌آهن اختصاص می‌یافت.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بااین‌حال برخی گزارش‌های منتشرشده حاکی از این است که تزریق این مبلغ به حوزه حمل‌ونقل ریلی کشور با چالش‌هایی مواجه شده است. در این میان طی سال‌های گذشته و با اوج گرفتن ناترازی انرژی در کشور، بسیاری از کارشناسان درباره اهمیت توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در کاهش ناترازی‌ها صحبت می‌کنند.
کمک حمل‌ونقل ریل‌پایه به عبور از ناترازی انرژی، تنها محدود به ناترازی سوخت در کشور نیست. طی هفته‌های گذشته و با ورود نخستین قطار از مبدا چین به بندر خشک ریلی آپرین که حامل پنل‌های خورشیدی بود، صحبت‌ها و گزارش‌های مختلفی نیز درباره کمک راه‌آهن برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کشور و عبور از ناترازی صنعت برق نیز منتشر شده است.
انتقال تجهیزات مربوط به نیروگاه‌های خورشیدی به مدد شبکه ریلی از چین، اکنون نقشی حیاتی برای راه‌آهن در تامین نیازهای زیرساختی مهم کشور تعریف کرده است. آنطور که روابط‌عمومی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در مطلبی منتشر کرده است، سیر نخستین قطار کانتینری چین به مقصد بندر خشک آپرین، هفته گذشته در حالی رقم خورد که حامل حیاتی‌ترین محموله حال حاضر کشور بود.
در پی نیاز مبرم کشور به ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در راستای کاهش ناترازی برق، قطار کانتینری چین با بار تجهیزات لازم برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی طی ۱۵روز به بندر خشک آپرین در تهران رسید. در اهمیت راه‌اندازی قطار باری ترانزیتی میان چین و ایران مطالب متعددی به رشته تحریر در آمده و می‌توان گفت که درک خوبی از چرایی راه‌اندازی و استمرار سیر قطار چین به ایران ایجاد شده است، اما حمل باتری‌های خورشیدی و دیگر ادوات لازم برای راه‌اندازی نیروگاه برق، اهمیتی استراتژیک برای راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تعریف کرده که نشان از افزایش نقش‌آفرینی بیشتر حمل‌ونقل ریلی در توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور دارد.
اهمیت یافتن مسیری کوتاه میان ایران و چین
مسئله ناترازی انرژی به‌ویژه در بخش صنعت برق، به مهم‌ترین معضل پیش روی کشور تبدیل شده است. اگرچه تا سال گذشته، توانیر برای تامین برق واحدهای صنعتی دچار مشکلاتی گسترده بود، اما این ناترازی امروز به بخش برق مصرفی منازل مسکونی نیز تسری یافته که موجب ایجاد نگرانی‌های گسترده آن هم در آستانه ورود به فصل تابستان شده است. از سوی دیگر، تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه ایران طی سال‌های اخیر، مانع از خرید قطعات موردنیاز برای ساخت نیروگاه شده و همین امر سبب شده تا تهران برای ساخت این نیروگاه‌ها از چین کمک بگیرد.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیروی دولت چهاردهم، مدتی قبل از تقاضای ۸۰هزار مگاوات برق در کشور سخن گفت. این در حالی است که به گفته وی، تاکنون قطعات لازم برای ساخت تنها ۲۹۷مگاوات نیروگاه خورشیدی در ۵استان کشور فراهم و آماده نصب شده است؛ رقمی که فاصله بسیار زیاد و معناداری با نیاز برقی مطرح‌شده از سوی آقای وزیر دارد. اکنون ظاهراً وزارت نیرو قراردادی بزرگ و بلندمدت با شرکت‌های چینی برای تامین ادوات لازم جهت راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی متعدد در ایران به امضا رسانده که قطار حامل این ادوات از چین نیز در همین راستا رهسپار کشور شده است.
نکته دیگر اینکه محدودیت‌های اعمال‌شده در بنادر چین در پی تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه تهران، مانع از بارگیری به‌موقع کشتی‌های ایرانی در بنادر این کشور طی سال‌های اخیر شده است. همچنین حمل بار از مسیر دریایی در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۳۰روز و در برخی شرایط نیز ۵۰روز زمان خواهد برد. حال آنکه اساسا با توجه به مبرم بودن وضعیت ناترازی، امکان تخصیص زمان کافی به حمل دریایی برای حمل پنل‌های خورشیدی وجود ندارد.
حمل سریع و مستمر روزانه قطار چین به ایران نشانگر ایفای نقش گسترده‌تر راه‌آهن در همین نیازهای حیاتی کشور به‌ویژه در بخش زیرساخت‌هاست. اگرچه طی سال‌های گذشته عمده بار وارداتی کشور از طریق جاده یا دریا وارد ایران می‌شد، اما اکنون مزایایی چون امکان حمل سریع بارهای حجیم در راه‌آهن، این نکته را به اثبات رسانده که نه دریا و نه جاده، هیچکدام از قابلیت مانور بالای راه‌آهن در تامین نیازهای حیاتی و مبرم کشور برخوردار نیستند.
استراتژی راه‌آهن برای ساخت خطوط فرعی متصل‌کننده کارخانه‌های بزرگ کشور نیز همچون فولادی‌های اصفهان، یزد یا گیلان، مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت همچون شیرین عسل و دیگر موارد مشابه، نشانگر عزم صنعت ریلی کشور برای تامین نیازهای زیرساختی و مبرم نقش‌آفرین در امنیت اجتماعی است. لذا نباید فراموش کرد که نیاز امروز کشور به رفع ناترازی و ساخت نیروگاه‌های جدید با کمک راه‌آهن در حال انجام است. امید است پس از عبور کشور از بحران انرژی، مسئولان همچنان این نقش‌آفرینی بزرگ را به یاد داشته و در توسعه مسیرها و ناوگان ریلی کشور ذره‌ای درنگ نکنند.
کمک راه‌آهن برای عبور سریع از ناترازی برق
صنعت برق یکی از زیرساخت‌های حیاتی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی هر کشور به‌شمار می‌رود. سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) با هدف احداث ۵۰۰۰مگاوات نیروگاه دولتی و واردات ۲۰۰۰مگاوات تجهیزات خورشیدی، گام‌هایی عملی برداشته است. یکی از اقدامات مهم در این مسیر، واردات سریع تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه‌های ۳مگاواتی از طریق مسیر ریلی بوده که موجب کاهش زمان حمل‌ونقل و تسهیل روند اجرای پروژه‌ها شده است.
به گفته فاطمه کریمی، مجری طرح نیروگاه‌های دولتی در طرح تولید در توزیع ساتبا، تاکنون تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی در هزار نقطه کشور از طریق مسیر ریلی وارد شده‌اند و مطابق برنامه زمان‌بندی، عملیات احداث در حال اجراست. او اظهار داشت: مراحل ترخیص، تخلیه و بارگیری این تجهیزات با سرعت انجام شده و طی ۱۵روز گذشته، تجهیزات به کشور وارد شده‌اند.
کریمی همچنین از ورود چهارمین محموله در روزهای آینده خبر داد و افزود که سه‌محموله دیگر نیز در مراحل ترخیص و انتقال به ساختگاه‌های منتخب هستند؛ مناطقی که از ابتدای امسال فرایندهای طراحی، نقشه‌برداری و آماده‌سازی را پشت‌سر گذاشته‌اند. بخش عمده تجهیزات باقیمانده، شامل پنل‌های خورشیدی و اینورترها نیز در مراحل بعدی از طریق مسیر دریایی وارد کشور خواهند شد.
نیروگاه‌های خورشیدی پس از بهره‌برداری به بخش خصوصی واگذار می‌شوند تا بخشی از برق موردنیاز خود را از طریق انرژی‌های پاک تأمین کنند. این اقدام نه‌تنها به کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می‌کند، بلکه در شرایط کمبود برق، نقش مهمی در پایداری شبکه ایفا خواهد کرد. در شرایطی که زمان و هزینه احداث نیروگاه‌ها از عوامل حیاتی در گذر از پیک مصرف تابستان محسوب می‌شوند، واردات سریع تجهیزات از مسیر ریلی یک ابتکار هوشمندانه از سوی ساتبا بوده که موجب دسترسی به تجهیزات تنها در مدت ۱۵روز پس از خرید شده و روند اجرای پروژه‌ها را شتاب بخشیده است.