«روزنامه سرآمد» بررسی می‌کند؛
چشم‌انداز گام‌های ایران در اشتباه ترامپ
سایه انسداد تنگه‌هرمز همچنان بر سر اقتصاد خاورمیانه
گروه ایران - رضا رضایی- جنگ که اغلب به عنوان آخرین راه یک اختلاف به تصویر کشیده می‌شود، بار دیگر در چشم‌انداز بی‌ثبات خاورمیانه سر برآورده است. صبح روز ۲۲ژوئن۲۰۲۵، ایالات متحده حملات هماهنگی را به سه سایت هسته‌ای کلیدی ایران، فردو، نطنز و اصفهان، انجام داد. اندکی پس از این حملات ترامپ اعلام کرد که تأسیسات هسته‌ای ایران نابود و قابلیت‌های اتمی آن عملاً برچیده شده است. این تشدید سریع تنش‌ها، منطقه را وارد مرحله جدیدی از درگیری آشکار کرده و سوالات مهمی را در مورد قانونی بودن و مشروعیت حملات پیشگیرانه تحت قوانین بین‌المللی مطرح کرده است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، جمهوری اسلامی ایران، امضاکننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، مدت‌هاست اعلام می‌کند که برنامه غنی‌سازی اورانیوم آن برای اهداف صلح‌آمیز است، اما در حالی‌که مذاکرات دیپلماتیک در جریان بود، اقدام نظامی جایگزین گفت‌وگو شده است. این امر نه‌تنها نقض احتمالی منشور سازمان ملل و هنجارهای بین‌المللی است، بلکه سابقه خطرناکی را ایجاد خواهد کرد که تهدید به فروپاشی رژیم جهانی عدم‌گسترش سلاح‌های هسته‌ای و بی‌ثبات کردن نظم بین‌المللی گسترده‌تر می‌کند.
اشتباه ترامپ
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران حمله آمریکا به کشورش را ظالمانه خواند و گفت که ایران حقوق خود را برای دفاع از حاکمیت ملی‌اش محفوظ می‌دارد. او اظهار داشت: «ترامپ به دلیل راهبرد خود برای پایان دادن به دخالت پرهزینه آمریکا در جنگ انتخاب شد؛ بااین‌حال، او نه‌تنها با سوءاستفاده از تعهد ما به دیپلماسی، به ایران خیانت کرد، بلکه رأی‌دهندگان خود را نیز فریب داد و به اهداف رژیم اسرائیل کمک کرد.» او همچنین افزود: ایران به برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود برای اهداف صلح‌آمیز ادامه خواهد داد و ایالات متحده به عنوان عضوی از شورای امنیت سازمان ملل، منشور سازمان ملل را نقض کرده است.
ایران در پاسخ به حملات رژیم صهیونیستی، با موشک‌های دوربرد خود چندین سایت از جمله فرودگاه بن‌گوریون، پایگاه‌های پشتیبانی، مراکز فرماندهی و کنترل و مرکز تحقیقات بیولوژیکی را هدف قرار داد. بنابراین، دخالت ایالات متحده در جنگ اسرائیل و ایران باعث آغاز این درگیری شده و این امر پیامدهای گسترده‌ای نه‌تنها برای منطقه خاورمیانه، بلکه برای جهان بین‌الملل نیز خواهد داشت.
اسرائیل از حمایت ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا و سایر کشورها نیز برخوردار است و باوجود این، ایران متعهد به دفاع از خاک خود در برابر هرگونه تجاوزی است و از تمام گزینه‌های موجود استفاده خواهد کرد و تسلیم نخواهد شد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا بزرگ‌ترین اشتباه ایالات متحده این بود که به جای حل مسالمت‌آمیز این درگیری وارد آن شد؟
نتایج به نفع تهران
حمله ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای ایران دستاوردهای راهبردی چندانی نداشته است. باوجود هدف قراردادن فردو، نطنز و اصفهان، زیرساخت‌های حیاتی چرخه سوخت هسته‌ای ایران تنها آسیب محدودی دیده‌اند و برنامه هسته‌ای آن تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده است. انتظار می‌رود ایران به جای منصرف‌شدن، به تلاش‌های غنی‌سازی خود ادامه دهد و اکنون گزارش‌ها حاکی از آن است که چندین کشور احتمالا مایل به دسترسی ایران به کلاهک‌های هسته‌ای هستند.
قبلا طرفداران دونالد ترامپ عنوان «رئیس‌جمهور صلح» را به او داده بودند، اما او ایالات متحده را به جنگ دیگری کشانده است. همچنین اسرائیل خود را تحت حمله سنگین مشاهده کرد، انفجارهایی که شهرها را می‌لرزاند و وحشت گسترده‌ای در میان مردم ایجاد کرد. در مقابل اختلافات داخلی در ایران کمرنگ شده و جای خود را به موجی از وحدت ملی داده است. ایالات متحده اکنون در آستانه ورود به جنگ جدید در خاورمیانه است.
گام‌های جدید ایران
ایران در حال برداشتن گام‌های سنجیده و راهبردی برای تقویت جایگاه خود در منطقه است؛ اقداماتی که احتمالاً تأثیر قابل‌توجه و پایداری بر توازن قدرت منطقه‌ای خواهد داشت. مجلس ایران طرحی را برای بستن تنگه‌هرمز تصویب کرد که حدود ۲۰درصد از نفت و گاز جهان از طریق آن جریان دارد. این تنگه یک مسیر کشتیرانی باریک در منطقه خلیج‌فارس است که یکی از مهم‌ترین مسیرهای کشتیرانی جهان محسوب می‌شود. این تنگه برای بزرگ‌ترین تانکرهای نفت‌خام جهان به اندازه کافی عمیق است و توسط تولیدکنندگان اصلی نفت و گاز در خاورمیانه و مشتریان آن‌ها استفاده می‌شود. بسته‌شدن آن اکنون صادرات نفت از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، عراق و ایران را مختل می‌کند و فشار قابل‌توجهی بر کشورهای واردکننده اصلی مانند چین، هند و ژاپن وارد می‌کند. ایران همچنین احتمالا از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج شود و برنامه غنی‌سازی هسته‌ای خود را ادامه دهد. اردن نیز پس از توقف عرضه گاز به اسرائیل در بحبوحه جنگ اسرائیل و ایران، از این کشور خواسته شد تا قرارداد گازی‌اش با اسرائیل را لغو کند.
چشم‌انداز تنش
قانون‌گذاران و شهروندان آمریکایی حمله ترامپ به ایران را محکوم کرده و تصمیم او برای بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران بدون تأیید کنگره را خلاف قانون اساسی خوانده‌اند. تحلیلگران و سیاست‌گذاران مختلفی مداخله نظامی ایالات متحده را به‌عنوان خیانت به استراتژی «اول آمریکا» ترامپ که باعث انتخاب مجدد او شد، مورد انتقاد قرار دادند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز این اقدام ایالات متحده را «تشدید خطرناک تنش» می‌نامد. شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۲۳ژوئن ۲۰۲۵ جلسه‌ای اضطراری برای رسیدگی به حملات ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای ایران، به درخواست روسیه، چین و نماینده ایران در سازمان ملل متحد برگزار کرد. همچنین ترکیه، چین، روسیه، پاکستان و سایر کشورهای مسلمان، اوضاع رو به وخامت در منطقه خاورمیانه را محکوم کرده و از هر دو کشور خواسته‌اند تا از طریق مذاکره به این مسائل رسیدگی کنند.
در مجموع، تصمیم ایالات متحده برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نه‌تنها درگیری در خاورمیانه را تشدید کرده، بلکه بحرانی جهانی با پیامدهای گسترده حقوقی، اقتصادی و استراتژیک را نیز برانگیخته است. بستن تنگه‌هرمز بازارهای جهانی انرژی را تهدید به فلج‌شدن می‌کند. همچنین خروج احتمالی ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نشان‌دهنده فروپاشی خطرناک نظم هسته‌ای بین‌المللی است.
ایالات متحده به جای تضعیف ایران، وحدت داخلی و استراتژی منطقه‌ای آن را تقویت و اعتبار قوانین بین‌المللی را تضعیف کرده است. در حالی‌که سازمان ملل متحد در حال برگزاری جلسه اضطراری است، جهان بر سر یک دوراهی قرار دارد: بازگشت به دیپلماسی و چندجانبه‌گرایی، یا فرو رفتن بیشتر در دوران نظامی‌گری لجام‌گسیخته و تجزیه ژئوپلیتیکی. هزینه این درگیری تنها بر دوش خاورمیانه نخواهد بود و پیامدهای این بحران در سراسر قاره‌ها، اقتصادها و نسل‌ها طنین‌انداز خواهد شد.
گروه ایران - رضا رضایی- جنگ که اغلب به عنوان آخرین راه یک اختلاف به تصویر کشیده می‌شود، بار دیگر در چشم‌انداز بی‌ثبات خاورمیانه سر برآورده است. صبح روز ۲۲ژوئن۲۰۲۵، ایالات متحده حملات هماهنگی را به سه سایت هسته‌ای کلیدی ایران، فردو، نطنز و اصفهان، انجام داد. اندکی پس از این حملات ترامپ اعلام کرد که تأسیسات هسته‌ای ایران نابود و قابلیت‌های اتمی آن عملاً برچیده شده است. این تشدید سریع تنش‌ها، منطقه را وارد مرحله جدیدی از درگیری آشکار کرده و سوالات مهمی را در مورد قانونی بودن و مشروعیت حملات پیشگیرانه تحت قوانین بین‌المللی مطرح کرده است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، جمهوری اسلامی ایران، امضاکننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، مدت‌هاست اعلام می‌کند که برنامه غنی‌سازی اورانیوم آن برای اهداف صلح‌آمیز است، اما در حالی‌که مذاکرات دیپلماتیک در جریان بود، اقدام نظامی جایگزین گفت‌وگو شده است. این امر نه‌تنها نقض احتمالی منشور سازمان ملل و هنجارهای بین‌المللی است، بلکه سابقه خطرناکی را ایجاد خواهد کرد که تهدید به فروپاشی رژیم جهانی عدم‌گسترش سلاح‌های هسته‌ای و بی‌ثبات کردن نظم بین‌المللی گسترده‌تر می‌کند.
اشتباه ترامپ
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران حمله آمریکا به کشورش را ظالمانه خواند و گفت که ایران حقوق خود را برای دفاع از حاکمیت ملی‌اش محفوظ می‌دارد. او اظهار داشت: «ترامپ به دلیل راهبرد خود برای پایان دادن به دخالت پرهزینه آمریکا در جنگ انتخاب شد؛ بااین‌حال، او نه‌تنها با سوءاستفاده از تعهد ما به دیپلماسی، به ایران خیانت کرد، بلکه رأی‌دهندگان خود را نیز فریب داد و به اهداف رژیم اسرائیل کمک کرد.» او همچنین افزود: ایران به برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود برای اهداف صلح‌آمیز ادامه خواهد داد و ایالات متحده به عنوان عضوی از شورای امنیت سازمان ملل، منشور سازمان ملل را نقض کرده است.
ایران در پاسخ به حملات رژیم صهیونیستی، با موشک‌های دوربرد خود چندین سایت از جمله فرودگاه بن‌گوریون، پایگاه‌های پشتیبانی، مراکز فرماندهی و کنترل و مرکز تحقیقات بیولوژیکی را هدف قرار داد. بنابراین، دخالت ایالات متحده در جنگ اسرائیل و ایران باعث آغاز این درگیری شده و این امر پیامدهای گسترده‌ای نه‌تنها برای منطقه خاورمیانه، بلکه برای جهان بین‌الملل نیز خواهد داشت.
اسرائیل از حمایت ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا و سایر کشورها نیز برخوردار است و باوجود این، ایران متعهد به دفاع از خاک خود در برابر هرگونه تجاوزی است و از تمام گزینه‌های موجود استفاده خواهد کرد و تسلیم نخواهد شد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا بزرگ‌ترین اشتباه ایالات متحده این بود که به جای حل مسالمت‌آمیز این درگیری وارد آن شد؟
نتایج به نفع تهران
حمله ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای ایران دستاوردهای راهبردی چندانی نداشته است. باوجود هدف قراردادن فردو، نطنز و اصفهان، زیرساخت‌های حیاتی چرخه سوخت هسته‌ای ایران تنها آسیب محدودی دیده‌اند و برنامه هسته‌ای آن تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده است. انتظار می‌رود ایران به جای منصرف‌شدن، به تلاش‌های غنی‌سازی خود ادامه دهد و اکنون گزارش‌ها حاکی از آن است که چندین کشور احتمالا مایل به دسترسی ایران به کلاهک‌های هسته‌ای هستند.
قبلا طرفداران دونالد ترامپ عنوان «رئیس‌جمهور صلح» را به او داده بودند، اما او ایالات متحده را به جنگ دیگری کشانده است. همچنین اسرائیل خود را تحت حمله سنگین مشاهده کرد، انفجارهایی که شهرها را می‌لرزاند و وحشت گسترده‌ای در میان مردم ایجاد کرد. در مقابل اختلافات داخلی در ایران کمرنگ شده و جای خود را به موجی از وحدت ملی داده است. ایالات متحده اکنون در آستانه ورود به جنگ جدید در خاورمیانه است.
گام‌های جدید ایران
ایران در حال برداشتن گام‌های سنجیده و راهبردی برای تقویت جایگاه خود در منطقه است؛ اقداماتی که احتمالاً تأثیر قابل‌توجه و پایداری بر توازن قدرت منطقه‌ای خواهد داشت. مجلس ایران طرحی را برای بستن تنگه‌هرمز تصویب کرد که حدود ۲۰درصد از نفت و گاز جهان از طریق آن جریان دارد. این تنگه یک مسیر کشتیرانی باریک در منطقه خلیج‌فارس است که یکی از مهم‌ترین مسیرهای کشتیرانی جهان محسوب می‌شود. این تنگه برای بزرگ‌ترین تانکرهای نفت‌خام جهان به اندازه کافی عمیق است و توسط تولیدکنندگان اصلی نفت و گاز در خاورمیانه و مشتریان آن‌ها استفاده می‌شود. بسته‌شدن آن اکنون صادرات نفت از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، عراق و ایران را مختل می‌کند و فشار قابل‌توجهی بر کشورهای واردکننده اصلی مانند چین، هند و ژاپن وارد می‌کند. ایران همچنین احتمالا از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج شود و برنامه غنی‌سازی هسته‌ای خود را ادامه دهد. اردن نیز پس از توقف عرضه گاز به اسرائیل در بحبوحه جنگ اسرائیل و ایران، از این کشور خواسته شد تا قرارداد گازی‌اش با اسرائیل را لغو کند.
چشم‌انداز تنش
قانون‌گذاران و شهروندان آمریکایی حمله ترامپ به ایران را محکوم کرده و تصمیم او برای بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران بدون تأیید کنگره را خلاف قانون اساسی خوانده‌اند. تحلیلگران و سیاست‌گذاران مختلفی مداخله نظامی ایالات متحده را به‌عنوان خیانت به استراتژی «اول آمریکا» ترامپ که باعث انتخاب مجدد او شد، مورد انتقاد قرار دادند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز این اقدام ایالات متحده را «تشدید خطرناک تنش» می‌نامد. شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۲۳ژوئن ۲۰۲۵ جلسه‌ای اضطراری برای رسیدگی به حملات ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای ایران، به درخواست روسیه، چین و نماینده ایران در سازمان ملل متحد برگزار کرد. همچنین ترکیه، چین، روسیه، پاکستان و سایر کشورهای مسلمان، اوضاع رو به وخامت در منطقه خاورمیانه را محکوم کرده و از هر دو کشور خواسته‌اند تا از طریق مذاکره به این مسائل رسیدگی کنند.
در مجموع، تصمیم ایالات متحده برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نه‌تنها درگیری در خاورمیانه را تشدید کرده، بلکه بحرانی جهانی با پیامدهای گسترده حقوقی، اقتصادی و استراتژیک را نیز برانگیخته است. بستن تنگه‌هرمز بازارهای جهانی انرژی را تهدید به فلج‌شدن می‌کند. همچنین خروج احتمالی ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نشان‌دهنده فروپاشی خطرناک نظم هسته‌ای بین‌المللی است.
ایالات متحده به جای تضعیف ایران، وحدت داخلی و استراتژی منطقه‌ای آن را تقویت و اعتبار قوانین بین‌المللی را تضعیف کرده است. در حالی‌که سازمان ملل متحد در حال برگزاری جلسه اضطراری است، جهان بر سر یک دوراهی قرار دارد: بازگشت به دیپلماسی و چندجانبه‌گرایی، یا فرو رفتن بیشتر در دوران نظامی‌گری لجام‌گسیخته و تجزیه ژئوپلیتیکی. هزینه این درگیری تنها بر دوش خاورمیانه نخواهد بود و پیامدهای این بحران در سراسر قاره‌ها، اقتصادها و نسل‌ها طنین‌انداز خواهد شد.