«روزنامه سرآمد» گزارش میدهد؛
بازگشت شبح جنگ به دریای سرخ
بنادر یمن و کشتیهای تجاری زیر آتش جنگ یمن و اسرائیل
گروه اقتصاد دریا -سعید قلیچی- پس از گذشت حدود ۷ماه یک کشتی باری در نزدیکی آبهای یمن مورد حمله قرار گرفته است. آنطور که رسانههای بینالمللی گزارش دادهاند، این حادثه به آتشسوزی منجر شده و حالا پس از ماهها سایه جنگ میان یمن و اسرائیل بر تردد کشتیهای تجاری و فعالیت بنادر در دریای سرخ سایه افکنده است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، روز گذشته خبرگزاری بلومبرگ به نقل از مرکز عملیات تجارت دریایی بریتانیا، از وقوع یک حادثه امنیتی در دریای سرخ، در نزدیکی آبهای یمن خبر داد؛ حادثهای که براساس گزارشهای منتشر شده در آن یک کشتی باری در فاصله ۵۱مایلی جنوب غربی بندر الحدیده، مورد هدف حمله قرار گرفته و به بروز آتشسوزی در کشتی انجامیده است.
این نخستین حمله به کشتیهای تجاری در دریای سرخ از دسامبر ۲۰۲۴ میلادی تاکنون محسوب میشود، هرچند تاکنون هیچ گروهی مسئولیت این حمله را بهطور رسمی برعهده نگرفته است. با این حال براساس گزارش مرکز عملیات تجارت دریایی بریتانیا، این کشتی توسط چند قایق کوچک مجهز به سلاحهای سبک و نارنجک مورد هدف قرار گرفته است. گزارش بلومبرگ حاکی از آن است که یکی از افسران امنیتی این مرکز تأیید کرده که کشتی هدف پرتابههایی ناشناس قرار گرفته که موجب بروز حریق در آن شده است. در حال حاضر تحقیقات پیرامون جزئیات این حادثه ادامه دارد.
اگرچه طی بیش از هفتماه گذشته، حملهای به کشتیهای تجاری در این منطقه گزارش نشده بود، اما مقامات امنیتی معتقدند گروههای شبهنظامی حوثی همچنان توانایی هدف قرار دادن کشتیها در دریای سرخ جنوبی، تنگه بابالمندب و خلیج عدن را دارند. کشتیهای وابسته به اسرائیل یا کشتیهایی که مقصد آنها بندر حیفا در اسرائیل است، از جمله اهداف احتمالی این حملات محسوب میشوند. در همین راستا مرکز عملیات تجارت دریایی بریتانیا از تمام شناورهایی که از این منطقه عبور میکنند خواسته است تا در مجاورت بنادر هدف قرار گرفتهشده، نهایت احتیاط را به خرج دهند.
کشتیهای تجاری در میانه بحران دریای سرخ
در ادامه تحولات راهبردی منطقه و در سایه قدرتنمایی محور مقاومت در منطقه غرب آسیا، مسیرهای دریایی بینالمللی با اختلال جدی مواجه شدهاند. تازهترین گزارش شورای جهانی کشتیرانی (که هفته گذشته منتشر شده است) نشان میدهد که تغییر مسیر کشتیها برای دوری از دریای سرخ باعث افزایش هزینهها و سوانح متعدد برای ناوگان غربی شده و تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵۷۰ کانتینر در دریا گم شده است. این گزارش که بازتابدهنده یکی از پیامدهای مستقیم مقاومت منطقهای در برابر تجاوزگریهای غرب است، نشان میدهد که ۳۵ درصد از کانتینرهای گمشده در مسیر دماغه امید نیک رخ دادهاند؛ جایی که کشتیها برای دور زدن درگیریهای دریای سرخ و تنگه بابالمندب، به آن پناه بردهاند و در نتیجه، با شرایط طوفانی و خطرناک مواجه شدهاند. در واقع، آنچه پیشتر به عنوان «مسیر جایگزین» معرفی میشد، اکنون به مسیری پرهزینه و پرخطر برای اقتصاد جهانی تبدیل شده است. سه حادثه بزرگ برای خطوط کشتیرانی CGM، CMA و MSC در نزدیکی سواحل آفریقای جنوبی، حاصل اجتناب از دریای سرخ است؛ دریایی که حضور مقتدرانه نیروهای مقاومت در آن، معادلات ژئوپلیتیکی را دگرگون کرده است.
تصویر بحران در گزارش شورای جهانی کشتیرانی
در همین حال جو کرامک، رئیس شورای جهانی کشتیرانی، با اذعان به این بحران اعلام کرد که «اجتناب از دریای سرخ، شرکتهای کشتیرانی را وارد یکی از سختترین مسیرهای جهان کرده است؛ اعترافی که نشان میدهد امنیت دریایی دیگر در انحصار غرب نیست». از طرف دیگر در حالی که غرب با تحمیل هزینههای اقتصادی بر ملتهای مستقل، درصدد سلطه بر آبراههای استراتژیک بود، اکنون خود با افزایش خسارات مالی، سوانح انسانی، و چالشهای لجستیکی مواجه شده است. آتشسوزیهای مرگبار، از دست رفتن صدها کانتینر و حتی غرق شدن کشتیها تنها بخشی از پیامدهای این چرخش راهبردی است. شورای جهانی کشتیرانی در این گزارش به اقدامات جدید برای کاهش تلفات و افزایش ایمنی اشاره کرده؛ اما هیچ راهکاری را برای بازگرداندن امنیت ازدسترفته مسیرهای سنتی دریایی ارائه نداده است. این فقدان راهحل، نشان از محدودیت بازیگران غربی در مهار قدرت مقاومت و حفظ کنترل بر تجارت جهانی دارد. در مجموع، آنچه امروز در دریای سرخ و آبهای اطراف آن رخ میدهد، نهفقط یک تحول ژئوپلیتیکی، بلکه یک پیروزی راهبردی برای محور مقاومت و شکست آشکار در پروژههای سلطهگرانه دشمنان منطقه است.
سیمای جنگ جدید در دریای سرخ
ارتش اسرائیل پس از آنکه از رهگیری و انهدام یک موشک شلیکشده از یمن خبر داد، اعلام کرد به اهداف حوثیها در این کشور حمله کرده است. همزمان، خدمه یک کشتی تجاری که در دریای سرخ مورد حمله قرار گرفته بود، این کشتی را تخلیه کردند. خبرگزاری آسوشیتدپرس یکشنبه هفته جاری گزارش داد که گمان میرود کشتی فلهبر مجیکسیز از سوی شبهنظامیان حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی مورد حمله قرار گرفته باشد. در همین حال، خدمه یک کشتی یونانی که با پرچم لیبریا در دریای سرخ هدف حمله قرار گرفته و طعمه آتش شده بود، شامگاه یکشنبه این کشتی را تخلیه کردند.
در این میان آسوشیتدپرس با تاکید بر اینکه این حمله، اولین حمله جدی در دریای سرخ پس از اعلام آتشبس بین آمریکا و حوثیها است و اگرچه حوثیها هنوز مسئولیت این حمله را برعهده نگرفتهاند، اما معمولا ساعتها یا حتی روزها طول میکشد تا آنها مسئولیت چنین حملاتی را بپذیرند. شروع حملات به کشتیها در دریای سرخ و خلیج عدن میتواند بار دیگر باعث شروع عملیات آمریکا و دیگری کشورهای غربی علیه حوثیها شود. این حمله همزمان با تلاشها برای دستیابی به آتشبس در جنگ اسرائیل و حماس، و نیز زمانی رخ داده که جمهوری اسلامی بهدنبال از سر گذراندن جنگی ۱۲ روزه با اسرائیل و آمریکا اکنون در حال بررسی بازگشت به مذاکرات با ایالات متحده است.از طرف دیگر مرکز عملیات بازرگانی دریایی بریتانیا ابتدا اعلام کرد تیم امنیتی مسلح حاضر بر عرشه یک کشتی ناشناس به حمله اولیه پاسخ داده است. در این میان مسئولان رژیم صهیونیستی میگویند که حملات گستردهای علیه حوثیها در یمن آغاز شده است. ارتش اسرائیل بامداد دوشنبه (روز گذشته)، اعلام کرد حملات سنگینی علیه مواضع حوثیها در بنادر حدیده، راس عیسی و الصلیف انجام داده است. این حملات لحظاتی پس از آن آغاز شد که ارتش اسرائیل با صدور هشدار تخلیه فوری به ساکنان مناطق مورد هدف از آنها خواست این اماکن را ترک یا از مناطق مورد هدف فاصله بگیرند چرا که حملات هوایی به زودی آغاز خواهد شد.
تلفات کانیتنری در پی بحران دریای سرخ
براساس گزارش سالانه انجمن جهانی کشتیرانی، افزایش تلفات کانتینری در سال ۲۰۲۴ میلادی با ادامه اختلالات در منطقه دریای سرخ همزمان شده است. این وضعیت منجر به تغییرات چشمگیر در مسیرهای کشتیهای تجاری شده است. گزارشهای رسمی بین المللی حاکی از آن است که بحران دریای سرخ باعث شد میزان تلفات کانتینری در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل از آن افزایش یابد به گونهای که در این سال ۵۷۶کانتینر در دریا گم شدهاند که نسبت به ۲۲۱کانتینر گم شده در سال ۲۰۲۳ ارقام بالاتری است، اما این میزان کمتر از میانگین ۱۰ساله یعنی ۱۲۷۴کانتینر گمشده در سال است. با این وجود، نسبت کانتینرهای گمشده نسبت به تعداد کل کانتینرهای حملشده در سطح جهان همچنان بسیار پایین است؛ بهطوریکه تنها ۰.۰۰۰۲ درصد از مجموع ۲۵۰میلیون کانتینر جابهجاشده در سال ۲۰۲۴ میلادی را شامل میشود.