«سرآمد» گزارش می‌دهد؛
رویای اَبری دُبی برای خروج از بحران آب
طرح بارورسازی ابرها در امارات برای مدیریت منابع آبی
گروه اقتصاد دریا-سعید قلیچی- پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) منتشر شد که نشان‌دهنده بارش باران و تگرگ در تاریخ جمعه 27تیرماه (18جولای) در مناطقی از دبی در کشور امارات متحده عربی است. این پست ساعتی بعد از انتشار مورد استقبال قرار گرفت و در سایر شبکه‌های اجتماعی نیز بازنشر شد و تبدیل به یکی از پست‌های پربازدید در روزهای اخیر شد. این بارندگی در حالی صورت گرفت که هفته گذشته بخش‌هایی از کشور عمان و حتی مناطقی از جنوب ایران (بندرعباس و قشم) برای دقایقی نیز شاهد بارندگی جزئی بودند. بارش باران در مناطق حاشیه خلیج‌فارس در این فصل از سال، چندان معمول نیست. بااین‌حال، کارشناسان تفاوت اصلی میان بارندگی صورت‌گرفته در مناطق جنوبی ایران و دبی را در منشا این بارش‌ها می‌دانند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، حالا چند سالی می‌شود که در میانه تابستان و همزمان با اوج گرفتن گرما، بارش‌های پراکنده‌ای در دبی مشاهده می‌شود. البته این بارندگی‌ها تنها محدود به فصل تابستان نیست. بهار سال گذشته نیز در وضعیت نادر، بارندگی شدید در دبی موجب به راه افتادن سیل ناگهانی در این شهر شد. هنوز هم با یک جست‌وجوی ساده در فضای اینترنت می‌توان تصاویر مختلفی از سیل دبی، آبگرفتگی خیابان‌ها و پارکینگ‌ها و حتی گیر افتادن ماشین‌های لوکس در محاصره آب را مشاهده کرد. برخی صاحب‌نظران حوزه اقلیم‌شناسی دلیل اصلی این اتفاق و بارندگی‌های غیرمعمول سال‌های اخیر در دبی را به فرایندهای صورت‌گرفته از سوی کشور امارات متحده عربی جهت بارورسازی ابرها نسبت می‌دهند.
امارات متحده عربی برای مقابله با کاهش منابع آب و گرمای شدید بیابانی، از دهه‌ها پیش پروژه بارورسازی ابرها را آغاز کرده است. این کشور در ابتدا با هواپیماهای ویژه و پهپاد و اخیراً با فناوری‌های هوش‌مصنوعی اقدام به بارورسازی ابرها کرده است. آنطور که برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند، برای افزایش دقت این عملیات، مرکز ملی هواشناسی امارات اعلام کرده این عملیات می‌تواند تا ۳5-۳0درصد بارندگی را افزایش دهد. برخی کارشناسان این سوال را مطرح می‌کنند که آیا این فناوری باعث سیل معروف دبی شده است؟ در آوریل۲۰۲۴، دبی حجمی معادل 2سال بارندگی را در مدت زمان چند ساعته تجربه کرد که منجربه سیل شد. دبی در سواحل امارات متحده عربی واقع شده و معمولاً بسیار خشک است. در حالی‌که به‌طور متوسط کمتر از ۱۰۰میلی‌متر در سال بارندگی دارد، گاهی اوقات بارندگی‌های شدیدی را تجربه می‌کند.
ماموریت بارورسازی ابرها در امارات و سیل دبی
بارورسازی ابرها شامل دستکاری ابرهای موجود برای کمک به تولید باران بیشتر است. این کار را می‌توان با استفاده از هواپیما برای ریختن ذرات کوچک (مانند یدید نقره) در ابرها انجام داد. آنگاه بخار آب می‌تواند راحت‌تر متراکم شده و به باران تبدیل شود. این تکنیک ده‌ها سال است که وجود داشته و امارات متحده عربی در سال‌های اخیر از آن برای کمک به رفع کمبود آب استفاده کرده است. سال گذشته و در ساعات پس از سیل معروف در دبی، بعضی از کاربران رسانه‌های اجتماعی به سرعت این تغییرات شدید آب‌و‌هوایی را تنها با عملیات بارورسازی ابرها در این کشور نسبت دادند. گزارش‌های قبلی بلومبرگ حاکی از آن بود که هواپیماهای بارورکننده ابرها اعزام شده بودند، اما نه در روز و زمانی که سیل رخ داد.
در چنین شرایطی کارشناسان می‌گویند که در بهترین حالت ممکن است تأثیر جزئی بر طوفان داشته باشد و تمرکز بر بارورسازی ابرها «گمراه‌کننده» است. ماموریت‌های بارورسازی ابرها در قلمرو امارات توسط مرکز ملی هواشناسی، یک گروه ویژه دولتی، انجام می‌شود. جلوگیری از تبدیل‌شدن بارندگی شدید به سیلاب‌های مرگبار نیازمند دفاع قوی برای مقابله با بارش‌های شدید ناگهانی است. البته دبی به شدت شهری شده است، فضای سبز کمی برای جذب رطوبت وجود دارد و تأسیسات زهکشی قادر به تحمل چنین میزان بارندگی بالا نبودند.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فناوری جدید به‌کار رفته در کشور امارات می‌تواند رویکرد فعلی را که در آن پروازهای بارورسازی براساس تصاویر ماهواره‌ای هدایت می‌شوند، متحول کند. این در حالی است که گزارش‌های منتشرشده نشان می‌دهد، سالانه صدها پرواز بارورسازی در امارات انجام می‌شود. از طرف دیگر، باید دانست امارات متحده عربی با میانگین سالانه تنها ۱۰۰میلی‌متر بارندگی، برای تأمین آب مورد نیاز جمعیت ۱۰میلیونی خود، به‌طور عمده به آب‌شیرین‌کن‌های صنعتی متکی است. این کشور ۱۴درصد از آب شیرین‌شده جهان را تولید می‌کند. هرچند اکثر ساکنان امارات در شهرهای ساحلی مانند دبی، ابوظبی و شارجه زندگی می‌کنند، این کشور همچنان برای کشاورزی و صنعت به منابع آب زیرزمینی وابسته است که از طریق بارش‌های طبیعی و سدها تغذیه می‌شوند.
کمک هوش‌مصنوعی به بارندگی
برخی گزارش‌های منتشرشده حاکی از آن است که طبق برنامه‌ریزی‌های جدید صورت‌گرفته، امارات متحده عربی به دنبال این است که با استفاده از هوش‌مصنوعی در بارورسازی ابرها، به‌طور چشمگیری بارش باران را افزایش دهد. در یک اقدام پیشگامانه، امارات متحده عربی با بهره‌گیری از فناوری‌های هوش‌مصنوعی و تکنیک‌های پیشرفته، موفق به افزایش قابل‌توجه بارش باران و کاهش وابستگی به منابع آبی سنتی شده است. این کشور که همواره در تلاش برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و بحران کم‌آبی بوده، اکنون با استفاده از نوآوری‌های علمی در عملیات بارورسازی ابرها، به یکی از پیشروترین کشورهای جهان در این زمینه تبدیل شده است.
یکی از مهم‌ترین نوآوری‌هایی که این برنامه از آن بهره‌برداری کرده، استفاده از نانوفناوری است. با این فناوری، شعله‌های بارورسازی ابرها با کارایی بالاتری تولید شده و به بهبود ویژگی‌های باران کمک می‌کنند. این شعله‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توانند مولکول‌های آب را در ابرها متراکم کنند و فرایند بارش را تسریع بخشند. همچنین سامانه‌های محاسباتی پیشرفته‌ای که برای تجزیه و تحلیل داده‌های هواشناسی طراحی شده‌اند، قابلیت‌های پژوهش در این حوزه را به‌طور چشمگیری ارتقا داده است. این سامانه‌ها قادر به پردازش داده‌های عظیم هواشناسی و شبیه‌سازی دقیق رفتار ابرها و شرایط جوی هستند.
انقلاب در مدیریت منابع آبی
امارات که یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان است، با اجرای عملیات بارورسازی ابرها، به‌طور سالانه بیش از 300مأموریت بارورسازی انجام می‌دهد. این برنامه‌ها به‌طور قابل‌توجهی وابستگی کشور را به منابع آبی سنتی نظیر چاه‌ها و منابع زیرزمینی کاهش داده و به پایداری منابع آبی در کشور کمک کرده است. کارشناسان معتقدند که این اقدامات می‌تواند مدل مناسبی برای کشورهای دیگر در مبارزه با بحران کم‌آبی باشد.
تحقیقات نشان داده‌اند که عملیات بارورسازی ابرها می‌تواند ویژگی‌های طوفان‌ها را طی 15 تا 25دقیقه پس از اجرای عملیات تقویت کرده و موجب افزایش بارش باران شود. این عملیات به‌ویژه در مناطق کویری و خشک امارات که از کمبود آب رنج می‌برند، نتایج چشمگیری در افزایش میزان بارش به همراه داشته است.
امارات متحده عربی با استفاده از هوش‌مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته در بارورسازی ابرها، به‌طور مؤثری توانسته است مشکلات مربوط به کمبود آب را کاهش دهد و به عنوان یک الگو برای سایر کشورها در زمینه مدیریت منابع آبی و مقابله با تغییرات اقلیمی شناخته شود. این اقدامات نه‌تنها امنیت آبی کشور را تقویت کرده، بلکه می‌تواند تحولی جهانی در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی ایجاد
کند.
گروه اقتصاد دریا-سعید قلیچی- پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) منتشر شد که نشان‌دهنده بارش باران و تگرگ در تاریخ جمعه 27تیرماه (18جولای) در مناطقی از دبی در کشور امارات متحده عربی است. این پست ساعتی بعد از انتشار مورد استقبال قرار گرفت و در سایر شبکه‌های اجتماعی نیز بازنشر شد و تبدیل به یکی از پست‌های پربازدید در روزهای اخیر شد. این بارندگی در حالی صورت گرفت که هفته گذشته بخش‌هایی از کشور عمان و حتی مناطقی از جنوب ایران (بندرعباس و قشم) برای دقایقی نیز شاهد بارندگی جزئی بودند. بارش باران در مناطق حاشیه خلیج‌فارس در این فصل از سال، چندان معمول نیست. بااین‌حال، کارشناسان تفاوت اصلی میان بارندگی صورت‌گرفته در مناطق جنوبی ایران و دبی را در منشا این بارش‌ها می‌دانند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، حالا چند سالی می‌شود که در میانه تابستان و همزمان با اوج گرفتن گرما، بارش‌های پراکنده‌ای در دبی مشاهده می‌شود. البته این بارندگی‌ها تنها محدود به فصل تابستان نیست. بهار سال گذشته نیز در وضعیت نادر، بارندگی شدید در دبی موجب به راه افتادن سیل ناگهانی در این شهر شد. هنوز هم با یک جست‌وجوی ساده در فضای اینترنت می‌توان تصاویر مختلفی از سیل دبی، آبگرفتگی خیابان‌ها و پارکینگ‌ها و حتی گیر افتادن ماشین‌های لوکس در محاصره آب را مشاهده کرد. برخی صاحب‌نظران حوزه اقلیم‌شناسی دلیل اصلی این اتفاق و بارندگی‌های غیرمعمول سال‌های اخیر در دبی را به فرایندهای صورت‌گرفته از سوی کشور امارات متحده عربی جهت بارورسازی ابرها نسبت می‌دهند.
امارات متحده عربی برای مقابله با کاهش منابع آب و گرمای شدید بیابانی، از دهه‌ها پیش پروژه بارورسازی ابرها را آغاز کرده است. این کشور در ابتدا با هواپیماهای ویژه و پهپاد و اخیراً با فناوری‌های هوش‌مصنوعی اقدام به بارورسازی ابرها کرده است. آنطور که برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند، برای افزایش دقت این عملیات، مرکز ملی هواشناسی امارات اعلام کرده این عملیات می‌تواند تا ۳5-۳0درصد بارندگی را افزایش دهد. برخی کارشناسان این سوال را مطرح می‌کنند که آیا این فناوری باعث سیل معروف دبی شده است؟ در آوریل۲۰۲۴، دبی حجمی معادل 2سال بارندگی را در مدت زمان چند ساعته تجربه کرد که منجربه سیل شد. دبی در سواحل امارات متحده عربی واقع شده و معمولاً بسیار خشک است. در حالی‌که به‌طور متوسط کمتر از ۱۰۰میلی‌متر در سال بارندگی دارد، گاهی اوقات بارندگی‌های شدیدی را تجربه می‌کند.
ماموریت بارورسازی ابرها در امارات و سیل دبی
بارورسازی ابرها شامل دستکاری ابرهای موجود برای کمک به تولید باران بیشتر است. این کار را می‌توان با استفاده از هواپیما برای ریختن ذرات کوچک (مانند یدید نقره) در ابرها انجام داد. آنگاه بخار آب می‌تواند راحت‌تر متراکم شده و به باران تبدیل شود. این تکنیک ده‌ها سال است که وجود داشته و امارات متحده عربی در سال‌های اخیر از آن برای کمک به رفع کمبود آب استفاده کرده است. سال گذشته و در ساعات پس از سیل معروف در دبی، بعضی از کاربران رسانه‌های اجتماعی به سرعت این تغییرات شدید آب‌و‌هوایی را تنها با عملیات بارورسازی ابرها در این کشور نسبت دادند. گزارش‌های قبلی بلومبرگ حاکی از آن بود که هواپیماهای بارورکننده ابرها اعزام شده بودند، اما نه در روز و زمانی که سیل رخ داد.
در چنین شرایطی کارشناسان می‌گویند که در بهترین حالت ممکن است تأثیر جزئی بر طوفان داشته باشد و تمرکز بر بارورسازی ابرها «گمراه‌کننده» است. ماموریت‌های بارورسازی ابرها در قلمرو امارات توسط مرکز ملی هواشناسی، یک گروه ویژه دولتی، انجام می‌شود. جلوگیری از تبدیل‌شدن بارندگی شدید به سیلاب‌های مرگبار نیازمند دفاع قوی برای مقابله با بارش‌های شدید ناگهانی است. البته دبی به شدت شهری شده است، فضای سبز کمی برای جذب رطوبت وجود دارد و تأسیسات زهکشی قادر به تحمل چنین میزان بارندگی بالا نبودند.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فناوری جدید به‌کار رفته در کشور امارات می‌تواند رویکرد فعلی را که در آن پروازهای بارورسازی براساس تصاویر ماهواره‌ای هدایت می‌شوند، متحول کند. این در حالی است که گزارش‌های منتشرشده نشان می‌دهد، سالانه صدها پرواز بارورسازی در امارات انجام می‌شود. از طرف دیگر، باید دانست امارات متحده عربی با میانگین سالانه تنها ۱۰۰میلی‌متر بارندگی، برای تأمین آب مورد نیاز جمعیت ۱۰میلیونی خود، به‌طور عمده به آب‌شیرین‌کن‌های صنعتی متکی است. این کشور ۱۴درصد از آب شیرین‌شده جهان را تولید می‌کند. هرچند اکثر ساکنان امارات در شهرهای ساحلی مانند دبی، ابوظبی و شارجه زندگی می‌کنند، این کشور همچنان برای کشاورزی و صنعت به منابع آب زیرزمینی وابسته است که از طریق بارش‌های طبیعی و سدها تغذیه می‌شوند.
کمک هوش‌مصنوعی به بارندگی
برخی گزارش‌های منتشرشده حاکی از آن است که طبق برنامه‌ریزی‌های جدید صورت‌گرفته، امارات متحده عربی به دنبال این است که با استفاده از هوش‌مصنوعی در بارورسازی ابرها، به‌طور چشمگیری بارش باران را افزایش دهد. در یک اقدام پیشگامانه، امارات متحده عربی با بهره‌گیری از فناوری‌های هوش‌مصنوعی و تکنیک‌های پیشرفته، موفق به افزایش قابل‌توجه بارش باران و کاهش وابستگی به منابع آبی سنتی شده است. این کشور که همواره در تلاش برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و بحران کم‌آبی بوده، اکنون با استفاده از نوآوری‌های علمی در عملیات بارورسازی ابرها، به یکی از پیشروترین کشورهای جهان در این زمینه تبدیل شده است.
یکی از مهم‌ترین نوآوری‌هایی که این برنامه از آن بهره‌برداری کرده، استفاده از نانوفناوری است. با این فناوری، شعله‌های بارورسازی ابرها با کارایی بالاتری تولید شده و به بهبود ویژگی‌های باران کمک می‌کنند. این شعله‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توانند مولکول‌های آب را در ابرها متراکم کنند و فرایند بارش را تسریع بخشند. همچنین سامانه‌های محاسباتی پیشرفته‌ای که برای تجزیه و تحلیل داده‌های هواشناسی طراحی شده‌اند، قابلیت‌های پژوهش در این حوزه را به‌طور چشمگیری ارتقا داده است. این سامانه‌ها قادر به پردازش داده‌های عظیم هواشناسی و شبیه‌سازی دقیق رفتار ابرها و شرایط جوی هستند.
انقلاب در مدیریت منابع آبی
امارات که یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان است، با اجرای عملیات بارورسازی ابرها، به‌طور سالانه بیش از 300مأموریت بارورسازی انجام می‌دهد. این برنامه‌ها به‌طور قابل‌توجهی وابستگی کشور را به منابع آبی سنتی نظیر چاه‌ها و منابع زیرزمینی کاهش داده و به پایداری منابع آبی در کشور کمک کرده است. کارشناسان معتقدند که این اقدامات می‌تواند مدل مناسبی برای کشورهای دیگر در مبارزه با بحران کم‌آبی باشد.
تحقیقات نشان داده‌اند که عملیات بارورسازی ابرها می‌تواند ویژگی‌های طوفان‌ها را طی 15 تا 25دقیقه پس از اجرای عملیات تقویت کرده و موجب افزایش بارش باران شود. این عملیات به‌ویژه در مناطق کویری و خشک امارات که از کمبود آب رنج می‌برند، نتایج چشمگیری در افزایش میزان بارش به همراه داشته است.
امارات متحده عربی با استفاده از هوش‌مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته در بارورسازی ابرها، به‌طور مؤثری توانسته است مشکلات مربوط به کمبود آب را کاهش دهد و به عنوان یک الگو برای سایر کشورها در زمینه مدیریت منابع آبی و مقابله با تغییرات اقلیمی شناخته شود. این اقدامات نه‌تنها امنیت آبی کشور را تقویت کرده، بلکه می‌تواند تحولی جهانی در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی ایجاد
کند.