بشکه های باروت در حیاط خلوت همسایه
علی مظفر- برخورداری جایگاه ویژه خلیج فارس در استراتژی ها و اسناد امنیت ملی ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از مناطق ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک جهان، سبب شده است که این کشور چشم انداز روشنی را برای تبیین سیاست خارجی در جهت تأمین منافع ملی خود مد نظر داشته باشد و حضور نظامی و پایگاه های ایالات متحده آمریکا در کشورهای منطقه خود حاکی از عمق راهبرد اقتصادی ـ سیاسی و تجمیع و تراکم آنها در حوزه کشورهای خلیج فارس نشان از آینده نگری در جهت تقابل با کشورهایی است که منافع ملی این کشور را در این منطقه استراتژیک تهدید نمایند.
نظر به جایگاه حساس و ژئوپلیتیکی ایران در قلب خاورمیانه و استقرار پایگاههای نظامی آمریکا در کشورهای همسایه، همواره تهدیدی برای شرق آسیا، به ویژه ایران بوده است و تقابل ایران و آمریکا هرچند تاکنون در مقیاس کوچکی اتفاق افتاده است، اما جنگ اخیر اسرائیل - ایران و پشتیبانی پیدا و پنهان آمریکا از این رژیم از طریق پایگاه های خود در کشورهای حوزه خلیج فارس نشان داده، آینده مناسبات و مراودات کشورهای این حوزه با ایران در برخورداری آمریکا از سرزمین آنها برای آسیب با سکوت دائمی تهران همخوانی ندارد و این تحرکات پاسخ حتمی همسایه شمالی را در بر خواهد داشت.
هرچند بر اساس منابع معتبر، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مخالفت صریح خود را به آمریکا در جهت عملیات هجومی از داخل این کشورها یا بر فراز حریم هوایی خود علیه ایران ابلاغ نموده اند. اما هدف اساسی آمریکا از تأسیس این پایگاه ها (به رغم مخالفت کشورهای این حوزه) در توازن قوا و تأثیرات آنها بر تأمین منافع ملی خود در منطقه بهویژه در ارتباط با ایران مورد ملاحظه بوده است.
در این راستا؛ کشورهای عربی پی برده اند که استفاده آمریکا از این پایگاه ها، این بار جنگ علیه گروه تروریستی القاعده، داعش و جنگ افغانستان نیست و هرگونه کنش، واکنش و پاسخ سخت و قدرتمند ایران را به دنبال خواهد داشت. لذا ضرورت محدودسازی استفاده از این پایگاهها تا پیش از رخداد دیگری در منطقه، تدبیری درست، منطقی و اقناعی برای کشورهای منطقه بر اساس حُسن همجواری خواهد بود و از آنجاکه این روزها تشدید تنش و تهدیدهای رژیم اسرائیل علیه ایران جدی تر شده است، لاجرم درگیری میان ایران و اسرائیل به درگیری منطقه ای خواهد انجامید و در این تقابل، پایگاه های آمریکایی نقشی جدی و فعالیتی چشمگیر در پشتیبانی از رژیم اسرائیل خواهند داشت و لابد ایران باید در این جدال به اهداف مورد تخاصم در حوزه کشورهای خلیج فارس که از آنجا مورد حمله قرار گرفته است، پاسخ دهد.
آشکار است که؛ حمله به ایران از خاک کشور همسایه، مراتب دیرینگی روابط تاریخی و همجواری را تحت الشعاع قرار خواهد داد و در برابر این رفتار، چاره ای جز پیگیری حقوق دفاعی و امنیت ملی برای ایران باقی نخواهد گذاشت و از آنجا که کاربرد نظامی این پایگاه ها و میزبان جنگی آمریکا شدن علیه ایران در راستای کمک لجستیکی و اطلاعاتی در منطق منافع ملی ایران پذیرفتنی نیست، ایران با توجه به ابعاد قوانین بین المللی در جهت تأمین، حفظ و دفاع از منافع این پایگاه ها را جزو اهداف مشروع برای تهاجم قرار خواهد داد.
از آنجا که وال استریت ژونال حمله دوباره اسرائیل به ایران به بهانه تولید سلاح هسته ای را طی یکماه آینده محتمل دانسته و تشدید تنش ها با صراحت بیان ترامپ در حمایت از اسرائیل به سطح بیسابقه در منطقه رسیده است، ضرورت دارد، چاره اندیشی بجا، برای دور شدن از تقابل ایران و آمریکا در گرداب بی طرفی باشند و شایسته است؛ تأملی جدی نسبت به مشروعیت پاسخ مناسب همسایه شمالی خود در برابر سنگ اندازی آمریکا به خاک جمهوری اسلامی ایران از حیاط خلوت آنان داشته باشند و به این درجه از اعتقاد برسند که؛ در صورت بروز هرگونه چالش بجای واشینگتن، این پایتخت های عربی و تهران هستند که با آسیب های جدی مواجه خواهند شد و در بحران درگیریهای ژئوپلتیک لطمه خواهند دید و بپذیرند، هرگز حضور نظامی امریکا در منطقه، امنیتی برای آنان ایجاد ننموده و مهر تأییدی بر شراکت مستحکم میان واشنگتن و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نخواهد بود.
بیگمان؛ پس لرزه های به خطر افتادن منافع ایالات متحده آمریکا در منطقه به ظهور نظم نوین در منطقه خواهد انجامید و حائز اهمیت است، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به جای ارائه بیانیهء در محکومیت پاسخ مشروع ایران و تأکید قطر بر «محفوظ بودن حق پاسخ» در نقض حاکمیت که فاقد مشروعیت اخلاقی، سیاسی و بین المللی است، تلاشی برای دور شدن از انبار باروتی باشند که آمریکا در منطقه برای به چالش کشیدن خاورمیانه آماده کرده است.
... و خلاصه اینکه؛ آتشی که قرار است در ایران روشن شود، دود آن به کشورهای همجوار به ویژه کشورهایی که پایگاه های آمریکایی را در خود جای داده اند نیز سرایت خواهد کرد و همپوشانی راهبردی، اطلاعاتی و نظامی – ائتلافی میان این کشورها با آمریکا هزینه سیاسی، اقتصادی و نظامی روی دست آنها خواهد گذاشت. چرا که تعریف منافع ملی و تهدید آن برای آمریکا و ایران در منطقه با دیدگاه های دو گانه ای قابل ترجمه است و بازیگران انرژی منطقه نیز که در حیاط خانهء شیشه ای خود بشکه های باروت آمریکایی را تلمبار کرده اند، کم آسیب نخواهند بود.
آگاه به مسائل منطقه و بین المللی