هشدار ایران درخصوص دالان زنگزور؛«سرآمد» گزارش می‌دهد؛
اخطار به سوءاستفاده کنندگان زنگـــزور
مشاور رهبر انقلاب درباره طرح تجزیه‌طلبانه با هدف نفوذبه ژرفای ژئوپلیتیکی ایران هشدار داد
گروه بین‌الملل-امید اسماعیلی- با بالا گرفتن حساسیت‌ها درباره حضور آمریکایی‌ها در کریدور زنگزور و افزایش احتمال نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در این دالان لجستیکی، حالا به مرور برخی چهره‌های سیاسی ایران نیز به صراحت درباره سوءاستفاده احتمالی از این کریدور تجاری و ترانزیتی در آینده هشدار می‌دهند. اگر تا پیش از این فقط کارشناسان سیاسی منطقه درباره تهدیدهای نفوذ آمریکا و اسرائیل به منطقه قفقاز هشدار می‌دادند، حالا و در آخرین واکنش‌ها، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس(توئیتر سابق) اعلام کرده است: «ایران با هرگونه سوءاستفاده از دالان زنگزور برخورد محکم می‌کند».
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، طی هفته‌های گذشته خبری منتشر شد که حاکی از تمایل آمریکایی‌ها به ورود مستقیم در مسئله کریدور ادعایی زنگزور است. مطابق طرح پیشنهادشده از سوی ایالات متحده آمریکا، شرکتی از این کشور به عنوان طرف ثالث مدیریت کامل بر این گذر خواهد داشت و عدم‌نقض حاکمیت ایروان را درکنار تامین خواسته‌های باکو تضمین خواهد کرد. استفاده از یک شرکت نظامی خصوصی، راهی برای کاهش حساسیت‌ها نسبت به ورود مستقیم آمریکایی‌ها به قفقازجنوبی است. این مسئله درحالی مطرح شده که توافق صلح میان دوکشور متخاصم قفقازجنوبی سال‌هاست از سوی باکو معطل بازگشایی این مسیر در استان سیونیک ارمنستان شده است.
مدتی قبل برخی رسانه‌های بین‌المللی گزارش دادند که تفاهم‌نامه‌ای مخفی میان ایالات متحده و ارمنستان در مورد کریدور زنگزور به امضا رسیده که واشنگتن آن را «پل ترامپ» می‌نامد؛ مسیری استراتژیک که آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند و در قلب منافع ایران، روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا قرار دارد. کریدور زنگزور به عنوان یکی از پروژه‌های ژئوپلیتیکی حساس در منطقه قفقازجنوبی، موضوعی است که در سال‌های اخیر به دلیل پیامد‌های عمیق آن بر منافع ملی ایران، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. منطقه قفقازجنوبی، با موقعیت ژئوپلیتیکی حساس خود در محل تلاقی اروپا و آسیا، همواره کانون رقابت‌های پیچیده قومی، سیاسی و اقتصادی بوده است.
هشدار درباره سوءاستفاده از کریدور زنگزور
کریدور زنگزور که قرار است ارتباط زمینی مستقیمی بین جمهوری آذربایجان و استان نخجوان از طریق خاک ارمنستان برقرار کند، در نگاه اول یک پروژه اقتصادی و لجستیکی به نظر می‌رسد، اما با نگاهی دقیق‌تر، به‌ویژه از منظر ایران، این پروژه به عنوان یک تهدید استراتژیک ظاهر می‌شود که می‌تواند توازن قدرت منطقه‌ای را به ضرر ایران تغییر داده و دسترسی ایران به همسایگان شمالی را مختل کند.
در واکنش به چنین طرحی بود که روز گذشته خبرگزاری‌ها از واکنش مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره تبعات سوءاستفاده کشورهای دیگر از کریدور زنگزور خبر دادند. آنطور که باشگاه خبرنگاران جوان در مطلبی نوشته است، علی‌اکبر ولایتی در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «بار دیگر برخی حکومت‌های مدعی و بی‌اعتنا به مصالح خود و منطقه موضوع دالان زنگزور را مطرح کردند و برای پیشبرد اهداف نامشروع در قفقازجنوبی به هر دری می‌زنند. یادآور می‌شوم هر حکومتی در منطقه یا خارج از آن بخواهد تجربه شکست‌خورده قبلی را تکرار کند با برخورد محکم ایران رو‌به‌رو خواهد شد.»
مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب همچنین در پیامی به مناسبت آیین نکوداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی گفت: «دشمنان ایران، به‌ویژه صهیونیسم جهانی و آمریکا، طرح‌هایی نظیر «دالان زنگزور» را به عنوان پوششی برای طرح‌های بزرگ‌تر ژئوپلیتیکی دنبال می‌کنند. هدف اصلی، تضعیف محور مقاومت، قطع ارتباط ایران با قفقاز و محاصره زمینی ایران و روسیه در جنوب منطقه است. این طرح نه‌تنها بخشی از برنامه آمریکا برای جایگزینی اوکراین با قفقاز به عنوان جبهه جدید برای فشار علیه روسیه و ایران است، بلکه با پشتیبانی ناتو و برخی جریان‌های پان‌ترکیست دنبال می‌شود».
ولایتی همچنین در بخشی از این پیام تاکید کرده است: «امروز دشمن با طرح‌هایی به ظاهر اقتصادی، اما در واقع تجزیه‌طلبانه، به دنبال نفوذ به ژرفای ژئوپلیتیکی ایران است. هدف اصلی از طرح‌هایی نظیر «دالان زنگزور»، تضعیف محور مقاومت، قطع ارتباط ایران با قفقاز و محاصره زمینی ایران و روسیه در جنوب منطقه است».
تحرکات منطقه‌ای و تهدیدات
ژئوپلیتیکی برای ایران
در میانه رقابت‌های فزاینده برای بازتعریف مسیر‌های اتصال آسیای‌شرقی به اروپا، منطقه زنگزور به نقطه‌ای حیاتی در معادلات ژئواستراتژیک اوراسیا تبدیل شده است. در این میان، تحرکات اخیر اسرائیل در شمال عراق، دیدار‌های متعدد مقامات آذربایجانی با چهره‌های ضدایرانی و تلاش برای تقویت پایگاه‌های نظامی ناتو در قفقازجنوبی، همگی نشانه‌هایی از راهبردی وسیع‌تر علیه ایران دارند؛ راهبردی که بر حذف ایران از کریدورهای حیاتی متمرکز است. جمهوری آذربایجان، ترکیه و ایالات متحده تلاش دارند این دالان را به شاهراه جایگزین مسیر‌های سنتی عبور کالا میان چین و اروپا تبدیل کنند؛ در حالی‌که این مسیر عملاً به کاهش نقش ایران و روسیه در ترانزیت منطقه‌ای و تضعیف موقعیت آن‌ها در رقابت‌های ژئوپلیتیکی منجر می‌شود.
چین که برای اجرای راهبرد «کمربند و جاده» نیازمند گذرگاه‌های زمینی به اروپاست، با انسداد مسیر شمالی به واسطه جنگ اوکراین و ناامنی مسیر جنوبی از طریق ایران، اکنون به مسیر میانی از دل قفقاز چشم دوخته است. این مسیر که از قزاقستان آغاز می‌شود و از طریق دریای خزر، باکو، زنگزور و نخجوان به ترکیه و سپس اروپا می‌رسد، به شرط استقرار امنیت پایدار، مزیتی قابل‌توجه خواهد داشت. در همین راستا، ورود ناگهانی آمریکا با پیشنهاد اجاره بلندمدت دالان زنگزور به شرکت‌های خصوصی، نشانه‌ای از تمایل واشنگتن به کنترل راهبردی بر این شاهراه جدید است.فراتر از منافع اقتصادی، اما شکل‌گیری این کریدور عملاً به محاصره ژئوپلیتیکی ایران می‌انجامد. جمهوری آذربایجان که همزمان روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی، ناتو و ترکیه دارد، در حال ایفای نقش محوری در شکل‌دادن به یک ائتلاف ضدایرانی است. این روند، با تلاش برای ایجاد مسیر‌های زمینی از کردستان عراق و جنوب سوریه تا نزدیکی مرز‌های ایران و همزمان تحریک اقوام مرزی از جمله ترک‌زبان‌ها و کردها، در حال تکمیل یک نقشه چندلایه برای تضعیف انسجام ملی و امنیت سرزمینی ایران است. تحرکات اخیر اسرائیل در شمال عراق، دیدار‌های متعدد مقامات آذربایجانی با چهره‌های ضدایرانی و تلاش برای تقویت پایگاه‌های نظامی ناتو در قفقازجنوبی، همگی نشانه‌هایی از راهبردی وسیع‌تر هستند؛ راهبردی که در آن، ایران نه‌تنها از مسیر‌های شرق-غرب حذف می‌شود، بلکه به‌مرور از مسیر‌های جنوب-شمال نیز کنار گذاشته می‌شود تا تنها گذرگاه‌های وابسته به اسرائیل، ترکیه و کشورهای عربی خلیج‌فارس، به عنوان مسیر‌های رسمی اتصال هند و چین به اروپا باقی بمانند.
با در نظر گرفتن این تحولات، ایران باید با فعال‌سازی دیپلماسی چندجانبه و راهبردی، افق جدیدی برای پیوند راهبردی با روسیه، چین، هند و کشورهای آسیای‌مرکزی تعریف کند. تهران باید در تعامل با مسکو روشن سازد که زنگزور به دالان نفوذ ناتو بدل خواهد شد، نه مسیر تقویت اوراسیا. همچنین باید پکن متوجه شود که اتکا به این مسیر، خطر تحریک قوم‌گرایی پان‌ترکی در داخل چین را نیز به‌همراه دارد. در نهایت، زنگزور نه‌فقط گذرگاه عبور کالا، بلکه معبری برای عبور پروژه‌های ژئوپلیتیکی غرب است که هدف آن‌ها تضعیف محور‌های استقلال‌خواه در منطقه و تحمیل نظم امنیتی جدیدی به نفع ناتو و اسرائیل است. اگر این مسیر به سرانجام برسد، ایران نه‌تنها با خطر حذف از شاهراه‌های جهانی مواجه خواهد شد، بلکه ممکن است وارد مرحله‌ای از تقابل‌های گسترده‌تر در مرز‌های شمال‌غربی خود شود.
برخی کارشناسان معتقدند که قفقازجنوبی، با توجه به اتصال جغرافیایی ایران به ارمنستان و روسیه از یک سو، و نقش آن به عنوان یکی از گره‌های ترانزیتی طرح کمربند-جاده چین از سوی دیگر، در کانون این درگیری ژئوپلیتیکی قرار دارد. کریدور موسوم به «زنگزور»، به‌مثابه گلوگاه فیزیکی و ژئواستراتژیک این پروژه، هدفی کلیدی برای غرب و متحدان منطقه‌ای آن شده است. درک عمیق از معماری عملیاتی پروژه دربرگیری، به‌ویژه ائتلاف غیررسمی آنکارا-تل‌آویو-باکو، تنها از طریق تحلیل چندلایه درهم‌تنیدگی منافع بازیگران منطقه‌ای، شکست سیاست‌های روسیه، و غیبت امنیتی چین ممکن می‌شود.
گروه بین‌الملل-امید اسماعیلی- با بالا گرفتن حساسیت‌ها درباره حضور آمریکایی‌ها در کریدور زنگزور و افزایش احتمال نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در این دالان لجستیکی، حالا به مرور برخی چهره‌های سیاسی ایران نیز به صراحت درباره سوءاستفاده احتمالی از این کریدور تجاری و ترانزیتی در آینده هشدار می‌دهند. اگر تا پیش از این فقط کارشناسان سیاسی منطقه درباره تهدیدهای نفوذ آمریکا و اسرائیل به منطقه قفقاز هشدار می‌دادند، حالا و در آخرین واکنش‌ها، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس(توئیتر سابق) اعلام کرده است: «ایران با هرگونه سوءاستفاده از دالان زنگزور برخورد محکم می‌کند».
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، طی هفته‌های گذشته خبری منتشر شد که حاکی از تمایل آمریکایی‌ها به ورود مستقیم در مسئله کریدور ادعایی زنگزور است. مطابق طرح پیشنهادشده از سوی ایالات متحده آمریکا، شرکتی از این کشور به عنوان طرف ثالث مدیریت کامل بر این گذر خواهد داشت و عدم‌نقض حاکمیت ایروان را درکنار تامین خواسته‌های باکو تضمین خواهد کرد. استفاده از یک شرکت نظامی خصوصی، راهی برای کاهش حساسیت‌ها نسبت به ورود مستقیم آمریکایی‌ها به قفقازجنوبی است. این مسئله درحالی مطرح شده که توافق صلح میان دوکشور متخاصم قفقازجنوبی سال‌هاست از سوی باکو معطل بازگشایی این مسیر در استان سیونیک ارمنستان شده است.
مدتی قبل برخی رسانه‌های بین‌المللی گزارش دادند که تفاهم‌نامه‌ای مخفی میان ایالات متحده و ارمنستان در مورد کریدور زنگزور به امضا رسیده که واشنگتن آن را «پل ترامپ» می‌نامد؛ مسیری استراتژیک که آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند و در قلب منافع ایران، روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا قرار دارد. کریدور زنگزور به عنوان یکی از پروژه‌های ژئوپلیتیکی حساس در منطقه قفقازجنوبی، موضوعی است که در سال‌های اخیر به دلیل پیامد‌های عمیق آن بر منافع ملی ایران، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. منطقه قفقازجنوبی، با موقعیت ژئوپلیتیکی حساس خود در محل تلاقی اروپا و آسیا، همواره کانون رقابت‌های پیچیده قومی، سیاسی و اقتصادی بوده است.
هشدار درباره سوءاستفاده از کریدور زنگزور
کریدور زنگزور که قرار است ارتباط زمینی مستقیمی بین جمهوری آذربایجان و استان نخجوان از طریق خاک ارمنستان برقرار کند، در نگاه اول یک پروژه اقتصادی و لجستیکی به نظر می‌رسد، اما با نگاهی دقیق‌تر، به‌ویژه از منظر ایران، این پروژه به عنوان یک تهدید استراتژیک ظاهر می‌شود که می‌تواند توازن قدرت منطقه‌ای را به ضرر ایران تغییر داده و دسترسی ایران به همسایگان شمالی را مختل کند.
در واکنش به چنین طرحی بود که روز گذشته خبرگزاری‌ها از واکنش مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره تبعات سوءاستفاده کشورهای دیگر از کریدور زنگزور خبر دادند. آنطور که باشگاه خبرنگاران جوان در مطلبی نوشته است، علی‌اکبر ولایتی در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «بار دیگر برخی حکومت‌های مدعی و بی‌اعتنا به مصالح خود و منطقه موضوع دالان زنگزور را مطرح کردند و برای پیشبرد اهداف نامشروع در قفقازجنوبی به هر دری می‌زنند. یادآور می‌شوم هر حکومتی در منطقه یا خارج از آن بخواهد تجربه شکست‌خورده قبلی را تکرار کند با برخورد محکم ایران رو‌به‌رو خواهد شد.»
مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب همچنین در پیامی به مناسبت آیین نکوداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی گفت: «دشمنان ایران، به‌ویژه صهیونیسم جهانی و آمریکا، طرح‌هایی نظیر «دالان زنگزور» را به عنوان پوششی برای طرح‌های بزرگ‌تر ژئوپلیتیکی دنبال می‌کنند. هدف اصلی، تضعیف محور مقاومت، قطع ارتباط ایران با قفقاز و محاصره زمینی ایران و روسیه در جنوب منطقه است. این طرح نه‌تنها بخشی از برنامه آمریکا برای جایگزینی اوکراین با قفقاز به عنوان جبهه جدید برای فشار علیه روسیه و ایران است، بلکه با پشتیبانی ناتو و برخی جریان‌های پان‌ترکیست دنبال می‌شود».
ولایتی همچنین در بخشی از این پیام تاکید کرده است: «امروز دشمن با طرح‌هایی به ظاهر اقتصادی، اما در واقع تجزیه‌طلبانه، به دنبال نفوذ به ژرفای ژئوپلیتیکی ایران است. هدف اصلی از طرح‌هایی نظیر «دالان زنگزور»، تضعیف محور مقاومت، قطع ارتباط ایران با قفقاز و محاصره زمینی ایران و روسیه در جنوب منطقه است».
تحرکات منطقه‌ای و تهدیدات
ژئوپلیتیکی برای ایران
در میانه رقابت‌های فزاینده برای بازتعریف مسیر‌های اتصال آسیای‌شرقی به اروپا، منطقه زنگزور به نقطه‌ای حیاتی در معادلات ژئواستراتژیک اوراسیا تبدیل شده است. در این میان، تحرکات اخیر اسرائیل در شمال عراق، دیدار‌های متعدد مقامات آذربایجانی با چهره‌های ضدایرانی و تلاش برای تقویت پایگاه‌های نظامی ناتو در قفقازجنوبی، همگی نشانه‌هایی از راهبردی وسیع‌تر علیه ایران دارند؛ راهبردی که بر حذف ایران از کریدورهای حیاتی متمرکز است. جمهوری آذربایجان، ترکیه و ایالات متحده تلاش دارند این دالان را به شاهراه جایگزین مسیر‌های سنتی عبور کالا میان چین و اروپا تبدیل کنند؛ در حالی‌که این مسیر عملاً به کاهش نقش ایران و روسیه در ترانزیت منطقه‌ای و تضعیف موقعیت آن‌ها در رقابت‌های ژئوپلیتیکی منجر می‌شود.
چین که برای اجرای راهبرد «کمربند و جاده» نیازمند گذرگاه‌های زمینی به اروپاست، با انسداد مسیر شمالی به واسطه جنگ اوکراین و ناامنی مسیر جنوبی از طریق ایران، اکنون به مسیر میانی از دل قفقاز چشم دوخته است. این مسیر که از قزاقستان آغاز می‌شود و از طریق دریای خزر، باکو، زنگزور و نخجوان به ترکیه و سپس اروپا می‌رسد، به شرط استقرار امنیت پایدار، مزیتی قابل‌توجه خواهد داشت. در همین راستا، ورود ناگهانی آمریکا با پیشنهاد اجاره بلندمدت دالان زنگزور به شرکت‌های خصوصی، نشانه‌ای از تمایل واشنگتن به کنترل راهبردی بر این شاهراه جدید است.فراتر از منافع اقتصادی، اما شکل‌گیری این کریدور عملاً به محاصره ژئوپلیتیکی ایران می‌انجامد. جمهوری آذربایجان که همزمان روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی، ناتو و ترکیه دارد، در حال ایفای نقش محوری در شکل‌دادن به یک ائتلاف ضدایرانی است. این روند، با تلاش برای ایجاد مسیر‌های زمینی از کردستان عراق و جنوب سوریه تا نزدیکی مرز‌های ایران و همزمان تحریک اقوام مرزی از جمله ترک‌زبان‌ها و کردها، در حال تکمیل یک نقشه چندلایه برای تضعیف انسجام ملی و امنیت سرزمینی ایران است. تحرکات اخیر اسرائیل در شمال عراق، دیدار‌های متعدد مقامات آذربایجانی با چهره‌های ضدایرانی و تلاش برای تقویت پایگاه‌های نظامی ناتو در قفقازجنوبی، همگی نشانه‌هایی از راهبردی وسیع‌تر هستند؛ راهبردی که در آن، ایران نه‌تنها از مسیر‌های شرق-غرب حذف می‌شود، بلکه به‌مرور از مسیر‌های جنوب-شمال نیز کنار گذاشته می‌شود تا تنها گذرگاه‌های وابسته به اسرائیل، ترکیه و کشورهای عربی خلیج‌فارس، به عنوان مسیر‌های رسمی اتصال هند و چین به اروپا باقی بمانند.
با در نظر گرفتن این تحولات، ایران باید با فعال‌سازی دیپلماسی چندجانبه و راهبردی، افق جدیدی برای پیوند راهبردی با روسیه، چین، هند و کشورهای آسیای‌مرکزی تعریف کند. تهران باید در تعامل با مسکو روشن سازد که زنگزور به دالان نفوذ ناتو بدل خواهد شد، نه مسیر تقویت اوراسیا. همچنین باید پکن متوجه شود که اتکا به این مسیر، خطر تحریک قوم‌گرایی پان‌ترکی در داخل چین را نیز به‌همراه دارد. در نهایت، زنگزور نه‌فقط گذرگاه عبور کالا، بلکه معبری برای عبور پروژه‌های ژئوپلیتیکی غرب است که هدف آن‌ها تضعیف محور‌های استقلال‌خواه در منطقه و تحمیل نظم امنیتی جدیدی به نفع ناتو و اسرائیل است. اگر این مسیر به سرانجام برسد، ایران نه‌تنها با خطر حذف از شاهراه‌های جهانی مواجه خواهد شد، بلکه ممکن است وارد مرحله‌ای از تقابل‌های گسترده‌تر در مرز‌های شمال‌غربی خود شود.
برخی کارشناسان معتقدند که قفقازجنوبی، با توجه به اتصال جغرافیایی ایران به ارمنستان و روسیه از یک سو، و نقش آن به عنوان یکی از گره‌های ترانزیتی طرح کمربند-جاده چین از سوی دیگر، در کانون این درگیری ژئوپلیتیکی قرار دارد. کریدور موسوم به «زنگزور»، به‌مثابه گلوگاه فیزیکی و ژئواستراتژیک این پروژه، هدفی کلیدی برای غرب و متحدان منطقه‌ای آن شده است. درک عمیق از معماری عملیاتی پروژه دربرگیری، به‌ویژه ائتلاف غیررسمی آنکارا-تل‌آویو-باکو، تنها از طریق تحلیل چندلایه درهم‌تنیدگی منافع بازیگران منطقه‌ای، شکست سیاست‌های روسیه، و غیبت امنیتی چین ممکن می‌شود.