«سرآمد» از نتایج سفر وزیر راه و شهرسازی به ارمنستان گزارش می‌دهد؛
توافق ایران و ارمنستان برای توسعه کریدورهای ترانزیتی
صادق: به دنبال اتصال استراتژیک خلیج فارس به دریای سیاه هستیم
گروه حمل و نقل – امید اسماعیلی - «اشتراکات عمیق تاریخی، فرهنگی و تمدنی میان ایران و ارمنستان بستر بسیار مساعدی برای تقویت بیش از پیش همکاری‌ها میان تهران و ایروان، بر پایه تلاش برای تامین منافع متقابل است. ایران همواره خواهان تثبیت ثبات و صلح در منطقه قفقاز بوده و خواهد بود.» این‌ها بخشی از صحبت‌های روز گذشته مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری کشورمان در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ارمنستان با حضور نخست وزیر ارمنستان و اعضای دولت دو کشور است. هفته‌ها گمانه‌زنی درباره احتمال حضور آمریکایی‌ها در پروژه کریدور زنگزور، کمتر از دو هفته قبل نهایی شد. با این حال موضوع حضور کشور ثالث برای راه‌اندازی کریدوری حمل و نقلی و لجستیکی با چشم‌انداز ژئوپلتیکی، تنها موضوع سفر برخی از اعضای دولت چهاردهم به ارمنستان نبود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، تکمیل کریدور شمال - جنوب علاوه بر توسعه ترانزیت ملی و بین‌المللی در کشور و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، یک منبع درآمد پایدار و مطمئن برای ایران در دنیای امروز به محسوب می‌شود. راهگذر شمال به جنوب که راه گذر راهبردی و مهمی برای کشورهای در مسیر این کریدور یعنی کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان و هند و همچنین کشورهای حاشیه این راهگذر به شمار می‌رود می‌تواند در بهره‌مندی کشورها از اثرات مثبت این کریدور نقش ایفا کند.
سرعت گرفتن بخش‌هایی از پروژه بزرگ کریدور شمال - جنوب با همکاری مستمر میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان، توافق‌های جدید برای تسهیل حمل و نقل و رفع موانع لجستیکی موجود در این مسیر بخش‌های دیگری از موضوعاتی بود که در جریان این سفر و مذاکرات هیات‌های دو کشور مطرح شد. همچنین آنطور که رسانه‌ها روز گذشته گزارش داده‌اند، توافقات میان ایران و ارمنستان برای احداث پل دوم نوردوز و همچنین توافقات صورت گرفته برای تکمیل اتصال ریلی خلیج فارس تا دریای سیاه با همکاری ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز نهایی شده است.
گزارش وزیر راه و شهرسازی از توافقات حمل و نقلی
روز گذشته بود که رسانه‌ها از قول فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی از توافقات میان ایران و ارمنستان برای احداث پل دوم نوردوز و همچنین توافقات صورت گرفته برای تکمیل اتصال ریلی خلیج فارس تا دریای سیاه با همکاری ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان خبر دادند. او ضمن اعلام خبر توافق میان ایران و ارمنستان برای ساخت پل دوم نوردوز گفت: از مهمترین تفاهم‌ها و توافقات صورت گرفته میان ایران و ارمنستان، در حوزه‌های جاده‌ای و همچنین توافق ساخت پل میان طرفین است؛ به طوری که توافق شده که عرض پل نوردوز میان ایران و ارمنستان بیشتر شود و به جهت تسهیل دسترسی بهتر کامیون داران طرفین، پل دوم نیز ساخته شود. این عضو هیات دولت چهاردهم افزود: علاوه بر توافق برای ساخت پل دوم نوردوز، مقرر شده تا پایانه‌های میان دو کشور، ساماندهی شود و برای کاهش عوارضی که کامیون داران ایرانی محتمل می‌شوند، بر یک بسته کامل ترانزیتی میان دو طرف توافقات صورت گرفته و طی یک الی دوماه آینده، توافقات صورت گرفته نهایی و ابلاغ خواهد شد.
وزیر راه و شهر سازی همچنین از تلاش برای اتصال استراتژیک خلیج فارس به دریای سیاه خبر داد و گفت: اتصال ریلی تا جلفا وجود دارد و امتداد آن از نخجوان تا ایروان مورد تاکید و تایید قرار گرفته و با تفاهماتی که در آینده صورت خواهد گرفت، خط ریلی میان ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به اروپا بسیار اثرگذار خواهد بود. صادق ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که بر سر آن توافق شده، مسئله حمل و نقل هوایی است که در صنعت هوایی قرار است یک توافقنامه جدید منعقد شود و فرایندهای اجرایی آن صورت بگیرد.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: از آنجاکه ارمنستان یک کشور محصور در خشکی است، توافقاتی در حوزه بندی با ارمنستان صورت گرفته که قرار است از طریق سایت‌های لجستیکی که در خلیج فارس و دریای عمان داریم به تسهیل ترانزیت میان ایران- ارمنستان و همچنین کشورهای اروپایی کمک شود. وی در پایان با اشاره به همکاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی میان ایران و ارمنستان تصریح کرد: با توجه به اینکه پیمانکاران ایرانی بزرگی در حوزه ساختمان، تونل و راه در کشور ارمنستان مشغول به فعالیت هستند، مقرر شده صدور خدمات مهندسی هم در حوزه ساختمان و هم در حوزه مصالح و تکنولوژی و همچنین هم در حوزه حمل و نقل بیشتر از قبل انجام شود، چراکه مهندسان ایرانی در این رابطه بسیار درخشان عمل کردند.
اهمیت کریدور ریلی خلیج فارس - دریای سیاه
ایجاد کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، مزیت‌های راهبردی برای کشورهای منطقه دارد که از جمله آنها می‌توان به کاهش وابستگی ترانزیتی به ترکیه و تقویت روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد. این کریدور راهبردی چهار حوضه دریایی کلیدی شامل «خلیج فارس و دریای عمان»، «دریای خزر»، «دریای سیاه» و «دریای مدیترانه» را به هم وصل می‌کند. با اجرایی شدن این پروژه ایران ابتکار منطقه‌ای برای گسترش کریدور حمل‌ونقل و ترانزیتی خلیج فارس-دریای سیاه را در اختیار می‌گیرد، پروژه‌ای که ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، بلغارستان و یونان را نیز شامل می‌شود. این کریدور چندوجهی از خلیج فارس و جنوب ایران آغاز می‌شود، سپس به سمت شمال کشور رفته و به ارمنستان یا آذربایجان ادامه می‌یابد و از آنجا به بنادر پوتی و باتومی گرجستان در دریای سیاه می‌رسد. از آنجا، کشتی‌های رو-رو از دریای سیاه عبور و به بنادر بلغارستان (بورگاس و وارنا) می‌روند. در نهایت، محموله‌ها مجدداً از طریق جاده به یونان و فراتر از به اتحادیه اروپا انتقال می‌یابند.
با اجرای این پروژه رویکرد ایران برای ایجاد تنوع در مسیرهای ارتباطی خود با کشورهای همسایه که محور آن «حمل و نقل چندوجهی» یعنی ترکیبی از مسیرهای دریایی، زمینی و ریلی است، خود را با موفقیت به نمایش می‌گذارد. ایران با اجرای این پروژه می‌خواهد بنادر خود واقع در دریای عمان (بندر چابهار) و خلیج فارس (بندر عباس، امام خمینی و خرمشهر) در جنوب کشور را از طریق شبکه ریلی ایران به بنادر دریای خزر (بنادر امیر آباد، نوشهر، انزلی و آستارا) در شمال کشور متصل کند. اتصال خلیج فارس به دریای سیاه نیز از همین منطق پیروی می‌کند.
همچنین باید توجه داشت که کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب و کمربند اقتصادی جاده ابریشم چین سه طرح راهبردی ترانزیتی هستند که مسیرهای دریایی، زمینی و ریلی آن از ایران عبور می‌کنند. ترکیب موثر ظرفیت هر سه کریدور، به ایران امکان می‌دهد تا دریای عمان و خلیج فارس را از جنوب، افغانستان و پاکستان را از شرق، آسیای مرکزی را در شمال شرقی و قفقاز را به شمال غربی متصل کند.
از طرف دیگر باید در خاطر داشت که ایجاد کریدور حمل و نقل خلیج فارس- دریای سیاه به تحولات قفقاز جنوبی پس از جنگ دوم قره باغ در سال گذشته مربوط می‌شود. اگر ایروان و باکو بتوانند اختلافات خود را بر سر تفسیر ماده ۹ توافقنامه آتش‌بس ۹ نوامبر ۲۰۲۰ که به احیای چندین راه‌آهن منطقه‌ای دوران شوروی مربوط می‌شود، را حل کنند، ایران می‌تواند شبکه ریلی خود را به ارمنستان و گرجستان متصل کند. این خط آهن شمال به جنوب از شهر جلفا در استان آذربایجان شرقی ایران آغاز و پس از عبور از منطقه نخجوان به ایروان و تفلیس متصل می‌شود.
گروه حمل و نقل – امید اسماعیلی - «اشتراکات عمیق تاریخی، فرهنگی و تمدنی میان ایران و ارمنستان بستر بسیار مساعدی برای تقویت بیش از پیش همکاری‌ها میان تهران و ایروان، بر پایه تلاش برای تامین منافع متقابل است. ایران همواره خواهان تثبیت ثبات و صلح در منطقه قفقاز بوده و خواهد بود.» این‌ها بخشی از صحبت‌های روز گذشته مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری کشورمان در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ارمنستان با حضور نخست وزیر ارمنستان و اعضای دولت دو کشور است. هفته‌ها گمانه‌زنی درباره احتمال حضور آمریکایی‌ها در پروژه کریدور زنگزور، کمتر از دو هفته قبل نهایی شد. با این حال موضوع حضور کشور ثالث برای راه‌اندازی کریدوری حمل و نقلی و لجستیکی با چشم‌انداز ژئوپلتیکی، تنها موضوع سفر برخی از اعضای دولت چهاردهم به ارمنستان نبود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، تکمیل کریدور شمال - جنوب علاوه بر توسعه ترانزیت ملی و بین‌المللی در کشور و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، یک منبع درآمد پایدار و مطمئن برای ایران در دنیای امروز به محسوب می‌شود. راهگذر شمال به جنوب که راه گذر راهبردی و مهمی برای کشورهای در مسیر این کریدور یعنی کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان و هند و همچنین کشورهای حاشیه این راهگذر به شمار می‌رود می‌تواند در بهره‌مندی کشورها از اثرات مثبت این کریدور نقش ایفا کند.
سرعت گرفتن بخش‌هایی از پروژه بزرگ کریدور شمال - جنوب با همکاری مستمر میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان، توافق‌های جدید برای تسهیل حمل و نقل و رفع موانع لجستیکی موجود در این مسیر بخش‌های دیگری از موضوعاتی بود که در جریان این سفر و مذاکرات هیات‌های دو کشور مطرح شد. همچنین آنطور که رسانه‌ها روز گذشته گزارش داده‌اند، توافقات میان ایران و ارمنستان برای احداث پل دوم نوردوز و همچنین توافقات صورت گرفته برای تکمیل اتصال ریلی خلیج فارس تا دریای سیاه با همکاری ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز نهایی شده است.
گزارش وزیر راه و شهرسازی از توافقات حمل و نقلی
روز گذشته بود که رسانه‌ها از قول فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی از توافقات میان ایران و ارمنستان برای احداث پل دوم نوردوز و همچنین توافقات صورت گرفته برای تکمیل اتصال ریلی خلیج فارس تا دریای سیاه با همکاری ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان خبر دادند. او ضمن اعلام خبر توافق میان ایران و ارمنستان برای ساخت پل دوم نوردوز گفت: از مهمترین تفاهم‌ها و توافقات صورت گرفته میان ایران و ارمنستان، در حوزه‌های جاده‌ای و همچنین توافق ساخت پل میان طرفین است؛ به طوری که توافق شده که عرض پل نوردوز میان ایران و ارمنستان بیشتر شود و به جهت تسهیل دسترسی بهتر کامیون داران طرفین، پل دوم نیز ساخته شود. این عضو هیات دولت چهاردهم افزود: علاوه بر توافق برای ساخت پل دوم نوردوز، مقرر شده تا پایانه‌های میان دو کشور، ساماندهی شود و برای کاهش عوارضی که کامیون داران ایرانی محتمل می‌شوند، بر یک بسته کامل ترانزیتی میان دو طرف توافقات صورت گرفته و طی یک الی دوماه آینده، توافقات صورت گرفته نهایی و ابلاغ خواهد شد.
وزیر راه و شهر سازی همچنین از تلاش برای اتصال استراتژیک خلیج فارس به دریای سیاه خبر داد و گفت: اتصال ریلی تا جلفا وجود دارد و امتداد آن از نخجوان تا ایروان مورد تاکید و تایید قرار گرفته و با تفاهماتی که در آینده صورت خواهد گرفت، خط ریلی میان ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به اروپا بسیار اثرگذار خواهد بود. صادق ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که بر سر آن توافق شده، مسئله حمل و نقل هوایی است که در صنعت هوایی قرار است یک توافقنامه جدید منعقد شود و فرایندهای اجرایی آن صورت بگیرد.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: از آنجاکه ارمنستان یک کشور محصور در خشکی است، توافقاتی در حوزه بندی با ارمنستان صورت گرفته که قرار است از طریق سایت‌های لجستیکی که در خلیج فارس و دریای عمان داریم به تسهیل ترانزیت میان ایران- ارمنستان و همچنین کشورهای اروپایی کمک شود. وی در پایان با اشاره به همکاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی میان ایران و ارمنستان تصریح کرد: با توجه به اینکه پیمانکاران ایرانی بزرگی در حوزه ساختمان، تونل و راه در کشور ارمنستان مشغول به فعالیت هستند، مقرر شده صدور خدمات مهندسی هم در حوزه ساختمان و هم در حوزه مصالح و تکنولوژی و همچنین هم در حوزه حمل و نقل بیشتر از قبل انجام شود، چراکه مهندسان ایرانی در این رابطه بسیار درخشان عمل کردند.
اهمیت کریدور ریلی خلیج فارس - دریای سیاه
ایجاد کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، مزیت‌های راهبردی برای کشورهای منطقه دارد که از جمله آنها می‌توان به کاهش وابستگی ترانزیتی به ترکیه و تقویت روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد. این کریدور راهبردی چهار حوضه دریایی کلیدی شامل «خلیج فارس و دریای عمان»، «دریای خزر»، «دریای سیاه» و «دریای مدیترانه» را به هم وصل می‌کند. با اجرایی شدن این پروژه ایران ابتکار منطقه‌ای برای گسترش کریدور حمل‌ونقل و ترانزیتی خلیج فارس-دریای سیاه را در اختیار می‌گیرد، پروژه‌ای که ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، بلغارستان و یونان را نیز شامل می‌شود. این کریدور چندوجهی از خلیج فارس و جنوب ایران آغاز می‌شود، سپس به سمت شمال کشور رفته و به ارمنستان یا آذربایجان ادامه می‌یابد و از آنجا به بنادر پوتی و باتومی گرجستان در دریای سیاه می‌رسد. از آنجا، کشتی‌های رو-رو از دریای سیاه عبور و به بنادر بلغارستان (بورگاس و وارنا) می‌روند. در نهایت، محموله‌ها مجدداً از طریق جاده به یونان و فراتر از به اتحادیه اروپا انتقال می‌یابند.
با اجرای این پروژه رویکرد ایران برای ایجاد تنوع در مسیرهای ارتباطی خود با کشورهای همسایه که محور آن «حمل و نقل چندوجهی» یعنی ترکیبی از مسیرهای دریایی، زمینی و ریلی است، خود را با موفقیت به نمایش می‌گذارد. ایران با اجرای این پروژه می‌خواهد بنادر خود واقع در دریای عمان (بندر چابهار) و خلیج فارس (بندر عباس، امام خمینی و خرمشهر) در جنوب کشور را از طریق شبکه ریلی ایران به بنادر دریای خزر (بنادر امیر آباد، نوشهر، انزلی و آستارا) در شمال کشور متصل کند. اتصال خلیج فارس به دریای سیاه نیز از همین منطق پیروی می‌کند.
همچنین باید توجه داشت که کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب و کمربند اقتصادی جاده ابریشم چین سه طرح راهبردی ترانزیتی هستند که مسیرهای دریایی، زمینی و ریلی آن از ایران عبور می‌کنند. ترکیب موثر ظرفیت هر سه کریدور، به ایران امکان می‌دهد تا دریای عمان و خلیج فارس را از جنوب، افغانستان و پاکستان را از شرق، آسیای مرکزی را در شمال شرقی و قفقاز را به شمال غربی متصل کند.
از طرف دیگر باید در خاطر داشت که ایجاد کریدور حمل و نقل خلیج فارس- دریای سیاه به تحولات قفقاز جنوبی پس از جنگ دوم قره باغ در سال گذشته مربوط می‌شود. اگر ایروان و باکو بتوانند اختلافات خود را بر سر تفسیر ماده ۹ توافقنامه آتش‌بس ۹ نوامبر ۲۰۲۰ که به احیای چندین راه‌آهن منطقه‌ای دوران شوروی مربوط می‌شود، را حل کنند، ایران می‌تواند شبکه ریلی خود را به ارمنستان و گرجستان متصل کند. این خط آهن شمال به جنوب از شهر جلفا در استان آذربایجان شرقی ایران آغاز و پس از عبور از منطقه نخجوان به ایروان و تفلیس متصل می‌شود.