چشم‌انداز حمایت از رسانه‌های تخصصی حوزه دریا
گروه صنایع دریایی - ایرج گلشنی- در نشستی صمیمانه که به میزبانی مهندس محمدحسین مقیسه، مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دریایی در دفتر وی برگزار شد، مسئولان و سردبیران رسانه‌های تخصصی حوزه دریا و مرتبط با آن حضور داشتند. در این نشست صمیمی که به بررسی ابعاد گوناگون فعالیت‌های صندوق توسعه دریایی نیز پرداخته شد، مسئله همنشینی و هم‌اندیشی هرچه بیشتر رسانه‌های تخصصی حوزه دریا مورد توجه قرار گرفت و در نهایت مقرر شد با حمایت صندوق توسعه دریایی و نیز دیگر دست‌اندرکاران حوزه دریا نشست هم‌اندیشی اصحاب تخصصی رسانه‌های دریایی به‌طور منسجم و برنامه‌ریزی‌شده به صورت ماهانه برگزار شود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، این در نوع خود یک اقدام فرهنگی است که در بدنه دستگاه‌ها و فعالان توسعه دریایی کشور باید تکثیر شود. توجه به فرهنگ به‌طور اعم و نگاه به رسانه‌های تخصصی دریایی به‌طور اخص، می‌تواند شمعی باشد که در دل تاریکی‌های فرهنگی توسعه دریایی ایران روشن می‌شود. این اقدام چه ابعاد و آثاری می‌تواند داشته باشد؟
چرا هم‌اندیشی؟
هم‌اندیشی یک امر رایج و مهم در فرایند تولید دانش است. از اواخر قرن بیستم مقوله هم‌اندیشی و گروه‌های فکری- THINK TANK - بسیار مورد توجه قرار گرفت. تولید دانش چیزی فراتر از تولید داده، اطلاعات و علم است و به روش‌های مرسوم کلاسیک معمولا تولید نمی‌شود. خلاقیت‌ها و ایده‌های نو، ریشه در تضارب اندیشه‌ها دارند و این تضارب اندیشه‌ها معمولا در گروه‌های فکری و هم‌اندیشی‌های مستقیم شکل می‌گیرند. بنابراین اگر به هم‌اندیشی رسانه‌های تخصصی حوزه دریا با این نگاه بنگریم، باید گفت که کاری بزرگ و موثر در پیش است و حمایت صندوق توسعه صنایع دریایی می‌تواند اقدامی معنادار و قابل‌تحسین باشد.
حمایت موسسه رده بندی ایرانیان
به محض انتشار خبر، موسسه رده بندی ایرانیان از این هم اندیشی حمایت و خود را به عنوان میزبان یکی از نشست ها اعلام کرد. این نشان می دهد که فعالان حرفه ای در حوزه دریا از اقدامات مثبت و موثر حمایت می کنند. به طور طبیعی سایر انجمن ها و دستگاه های حوزه دریایی که در مسیر توسعه دریایی حرکت می کنند از این اقدام – هرچند نمادین باشد- حمایت خواهند کرد.
آثار هم‌اندیشی رسانه‌های دریایی
اول؛ پرهیز از شایعه و ابهام: شاید مهم‌ترین اثر هم‌اندیشی حتی اگر هم‌اندیشی به معنای علمی آن نباشد و به تعبیر خودمانی، دورهمی دوستانه باشد، مانع از ابهام و شایعه‌سازی خواهد بود؛ زیرا اکثر رسانه‌های تخصصی حوزه دریا، صنفی هستند. تقریبا به غیر از روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، همه رسانه های دیگر صنفی هستند و درون یک صنف خاص فعالیت می‌کنند. این اختصاصی بودن می‌تواند به نقل و اطلاعات دقیق‌تر اصناف به دیگر همکاران رسانه‌ای بینجامد و نتیجه آن باشد که حداقل از ابهام‌ها خارج شویم و با خبر و تحلیل‌های دقیق‌تری به خدمت رسانه‌ای خود ادامه دهیم.
دوم؛ اخبار امیدبخش: در این میان، می‌توان امیدوار بود که خبرها و سوژه‌های جدید و جالبی کشف شود و انتشار محتوای آن‌ها می‌تواند موج امیدبخشی به جامعه که مورد تایید و تاکید رهبر معظم انقلاب است را معنا کند. مخصوصا اگر هماهنگ و هم‌داستان آن خبر یا تحلیل منتشر شود و همه رسانه‌های تخصصی از یک موضوع خاص حمایت خبری کنند.
سوم؛ خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها: در تضارب اندیشه‌ها، خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها زاییده می‌شوند. ایده‌ها از تاریکنای ذهن می‌تواند جرقه بزند، به شرطی که انتهای ذهن تلنگر بخورد و عمق اندیشه تکان بخورد. ایده‌ها می‌توانند یکی از آثار این هم‌اندیشی‌های منظم باشند.
چهارم؛ حمایت جمعی از توسعه دریایی: توسعه دریایی ایران، نقطه مشترک و خواست همگانی رسانه‌های تخصصی حوزه دریاست. هم برای آن کار می‌کنند و هم سر سفره آن نان می‌خورند. این است که باید نسبت به توسعه دریایی ایران هوشیار و متعهد باشند. اگر این نقطه مشترک باعث فکر و کار مشترک شود، خدمت شایانی می‌توان به توسعه دریایی کشور کرد.
پنجم؛ تامین خوراک رسانه‌ای: جمع هماهنگ رسانه‌های تخصصی دریایی می‌توانند خوراک رسانه‌ای عموم رسانه‌های دیگر را فراهم کنند. می‌توانند با خردجمعی و توان مشترک، موج مطالبه توسعه دریایی را از صنف به جامعه ایرانیان تسری دهند. در کنار هم می‌توان ارزش‌افزوده ایجاد کرد و با هم‌افزایی، کاری بزرگ‌تر از تعداد تک‌تک رسانه ها انجام داد و به قول حافظ:
حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت
آری! به اتفاق جهان می‌توان گرفت
ششم؛ وزن‌شناسی رسانه‌های دریایی: می‌توان در هم‌اندیشی‌ها، رسانه‌ها را تک به تک مورد بحث و بررسی قرار داد. می‌توان یک ارزیابی کمی و کیفی از رسانه‌ها داشت. می‌توان به تحلیل محتوایی اخبار توسعه دریایی ایران پرداخت. می‌توان وزن‌شناسی رسانه‌ای در رسانه‌های تخصصی و عمومی صورت داد و در نتیجه آن شناخت بهتری از روند رسانه‌ای دریایی ایران ارائه داد. کمااینکه از این مفر بتوان به سطحی بالاتر از کمیت و کیفیت یا ایده‌های نو در طراحی و اجرای فعالیت‌های رسانه‌ای دست یافت.
هفتم؛ ارتقای سطح کمی و کیفی: همانطور که اشاره شد، هم‌اندیشی می‌تواند مبنایی برای ارتقای کمی و کیفی همه رسانه‌های تخصصی باشد. تبادل تجربه و خبر و اندیشه می‌توانند انرژی‌زا باشند و موجب ارتقاء شوند. حتی نقد و نقادی و کشف معایب یکدیگر هم می‌تواند مانند یک جراحی در نهایت موجب خیر و خوبی و سلامتی باشد.
هشتم؛ فکر و خدمت مشترک رسانه‌ای: هم‌آوایی در انتشار یک موضوع رسانه‌ای و پیگیری جمعی آن هم می‌تواند معنا پیدا کند. برای مثال، در حالی‌که یک مصوبه می‌رود هویت سازمان شیلات را از بین ببرد و به توسعه دریایی ثلمه وارد آورد، خوب است که همه رسانه‌های تخصصی حوزه دریا همفکر و همگام به آن پرداخته و مانع از اجرایی‌شدن مصوبه شوند. ما به رسانه‌های عمومی نظر مستقیم و توقع بالا نداریم و انتظار نداریم که موضوع شیلات به عنوان یک رکن دریایی تیتر اول آن‌ها باشد، اما آیا از خود نیز انتظار نداشته باشیم؟
موانع نتیجه
با تمام اینها، دستیابی به نتیجه دلخواه آسان نخواهد بود و موانعی پیش رو خود خواهد داشت که البته از محاسن آن تلقی می‌شود زیرا کاری که سخت نباشد، اساسا کار نیست و فاقد ارزش است. اگر این کار سخت باشد، از دیدگاه ما ارزشمندتر است. به هر روی، برخی موانع را نظری می‌اندازیم:
رقابت منفی: به‌طور طبیعی، رسانه‌ها در رقابتی پنهان- آشکار با هم هستند. یک بخش ار رسانه علم است و دو بخش مهم دیگر حاصل تجربه و سلیقه شخصی است و هیچگاه دو فرد رسانه‌ای در یک قالب جا نمی‌گیرند. این ماهیت رسانه است که از نظر من، بسیار زیبا و جذاب است، اما همین نکته جذاب می‌تواند رقبا را از هم دور کند و همنشینی آن‌ها را غیرممکن.
انگیزش منفی: نکته دیگری که نکته اول را تقویت می‌کند، خالی بودن برخی رسانه‌ها و افراد آن از انگیزه لازم است. کسانی که با تفکر محدود و در زمان و مکان محدود کار می‌کنند، چنین برنامه‌هایی را «اضافه‌کاری» می‌دانند و علاقه‌ای به آن نشان نخواهند داد.
برخی رسانه‌ها نیز بسیار سطحی و سبک هستند و هماورد مناسبی برای حضور در جمع نیستند. اینها به اصطلاح مدیریت، از این برنامه «اجتناب آرام» می‌کنند. مسائل داخلی برخی رسانه‌ها هم می‌تواند مزید بر علت باشد و انگیزه کارهای مضاعف را از میان بردارد که البته امیدواریم هیچ کدام از اینها در میان رسانه‌های تخصصی حوزه دریا نباشد.
به هر روی، اقدام خوبی است و باید قدردان مهندس مقیسه- مدیرعامل صندوق توسعه دریایی- بود و نیز قدرشناس مهندس صفری- مدیرعامل موسسه رده‌بندی ایرانیان- برای اعلام حمایت و روابط عمومی صندوق توسعه دریایی برای زحمت هماهنگی‌ها و اجرای این نشست‌ها. امیدواریم سایر ارکان دریایی نیز اعلام حمایت و همکاری کنند تا جمع رسانه‌های تخصصی بتوانند تا پایان سال، حداقل 7نشست هم‌اندیشی برگزار کنند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، این در نوع خود یک اقدام فرهنگی است که در بدنه دستگاه‌ها و فعالان توسعه دریایی کشور باید تکثیر شود. توجه به فرهنگ به‌طور اعم و نگاه به رسانه‌های تخصصی دریایی به‌طور اخص، می‌تواند شمعی باشد که در دل تاریکی‌های فرهنگی توسعه دریایی ایران روشن می‌شود. این اقدام چه ابعاد و آثاری می‌تواند داشته باشد؟
چرا هم‌اندیشی؟
هم‌اندیشی یک امر رایج و مهم در فرایند تولید دانش است. از اواخر قرن بیستم مقوله هم‌اندیشی و گروه‌های فکری- THINK TANK - بسیار مورد توجه قرار گرفت. تولید دانش چیزی فراتر از تولید داده، اطلاعات و علم است و به روش‌های مرسوم کلاسیک معمولا تولید نمی‌شود. خلاقیت‌ها و ایده‌های نو، ریشه در تضارب اندیشه‌ها دارند و این تضارب اندیشه‌ها معمولا در گروه‌های فکری و هم‌اندیشی‌های مستقیم شکل می‌گیرند. بنابراین اگر به هم‌اندیشی رسانه‌های تخصصی حوزه دریا با این نگاه بنگریم، باید گفت که کاری بزرگ و موثر در پیش است و حمایت صندوق توسعه صنایع دریایی می‌تواند اقدامی معنادار و قابل‌تحسین باشد.
حمایت موسسه رده بندی ایرانیان
به محض انتشار خبر، موسسه رده بندی ایرانیان از این هم اندیشی حمایت و خود را به عنوان میزبان یکی از نشست ها اعلام کرد. این نشان می دهد که فعالان حرفه ای در حوزه دریا از اقدامات مثبت و موثر حمایت می کنند. به طور طبیعی سایر انجمن ها و دستگاه های حوزه دریایی که در مسیر توسعه دریایی حرکت می کنند از این اقدام – هرچند نمادین باشد- حمایت خواهند کرد.
آثار هم‌اندیشی رسانه‌های دریایی
اول؛ پرهیز از شایعه و ابهام: شاید مهم‌ترین اثر هم‌اندیشی حتی اگر هم‌اندیشی به معنای علمی آن نباشد و به تعبیر خودمانی، دورهمی دوستانه باشد، مانع از ابهام و شایعه‌سازی خواهد بود؛ زیرا اکثر رسانه‌های تخصصی حوزه دریا، صنفی هستند. تقریبا به غیر از روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، همه رسانه های دیگر صنفی هستند و درون یک صنف خاص فعالیت می‌کنند. این اختصاصی بودن می‌تواند به نقل و اطلاعات دقیق‌تر اصناف به دیگر همکاران رسانه‌ای بینجامد و نتیجه آن باشد که حداقل از ابهام‌ها خارج شویم و با خبر و تحلیل‌های دقیق‌تری به خدمت رسانه‌ای خود ادامه دهیم.
دوم؛ اخبار امیدبخش: در این میان، می‌توان امیدوار بود که خبرها و سوژه‌های جدید و جالبی کشف شود و انتشار محتوای آن‌ها می‌تواند موج امیدبخشی به جامعه که مورد تایید و تاکید رهبر معظم انقلاب است را معنا کند. مخصوصا اگر هماهنگ و هم‌داستان آن خبر یا تحلیل منتشر شود و همه رسانه‌های تخصصی از یک موضوع خاص حمایت خبری کنند.
سوم؛ خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها: در تضارب اندیشه‌ها، خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها زاییده می‌شوند. ایده‌ها از تاریکنای ذهن می‌تواند جرقه بزند، به شرطی که انتهای ذهن تلنگر بخورد و عمق اندیشه تکان بخورد. ایده‌ها می‌توانند یکی از آثار این هم‌اندیشی‌های منظم باشند.
چهارم؛ حمایت جمعی از توسعه دریایی: توسعه دریایی ایران، نقطه مشترک و خواست همگانی رسانه‌های تخصصی حوزه دریاست. هم برای آن کار می‌کنند و هم سر سفره آن نان می‌خورند. این است که باید نسبت به توسعه دریایی ایران هوشیار و متعهد باشند. اگر این نقطه مشترک باعث فکر و کار مشترک شود، خدمت شایانی می‌توان به توسعه دریایی کشور کرد.
پنجم؛ تامین خوراک رسانه‌ای: جمع هماهنگ رسانه‌های تخصصی دریایی می‌توانند خوراک رسانه‌ای عموم رسانه‌های دیگر را فراهم کنند. می‌توانند با خردجمعی و توان مشترک، موج مطالبه توسعه دریایی را از صنف به جامعه ایرانیان تسری دهند. در کنار هم می‌توان ارزش‌افزوده ایجاد کرد و با هم‌افزایی، کاری بزرگ‌تر از تعداد تک‌تک رسانه ها انجام داد و به قول حافظ:
حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت
آری! به اتفاق جهان می‌توان گرفت
ششم؛ وزن‌شناسی رسانه‌های دریایی: می‌توان در هم‌اندیشی‌ها، رسانه‌ها را تک به تک مورد بحث و بررسی قرار داد. می‌توان یک ارزیابی کمی و کیفی از رسانه‌ها داشت. می‌توان به تحلیل محتوایی اخبار توسعه دریایی ایران پرداخت. می‌توان وزن‌شناسی رسانه‌ای در رسانه‌های تخصصی و عمومی صورت داد و در نتیجه آن شناخت بهتری از روند رسانه‌ای دریایی ایران ارائه داد. کمااینکه از این مفر بتوان به سطحی بالاتر از کمیت و کیفیت یا ایده‌های نو در طراحی و اجرای فعالیت‌های رسانه‌ای دست یافت.
هفتم؛ ارتقای سطح کمی و کیفی: همانطور که اشاره شد، هم‌اندیشی می‌تواند مبنایی برای ارتقای کمی و کیفی همه رسانه‌های تخصصی باشد. تبادل تجربه و خبر و اندیشه می‌توانند انرژی‌زا باشند و موجب ارتقاء شوند. حتی نقد و نقادی و کشف معایب یکدیگر هم می‌تواند مانند یک جراحی در نهایت موجب خیر و خوبی و سلامتی باشد.
هشتم؛ فکر و خدمت مشترک رسانه‌ای: هم‌آوایی در انتشار یک موضوع رسانه‌ای و پیگیری جمعی آن هم می‌تواند معنا پیدا کند. برای مثال، در حالی‌که یک مصوبه می‌رود هویت سازمان شیلات را از بین ببرد و به توسعه دریایی ثلمه وارد آورد، خوب است که همه رسانه‌های تخصصی حوزه دریا همفکر و همگام به آن پرداخته و مانع از اجرایی‌شدن مصوبه شوند. ما به رسانه‌های عمومی نظر مستقیم و توقع بالا نداریم و انتظار نداریم که موضوع شیلات به عنوان یک رکن دریایی تیتر اول آن‌ها باشد، اما آیا از خود نیز انتظار نداشته باشیم؟
موانع نتیجه
با تمام اینها، دستیابی به نتیجه دلخواه آسان نخواهد بود و موانعی پیش رو خود خواهد داشت که البته از محاسن آن تلقی می‌شود زیرا کاری که سخت نباشد، اساسا کار نیست و فاقد ارزش است. اگر این کار سخت باشد، از دیدگاه ما ارزشمندتر است. به هر روی، برخی موانع را نظری می‌اندازیم:
رقابت منفی: به‌طور طبیعی، رسانه‌ها در رقابتی پنهان- آشکار با هم هستند. یک بخش ار رسانه علم است و دو بخش مهم دیگر حاصل تجربه و سلیقه شخصی است و هیچگاه دو فرد رسانه‌ای در یک قالب جا نمی‌گیرند. این ماهیت رسانه است که از نظر من، بسیار زیبا و جذاب است، اما همین نکته جذاب می‌تواند رقبا را از هم دور کند و همنشینی آن‌ها را غیرممکن.
انگیزش منفی: نکته دیگری که نکته اول را تقویت می‌کند، خالی بودن برخی رسانه‌ها و افراد آن از انگیزه لازم است. کسانی که با تفکر محدود و در زمان و مکان محدود کار می‌کنند، چنین برنامه‌هایی را «اضافه‌کاری» می‌دانند و علاقه‌ای به آن نشان نخواهند داد.
برخی رسانه‌ها نیز بسیار سطحی و سبک هستند و هماورد مناسبی برای حضور در جمع نیستند. اینها به اصطلاح مدیریت، از این برنامه «اجتناب آرام» می‌کنند. مسائل داخلی برخی رسانه‌ها هم می‌تواند مزید بر علت باشد و انگیزه کارهای مضاعف را از میان بردارد که البته امیدواریم هیچ کدام از اینها در میان رسانه‌های تخصصی حوزه دریا نباشد.
به هر روی، اقدام خوبی است و باید قدردان مهندس مقیسه- مدیرعامل صندوق توسعه دریایی- بود و نیز قدرشناس مهندس صفری- مدیرعامل موسسه رده‌بندی ایرانیان- برای اعلام حمایت و روابط عمومی صندوق توسعه دریایی برای زحمت هماهنگی‌ها و اجرای این نشست‌ها. امیدواریم سایر ارکان دریایی نیز اعلام حمایت و همکاری کنند تا جمع رسانه‌های تخصصی بتوانند تا پایان سال، حداقل 7نشست هم‌اندیشی برگزار کنند.