در «خروج» چیزی جز ضرر نیست
حسین سلاح‌ورزی- بحث ماندن یا خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) فقط یک موضوع حقوقی یا امنیتی نیست؛ پیامدهای اقتصادی آن به‌مراتب پررنگ‌تر است. تجربه جهانی نشان می‌دهد هر کشوری که از این چارچوب خارج شده، عملاً وارد چرخه‌ای از انزوا، تحریم و هزینه‌های اقتصادی سنگین شده است. کره شمالی نمونه روشن این مسیر است.
برای ایران، ماندن در NPT دست‌کم سه فایده دارد: کاهش ریسک کشور در بازارهای مالی، امکان بهره‌مندی از همکاری‌های محدود اما ارزشمند در حوزه پزشکی و انرژی، و ابزار حقوقی برای مطالبه‌گری در مجامع بین‌المللی. در مقابل، خروج، بلافاصله ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد، بیمه و حمل‌ونقل را گران‌تر می‌کند، و می‌تواند صادرات نفت و پتروشیمی را تا ده‌ها میلیارد دلار در سال کاهش دهد.
واقعیت این است که بسیاری از انتقادها به NPT درست است؛ ایران نتوانسته به‌اندازه حق خود از فناوری بهره‌مند شود. اما خروج از معاهده این مشکل را برطرف نمی‌کند، بلکه هزینه‌های بزرگ‌تری بر اقتصاد و جامعه تحمیل خواهد کرد. عقلانی‌ترین مسیر آن است که ایران در NPT بماند، اما از موضعی فعال و مطالبه‌گر، حقوق خود را پی گیری کند.
برای ایران، ماندن در NPT دست‌کم سه فایده دارد: کاهش ریسک کشور در بازارهای مالی، امکان بهره‌مندی از همکاری‌های محدود اما ارزشمند در حوزه پزشکی و انرژی، و ابزار حقوقی برای مطالبه‌گری در مجامع بین‌المللی. در مقابل، خروج، بلافاصله ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد، بیمه و حمل‌ونقل را گران‌تر می‌کند، و می‌تواند صادرات نفت و پتروشیمی را تا ده‌ها میلیارد دلار در سال کاهش دهد.
واقعیت این است که بسیاری از انتقادها به NPT درست است؛ ایران نتوانسته به‌اندازه حق خود از فناوری بهره‌مند شود. اما خروج از معاهده این مشکل را برطرف نمی‌کند، بلکه هزینه‌های بزرگ‌تری بر اقتصاد و جامعه تحمیل خواهد کرد. عقلانی‌ترین مسیر آن است که ایران در NPT بماند، اما از موضعی فعال و مطالبه‌گر، حقوق خود را پی گیری کند.