سرآمد تحلیل می دهد؛
این شورای دریایی چرا عالی است؟!
شورایی که نمی دانیم چرا عالی است، وارد یازدهمین سال فعالیت خود شده است. مهم ترین فعالیت این شورا تا کنون، اول سکوت، دوم نمایشگاه گردی و سوم هر 5 سال یک جلسه است.
این ساختار عجیب و غریب دریایی کشور براساس ماده (۹) قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی و ماده (۲) آیین‌نامه اجرایی قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی در دوره احمدی نژاد تشکیل شد.
اولین رئیس دبیرخانه شورای عالی، در مهرماه سال ۱۳۸۷ منصوب گردید و بدین ترتیب دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی کشور فعالیت‌های خود را شروع کرد. انتظارات ویژه ای از آن می رفت، مخصوصا با توجه به این که در مجموعه دریایی های کشور، یک رکن هماهنگ کننده، تصمیم ساز و تصمیم گیر واحد وجود نداشت، انتظار می رفت که این شورا، به مثابه یک سازمان حاکمیتی یا به عنوان نوعی وزارت خانه، تمامی چفت و بندهای دریایی کشور را کنار هم با نظم و ترتیب قرار دهد، اما روند تاریخی آن نشان داد که خودش گره ای است بر گره های دیگر. و یا حداقل این که، تاثیر خاصی در هماهنگی برای توسعه دریایی ایران نداشت تا جایی که روسای این شورا به آن بی میل و بی محل شدند.
اعضای اصلی شورا
ترکیب زیر در قانون به عنوان اعضای اصلی این شورا دیده شده است. جای خالی برخی مسئولان عالی که اثر مستقیم در توسعه دریایی دارند نشان می دهد که این شورا نقص عضو هم دارد.
*رئیس‌جمهور ایران (رئیس شورا) و در غیاب وی معاون اول رئیس‌جمهور
*وزیر صنعت، معدن و تجارت (دبیر شورا)
*نماینده ای از مجلس شورای اسلامی (ناظر شورا)
*وزیر راه و شهرسازی
*وزیر نفت
*وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
*وزیر جهاد کشاورزی
*وزیر امور اقتصادی و دارایی
*رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور
*رئیس سازمان حفاظت محیط زیست
وظایف شورای عالی
از آن جا که بروکراسی در ایران ریشه دیرینه دارد و قلم فرسایی هم در میان ما ایرانیان رواج دارد، نگارش با کلمه های مطنطن هم برای ما آسان است و هم آن را نشانه سواد و حکمت می دانیم! این است که در نگارش وظایف این شورا هم چنان مطالبی گنجانده شده است که ده رستم دستان از عهده آن بر نمی آیند تا برسد به شورایی که چند سال یک بار جلسه ای کژدار و مریز برگزار می کند. اهم وظایف این شورا عبارتند از:
1.سیاستگذاری و ایجاد هماهنگی
2.تقسیم کار و حسن انجام وظایف هر یک از دستگاه‌های اجرایی و نهادسازی در صورت لزوم
3.تهیه اسناد بالادست توسعه دریایی کشور
4.بهبود فضای کسب و کار و تسهیل سرمایه‌گذاری‌ها
5.رفع تعارضات و خلاءهای قانونی
مرور تاریخچه و نتایج حاصله از این شورا به خوبی نشان می دهد که تا این تاریخ، به هیچ یک از وظایف خود عمل نکرده است. برای مثال، در بخش سیاستگذاری و ایجاد هماهنگی یک مجموعه میان تهی بوده است. در بستر سازمان ها و ارگان ها و شرکت های دریایی کشور، همان نظم نسقی برقرار است که قبل از این شورا حاکم بود. در بحث تقسیم کار و حسن انجام وظایف هر یک از دستگاه های اجرایی و... کمترین خبری منتشر نشده است. در بحث رفع تعارضات و خلاءهای قانونی نمونه ای برای معرفی وجود ندارد. بعد از 15 سال که مالیات مردم خرج هزینه های جاری یا بازدیدهای اعضای این شورا به خصوص دبیرخانه این شورا شد، 15 قلم خروجی نداشته است.
تغییرات در شورای عالی
این شورا در عمر 15 ساله خود – از 87 تا کنون- 4 رییس جمهور را از سرگذرانده است. 11 دبیر شورا داشته و 7 رییس دبیرخانه تعویض کرده است!
این در حالی است که تعداد جلسات رسمی این شورا با حضور رییس شورا به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد! چگونه است که یک شورای تقریبا بی کار که نه خروجی دارد و نه جلسه ای، این همه تغییرات را تجربه می کند؟
خروجی های شورای عالی!
درسال های اخیر فعالیت شورای موسوم به شورای عالی صنایع دریایی ایران و در زمان زمامداری سالاری، آن چه از این شورا به چشم آمد، فقط نمایشگاه بازی و گشت و گذار مسئولان دبیرخانه آن در نمایشگاه های مختلف کشور بود به همراه یک سخنرانی تکراری. راستی هدف از پیام های تکراری چه بود؟
انتظاراتی که می روند...
از همه این ها گذشته، ممکن است واقعا این شورا کارآیی لازم را داشته باشد و ما از آن بی اطلاع هستیم. نتیجه عدم فعالیت موثر دبیرخانه این شورا با رسانه ها بخصوص رسانه تخصصی دریا (اقتصاد سرآمد) بعد از 15 سال، تبدیل شده است به طنز گونه هایی که برای شورا یا نوشته یا به زبان ها جاری می شود.
معمولا چنین شوراهایی که رییس آن رییس جمهور است و جانشین آن، معاون رییس جمهور و دبیر آن، وزیر صمت که همگی پر مشغله هستند، بار ارتباط با افکار عمومی به دوش «رییس دبیرخانه» می افتد و این فرد نماد عینی شورا می شود. حال اگر مدیرش فقط نمایشگاه گردی قشم و کیش و بوشهر و چابهار باشد، کار دیگری نکند، چه شمایلی از این شورا به افکار عمومی نمایش داده می شود؟
دبیرخانه طی این همه سال، چند نشست خبری برگزار کرده است؟
این شورا چند بار به افکار عمومی احترام گذاشته و نتایج فعالیت های خود را تشریح کرده است؟
این شورای عالی چند بار در خبرهای رسانه ملی و دیگر رسانه ها در صدر خبرها قرار گرفته است؟
دبیرخانه این شورا چند بار طی این 15 سال به افکار عمومی گزارش کار داده است؟
دبیر و رییس دبیرخانه این شورا چند بار در سال، به سوالات خبرنگاران پاسخ داده اند؟
از همه این ها گذشته، این شورا حرفی برای گفتن اگر داشت، دسترسی به رسانه ها آسان بود. ولی تا این تاریخ قصه برای این شورا برعکس است، رسانه ها می خواهند و تقاضا می کنند، اما همواره دبیرخانه به امروز و فردایی انداخته که متقاضی خسته شود و دیگر پیگیری نکند.
اما انتظارات افکار عمومی روشن است. تمام انتظارات را می توان در دو عبارت خلاصه کرد:
اول: انجام وظایف ذاتی و پرهیز از وظایف غیر. مثلا همه می دانیم که نمایشگاه داری و نمایشگاه بازی وظیفه دبیرخانه این شورا نیست.
دوم: احترام به افکار عمومی و ارائه گزارش های منظم حداقل فصلی از فعالیت ها.
و اکنون دوره جدید!
با توجه به این که شورای عالی صنایع دریایی ایران به شدت به فعالیت دبیرخانه ای وابسته و متکی است، انتظار می رود با فعالیت مفید و موثر دبیرخانه – به جای امور بی ربط- اتفاق جدیدی در دوره فعلی فعالیت شورا شاهد باشیم. این بار قرعه به نام سید محمد مهدی هادوی زده اند. آیا هادوی دبیرخانه را به مسیر اصلی خود بر می گرداند؟!
بر اساس شنیده ها، هادوی دو خصوصیت برجسته و متفاوت با گذشتگان دبیرخانه دارد: برنامه ریز است و به افکار عمومی احترام می گذارد.
یعنی هم اهل برنامه است و هم اهل رسانه. اگر چنین باشد، دور جدید را می توان بارقه امید دانست و انتظار داشت که هویت خدشه دار شده شورای عالی صنایع دریایی به اهالی دریا بازگردد؛ وگرنه، باز باید منتظر نمایشگاه داری و نمایشگاه بازی به جای نگاه راهبردی و برنامه های کلان و اساسی باشیم.
این ساختار عجیب و غریب دریایی کشور براساس ماده (۹) قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی و ماده (۲) آیین‌نامه اجرایی قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی در دوره احمدی نژاد تشکیل شد.
اولین رئیس دبیرخانه شورای عالی، در مهرماه سال ۱۳۸۷ منصوب گردید و بدین ترتیب دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی کشور فعالیت‌های خود را شروع کرد. انتظارات ویژه ای از آن می رفت، مخصوصا با توجه به این که در مجموعه دریایی های کشور، یک رکن هماهنگ کننده، تصمیم ساز و تصمیم گیر واحد وجود نداشت، انتظار می رفت که این شورا، به مثابه یک سازمان حاکمیتی یا به عنوان نوعی وزارت خانه، تمامی چفت و بندهای دریایی کشور را کنار هم با نظم و ترتیب قرار دهد، اما روند تاریخی آن نشان داد که خودش گره ای است بر گره های دیگر. و یا حداقل این که، تاثیر خاصی در هماهنگی برای توسعه دریایی ایران نداشت تا جایی که روسای این شورا به آن بی میل و بی محل شدند.
اعضای اصلی شورا
ترکیب زیر در قانون به عنوان اعضای اصلی این شورا دیده شده است. جای خالی برخی مسئولان عالی که اثر مستقیم در توسعه دریایی دارند نشان می دهد که این شورا نقص عضو هم دارد.
*رئیس‌جمهور ایران (رئیس شورا) و در غیاب وی معاون اول رئیس‌جمهور
*وزیر صنعت، معدن و تجارت (دبیر شورا)
*نماینده ای از مجلس شورای اسلامی (ناظر شورا)
*وزیر راه و شهرسازی
*وزیر نفت
*وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
*وزیر جهاد کشاورزی
*وزیر امور اقتصادی و دارایی
*رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور
*رئیس سازمان حفاظت محیط زیست
وظایف شورای عالی
از آن جا که بروکراسی در ایران ریشه دیرینه دارد و قلم فرسایی هم در میان ما ایرانیان رواج دارد، نگارش با کلمه های مطنطن هم برای ما آسان است و هم آن را نشانه سواد و حکمت می دانیم! این است که در نگارش وظایف این شورا هم چنان مطالبی گنجانده شده است که ده رستم دستان از عهده آن بر نمی آیند تا برسد به شورایی که چند سال یک بار جلسه ای کژدار و مریز برگزار می کند. اهم وظایف این شورا عبارتند از:
1.سیاستگذاری و ایجاد هماهنگی
2.تقسیم کار و حسن انجام وظایف هر یک از دستگاه‌های اجرایی و نهادسازی در صورت لزوم
3.تهیه اسناد بالادست توسعه دریایی کشور
4.بهبود فضای کسب و کار و تسهیل سرمایه‌گذاری‌ها
5.رفع تعارضات و خلاءهای قانونی
مرور تاریخچه و نتایج حاصله از این شورا به خوبی نشان می دهد که تا این تاریخ، به هیچ یک از وظایف خود عمل نکرده است. برای مثال، در بخش سیاستگذاری و ایجاد هماهنگی یک مجموعه میان تهی بوده است. در بستر سازمان ها و ارگان ها و شرکت های دریایی کشور، همان نظم نسقی برقرار است که قبل از این شورا حاکم بود. در بحث تقسیم کار و حسن انجام وظایف هر یک از دستگاه های اجرایی و... کمترین خبری منتشر نشده است. در بحث رفع تعارضات و خلاءهای قانونی نمونه ای برای معرفی وجود ندارد. بعد از 15 سال که مالیات مردم خرج هزینه های جاری یا بازدیدهای اعضای این شورا به خصوص دبیرخانه این شورا شد، 15 قلم خروجی نداشته است.
تغییرات در شورای عالی
این شورا در عمر 15 ساله خود – از 87 تا کنون- 4 رییس جمهور را از سرگذرانده است. 11 دبیر شورا داشته و 7 رییس دبیرخانه تعویض کرده است!
این در حالی است که تعداد جلسات رسمی این شورا با حضور رییس شورا به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد! چگونه است که یک شورای تقریبا بی کار که نه خروجی دارد و نه جلسه ای، این همه تغییرات را تجربه می کند؟
خروجی های شورای عالی!
درسال های اخیر فعالیت شورای موسوم به شورای عالی صنایع دریایی ایران و در زمان زمامداری سالاری، آن چه از این شورا به چشم آمد، فقط نمایشگاه بازی و گشت و گذار مسئولان دبیرخانه آن در نمایشگاه های مختلف کشور بود به همراه یک سخنرانی تکراری. راستی هدف از پیام های تکراری چه بود؟
انتظاراتی که می روند...
از همه این ها گذشته، ممکن است واقعا این شورا کارآیی لازم را داشته باشد و ما از آن بی اطلاع هستیم. نتیجه عدم فعالیت موثر دبیرخانه این شورا با رسانه ها بخصوص رسانه تخصصی دریا (اقتصاد سرآمد) بعد از 15 سال، تبدیل شده است به طنز گونه هایی که برای شورا یا نوشته یا به زبان ها جاری می شود.
معمولا چنین شوراهایی که رییس آن رییس جمهور است و جانشین آن، معاون رییس جمهور و دبیر آن، وزیر صمت که همگی پر مشغله هستند، بار ارتباط با افکار عمومی به دوش «رییس دبیرخانه» می افتد و این فرد نماد عینی شورا می شود. حال اگر مدیرش فقط نمایشگاه گردی قشم و کیش و بوشهر و چابهار باشد، کار دیگری نکند، چه شمایلی از این شورا به افکار عمومی نمایش داده می شود؟
دبیرخانه طی این همه سال، چند نشست خبری برگزار کرده است؟
این شورا چند بار به افکار عمومی احترام گذاشته و نتایج فعالیت های خود را تشریح کرده است؟
این شورای عالی چند بار در خبرهای رسانه ملی و دیگر رسانه ها در صدر خبرها قرار گرفته است؟
دبیرخانه این شورا چند بار طی این 15 سال به افکار عمومی گزارش کار داده است؟
دبیر و رییس دبیرخانه این شورا چند بار در سال، به سوالات خبرنگاران پاسخ داده اند؟
از همه این ها گذشته، این شورا حرفی برای گفتن اگر داشت، دسترسی به رسانه ها آسان بود. ولی تا این تاریخ قصه برای این شورا برعکس است، رسانه ها می خواهند و تقاضا می کنند، اما همواره دبیرخانه به امروز و فردایی انداخته که متقاضی خسته شود و دیگر پیگیری نکند.
اما انتظارات افکار عمومی روشن است. تمام انتظارات را می توان در دو عبارت خلاصه کرد:
اول: انجام وظایف ذاتی و پرهیز از وظایف غیر. مثلا همه می دانیم که نمایشگاه داری و نمایشگاه بازی وظیفه دبیرخانه این شورا نیست.
دوم: احترام به افکار عمومی و ارائه گزارش های منظم حداقل فصلی از فعالیت ها.
و اکنون دوره جدید!
با توجه به این که شورای عالی صنایع دریایی ایران به شدت به فعالیت دبیرخانه ای وابسته و متکی است، انتظار می رود با فعالیت مفید و موثر دبیرخانه – به جای امور بی ربط- اتفاق جدیدی در دوره فعلی فعالیت شورا شاهد باشیم. این بار قرعه به نام سید محمد مهدی هادوی زده اند. آیا هادوی دبیرخانه را به مسیر اصلی خود بر می گرداند؟!
بر اساس شنیده ها، هادوی دو خصوصیت برجسته و متفاوت با گذشتگان دبیرخانه دارد: برنامه ریز است و به افکار عمومی احترام می گذارد.
یعنی هم اهل برنامه است و هم اهل رسانه. اگر چنین باشد، دور جدید را می توان بارقه امید دانست و انتظار داشت که هویت خدشه دار شده شورای عالی صنایع دریایی به اهالی دریا بازگردد؛ وگرنه، باز باید منتظر نمایشگاه داری و نمایشگاه بازی به جای نگاه راهبردی و برنامه های کلان و اساسی باشیم.