printlogo


افتتاح فاز دوم ابرپروژ آب‌شیرین‌کن هرمزگان «سرآمد» گزارش می‌دهد؛
معمای سهم هرمزگان از فاز دوم آب‌شیرین‌کن خلیج‌فارس

انتقاد شدید فاطمه جراره، نماینده مجلس از سهم صفر هرمزگان از فاز دوم پروژه انتقال آب
​​​​​​​گروه انرژی- سعید قلیچی - در حاشیه سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور به استان هرمزگان بود که مرحله دوم آب‌شیرین‌کن یک‌میلیون مترمکعبی خلیج فارس در این استان به بهره‌برداری رسید. براساس گزارش رسانه‌ها، با افتتاح فاز دوم پروژه عظیم آب‌شیرین‌کن خلیج فارس که با سرمایه‌گذاری داخلی و ارزی توسط مهندسان داخلی اجرایی شده است، روزانه ۲۰۰هزار مترمکعب آب شیرین به ظرفیت کشور اضافه خواهد شد و قرار است عطش شهرها، صنایع جنوب و مرکز ایران را فروبنشاند. بااین‌حال برخی اظهارنظرها و انتقادات صورت‌گرفته از سوی نمایندگان مجلس و همچنین بررسی‌های صورت‌گرفته توسط خبرنگار اقتصاد سرآمد حاکی از آن است که با بهره‌داری از فاز دوم این آب‌شیرین‌کن به عنوان یکی از عظیم‌ترین مجموعه‌های تامین آب در جنوب کشور، قرار نیست سهم جدیدی برای مردم استان هرمزگان به همراه داشته باشد. به این ترتیب منابع تولیدی این آب‌شیرین‌کن یک‌میلیون مترمکعبی فقط به استان‌های دیگر اختصاص پیدا خواهد کرد.
به گزارش اقتصاد سرآمد، بهره‌برداری رسمی از فاز دوم آب‌شیرین‌کن بزرگ خلیج فارس که از آن به‌ عنوان یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های تأمین و انتقال آب کشور یاد می‌شود، می‌تواند نقطه‌عطفی در مدیریت منابع آبی ایران، به‌ویژه در مناطق جنوبی و مرکزی قلمداد شود. فاز دوم این طرح، توانایی شیرین‌سازی روزانه ۲۰۰هزار مترمکعب آب دریا را دارد. با احتساب این ظرفیت جدید، میزان کل تولید آب شیرین در این مجموعه به ۴۰۰هزار مترمکعب در روز رسیده است. این آب پس از فرآوری و انتقال، به سبد مصرف شهروندان و صنایع استان‌های هرمزگان، کرمان، یزد و حتی اصفهان افزوده خواهد شد.
احسان انصاری، مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس، در مراسم افتتاحیه اعلام کرد: «آغاز فعالیت فاز دوم این پروژه، روزانه ۴۰هزار مترمکعب آب شیرین را به شهرهای بندرعباس، بندر خمیر، علوی، رضوان و همچنین شهرستان رفسنجان اختصاص می‌دهد. علاوه‌بر این، بخشی از صنایع بزرگ در استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد نیز از این منابع بهره‌مند خواهند شد.» به گفته انصاری، برای اجرای این مرحله از پروژه، بیش از ۳۷هزار و ۵۸۵میلیارد ریال و ۱۹۳میلیون یورو سرمایه‌گذاری شده است. او افزود: «این طرح علاوه‌بر ایجاد زیرساختی پایدار برای تأمین آب شرب و صنعتی، زمینه اشتغال مستقیم برای ۱۰۰نفر را نیز فراهم کرده و به شکل غیرمستقیم صدها فرصت شغلی دیگر در حوزه‌های مرتبط ایجاد خواهد کرد.»

اهمیت آب‌شیرین‌کن یک‌میلیون مترمکعبی هرمزگان
اهمیت این پروژه از آن جهت دوچندان است که استان‌های جنوبی ایران در سال‌های اخیر با چالش جدی کم‌آبی و محدودیت منابع زیرزمینی مواجه بوده‌اند. شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به نقاط مختلف کشور، یکی از راهکارهای کلیدی برای مقابله با این بحران محسوب می‌شود. کارشناسان معتقدند؛ بهره‌برداری از این آب‌شیرین‌کن می‌تواند فشار بر منابع آبی سنتی را کاهش دهد و زمینه توسعه پایدار در بخش‌های مسکونی، کشاورزی و صنعتی را فراهم آورد. طرح یک‌میلیون مترمکعبی آب‌شیرین‌کن خلیج فارس، در سه فاز تعریف شده است. با بهره‌برداری از فاز دوم، نیمی از ظرفیت کل پروژه عملیاتی شده و انتظار می‌رود در آینده با تکمیل فازهای بعدی، این مجموعه به بزرگ‌ترین آب‌شیرین‌کن کشور و حتی منطقه بدل شود.
به گفته مسئولان، هدف نهایی این پروژه، تأمین بخش قابل‌توجهی از نیاز آبی استان‌های جنوبی و مرکزی ایران است؛ مسیری که اگرچه پرهزینه بوده، اما می‌تواند معادلات آبی کشور را دگرگون کند و برای مردمانی که سال‌ها با محدودیت منابع آب دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، به معنای واقعی کلمه حیاتی باشد. شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس به عنوان شرکتی پیشرو در زمینه نمک‌زدایی و انتقال آب دریا به مناطق خشک و کم‌آب کشور در فلات مرکزی ایران دارای بزرگ‌ترین تأسیسات زیربنایی احداث واحدهای نمک‌زدایی و طولانی‌ترین کریدور از خلیج فارس تا مرکز کشور است. این شرکت اولین شرکت ایران در زمینه تأمین آب پایدار صنعتی است.

ابهام در سهم هرمزگان از فاز دوم آب‌شیرین‌کن
افتتاح فاز دوم پروژه عظیم آب‌شیرین‌کن خلیج فارس در جریان سفر رئیس‌جمهور به استان هرمزگان، همراه با انتظارات زیادی از سوی مردم این استان برای بهره‌مندی از منابع آبی جدید است. با‌این‌حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ابهاماتی درباره میزان سهم هرمزگان از این طرح به‌وجود آمده است. انصاری، مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس، در مراسم افتتاحیه اعلام کرده بود که روزانه ۴۰هزار مترمکعب آب شیرین به شهرهای بندرعباس، بندر خمیر، علوی، تازیان و رضوان اختصاص خواهد یافت؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این سهم مربوط به فاز اول پروژه بوده و در فاز دوم هیچ میزان آب جدیدی برای هرمزگان در نظر گرفته نشده است.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فاز دوم این پروژه با سرمایه‌گذاری ۳۷هزار و ۵۸۵میلیارد ریال و ۱۹۳میلیون یورو به بهره‌برداری رسید، اما براساس مستندات موجود، خروجی آن مستقیماً در اختیار صنایع و استان‌های دیگر قرار گرفته و مردم هرمزگان از آن بی‌بهره مانده‌اند. در شرایطی که استان هرمزگان یکی از استان‌هایی است که با بحران شدید آب دست‌وپنجه نرم می‌کند و به دلیل استقرار آب‌شیرین‌کن‌ها در سواحل آن، بیشترین تبعات زیست‌محیطی نیز متوجه این استان است. همین مسئله سبب شده این پرسش در میان افکار عمومی تقویت شود که چرا با وجود شرایط بحرانی آب در هرمزگان، سهم واقعی و مستقیمی از این پروژه به مردم استان اختصاص داده نشده است؟

انتقاد شدید نماینده مجلس از سهم صفر هرمزگان از انتقال آب
براساس گزارش خبرگزاری‌ها؛ فاطمه جراره، نماینده مردم هرمزگان در مجلس شورای اسلامی، در جریان مراسم افتتاح خط انتقال آب صنایع، به موضوع تفاهم‌نامه جدید در حوزه آب شیرین‌کن‌ها اشاره و تأکید کرد که با مجوز افزایش 400هزار مترمکعبی ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌ها، سهم استان هرمزگان باید به‌طور شفاف و دقیق مشخص شود. وی با تاکید بر اینکه از این قرارداد جدید بسیار نگران هستیم، ادامه داد: در این تفاهم‌نامه و مجوز سهم مردم هرمزگان دیده نشده است. نمی‌توان پذیرفت آب از سواحل این استان به مناطق مختلف کشور برود، اما مردم آنجا دچار تنش آبی ناشی از کمبود شدید آب باشند. در سنوات گذشته نیز متأسفانه حقوق مردم هرمزگان در این مسئله نادیده گرفته شد، اما نباید اجازه داد در این طرح هم سهم واقعی مردم داده نشود. این نماینده مردم هرمزگان در مجلس با بیان اینکه مسیر شبکه آبرسانی از استان هرمزگان عبور می‌کند، افزود: روستاهای ما هنوز با مشکلات جدی آب شرب و آب کشاورزی مواجه هستند و اگر سهم واقعی استان در قراردادهای جدید و مسئولیت‌های اجتماعی مرتبط با این پروژه روشن نشود، این قراردادها به نفع هرمزگان نخواهد بود. باید برای جبران خسارت و برای رفع ناترازی آب سهمیه یکصدهزار مترمکعبی آب شیرین، بدون پرداخت هزینه به استان داده شود.جراره همچنین به ضرورت توجه به خسارات محیط‌زیستی استان و تعهدات مرتبط با اراضی تحت تاثیر پروژه‌های آبرسانی اشاره کرد و از استاندار هرمزگان خواست که شفافیت کامل در این زمینه اعمال تا حقوق مردم و مناطق آسیب‌پذیر استان رعایت شود. وی با تاکید بر اینکه متاسفانه برای سهم خرید تضمینی آب هرمزگان سقف گذاشته‌اند، اما این سقف باید یکصد‌هزار مترمکعب دیگر افزایش یابد، تأکید کرد: با توجه به کمبود اعتبارات دولت و ضرورت خرید تضمینی آب شیرین، هرگونه ابهام در سهم استان می‌تواند منافع هرمزگان را به خطر بیندازد و باید اقدامات لازم برای تضمین حقوق مردم انجام شود.
پروژه‌های بزرگ هرمزگان در حد آرزو نمانند
احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی و حاجی‌آباد در مجلس شورای اسلامی نیز در نشست سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی استان هرمزگان با حضور رئیس‌جمهور، مهم‌ترین مزیت استان هرمزگان را علاوه‌بر موقعیت استثنایی جغرافیایی، وحدت و همدلی تمامی نهاد‌ها و دستگاه‌های استانی دانست. وی بر ضرورت اجرایی‌شدن پروژه پل خلیج فارس تأکید کرد و گفت: این پروژه نباید در حد یک آرزو باقی بماند و با جذب سرمایه بانک‌ها و صنایع، بدون نیاز به بودجه دولتی، می‌توان این آرزوی دیرین را محقق کرد. این نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی و حاجی‌آباد در مجلس شورای اسلامی همچنین بر رفع تعلل در موضوع بار ملوانی تأکید کرد و آن را اقدامی مؤثر در کاهش فشار‌های اقتصادی عنوان کرد. 

موقعیت بحران آب در استان هرمزگان
خشکسالی‌ متوالی و کاهش بارندگی در استان هرمزگان، منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی را به شدت کاهش داده است؛ به‌گونه‌ای که اکنون سدهای این‌ استان، خشکیده و ظرفیت آن‌ها به صفر رسیده است. در حال حاضر بیشتر چاه‌ها و قنات‌ها نیز خشک شده‌اند و فریاد کم‌آبی و تشنگی در این اقلیم گرم و خشک بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد. طبق آمار و ارقام رسمی‌؛ میزان بارش‌های سال آبی گذشته و دوره درازمدت ۵۷ساله در هرمزگان به ترتیب حدود ۵۷ و ۷۹درصد کاهش نشان را می‌دهد و متوسط بارندگی سالانه در دوره ۵۷ساله، عددی‌ حدود ۱۸۵.۴۹میلی‌متر است؛ براساس گزارش آب منطقه‌ای هرمزگان، در سال آبی جاری‌(مهر پارسال تاکنون) بارش کمتر از ۴۰میلی‌متر در بیشتر ایستگاه‌های شاخص این استان به ثبت رسیده است.حدود ۴۰ تا ۵۰درصد گستره استان هرمزگان به ‌دلیل شرایط زمین‌شناسی و شرایط جغرافیایی، چه بارندگی داشته باشد و چه نداشته باشد، چیزی به اسم آب زیرزمینی، سطحی و شیرین ندارد؛ از شهر بندرعباس گرفته تا مناطق غرب و شرق این استان و تمامی جزایر ازجمله قشم به علت اینکه در بالادست این مناطق، گنبدهای نمکی وجود دارد بارش‌هایی که از این گنبدها عبور می‌کند، وقتی به پایین‌دست می‌رسد، کاملا آبی‌ شور است. استان هرمزگان به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک و کاهش نزولات آسمانی، همواره با چالش کم‌آبی مواجه بوده است؛ در چنین شرایطی مشارکت مردم در برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و آبیاری قطره‌ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در ‏مدیریت منابع آب این استان است. خشکسالی نزدیک به سه‌دهه و وضعیت نامطلوب بارش‌های سال‌های اخیر و سال آبی جاری به حدی رسیده است که حجم آب سدهای مهم و بزرگ هرمزگان از جمله سد استقلال میناب و شمیل و نیان بندرعباس را به صفر رسانده است. درحال حاضر سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب از منابع مختلف برای تامین آب آشامیدنی مردم هرمزگان تولید، انتقال و توزیع می‌شود؛ از این میزان ۴۰درصد از طریق چاه‌ها، ۳۵درصد از طریق آب‌شیرین‌کن‌ها و ۲۵درصد نیز از محل منابع سدها و بخشی از چشمه‌هاست؛ هرمزگان با ۱۴شهرستان و ۱۴جزیره در خلیج همیشه فارس، بیش از ۲میلیون نفر جمعیت دارد و از آن به عنوان پایتخت اقتصادی و دروازه پیشرفت ایران یاد می‌شود.