«سرآمد» از نشست بین المللی سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند (آیونز) گزارش میدهد؛
ترسیم نقشه راه نجات حواد ث طبیعی دریایی در سمپوزیوم آیونز
تدوین و ابلاغ طرح ملی جستجو و نجات دریایی در سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند
گروه امنیت دریایی- نشست بینالمللی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی آیونز ۲۰۲۵، با حضور مقامات و نمایندگان نظامی از ۱۱ کشور جهان، روز گذشته (۱۰ اکتبر ۲۰۲۵) در دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در نوشهر آغاز به کار کرد. این رویداد با شعار «با هم، ایمنی و امنیت دریایی» به میزبانی ایران برگزار میشود و گامی مهم در تقویت همکاریهای منطقهای برای مقابله با بلایای طبیعی دریایی به شمار میرود.
به گزارش اقتصاد سرآمد، این نشست بخشی از اجلاس سالانه نیروهای دریایی حوزه اقیانوس هند است که ایران در سال جاری ریاست دو کارگروه کلیدی آن، یعنی امنیت دریایی و اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی را بر عهده دارد. امیر دریادار دوم ابوطالب مطلبی، فرمانده دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) و سخنگوی نشست، این رویداد را «افتخاری بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران» توصیف کرد و تأکید نمود که هدف اصلی آن، تبادل تجربیات و تقویت آمادگی مشترک در برابر تهدیدات طبیعی مانند سونامی، طوفانها و حوادث دریایی است.
بر اساس این گزارش، نمایندگان حضوری از کشورهای پاکستان، سریلانکا، هند، امارات متحده عربی، اندونزی و چین در این نشست شرکت کردهاند، در حالی که مقامات از قطر، میانمار، فرانسه، بنگلادش و عربستان سعودی به صورت برخط (آنلاین) به بحثها میپیوندند. این نشست در حالی برگزار میشود که تغییرات اقلیمی و افزایش بلایای طبیعی، امنیت دریایی منطقه اقیانوس هند را تهدید میکند. ایران به عنوان میزبان، بر نقش خود در همبستگی بینالمللی تأکید دارد. به باور کارشناسان این رویداد میتواند زمینهساز توافقهای جدید برای عملیات امداد مشترک باشد، به ویژه در سایه تحریمهایی که طبق اظهارات مقامات ایرانی، آمادگی کشورها را برای مقابله با بلایا مختل میکند.
اهمیت درک عمیق از اقدامات بشردوستانه
امیردریاداردوم مقدم، معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش گفت: عملکرد سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند (آیونز) را باید با درک عمیق تر و برنامه ریزی دقیق تر، به گونهای طرح ریزی و اجرا کنیم که وقتی اتفاقی در حاشیه اقیانوس هند رخ میدهد پاسخ ما آنقدر سریع، هماهنگ و موثر باشد که به عنوان چراغ امید و الگویی برای کل جهان محسوب شود. به گزارش روابط عمومی ارتش، امیر دریادار دوم جلیل مقدم معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش در آیین افتتاحیه نشست بینالمللی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی آیونز ۲۰۲۵ با اشاره به نقش حیاتی همکاریهای منطقهای در مواجهه با بحرانها و بلایا، بر لزوم تقویت همافزایی نیروهای دریایی کشورهای عضو اجلاس آیونز تأکید کرد. وی ادامه داد: بروز بحران و فاجعه به مرزها احترام نمیگذارد، ما نیز در برخورد با بحران باید فراتر از مرزها عمل کنیم.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش گفت: حضور در چنین رویدادی با موضوع اقدامات بشردوستانه در مقابله با بلایای طبیعی نهتنها یک امتیاز بلکه مسئولیتی عمیق است. امیر دریادار دوم مقدم در بخش دیگری از سخنان خود با توصیف اقیانوس هند به عنوان صحنهای از قدرت بیپایان طبیعت، افزود: از طوفانهای خلیج بنگال و عدن گرفته تا لرزشهای گسلی و جزر و مد ناشی از تغییرات اقلیمی، این خانه مشترک ما بارها مورد آزمون قرار گرفته است. وی تصریح کرد: فجایع طبیعی به مرزها، حکومتها و تفاوتها احترام نمیگذارند و در چنین شرایطی، انسانیت جمعی ماست که باید وارد میدان شود؛ همکاری میان کشورهای منطقه در سالهای گذشته نشان داده که شعار «همسایگان به کمک همسایگان میشتابند» تنها یک جمله نیست بلکه واقعیتی تجربهشده است.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش با اشاره به نمونههایی از همکاریهای منطقهای همچون تخلیه شهروندان از مناطق جنگی توسط نیروی دریایی هند، نجات ماهیگیران توسط نیروهای سریلانکا و بنگلادش و عملیات امدادی مشترک پاکستان و اندونزی پس از سونامیها، اظهار کرد: رزمایشهایی مانند طرحهای آیونز صرفاً مانورهای نظامی نیستند، بلکه بیانگر تعهد ما به امنیت و همبستگی جمعی هستند. امیردریادار دوم مقدم از همه شرکتکنندگان خواست این سمپوزیوم را با نگاه عملیاتیتری پیش ببرند و افزود: عملکرد سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند (آیونز)را با باید درک عمیق تر و برنامه ریزی دقیق تر به گونهای طرح ریزی و اجرا کنیم که وقتی اتفاقی در حاشیه اقیانوس هند رخ میدهد پاسخ ما آنقدر سریع، هماهنگ و موثر باشد که به عنوان چراغ امید و الگویی برای کل جهان محسوب شود. وی با اشاره به اهمیت دیپلماسی دریایی خاطرنشان کرد: دیپلماسی دریایی یک سوم وظیفه نیروی دریایی تمام نقاط جهان بوده و این نیرو سیاسیترین شاخه نظامی در دنیاست و ما بهعنوان یکی از اعضای فعال سمپوزیوم آیونز، افتخار داریم ریاست مشترک دو کارگروه از مجموع سه کارگروه آن را بر عهده داشته باشیم.
تدوین و ابلاغ طرح ملی جستجو و نجات دریایی
ناخدایکم پزشک غواص، وحید قاسمی، متخصص پزشکی دریایی در نشست بینالمللی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی با اشاره به چالشهای پزشکی در محیطهای دریایی گفت: ارتباط میان تیمهای پزشکی و بخشهای امدادرسانی در بسیاری از نقاط جهان کافی نیست و هدف این جلسه نزدیکتر کردن این فضاست. وی افزود: بیمارستان تخصصی ناو بندر مکران، با امکانات پیشرفته پزشکی و تخصصی، نقشی کلیدی در حمایت از امدادهای دریایی در منطقه اقیانوس هند ایفا میکند متخصص پزشکی دریایی در نشست بینالمللی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی با اشاره به انجام یکی از پیچیده ترین اقدانات پزشکی در ناوبندر مکران در ناوگروه 86 اظهار داشت: بیماری که با علائمی ساده مانند تهوع و درد شکم به بیمارستان مکران مراجعه کرد، اما به دلیل بروز یک اختلال قلبی نادر به نام «پارکینسون وایت» که در شرایط استرس و فشار محیط دریایی بروز کرده بود، در معرض خطر جدی قرار گرفت.
قاسمی توضیح داد که تشخیص این بیماری تنها با دقت و هوشیاری تیم پزشکی ممکن شد و با استفاده از فناوریهای تلهمدیسین و همکاری چندین مرکز تخصصی، بیمار تحت مراقبتهای ویژه قرار گرفت. در طی این روند، بیمار با بیهوشی کنترل شده و شوک الکتریکی تحت نظر متخصصان، توانست از وضعیت بحرانی نجات یابد. وی تأکید کرد که این نوع نجاتها نیازمند هماهنگی دقیق میان کادر درمان، فرماندهی یگانها و تیمهای پشتیبانی است و نمونهای از موفقیت پزشکی دریایی در شرایط بسیار سخت و دور از مراکز درمانی است.
امیردریادار دوم ابوطالب مطلبی، فرمانده دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر و سخنگوی نشست بینالمللی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی آیونز ۲۰۲۵ نیز به عنوان سخنران پایانی گفت: از طرف خودم و همه مستمعین عمیقترین قدردانی خود را از اساتید معظم ابراز میکنم دانش و تجربه شما و اشتیاق به انتقال آن به دیگران سنگ بنای این کارگاه بود شما دانشی را به اشتراک گذاشتید که جان انسانها را نجات میدهد و این با هیچ کلامی قابل تقدیر نیست از شما شرکت کنندگان عزیز و مشارکت فعال شما سپاسگزارم و معتقدم که تعهد تزلزل ناپذیر شما چیزی است که واقعاً موفقیت این کارگاه آموزشی بینالمللی به آن نیاز داشت. وی ادامه داد: اینجا جایی است که ملتها گرد هم میآیند آنچه در اینجا آموختهاید به یاد داشته باشید در ارتباط با یکدیگر باشید گفتگوها و نشستها و کارگاههای این چنینی را ادامه دهید و بدانید که اکنون بخشی از جامعه هستید که متعهد به تبدیل اقیانوس هند به منطقهای امنتر و ایمنتر است.
نقش حیاتی کارگروه اقدامات بشردوستانه
ناخدا سوم ناونیت، رئیس روابط خارجی نیروی دریایی هند، در سخنانی با تأکید بر نقش حیاتی کارگروه اقدامات بشردوستانه مقابله با بلایای طبیعی در منطقه اقیانوس هند، از افزایش شدید حوادث طبیعی در این منطقه بهعنوان تهدیدی جدی برای امنیت انسانی و زیستمحیطی نام برد.
وی با تأکید بر اینکه بلایا نهتنها بیشتر شدهاند، بلکه پیچیدهتر و گستردهتر نیز شدهاند، خاطرنشان کرد: نیروهای دریایی در منطقه اقیانوس هند باید نقش محوری در مدیریت این چالشها ایفا کنند. ما باید آماده باشیم تا در مواجهه با فجایع، پاسخهای سریع، مؤثر و انسانی ارائه دهیم. رئیس روابط خارجی نیروی دریایی هند با اشاره به عملیات بشر دوستانه نیروی دریایی هند اظهار داشت: عملیات «شکوفه» در لیبی در سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، هفت عملیات در کشورهای مالدیو و یمن در سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ و چهار عملیات در موزامبیک در سال های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ که شامل ارائه خدمات پزشکی به بیش از ۱۳۸۰ نفر و توزیع اقلام ضروری از جمله ۴۰ تن برنج و دارو بوده از جمله اقدامات بشر دوستانه منطبق بر اجلاس آیونز بوده است.
ناخدا سوم ناونیت اظهار داشت: همکاری سریع بینسازمانی، استقرار سریع تجهیزات و نیروها، هماهنگی مؤثر بین کمکهای پزشکی و نظامی و شناسایی چالشها و ارائه راهحلهای کاربردی را عوامل اصی در موفقیت در عملیات های بشردوستانه دانست.
دکتر ریما شوکت استراتژیست برجسته موسسه مطالعاتی منطقه اسلامآباد از سخنرانان این مراسم، با تأکید بر اهمیت همکاریهای بینالمللی در عملیاتهای امداد و کمکهای بشردوستانه در آبهای بینالمللی، اعلام کرد که دریا به عنوان میراث بشریت، نیازمند مدیریت مشترک و فرامرزی است.
دکتر شوکت با اشاره به وقوع مکرر بلایای طبیعی در مناطق دریایی که اغلب چند کشور را همزمان تحت تأثیر قرار میدهد، گفت: برای مقابله مؤثر با این بحرانها، نمیتوان به ظرفیتهای ملی یک کشور اکتفا کرد و باید از توان و ظرفیتهای چندین کشور استفاده کرد. وی افزود: قدرت نظامی دریایی نقش بینظیری در مدیریت این حوادث ایفا میکند و این موضوع نیازمند همکاری سریع و گسترده در منطقهای وسیع است. ریما شوکت تأکید کرد: کشتیهای پشتیبانی چندمنظوره، طراحی شدهاند تا در شرایط بحران بتوانند خدمات بشردوستانه را با تجهیزات پیشرفته ارائه دهند؛ این کشتیها میتوانند به سرعت وارد عمل شده و در نجات و امداد به آسیبدیدگان نقش کلیدی ایفا کنند.
دریادار بازنشسته دکتر فیصل شاه، وابسته نظامی سابق پاکستان در ایران در ادامه این مراسم ، در سخنانی بر ضرورت تقویت همکاری بینالمللی برای مقابله با بلایای طبیعی، بهویژه در مناطق دریایی، تأکید کرد. وی با اشاره به گستردگی فجایع طبیعی در مناطق ساحلی و دریایی، گفت: «حادثههایی نظیر غرقشدگی، تصادم های دریایی، آبگرفتگی کشتیها و آسیبهای انسانی و زیستمحیطی ناشی از آنها، باید به صورت تخصصی و جامع در کارگروههای بینالمللی مورد بررسی قرار گیرند. وابسته نظامی سابق پاکستان در ایران با تأکید بر رویکرد نوین در استفاده از فناوری گفت: هوش مصنوعی، تصاویر ماهوارهای و دادههای هوایی میتوانند در پیشبینی بلایا، تحلیل موقعیتهای بحرانی و تصمیمگیری سریع نقشی حیاتی داشته باشند؛ بهویژه در شرایطی که تغییرات اقلیمی، سرعت و شدت وقوع بلایا را افزایش داده، باید از فناوریهای نوین برای پاسخ مؤثر استفاده کنیم.
سازمان بنادر و دریانوردی مسئول جستجو و نجات دریایی
نادر پسنده مدیر کل ایمنی و حفاظت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی کل کشور هم در این نشست ضمن تشریح اهمیت عملیات جستجو و نجات دریایی، گفت: در جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت جستجو و نجات دریایی به سازمان بنادر و دریانوردی واگذار شده است.
وی افزود: بیش از ۹۰ درصد حمل و نقل دریایی جهان از طریق دریا انجام میشود و افراد دریانورد نقش کلیدی در این حوزه دارند. در زمان وقوع حوادث دریایی، سازمان بنادر با استفاده از تجهیزات پیشرفته، نیروهای آموزشدیده و همکاری با نهادهای مختلف مانند نیروی دریایی، دریابانی و بخش خصوصی، عملیات جستجو و نجات را اجرا میکند.