printlogo


« سرآمد»گزارش می‌دهد؛
حرکت نیروگاه‌های خورشیدی برای عبور از ناترازی

تاکید رئیس‌جمهور بر اجرای تمام قراردادهای نیروگاه خورشیدی در عرض یک‌سال
​​​​​​​گروه انرژی- «ساخت نیروگاه‌های خورشیدی علاوه‌بر اینکه می‌تواند مشکل کمبود برق در کشور را برطرف کند، قدم بسیار بزرگی در حفاظت از محیط‌زیست نیز خواهد بود. می‌توان تمام قراردادهای منعقدشده برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی را در عرض یک‌سال به مرحله اجرا و افتتاح رساند». این‌ها بخشی از صحبت‌های مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور در مراسم افتتاح ۲۵۰مگاوات نیروگاه خورشیدی و آغاز عملیات اجرایی ۴۵۰مگاوات برق خورشیدی است. این مراسم روز گذشته به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد و در نهایت تبدیل به محلی شد که رئیس دولت باز هم بر ضرورت تسریع در ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در کشور تاکید کند.
به گزارش اقتصاد سرآمد، ایران به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خورشیدی جهان، با بیش از ۳۰۰روز آفتابی در سال و تابش متوسط ۴.۵ تا ۵.۵کیلووات‌ساعت بر مترمربع، پتانسیل عظیمی برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی دارد. تا مهرماه سال‌جاری، ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ایران از ۲۲۱۶مگاوات عبور کرده که بخش عمده‌ای از آن به انرژی خورشیدی اختصاص دارد. در این میان براساس گزارش‌های اخیر، ظرفیت فعلی نیروگاه‌های خورشیدی حدود ۱۷۱۰مگاوات است و بیش از ۱۰هزار مگاوات پروژه در حال دریافت پروانه ساخت قرار دارد. در هفته‌های اخیر، رکورد تاریخی احداث ۱۰۰مگاوات برق سبز در هفته شکسته شده و با افتتاح ۲۵۰مگاوات نیروگاه جدید و آغاز عملیات اجرایی ۴۰۰مگاوات در تهران، مجموع ظرفیت اضافه‌شده به ۶۵۰مگاوات رسیده است.
براساس گزارش‌های رسمی منتشرشده؛ این پیشرفت‌ها عمدتاً در استان‌های مرکزی و جنوبی مانند یزد، کرمان و فارس متمرکز است، جایی که تابش خورشیدی بهینه‌ترین سطح را دارد. بااین‌حال، به باور کارشناسان؛ سهم انرژی خورشیدی از کل تولید برق کشور همچنان کمتر از ۲درصد است، در حالی‌که پتانسیل بالقوه ایران برای تولید بیش از ۶۰هزار مگاوات برق خورشیدی تخمین زده می‌شود. چالش‌هایی مانند تحریم‌های اقتصادی، کمبود سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های انتقال برق، توسعه را کند کرده، اما ورود بخش خصوصی به بازار –با فرصت‌های سودآور اما چالش‌های مالی– در حال شتاب‌گیری است.

تاکید بر تسریع ساخت نیروگاه‌های خورشیدی
روز گذشته مسعود پزشکیان در مراسم افتتاح ۲۵۰مگاوات نیروگاه خورشیدی و آغاز عملیات اجرایی ۴۵۰مگاوات برق خورشیدی، بر ضرورت تسریع در ساخت این نیروگاه‌ها تأکید و اظهار کرد: دولت آماده برطرف کردن هر مانعی در برابر تسریع ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و رفع ناترازی برق در کشور و تسهیل بستر فعالیت بخش خصوصی در این حوزه است. رئیس‌جمهور تصریح کرد: باید به‌گونه‌ای پیش برویم که در تابستان سال آینده هیچ کارخانه‌ای با کمبود برق مواجه نشود و این در صدر اولویت‌های دولت قرار دارد. پزشکیان به اهمیت انرژی در زندگی امروز بشر اشاره کرد و گفت: بخش‌های تولید و سایر اجزای زندگی در شرایط امروز به انرژی وابسته هستند و ضرورت دارد که تمام پروژه‌های مرتبط با افزایش تولید انرژی، از جمله ساخت نیروگاه‌های خورشیدی را با سرعت پیش ببریم. استانداران مجوزهای صادرشده بخش خصوصی برای ساخت نیروگاه را با دقت پیگیری و در صورتی که مانع و مشکلی در مسیر بود، هرچه زودتر برطرف کنند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه می‌توان تمام قراردادهای منعقدشده برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی را در عرض یک‌سال به مرحله اجرا و افتتاح رساند، خاطرنشان کرد: براساس گزارش‌هایی که از سوی وزارت نیرو منتشر شده است، ساخت نیروگاه‌های خورشیدی علاوه‌بر اینکه می‌تواند مشکل کمبود برق در کشور را برطرف کند، قدم بسیار بزرگی در حفاظت از محیط‌زیست نیز خواهد بود؛ چراکه میزان تولید گازهای گلخانه‌ای را در کشور به شکل قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد و این اهمیت توجه به ساخت نیروگاه خورشیدی را مضاعف می‌سازد. وی بر تمرکز بیشتر برای ساخت نیروگاه خورشیدی در جنوب کشور تأکید و اظهار کرد: با توجه به برنامه‌ریزی گسترده دولت برای توسعه در سواحل جنوبی و نیاز به احداث آب شیرین در سواحل خلیج فارس و دریای عمان، ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در این مناطق اهمیت بیشتری دارد و به توسعه این مناطق کمک شایانی خواهد کرد.

صرفه‌جویی ماهانه ۱۲۴میلیون مترمکعب گاز
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز ضمن تشریح پیشرفت‌های اخیر در حوزه انرژی‌های پاک، اعلام کرد: ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر کشور اکنون به بیش از ۲۵۵۰مگاوات رسیده است. وی با اشاره به سهم هر بخش در این میزان، افزود: بیش از ۲۰۳۰مگاوات از این ظرفیت متعلق به انرژی خورشیدی، حدود ۳۷۰مگاوات مربوط به انرژی باد، ۱۰۰مگاوات برقابی کوچک و ۳۷۲مگاوات شامل توربین‌های انبساطی و نیروگاه‌های زیست‌توده و بیوگاز است. «علی‌آبادی» ضمن تاکید بر اهمیت زیست‌محیطی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی جدید باعث صرفه‌جویی ماهانه معادل ۱۲۴میلیون مترمکعب گاز طبیعی و کاهش سالانه ۲۵۷هزار تن انتشار گازهای گلخانه‌ای شده است، اگر این آمار را به کل ظرفیت تولید تجدیدپذیر تعمیم دهیم، میلیون‌ها تن گازهای مضر از ورود به اتمسفر جلوگیری شده است که این امر اهمیت محیط‌زیستی پروژه‌ها را به وضوح نشان می‌دهد. وی با اشاره به رشد قابل‌توجه سرعت اجرای پروژه‌های خورشیدی تصریح کرد: اگر پیش از این ظرفیت احداث نیروگاه‌های خورشیدی در کشور سالانه حدود ۱۰۰مگاوات بود، اکنون شاهد آن هستیم که به صورت هفتگی ۱۰۰مگاوات نیروگاه جدید خورشیدی در حال بهره‌برداری یا ساخت است.

بهره‌برداری 250مگاوات انرژی خورشیدی
تلاش دولت چهاردهم برای توسعه ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر و به خصوص انرژی خورشیدی رونق بی‌سابقه‌ای را به این نوع انرژی در کشور داده است و با ورود صندوق توسعه ملی در پرداخت تسهیلات به سرمایه‌گذاران در حوزه توسعه تجدیدپذیرها از یک سو و تسهیل بی‌سابقه برای تشویق مردم به تجهیز بام‌خانه‌های خود به پنل‌های خورشیدی و نیز فراهم‌شدن امکان فروش برق آن در بازار بورس، ایران را به کارگاهی برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی تبدیل کرده است. بر این اساس، وزارت نیرو نیز با هدف توسعه هرچه بیشتر این نوع نیروگاه‌ها چندی پیش پویش ایران آباد را راه‌اندازی کرد که در قالب آن هرهفته از یکصد مگاوات نیروگاه بهره‌برداری می‌شود. بر همین اساس، حمیدرضا عظیمی، قائم‌مقام سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق، گفت؛ شاهد بهره‌برداری از ۲۵۰مگاوات و شروع عملیات اجرایی ۴۰۰مگاوات نیروگاه خورشیدی در کشور بودیم. وی خاطرنشان کرد: با توجه ناترازی تولید و مصرف انرژی ، اکنون ساخت نیروگاه‌های خورشیدی، دیگر انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. قائم‌مقام ساتبا ادامه داد: اکنون سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر از سبد نیروگاهی کشور به ۲.۵درصد افزایش یافته و مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به ۲۵۵۰مگاوات رسیده است.

نیروگاه‌های خورشیدی یار کمکی عبور از ناترازی
ناترازی انرژی در ایران که در مرداد‌۱۴۰۳ به حدود ۱۸هزار مگاوات در بخش برق رسیده، یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای اقتصاد و صنایع کشور است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال‌۱۴۰۴، این ناترازی به یک‌سوم کل تولید برق افزایش یابد و صنایع کلیدی مانند سیمان و فولاد را با قطعی‌های مکرر مواجه کند. بحران از عوامل ساختاری مانند مصرف بالای سرانه انرژی‌(سه‌برابر میانگین جهانی)، فرسودگی نیروگاه‌های فسیلی و کمبود سرمایه‌گذاری ناشی می‌شود.
به باور کارشناسان؛ نیروگاه‌های خورشیدی می‌توانند این ناترازی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. با هزینه تولید برق خورشیدی که به کمتر از ۵سنت در کیلووات‌ساعت رسیده‌(در مقایسه با ۱۰سنت برای نیروگاه‌های گازی)، این فناوری نه‌تنها ارزان‌تر است، بلکه مستقل از سوخت‌های فسیلی عمل می‌کند و از هدررفت‌های انتقال‌(تا ۲۰درصد در شبکه فعلی) جلوگیری می‌کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که افزودن ۲۴۰۰مگاوات ظرفیت خورشیدی تا میانه‌۲۰۲۵، می‌تواند ۱5-۱0درصد از پیک مصرف تابستانی را پوشش داده و وابستگی به واردات گاز را کاهش دهد.
برخی گزارش‌ها حاکی از این است که نیروگاه‌های خورشیدی نه‌تنها جایگاه استراتژیکی در سبد انرژی ایران دارند، بلکه با پتانسیل عظیم جغرافیایی، می‌توانند کلید عبور از بحران ناترازی باشند؛ مشروط به اجرای سریع برنامه‌های دولتی و مدیریت مصرف. با پیشرفت‌های اخیر مانند رکورد احداث ۱۰۰مگاواتی هفتگی، چشم‌انداز روشنی پیش روست، اما موفقیت نهایی نیازمند غلبه بر چالش‌های تحریم و زیرساختی است. ایران می‌تواند از یک مصرف‌کننده وابسته به صادرکننده انرژی پاک تبدیل شود که این امر نه‌تنها امنیت انرژی را تضمین می‌کند، بلکه به اهداف زیست‌محیطی جهانی نیز کمک خواهد کرد.