«سرآمد» گزارش میدهد؛
حقیقتِ «کشتی شعلهور» در خلیج عدن چیست؟
رد شایعات مربوط به ارتباط نفتکش فالکون با ایران
گروه انرژی- بعدازظهر روز شنبه هفته جاری(26مهرماه) بود که وبسایت تخصصی «تانکرترکرز» در گزارشی ادعا کرد؛ نفتکش «فالکون» در خلیج عدن آتش گرفته است. براساس ادعای این پایگاه خبری، نفتکش حامل گاز مایع فالکون، محموله گاز مایع ایرانی را از عسلویه بارگیری کرده بود و به احتمال زیاد در راه رسیدن به راس عیسی در یمن بوده است. اخبار اولیه درباره هدف قرار گرفتن یک نفتکش ایرانی در خلیج عدن، طی شبانهروز گذشته در شبکههای اجتماعی و رسانههای خارجی بازتاب گستردهای یافت. هرچند مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ایران تا زمان تهیه این گزارش اظهارنظر رسمی درباره این اتفاق نکردهاند، اما روز گذشته خبرگزاری رویترز اعلام کرد که این نفتکش ایرانی نبوده و از عمان به سوی جیبوتی درحال حرکت بوده است.
به گزارش اقتصاد سرآمد، در همین حال بسیاری از رسانههای بینالمللی و تخصصی حوزه حملونقل دریایی گزارش دادهاند که شرکت انگلیسی «أمبری» فعال در حوزه امنیت دریایی اعلام کرده است که یک نفتکش حامل پرچم کامرون در فاصله حدود ۶۰مایل دریایی جنوب منطقه «أحور» یمن دچار انفجار شده و درخواست کمک ارسال کرده است. امبری پیش از این اعلام کرده بود که کشتی «اموی فالکون» از بندر صحار عمان به جیبوتی در حرکت بود. براساس گزارشها؛ در ۱۸اکتبر ساعت ۷:۰۰ به وقت جهانی، کشتی «اموی فالکون» با پرچم کامرون که در ۱۱۳مایل دریایی جنوبشرقی بندر عدن، یمن، به مقصد جیبوتی در حرکت بود، پس از انفجاری در داخل کشتی، آتش گرفت و سرگردان شد. تا لحظه تنظیم این گزارش اما علت انفجار در حال حاضر مشخص نیست و نشانههای اولیه نشان میدهد که ۱۵درصد از کشتی در آتش سوخته است.ماموریت دریایی اتحادیه اروپا موسوم به آسپیدس، اعلام کرد علت انفجار هنوز مشخص نیست، اما براساس بررسیهای اولیه، احتمال میرود «حادثهای فنی» رخ داده باشد. آسپیدس هشدار داد به دلیل خطر انفجارهای بیشتر، همه شناورهای حاضر در منطقه باید فاصله ایمن خود را حفظ کنند. در بیانیه این نیرو آمده است: «شدت آتش در حال افزایش است. نفتکش فالکون خطری برای تردد دریایی محسوب میشود و همه شناورها باید احتیاط کنند.» به گفته مقامهای اروپایی، تاکنون ۲۴ملوان به وسیله دوکشتی تجاری در نزدیکی محل حادثه نجات یافتهاند، اما دو خدمه همچنان مفقود هستند. تانکر ترکرز نیز در گزارش خود نوشته است که نفتکش فالکون با مالکیت هند، ۳۱سال عمر دارد و پیشتر در ژانویه۲۰۲۵ در استانبول به دلیل ۱۳نقص فنی توقیف شده بود.
نفتکشی که متعلق به ایران نبود
بر اساس این گزارش؛ این نفتکش هیچ ارتباطی با ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ندارد. با تکذیب صورتگرفته از سوی خبرگزاریهای ایران مشخص شد که این گزارشهای مربوط به ارتباط این نفتکش با ایران صحت نداشته و کشتی مورد نظر هیچ ارتباطی با ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ندارد. در همین حال خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع آگاه در وزارت نفت(بدون ذکر نام) در واکنش به وقوع حادثه یک کشتی در نزدیکی سواحل یمن اظهار داشت: این کشتی به وزارت نفت و شرکت ملی نفتکش تعلق ندارد.
با تکذیب این خبر تاکید شد که نفتکش مذکور ارتباطی با ناوگان ایران ندارد. اطلاعات دریافتی حاکی است که کشتی فالکون که دچار آتشسوزی شده، پرچم کامرون و مالکیت هندی دارد و پس از بارگیریLPG ایرانی از عسلویه در تاریخ ۲۵سپتامبر۲۰۲۵، احتمالاً در مسیر یمن و برای تأمین نیازهای گروههای محلی حرکت میکرده است. مارتین کلی، رئیس بخش مشاوره در گروهEOS Risk، احتمال اشتباه در شناسایی توسط حوثیها یا خرابکاری اسرائیل را مطرح کرد. وی در تجزیه و تحلیل خود گفت که فالکون بخشی از چیزی است که «ناوگان شبح» نامیده میشود که به تجارت دریایی غیرقانونی مرتبط با ایران اشاره دارد. «کلی» گفت: به احتمال زیاد فالکون محموله ایرانی حمل میکند.
همزمان وزارت دفاع یمن بهطور رسمی اعلام کرد که نیروهای مسلح این کشور هیچ نقشی در حادثه خلیج عدن نداشتهاند و گزارشهای منتشرشده را تکذیب کرد. یک منبع مسئول در گفتوگو با «سبأ» تأکید کرد که نیروهای مسلح یمن هیچ دخالتی در این حادثه نداشته و هیچ ارتباطی با آن ندارند. تحلیلگران امنیت دریایی معتقدند اینگونه شایعات، به سرعت میتواند فضای رسانهای و سیاسی را ملتهب کند و امنیت حملونقل دریایی در منطقه را به چالش بکشد. اشتباه در شناسایی کشتیها و انتشار خبرهای نادرست میتواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی برای کشورهای همسایه و فعالان کشتیرانی داشته باشد و ضرورت تأیید منابع رسمی را بیش از پیش نشان میدهد. با روشنشدن جزئیات، مشخص شد که حادثه خلیج عدن هیچ ارتباطی با نفتکشهای ایرانی ندارد و نیروهای یمنی نیز دخالتی در آن نداشتهاند.
به دنبال وقوع این حادثه انفجار در نفتکش فالکون بود که مقامهای حوثی اعلام کردند هیچ حملهای به این نفتکش انجام ندادهاند. همچنین شرکت امنیتی بریتانیایی امبری نیز گزارش داد؛ نفتکش فالکون از بندر صحار عمان عازم جیبوتی بود و انفجار در فاصله ۱۸۲کیلومتری دریایی جنوبشرقی بندر عدن رخ داده است. منابع امنیت دریایی گفتهاند؛ در زمان وقوع حادثه هیچ موشک یا پهپادی در منطقه شناسایی نشده است.
سایه تردید بر تردد کشتیها در دریای سرخ
این حادثه در حالی رخ میدهد که تنشها در دریای سرخ و خلیج عدن به دلیل حملات حوثیها به کشتیها ادامه دارد، هرچند آتشبس در غزه برقرار است. کارشناسان هشدار میدهند که این رویداد میتواند ریسک عبور و مرور دریایی در منطقه را افزایش دهد.
آتشبس اخیر بین اسرائیل و حماس در غزه که در اوایل اکتبر۲۰۲۵ امضا شد، تأثیر مثبتی بر امنیت و تردد کشتیهای تجاری در دریای سرخ داشته است. پیش از این توافق، حملات حوثیهای یمن به کشتیها در حمایت از فلسطینیان، منجربه کاهش شدید ترافیک دریایی شده بود. خبرگزاریهای بینالمللی مانند رویترز گزارش میدهند که پس از آتشبس، ترافیک دریایی در دریای سرخ تا ۶۰درصد افزایش یافته و به حدود ۳۶-۳۷کشتی در روز رسیده است.
دریای سرخ یکی از مهمترین مسیرهای دریایی جهان است که نقش حیاتی در تجارت جهانی ایفا میکند. این دریا به عنوان پلی بین اقیانوس هند و دریای مدیترانه عمل کرده و از طریق کانال سوئز، حدود ۱۲درصد از تجارت جهانی را تسهیل میکند. این مسیر استراتژیک، کوتاهترین راه برای حمل کالا بین آسیا، اروپا و آفریقاست و شامل گذرگاه بابالمندب میشود که نقطهای حساس برای جریان نفت، کالاهای مصرفی و موادخام است. اهمیت اقتصادی آن نهتنها در کاهش زمان و هزینه حملونقل نهفته است، بلکه اختلال در آن میتواند زنجیرههای تأمین جهانی را مختل کند، قیمتها را افزایش دهد و بر اقتصاد کشورها تأثیر بگذارد.