هم افزایی انجمن های دریایی
ایرج گلشنی- در شرایطی قرار داریم که تجلی بخش خصوصی بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. روند رو به جلو در کشور نشان می‌دهد که راهی جز گرایش قطعی به بخش خصوصی و خلاصی از دولتی و شبه دولتی نیست. اصل 44 قانون اساسی موید این نکته و مطالبه جدی مردم است. نگاه دولت چهاردهم به بخش خصوصی نیز امیدبخش است و جای امیدواری بیشتری باز می‌کند. در این راستا، فعالیت گسترده اجتماعی بخش خصوصی که می‌تواند در شاکله انجمن ها تجلی پیدا کند بسیار مهم و حیاتی است. به بیان دیگر، در مطالبه اصل 44 و گسترش اقتصاد بخش خصوصی به عنوان بخش موثر و کارآ، این شرکت‌ها و فعالان بخش خصوصی هستند که باید جلودار و پیشران یک فرایند بزرگ اجتماعی و یک مطالبه گری مدنی و منطقی باشند. معمولا این فعالان هر کدام برای خود انجمنی ترتیب داده اند و در چارچوب آن که چارچوبی شناخته شده، پذیرفته شده و قانونی هستند، به فعالیت خود معنا می‌بخشند.
هم افزایی انجمن‌ها
در این مسیر فکری، خلاء همکاری و همفکری انجمن‌ها محسوس است. فکر مشترک، برنامه مشترک و اقدام مشترک می‌تواند سرلوحه‌ای باشد برای یک سینرژی قوی و اثرگذار. اما چنین پدیده‌ای در میان انجمن‌های دریایی مشاهده نمیشود و حیف است که ظرفیت‌های خود را به اشتراک نگذارند.
نفاط مشترک- هدف مشترک
انجمن‌های دریایی به خوبی و به روشنی از نقاط مشترک و اهداف مشترک بهره می‌برند. برخی خواسته‌ها، نیازها و نیز اهداف آن‌ها با هم هم پوشانی بزرگی دارد. این نقاط مشترک می‌تواند زمینه مهم جوش و خروش در بخش خصوصی قرار گیرد. علاوه بر این، دست یابی به هدف مشترک با همگرایی کاری آسان تر است که گاهی «درد مشترک جدا جدا درمان نمیشود.» مطالبه گری برای تحقق هر چه بیشتر اصل 44 و پایان یافتن رقابت بی معنا و غیرمنصفانه بخش دولتی با بخش خصوصی از منافع مشترک همه انجمن های دریایی است. و نیز، برگزاری برخی برنامه های اجتماعی –مانند همایش ها- با برجسته کردن نقاط مشترک و همکاری در اجرای مشترک می‌تواند جلوه ملی و بین المللی بزرگی به خود بگیرد.
انجمن‌های تنها
اکنون انجمن ها معمولا تنها کار می کنند و نسبت به همدیگر بی اعتنا و سرد هستند. نه رفاقت خوبی دارند و نه رقابت مشخصی. در چنین حالی است که مجموعه ای از انجمن های منفعل پدید می‌آیند که بزرگ ترین دل خوشی آن‌ها رسیدگی به برخی وظایف صنفی آن هاست؛ این در حالی است که رسالت بزرگ و اصلی خود را نمی‌توانند به تنهایی به سرانجامی برسانند.
هم پوشانی اعضا
نکته جالب این است که در انجمن‌های دریایی، اعضای انجمن‌ها به شدت به هم نزدیک هستند و گاهی یک نفر در چند انجمن عضو است. این نشان می‌دهد که یک انجمن تمام نیاز یک عضو را نمی‌تواند برآورده کند. به عبارت دیگر، تامین نیاز اجتماعی و فنی و صنعتی یک عضو ممکن است در گرو همکاری چند انجمن باشد. این نکته مثبتی است که بر اساس آن می‌تواند انجمن‌ها را به هم نزدیک دید و امکان همگرایی آن ها را فراهم آورد. برای مثال، آیا می‌توان یک عضو را تصور کرد که با مقوله کار و کارفرمایی و دریانوردی رابطه داشته باشد، اما هیچ موی و میانی با جامعه علمی مهندسی یا فعالیت‌های کشتیرانی نداشته باشد؟
نقد یک سویه
وقتی انجمن‌ها در کنار هم نباشد، در مقابل هم قرار می‌گیرند. چه در شکل اعضا و چه در شکل حقوقی کل انجمن. از این رو، گاهی منتقد فعالیت ها و برنامه‌های همدیگر می‌شوند. این نقد و نگاه یک سویه می‌تواند به اشتراک نظر برسد و این زمانی ممکن است که همگرایی بین انجمن های دریایی رسمی و معتبر شود.
همکاری ظاهری
اغلب مشاهده می‌شود که انجمن‌ها در برنامه های همدیگر با ارسال یک لوگو مشارکت می‌کنند که مشارکتی سطحی و ظاهری است. این خوب است اما مطلوبیت ندارد. اغلب آرم ها کنار هم قرار می‌گیرند بدون آن در فرایند فکر تا عمل در برنامه مشارکت مستقیم و جدی داشته باشند. خوب است که این همکاری شکلی و ظاهری به یک رفتار عمیق مدبرانه در تعامل و همکاری معنادار تبدیل شود.
شورای انجمن ها
به راحتی می توان در قالب چیزی مانند «شورای راهبردی انجمن ها» حداقل به صورت فصلی، دبیرکل و هیات مدیره انجمن‌ها هر بار در یکی از انجمن‌ها گرد هم آیند و هم مسائل جهانی، کشوری و هم مسائل درون بخشی خود را مورد بررسی قرار دهند. نقاط مشترک را جستجو کنند و برای تمهید برنامه های مناسب، سیاست‌گذاری کنند. این نمی‌تواند کار سختی باشد و فقط یک جلودار می‌خواهد که گوشی تلفن را بردارد و با مذاکره اولیه، یک جلسه بررسی با حضور مدیران عامل یا دبیران کل قرار داده و مساله را بررسی کنند. به راحتی می‌توان به یک انسجام فکری و عملی بین انجمن‌ها رسید. بدین‌سان انجمن ها همدیگر را تقویت می‌کنند و اهداف مشترک را با صدای رساتر دنبال خواهند کرد.
هم افزایی انجمن‌ها
در این مسیر فکری، خلاء همکاری و همفکری انجمن‌ها محسوس است. فکر مشترک، برنامه مشترک و اقدام مشترک می‌تواند سرلوحه‌ای باشد برای یک سینرژی قوی و اثرگذار. اما چنین پدیده‌ای در میان انجمن‌های دریایی مشاهده نمیشود و حیف است که ظرفیت‌های خود را به اشتراک نگذارند.
نفاط مشترک- هدف مشترک
انجمن‌های دریایی به خوبی و به روشنی از نقاط مشترک و اهداف مشترک بهره می‌برند. برخی خواسته‌ها، نیازها و نیز اهداف آن‌ها با هم هم پوشانی بزرگی دارد. این نقاط مشترک می‌تواند زمینه مهم جوش و خروش در بخش خصوصی قرار گیرد. علاوه بر این، دست یابی به هدف مشترک با همگرایی کاری آسان تر است که گاهی «درد مشترک جدا جدا درمان نمیشود.» مطالبه گری برای تحقق هر چه بیشتر اصل 44 و پایان یافتن رقابت بی معنا و غیرمنصفانه بخش دولتی با بخش خصوصی از منافع مشترک همه انجمن های دریایی است. و نیز، برگزاری برخی برنامه های اجتماعی –مانند همایش ها- با برجسته کردن نقاط مشترک و همکاری در اجرای مشترک می‌تواند جلوه ملی و بین المللی بزرگی به خود بگیرد.
انجمن‌های تنها
اکنون انجمن ها معمولا تنها کار می کنند و نسبت به همدیگر بی اعتنا و سرد هستند. نه رفاقت خوبی دارند و نه رقابت مشخصی. در چنین حالی است که مجموعه ای از انجمن های منفعل پدید می‌آیند که بزرگ ترین دل خوشی آن‌ها رسیدگی به برخی وظایف صنفی آن هاست؛ این در حالی است که رسالت بزرگ و اصلی خود را نمی‌توانند به تنهایی به سرانجامی برسانند.
هم پوشانی اعضا
نکته جالب این است که در انجمن‌های دریایی، اعضای انجمن‌ها به شدت به هم نزدیک هستند و گاهی یک نفر در چند انجمن عضو است. این نشان می‌دهد که یک انجمن تمام نیاز یک عضو را نمی‌تواند برآورده کند. به عبارت دیگر، تامین نیاز اجتماعی و فنی و صنعتی یک عضو ممکن است در گرو همکاری چند انجمن باشد. این نکته مثبتی است که بر اساس آن می‌تواند انجمن‌ها را به هم نزدیک دید و امکان همگرایی آن ها را فراهم آورد. برای مثال، آیا می‌توان یک عضو را تصور کرد که با مقوله کار و کارفرمایی و دریانوردی رابطه داشته باشد، اما هیچ موی و میانی با جامعه علمی مهندسی یا فعالیت‌های کشتیرانی نداشته باشد؟
نقد یک سویه
وقتی انجمن‌ها در کنار هم نباشد، در مقابل هم قرار می‌گیرند. چه در شکل اعضا و چه در شکل حقوقی کل انجمن. از این رو، گاهی منتقد فعالیت ها و برنامه‌های همدیگر می‌شوند. این نقد و نگاه یک سویه می‌تواند به اشتراک نظر برسد و این زمانی ممکن است که همگرایی بین انجمن های دریایی رسمی و معتبر شود.
همکاری ظاهری
اغلب مشاهده می‌شود که انجمن‌ها در برنامه های همدیگر با ارسال یک لوگو مشارکت می‌کنند که مشارکتی سطحی و ظاهری است. این خوب است اما مطلوبیت ندارد. اغلب آرم ها کنار هم قرار می‌گیرند بدون آن در فرایند فکر تا عمل در برنامه مشارکت مستقیم و جدی داشته باشند. خوب است که این همکاری شکلی و ظاهری به یک رفتار عمیق مدبرانه در تعامل و همکاری معنادار تبدیل شود.
شورای انجمن ها
به راحتی می توان در قالب چیزی مانند «شورای راهبردی انجمن ها» حداقل به صورت فصلی، دبیرکل و هیات مدیره انجمن‌ها هر بار در یکی از انجمن‌ها گرد هم آیند و هم مسائل جهانی، کشوری و هم مسائل درون بخشی خود را مورد بررسی قرار دهند. نقاط مشترک را جستجو کنند و برای تمهید برنامه های مناسب، سیاست‌گذاری کنند. این نمی‌تواند کار سختی باشد و فقط یک جلودار می‌خواهد که گوشی تلفن را بردارد و با مذاکره اولیه، یک جلسه بررسی با حضور مدیران عامل یا دبیران کل قرار داده و مساله را بررسی کنند. به راحتی می‌توان به یک انسجام فکری و عملی بین انجمن‌ها رسید. بدین‌سان انجمن ها همدیگر را تقویت می‌کنند و اهداف مشترک را با صدای رساتر دنبال خواهند کرد.