«سرآمد» گزارش میدهد؛
زنگ خطر دوباره برای کشتیرانی جهانی
تاثیر حادثههای پیاپی برای غول کشتیرانی جهان در تجارت دریایی
گروه بینالملل- در ماههای اخیر چند حادثه آتشسوزی جدی در کشتیهای کانتینری مرتبط با مرسک(از جمله حادثه گسترده روی Marie Maersk و آتشسوزی کشتیهای تحت عملیات/چارتر این شرکت که منجر به تلفات و توقف بندری شد) رخ داد. این حوادث، چه از نظر تلفات انسانی و چه از حیث خسارت به کالاها و زیرساخت زنجیره تأمین در عمل ریسکها و هزینههایی را به تجار، خطوط کشتیرانی، بیمهگران و اپراتورهای بندری تحمیل میکند که چشمانداز حملونقل کانتینری و تجارت جهانی را تحتتأثیر قرار میدهد.
به گزارش «اقتصاد سرآمد»، کشتیرانی مرسک از بزرگترین بازیگران در حوزه حملونقل دریایی بازار کانتینری جهان است؛ طی گزارشهای مالی و اسناد سرمایهگذاران، ناوگان مرسک شامل چندصد فروند کشتی(ترکیب کشتیهای متعلق و چارترشده) است و شرکت در سالهای اخیر ظرفیت قابلتوجهی صدها هزار TEU به سبد ظرفیتی خود افزوده یا سفارش داده است. این اعداد نشان میدهد هر اختلال عملیاتی در کشتیهای مرسک میتواند بخشی معنادار از ظرفیت حمل کانتینری را مختل کند.
گزارشهای رسمی و بیانیههای سرمایهگذاران مرسک در 2025–2024 نیز ترکیبی از کشتیهای متعلق و چارتر را در محدوده چندصد فروند و سفارشاتی معادل چندصدهزار TEU نشان میدهند. این کنشپذیری و مقیاسِ مرسک، نفوذ آن در شبکههای کانتینری جهانی را توضیح میدهد.
در چنین شریطی شرکت کشتیرانی مرسک به دلیل سهم بازار و پهنه عملیات بینالمللیاش، هرگونه اختلال بزرگ در ناوگان آن میتواند «اثر همافزایی» روی خطوط تأمین جهانی داشته باشد: از تغییر قیمت کالاها و هزینه حمل تا ایجاد گلوگاههای جدید در زنجیره تأمین و تشدید نوسان در بازارهای مصرفکننده. این پدیده بهویژه در کالاهای با زنجیره عرضه طولانی(الکترونیک، قطعات صنعتی، برخی کالاهای مصرفی) قابلمشاهده است.
براساس ترجمه اختصاصی «اقتصاد سرآمد»، صنعت حملونقل دریایی بار دیگر در برابر چالشی قدیمی اما همچنان سهمگین قرار گرفت؛ آتش در دل اقیانوس. در هفتهای که گذشت، دوکشتی تحت اجاره شرکت مرسک، بزرگترین اپراتور کانتینری جهان، دچار آتشسوزی شدند؛ یکی در آبهای مالزی، دیگری در نزدیکی سواحل آمریکا.
حادثه در بندر تانجونگ مالزی
حادثه نخست در بندر تانجونگ پلپاس مالزی رخ داد؛ جایی که کشتی کانتینری «کیپاریسیا» با ظرفیت ۷۰هزار و 461DWT در حال تخلیه محموله بود. ظهر روز هفتم نوامبر انفجاری در حین عملیات، آرامش بندر را به هم زد و دقایقی بعد شعلهها از زیر عرشه و انبار پنجم برخاستند.
قایقهای آتشنشانی بندر بیدرنگ وارد عمل شدند و تیمهای نجات هم کمی بعد به آنها پیوستند. با وجود تمام تلاشها تاکنون سهنفر -یک نفر از آنها خدمه کشتی بوده است- در این حادثه جان باختند. براساس گزارش مقامات مالزی، قربانیان این حادثه شامل یکنفر مالزیایی ۵۹ساله، یکنفر فیلیپینی و یکنفر بریتانیایی بودند. سهنفر دیگر – یکنفر مالزیایی و دونفر فیلیپینی- نیز زخمی و در بیمارستان بستری شدند.
این مورد که در جریان تخلیه، انفجار ناگهانی منجر به آتشسوزی زیر عرشه شد را سخنگوی مرسک تأیید کرد و افزود: «در حال حاضر نمیتوان میزان دقیق خسارت به کشتی و محموله را برآورد کرد. با همکاری مقامات بندر، مالک و مدیر کشتی، در تلاش برای مدیریت کامل شرایط هستیم.» کشتی «کیپاریسیا» تحت مالکیت و مدیریت شرکت کاستاماری و در اجاره موقت مرسک فعالیت میکرد؛ در مسیرهای تجاری بین نیجریه، بنین و سنگاپور تردد داشت و در مالت ثبت شده بود.
حادثهای همزمان در کارولینای جنوبی
تنها چندروز پیش از حادثه مالزی، کشتی دیگری از ناوگان مرسک به نام «لاست مرسک» نیز در نزدیکی چارلستون، کارولینایجنوبی دچار وضعیت اضطراری شد. این کشتی با ظرفیت 63هزارDWT و ثبتشده در هنگکنگ، در مسیر کلمبیا بود که خدمه متوجه دود در یکی از انبارهای بار شدند.
مرسک گزارش داده که خوشبختانه در این حادثه هیچیک از خدمه آسیب ندیدهاند و وضعیت کشتی «پایدار» است. «لاست مرسک» که در پنجم نوامبر بندر را ترک کرده بود، روز بعد برای انجام بازرسیهای ایمنی به لنگرگاه چارلستون بازگشت. پس از پایان بررسیها و صدور مجوزها، کشتی قرار است پهلو بگیرد و همچنین کانتینرهای آسیبدیده تخلیه شوند. این کشتی در مسیرهای پرتردد فعالیت میکند و معمولا از آمریکا به مقصد کارتاگنا و مانزانیلو(مکزیک) در حرکت است.
زنگ خطر دوباره برای کشتیرانی جهانی
براساس ترجمه اختصاصی «اقتصاد سرآمد»، از گزارشهای منتشرشده توسط رسانههای بینالمللی، آتشسوزیهای کانتینری در سالهای اخیر به یکی از بزرگترین نگرانیهای صنعت دریایی تبدیل شدهاند. علت بسیاری از این حوادث، گاهی بستهبندی نامناسب یا اعلام نادرست محمولههای خطرناک عنوان میشود؛ شاید اشتباهاتی کوچک که در مقیاس اقیانوسها، گاه به فاجعهای انسانی و اقتصادی تبدیل میشوند.
مرسک پیشتر نیز در میانه ماه اوت با حادثه مشابهی روبهرو شده بود. کشتی «ماری مرسک» در سواحل غرب آفریقا دچار آتشسوزی شد و عملیات مهار آن بیش از یکهفته به طول انجامید. تنها پس از اعزام خدمه و تجهیزات تخصصی، اوضاع تحت کنترل درآمد و کشتی موفق شد به سمت مالزی حرکت کند. از سوی دیگر، شرکت وانهای نیز اخیرا از حادثهای مرگبار در یکی از کشتیهای خود در سواحل هند خبر داده است که به مرگ چهارخدمه انجامید؛ نشانهای دیگر از ایمنی شکننده در دریاهای تجاری.
آیندهای دیجیتال برای امنیت دریایی
با تکرار چنین حوادثی، نگاهها به سمت فناوریهای نوین برای پیشگیری از آتشسوزی در کشتیها دوخته شده است. به نظر میرسد شرکتهای بزرگ بیمه و کشتیرانی اکنون در حال سرمایهگذاری در سامانههای هوش مصنوعی هستند تا بتوانند محمولههای خطرناک را پیش از بارگیری شناسایی کنند.در گزارش سال۲۰۲۵ شرکت آلیانز کامرشیال، آتشسوزی کانتینرها بهعنوان یکی از تهدیدهای کلیدی صنعت حملونقل دریایی معرفی شد، همچنین در این گزارش اینطور آمده است: محمولههایی که بهدرستی اظهارنشده، همچنان علت اصلی این حوادث هستند. در اقیانوس بیکران تجارت جهانی، هر آتشسوزی یادآور این حقیقت است که امنیت در دریا، هنوز هم بهای سنگینی دارد؛ بهایی که گاه با جان انسانها پرداخت میشود.