«سرآمد» بررسی می‌کند؛
واقعیت سهم ایران از نفت شناور در دریا
چرا ایران سهم زیادی از نفت‌های شناور در دریاهای آسیا ندارد؟
گروه انرژی- بررسی داده‌های منتشرشده از سوی پایگاه‌های خبری تخصصی حوزه دریا و تردد نفتکش‌های جهان نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۲۰۲5–۲۰۲4 حجم کلی نفت و فرآورده‌های نفتی «شناور» روی کشتی‌ها رشد قابل‌توجهی داشته است. طی ماه‌های گذشته بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های جهان گزارش‌هایی را مبنی بر افزایش ذخایر شناور در آسیا و جهان گزارش کردهاند. در حالی‌که طبق ادعاهای مطرح‌شده پیش از این مقادیر قابل‌توجهی از محموله‌های نفتی مرتبط با ایران در آب‌ها و حوالی بنادر آسیایی تجمع کرده بودند. آمارهای جدید نشان می‌دهد که ایران سهم زیادی از این نفت‌های شناور ندارد. این در حالی است که نفت ذخیره‌شده روی آب در جهان به بالاترین سطح از دوران همه‌گیری کرونا رسیده است
به گزارش «اقتصاد سرآمد»، حجم نفت ذخیره‌سازی‌شده در کشتی‌ها در آب‌های آسیا، در هفته‌های اخیر و پس از تشدید تحریم‌های آمریکا علیه نفت روسیه و مختل‌شدن واردات چین و هند، دوبرابر شده است. اتحادیه اروپا، انگلیس و آمریکا، تحریم‌های متعددی را علیه روسیه بر سر جنگ اوکراین وضع کردهاند و در جدیدترین مورد، شرکت‌های نفتی بزرگ روس‌نفت و لوک‌اویل را تحریم کردهاند. برخی پالایشگاه‌ها در چین و هند، به خرید نفت از خاورمیانه و مناطق دیگر روی آورده‌اند و با وجود تولید رو به رشد، از بازارهای نفت جهانی پشتیبانی کردهاند. مدتی قبل نیز خبرگزاری بلومبرگ، با استناد به داده‌های شرکت ورتکسا، از رشد میزان نفت روی آب خبر داد. بااین‌حال، چین پیام متفاوتی برای بازار نفت داشت. این کشور در حال ساخت مخازن بیشتری برای افزایش ذخیره سازی نفت است.
آنطور که رویترز در گزارشی آورده است، شرکت رصد کشتی «کپلر» در گزارشی در ۳۰اکتبر اعلام کرد ذخایر نفت شناور در منطقه آسیا-اقیانوسیه، در پایان اکتبر به ۵۳میلیون بشکه رسید که بالاترین میزان در 3سال گذشته بودهو حدود ۲۰میلیون بشکه از اوایل سپتامبر افزایش یافته است. افزایشی که در حجم تجارت نفت تحریمی مشاهده می‌شود، با حجم بالای نفت نگهداری‌شده روی آب و مشکل پالایشگاه‌های مستقل شاندونگ چین در دریافت نفت به دلیل حجم بالای ذخایر، توضیح داده می‌شود. داده‌های جداگانه شرکت رصد کشتی «اویل‌ایکس» نشان داد ذخایر نفت شناور احتمالی در آسیا از حدود ۵۰میلیون بشکه در ۱۵اکتبر، به حدود ۷۰میلیون بشکه تا پایان اکتبر افزایش یافته است. تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های غربی، حجم بالایی نفت در کشتی‌ها ایجاد کرده است که مانع ایجاد اشباع عرضه در بازارهای جهانی می‌شود. طبق اعلام «کپلر»، حجم نفت روسیه در کشتی‌های مستقر در آب‌های آسیا-اقیانوسیه، در اکتبر نسبت به سپتامبر، ۶برابر شده و به ۶میلیون بشکه رسیده است.
واقعیت سهم ایران از نفت شناور
شرکت رهیابی محموله‌های نفتی کپلر در جدیدترین آمار اعلام کرده که سه‌کشور ایران و روسیه و ونزوئلا، روی هم تنها ۳۰درصد نفت ذخیره‌شده روی آب در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. نفت ذخیره‌شده روی آب، نفتی است که تولیدکنندگان در نفتکش‌ها بارگیری و روی آب نگهداری می‌کنند تا برایش مشتری پیدا کنند. یک هفته است که غربی‌ها می‌گویند، ایران به دلیل تحریم‌های ماه اکتبر علیه نفتکش‌هایش و روسیه به دلیل تحریم دوغول نفتی‌اش، نمی‌توانند نفت بفروشند و حجم نفت ذخیره‌شده روی آب این دوکشور افزایش یافته است، اما بنیاد دفاع از دموکراسی آمریکا سه‌روز پیش گزارش داد که «نفتکش‌های تحریمی ایران آزادانه تردد می‌کنند» و «صادرات نفت کشور رکورد جدیدی زده است». حالا کپلر برآورد کرده نفت شناور روی آب ائتلاف اوپک‌پلاس یعنی جمعی از تولیدکنندگان بزرگ نفت به دلیل کم‌شدن تقاضای فوری برای فروش، ۴۳درصد بیشتر شده است و این یعنی کشورهای تحت تحریم مانند ایران یا روسیه عامل افزایش ذخیره نفت روی آب نیستند.
به باور کارشناسان؛ اگر واقعاً سهم ایران از نفت شناور کم باشد، عوامل مختلفی در این موضوع می‌تواند موثر باشند که مهم‌ترین آن‌ها موفقیت در تبدیل سریع محموله‌ها به مصرف و تحویل محموله‌های نفتی ایران به خریداران است. این گزاره، یعنی ایران این توانایی را داراست که به سرعت نفت را به فروش برساند و نگهداری شناور ندارد که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده شبکه‌های مؤثر فروش باشد.
برخی تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های حداکثری آمریکا علیه صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران، تأثیرگذار بوده‌اند اما نه به‌صورت کامل و قطع‌کننده که میزان آن را شدیدا کاهش دهد. ایالات‌متحده در سال‌های اخیر موج‌های جدیدی از تحریم‌ها را به‌کار برده و در ۲۰۲5–۲۰۲4 دامنه تحریم‌ها برای پوشش بنادر، کشتی‌ها و پالایشگاه‌هایی که با ایران کار می‌کنند گسترش داد؛ بااین‌حال، اجرایی‌شدن این اقدامات و سیاست‌ها تا حدی خرید برخی واردکنندگان را محدود یا پرهزینه کرده، اما متوقف نکرده است.
آینده‌نگری چین در بازار نفت جهان
رویترز مدتی قبل گزارش داد که شرکت‌های بزرگ انرژی دولتی چین در حال ساخت ۱۱سایت ذخیره‌سازی جدید برای نفت‌خام در سال‌جاری و ۲۰۲۶ هستند و اعلام کردند که صنعت انرژی این کشور از روند فعلی قیمت نفت بهره می‌برد و در حالی‌که قیمت‌ها پایین است، این کالا را ذخیره می‌کند. طبق این گزارش، میزان ظرفیت ذخیره‌سازی که قرار است طی دوسال اضافه شود، حدود ۱۶۹میلیون بشکه است و این در مقایسه با حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰میلیون بشکه ظرفیت اضافه‌شده طی چهارسال بین ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت‌خام جهان، از ابتدای سال، روزانه نزدیک به یک‌میلیون بشکه نفت ذخیره کرده است. در واقع، به گفته تحلیلگرانی که تفاوت بین واردات نفت چین و عملکرد پالایشگاه‌ها را برای بررسی اجمالی تقاضا دنبال می‌کنند، ذخیره‌سازی حتی در نبود تقاضای کافی در داخل کشور، واردات را افزایش داده است. این تحولات این سوال را مطرح می‌کند که چرا چین این کار را انجام می‌دهد در حالی‌که عرضه در شرف فراوان‌ترشدن است و در نتیجه، قیمت‌ها حتی پایین‌تر هم هستند.
هرچند پاسخ ممکن است به این مربوط باشد که چین می‌داند در دنیای نفت، به‌ویژه روند تولید نفت، هیچ چیز قطعی نیست. در کنار حذف محدودیت عرضه اوپک‌پلاس، شیل آمریکا به‌عنوان دلیل اصلی کاهش قیمت‌ها مطرح می‌شود، اما رشد تولید شیل آمریکا با افت قیمت‌ها، در حال کندشدن است. از سوی دیگر، مسئله ظرفیت اضافی تولید اوپک‌پلاس مطرح است. تا چندسال پیش، این ظرفیت اضافی به‌عنوان دلیلی برای آسودگی‌خاطر بازار در مورد امنیت عرضه در نظر گرفته می‌شد، اما اکنون با افزایش تولید این گروه پس از سه‌سال محدودیت عرضه، این ظرفیت اضافی کاهش می‌یابد و در صورت افزایش تقاضا، اوپک‌پلاس قادر نخواهد بود به اندازه گذشته واکنش نشان دهد. ران بوسو، مفسر انرژی رویترز در این باره نوشت: اوپک‌پلاس مدام از اهداف افزایش تولید خود عقب مانده است و این موضوع می‌تواند در صورت تقاضای قوی نگران‌کننده باشد، زیرا نشان می‌دهد ظرفیت اضافی به اندازه‌ای که قبلا تصور می‌شد، وجود ندارد.
براساس گزارش اویل‌پرایس، اکنون نفت در دریا دلیلی برای انتظار عرضه بیشتر در بحبوحه تقاضای ضعیف است، اما ممکن است بخش زیادی از این نفت در دریا از نقطه مبدا به نقطه مصرف خود برسد. در همین حال، هر اشاره‌ای به تحریم‌های بیشتر علیه صنعت انرژی روسیه، قیمت نفت را بالاتر می‌برد و نشان‌دهنده حساسیت خاصی به امنیت عرضه در میان معامله‌گران است. این به نوبه خود به این معنی است که اشباع عرضه به آن اندازه که براساس گزارش‌ها به نظر می‌رسد، قطعی نیست. از این گذشته، اگر قطعی بود، معامله‌گران چندان به تحریم‌های بیشتر علیه نفت‌خام روسیه اهمیت نمی‌دادند.
گروه انرژی- بررسی داده‌های منتشرشده از سوی پایگاه‌های خبری تخصصی حوزه دریا و تردد نفتکش‌های جهان نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۲۰۲5–۲۰۲4 حجم کلی نفت و فرآورده‌های نفتی «شناور» روی کشتی‌ها رشد قابل‌توجهی داشته است. طی ماه‌های گذشته بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های جهان گزارش‌هایی را مبنی بر افزایش ذخایر شناور در آسیا و جهان گزارش کردهاند. در حالی‌که طبق ادعاهای مطرح‌شده پیش از این مقادیر قابل‌توجهی از محموله‌های نفتی مرتبط با ایران در آب‌ها و حوالی بنادر آسیایی تجمع کرده بودند. آمارهای جدید نشان می‌دهد که ایران سهم زیادی از این نفت‌های شناور ندارد. این در حالی است که نفت ذخیره‌شده روی آب در جهان به بالاترین سطح از دوران همه‌گیری کرونا رسیده است
به گزارش «اقتصاد سرآمد»، حجم نفت ذخیره‌سازی‌شده در کشتی‌ها در آب‌های آسیا، در هفته‌های اخیر و پس از تشدید تحریم‌های آمریکا علیه نفت روسیه و مختل‌شدن واردات چین و هند، دوبرابر شده است. اتحادیه اروپا، انگلیس و آمریکا، تحریم‌های متعددی را علیه روسیه بر سر جنگ اوکراین وضع کردهاند و در جدیدترین مورد، شرکت‌های نفتی بزرگ روس‌نفت و لوک‌اویل را تحریم کردهاند. برخی پالایشگاه‌ها در چین و هند، به خرید نفت از خاورمیانه و مناطق دیگر روی آورده‌اند و با وجود تولید رو به رشد، از بازارهای نفت جهانی پشتیبانی کردهاند. مدتی قبل نیز خبرگزاری بلومبرگ، با استناد به داده‌های شرکت ورتکسا، از رشد میزان نفت روی آب خبر داد. بااین‌حال، چین پیام متفاوتی برای بازار نفت داشت. این کشور در حال ساخت مخازن بیشتری برای افزایش ذخیره سازی نفت است.
آنطور که رویترز در گزارشی آورده است، شرکت رصد کشتی «کپلر» در گزارشی در ۳۰اکتبر اعلام کرد ذخایر نفت شناور در منطقه آسیا-اقیانوسیه، در پایان اکتبر به ۵۳میلیون بشکه رسید که بالاترین میزان در 3سال گذشته بودهو حدود ۲۰میلیون بشکه از اوایل سپتامبر افزایش یافته است. افزایشی که در حجم تجارت نفت تحریمی مشاهده می‌شود، با حجم بالای نفت نگهداری‌شده روی آب و مشکل پالایشگاه‌های مستقل شاندونگ چین در دریافت نفت به دلیل حجم بالای ذخایر، توضیح داده می‌شود. داده‌های جداگانه شرکت رصد کشتی «اویل‌ایکس» نشان داد ذخایر نفت شناور احتمالی در آسیا از حدود ۵۰میلیون بشکه در ۱۵اکتبر، به حدود ۷۰میلیون بشکه تا پایان اکتبر افزایش یافته است. تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های غربی، حجم بالایی نفت در کشتی‌ها ایجاد کرده است که مانع ایجاد اشباع عرضه در بازارهای جهانی می‌شود. طبق اعلام «کپلر»، حجم نفت روسیه در کشتی‌های مستقر در آب‌های آسیا-اقیانوسیه، در اکتبر نسبت به سپتامبر، ۶برابر شده و به ۶میلیون بشکه رسیده است.
واقعیت سهم ایران از نفت شناور
شرکت رهیابی محموله‌های نفتی کپلر در جدیدترین آمار اعلام کرده که سه‌کشور ایران و روسیه و ونزوئلا، روی هم تنها ۳۰درصد نفت ذخیره‌شده روی آب در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. نفت ذخیره‌شده روی آب، نفتی است که تولیدکنندگان در نفتکش‌ها بارگیری و روی آب نگهداری می‌کنند تا برایش مشتری پیدا کنند. یک هفته است که غربی‌ها می‌گویند، ایران به دلیل تحریم‌های ماه اکتبر علیه نفتکش‌هایش و روسیه به دلیل تحریم دوغول نفتی‌اش، نمی‌توانند نفت بفروشند و حجم نفت ذخیره‌شده روی آب این دوکشور افزایش یافته است، اما بنیاد دفاع از دموکراسی آمریکا سه‌روز پیش گزارش داد که «نفتکش‌های تحریمی ایران آزادانه تردد می‌کنند» و «صادرات نفت کشور رکورد جدیدی زده است». حالا کپلر برآورد کرده نفت شناور روی آب ائتلاف اوپک‌پلاس یعنی جمعی از تولیدکنندگان بزرگ نفت به دلیل کم‌شدن تقاضای فوری برای فروش، ۴۳درصد بیشتر شده است و این یعنی کشورهای تحت تحریم مانند ایران یا روسیه عامل افزایش ذخیره نفت روی آب نیستند.
به باور کارشناسان؛ اگر واقعاً سهم ایران از نفت شناور کم باشد، عوامل مختلفی در این موضوع می‌تواند موثر باشند که مهم‌ترین آن‌ها موفقیت در تبدیل سریع محموله‌ها به مصرف و تحویل محموله‌های نفتی ایران به خریداران است. این گزاره، یعنی ایران این توانایی را داراست که به سرعت نفت را به فروش برساند و نگهداری شناور ندارد که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده شبکه‌های مؤثر فروش باشد.
برخی تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های حداکثری آمریکا علیه صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران، تأثیرگذار بوده‌اند اما نه به‌صورت کامل و قطع‌کننده که میزان آن را شدیدا کاهش دهد. ایالات‌متحده در سال‌های اخیر موج‌های جدیدی از تحریم‌ها را به‌کار برده و در ۲۰۲5–۲۰۲4 دامنه تحریم‌ها برای پوشش بنادر، کشتی‌ها و پالایشگاه‌هایی که با ایران کار می‌کنند گسترش داد؛ بااین‌حال، اجرایی‌شدن این اقدامات و سیاست‌ها تا حدی خرید برخی واردکنندگان را محدود یا پرهزینه کرده، اما متوقف نکرده است.
آینده‌نگری چین در بازار نفت جهان
رویترز مدتی قبل گزارش داد که شرکت‌های بزرگ انرژی دولتی چین در حال ساخت ۱۱سایت ذخیره‌سازی جدید برای نفت‌خام در سال‌جاری و ۲۰۲۶ هستند و اعلام کردند که صنعت انرژی این کشور از روند فعلی قیمت نفت بهره می‌برد و در حالی‌که قیمت‌ها پایین است، این کالا را ذخیره می‌کند. طبق این گزارش، میزان ظرفیت ذخیره‌سازی که قرار است طی دوسال اضافه شود، حدود ۱۶۹میلیون بشکه است و این در مقایسه با حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰میلیون بشکه ظرفیت اضافه‌شده طی چهارسال بین ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت‌خام جهان، از ابتدای سال، روزانه نزدیک به یک‌میلیون بشکه نفت ذخیره کرده است. در واقع، به گفته تحلیلگرانی که تفاوت بین واردات نفت چین و عملکرد پالایشگاه‌ها را برای بررسی اجمالی تقاضا دنبال می‌کنند، ذخیره‌سازی حتی در نبود تقاضای کافی در داخل کشور، واردات را افزایش داده است. این تحولات این سوال را مطرح می‌کند که چرا چین این کار را انجام می‌دهد در حالی‌که عرضه در شرف فراوان‌ترشدن است و در نتیجه، قیمت‌ها حتی پایین‌تر هم هستند.
هرچند پاسخ ممکن است به این مربوط باشد که چین می‌داند در دنیای نفت، به‌ویژه روند تولید نفت، هیچ چیز قطعی نیست. در کنار حذف محدودیت عرضه اوپک‌پلاس، شیل آمریکا به‌عنوان دلیل اصلی کاهش قیمت‌ها مطرح می‌شود، اما رشد تولید شیل آمریکا با افت قیمت‌ها، در حال کندشدن است. از سوی دیگر، مسئله ظرفیت اضافی تولید اوپک‌پلاس مطرح است. تا چندسال پیش، این ظرفیت اضافی به‌عنوان دلیلی برای آسودگی‌خاطر بازار در مورد امنیت عرضه در نظر گرفته می‌شد، اما اکنون با افزایش تولید این گروه پس از سه‌سال محدودیت عرضه، این ظرفیت اضافی کاهش می‌یابد و در صورت افزایش تقاضا، اوپک‌پلاس قادر نخواهد بود به اندازه گذشته واکنش نشان دهد. ران بوسو، مفسر انرژی رویترز در این باره نوشت: اوپک‌پلاس مدام از اهداف افزایش تولید خود عقب مانده است و این موضوع می‌تواند در صورت تقاضای قوی نگران‌کننده باشد، زیرا نشان می‌دهد ظرفیت اضافی به اندازه‌ای که قبلا تصور می‌شد، وجود ندارد.
براساس گزارش اویل‌پرایس، اکنون نفت در دریا دلیلی برای انتظار عرضه بیشتر در بحبوحه تقاضای ضعیف است، اما ممکن است بخش زیادی از این نفت در دریا از نقطه مبدا به نقطه مصرف خود برسد. در همین حال، هر اشاره‌ای به تحریم‌های بیشتر علیه صنعت انرژی روسیه، قیمت نفت را بالاتر می‌برد و نشان‌دهنده حساسیت خاصی به امنیت عرضه در میان معامله‌گران است. این به نوبه خود به این معنی است که اشباع عرضه به آن اندازه که براساس گزارش‌ها به نظر می‌رسد، قطعی نیست. از این گذشته، اگر قطعی بود، معامله‌گران چندان به تحریم‌های بیشتر علیه نفت‌خام روسیه اهمیت نمی‌دادند.