نرخ دلار منطقی میشود؟
بازار متشکل ارزی،اتاق شیشهای تعیین نرخ ارز
گروه بانک و بیمه- بازار متشکل ارزی در صورتی که به طور کامل اجرایی شود میتواند اتاق شیشهای خوبی برای مکانیزم تعیین نرخ ارز باشد.مدت هاست که خبر تشکیل بازار متشکل ارزی از زبان رئیس کل بانک مرکزی با اجرای مراحل مختلف آن شنیده میشود. بازاری که قرار است دیگر دست سودجویان را قطع کند و به افراد برای معاملات قانونی اجازه چانه زنی را بدهد اما نه به عنوان دلال یا سودجوی بازاررسمی ارز بلکه به عنوان فعال کارگزار و صراف مجاز در کشور.هفته گذشته این بازار به طور رسمی با معرفی اعضای هیات مدیره، فعالیت خود را آغاز و روند کدگذاری برای صرافیها را اعلام کرد.
طبق مکانیزم این بازار از طریق مدیریت بانک مرکزی، فرابورس ایران، صرافیهای مجاز و بانکهای عامل گرداننده و بانکهای عامل هم برای خرید و فروش ارز مورد نیاز خود وارد این اتاق شیشهای میشوند. بازار متشکل ارزی عمدتا برای مبادلات اسکناس ارز در حجم بالا بین صرافیها و بانکها است.
نرخگذاری در این بازار به این صورت است که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایینترین نرخ به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین نرخ به پایینترین میچیند سپس مظنهها توسط سیستم به یکدیگر مرتبط و با نخستین معامله، نرخ ابتدای روز کشف خواهد شد. این روند معاملاتی دقیقا مشابه سایر معاملات بورسی انجام خواهد شد.
طبق اعلام بانک مرکزی صرافیها و بازیگران این بازار موظف هستند یک حساب ریالی و یک حساب ارزی مبتنی بر اسکناس معرفی کنند که شرکت بازار متشکل ارزی به این حسابها دسترسی داشته باشد. به محض ارائه پیشنهاد، مبلغ عنوان شده در حساب آنها مسدود میشود. این امر در این نوع معاملات نوعی تضمین برای حضور واقعی افراد برای خریدو فروش به شمار میرود که به نوعی دست کلاهبرداران نرخ امروز و یا فردایی را کوتاه کرده است.
در نهایت فرآیند عملیاتی این بازار هم مانند سایربازارها از طرف بانک مرکزی مکلف میشود که تابلویی داشته باشد تا نرخ را به صورت لحظه به لحظه و آنلاین نمایش دهد. در مورد تعیین نرخ نیز بازار موظف است آییننامه معاملاتی مورد تایید بانک مرکزی را تدوین کند که بر اساس آن نرخ کلوزینگ هر روز با نوسان ۵ تا ۱۰ درصد تعیینکننده نرخ روز آینده خواهد بود، البته در شرایط خاصی که اتفاق ویژهای رخ دهد مدیر بازار با کسب مجوز از هیات مدیره و با اطلاع بانک مرکزی دامنه نوسان را تغییر میدهد. کف و سقف تقاضا نیز تعیین خواهد شد که به مرور زمان سقف تقاضا در این بازار افزایش خواهد یافت.
علی اکبر کریمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این باره میگوید: امیدواریم تشکیل بازار متشکل ارزی و ایجاد یک سازوکار مناسب سبب شود که صادرکنندگان و سایر دارندگان ارز بتوانند ارز خود را در یک فضای رقابتی، کنترل شده و مناسب، عرضه و نیازهای ارزی خود را رفع کنند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه بازار ارز طی یک سال گذشته به دلیل تحریمهای خارجیِ اعمال شده و اتفاقات و مسائلی که در داخل کشور رخ میدهد، ملتهب و پر نوسان شده است، تصریح کرد: آنچه که بازار ارز را ملتهب کرده افزایش تقاضا برای ارز به ویژه عوامل روانی کاذب است، اما شواهد و قرائنی برای افزایش نرخ ارز در میان مدت وجود ندارد.
بهزادخسروی، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره بازار متشکل ارزی و تاثیر آن در نظام ارزی کشور، گفت: با ایجاد این بازار، دیگر نرخ ارز از بازارهای کشورهای همجوار مانند سلیمانیه، دبی وغیره تأثیر نخواهد گرفت و از همین رو، حسن اصلی این بازار تعیین نرخ در داخل کشور خواهد بود.
وی ادامه داد: بنظر میرسد راهاندازی بازار متشکل ارزی، نرخ دلار در سامانه نیما که به نوعی تحمیلی به نظر میرسید را به سمت نرخ واقعی دلار حرکت دهد و نرخهایی که طی سه روز گذشته در سامانه نیما به ثبت رسیده است، نشان دهنده مبنای نرخ ارز شرکتها در سال ۱۳۹۸ خواهد بود.
وی افزود: مبنای نرخ دلار شرکتها در سال ۱۳۹۸ بطور متوسط حدود ۱۱۰۰۰ و احتمالا کمتر هم خواهد بود که در صورت ثبات بازار ارز، بنظر میرسد نرخ منطقی و معقولی برای دلار به زودی با وجود این بازار کشف خواهد شد.