گزارش «اقتصادسرآمد»از جزییات یک طرح؛
خداحافظی بحران با بارورسازی ابرها؟
گروه انرژی- هره گیری از فناوری باروری ابرها یكی از راهكارهای مقابله با بحران كم آبی به شمار می رود، این در حالی است كه انجام این فناوری پیشرفته و گران قیمت حتی در كشورهای مبدع آن با تامل و اما و اگر هایی همراه است.طی سالهای اخیر طرح باروری ابرها طبق هماهنگی های وزارت نیرو در استان های مختلف كشور نظیر زنجان، قزوین و مركزی اجرا شده است به طوریكه برخی بارشهای خوب پاییزی در ایران را نشانه ای از باروری ابرها قلمداد می كنند.
به گزارش اقتصادسرآمد، پروژه بارورسازی ابرها در ایران عمری حدوداً ۴۰ ساله دارد اما اولین پروژه اجرای مستقل توسط کارشناسان ایرانی در تابستان ۱۳۸۷ در استان گیلان انجام گرفت. مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها از آن زمان تاکنون پروژههای متعدد اجرایی و مطالعاتی باروری ابرها در مناطق مختلف به اجرا گذاشته است اما دولت دوازدهم و وزارت نیرو رویکرد خود را به بارورسازی ابرها تغییر دادند و با مطرح شدن کمک سپاه برای توسعه باروری ابرها جای پای این فناوری قرص شد.هدف اصلی اجرای پروژههای بارورسازی ابرها مقابله با بحران خشکسالی بود. بحرانی که به دلیل بارندگیهای اخیر کشور کم رنگتر شده و اجرای این پروژهها را به تأخیر انداخت. به طوری که این پروژه در سال آبی گذشته اجرا نشد.
موافقان بارورسازی ابرها می گویند که این روش یک واقعیت علمی تایید شده توسط مجامع علمی بین المللی است که در صورت مدیریت درست، می تواند باعث افزایش بارندگی شود. اما مخالفان این پروژه معتقدند که به اجبار و صرف هزینه بسیار نمی توان ابر بدون رطوبت را بارور کرد و اگر این روش کارگشا بود کشورهای پیشرفته مشتری اصلی آن بودند.به اعتقاد مخالفان بارورسازی ابرها، حتی اگر باران زایی با این روش ممکن باشد، حجم بارش تولید شده بسیار محدود است و باید به جای اتکا به راهحلهای کوتاه مدت، بر کاهش مصرف و نیاز آبی کشور تمرکز کنیم.
در این خصوص، مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها علت، زمان و منطقه جغرافیایی بارورسازی ابرها را اعلام کرد.
فرید گلکار با بیان اینکه برای بارورسازی ابرها باید هماهنگیهایی در جهت عقد قرارداد با نیروی هوا و فضا صورت بگیرد، اظهار کرد: باید تجهیزات و هواپیما را از آنها اجاره کنیم. تاخیری هم که تا کنون ایجاد شده به دلیل مسائل اداری و نقل و انتقال طرح از موسسه تحقیقات آب به شرکت آب و نیرو است.
وی به این سوال که با توجه به بارندگی های اخیر کشور، بارورسازی ابرها ضرورت دارد یا خیر؟ پاسخ داد: میانگین بارش در کشور به طور کلی یک سوم جهان است. یعنی ایران همیشه با کمبود بارش و کاهش منابع آب مواجه است و همواره بیلان منفی در زمینه آب های رو زمینی و زیرزمینی دارد. بنابراین حتی سالهایی که بارندگی نرمال یا بیش از میزان نرمال است، باز هم میزان بارندگی کم تر از میانگین جهانی است.
مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها ادامه داد: بنابراین باید همواره هم بحثهای صرفه جویی در مصرف آب را مد نظر قرار دهیم هم بحثهای تولید و مدیریت تولید آب را. از سوی دیگر در اوقاتی که هوا از نظر بارندگی مناسب است و بارش های خوبی در کشور رخ میدهد، افزایش بارش بیشتری را از طریق فناوری باروری ابرها میتوانیم داشته باشیم.گلکار با تاکید بر اینکه نمیتوان پیش بینی کرد میزان کاهش بارندگی در سال های آتی چقدر است، گفت: بنابراین امسال که میزان بارندگیها مناسب تر است، بهتر است بحثهای افزایش بارش و پروژهها را اجرا کنیم و آب برای سالهای آتی ذخیره شود.
وی افزود: کار ما افزایش بارش است نه ایجاد بارش. هرچه میزان بارش بیشتر باشد، افزایش هم بیشتر خواهد بود.
مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در ادامه در مورد زمان بارورسازی ابرها نیز توضیح داد: امیدوارم بحثها ی اداری به نتیجه نهایی برسد و طرف مقابل هم برای به روزرسانی تجهیزات خوز نیاز به زمان دارد و پس از آن میتوان کار را آغاز کرد.
گلکار ابراز امیدواری کرد پروژه بارورسازی ابرها نیمه دوم پاییز کلید بخورد.
وی درمور منطقه جغرافیایی بارورسازی ابرها گفت: تمرکز روی حوضه آبخیزی است که سد وجود دارد و امکان ذخیرسازی بیشتری فراهم است. نقاطی هم سد نیست اما ریزش بارش برای مراتع و دشت ها مهم بوده و آثار عیر مستقیم به جز بحث های آبی دارد، مانند خراسان جنوبی. در فکر این هستیم که این مناطق را هم تحت پوشش قرار دهیم.