جایگاه ایران در دنیا انرژی در گزارش «اقتصادسرآمد»
راه ناهموار در دیپلماسی انرژی
گروه انرژی- سوم ژانویه سال جدید میلادی بود که خبری مبنی بر امضای یک توافقنامه همکاری بین اسرائیل، یونان و قبرس برای احداث یک خط لوله گازی منتشر شد تا در ادامه تصمیم این رژیم برای صادرات گاز به مصر آن هم به روش گاز مایع، دنیای انرژی را با آغاز تحولی جدید در این حوزه مواجه کند، محدودهای از جغرافیا که در میزان ذخایر گازی حتی در بین 10 کشور اول هم نامی از آن دیده نمیشود، هر چند کشف میدان گازی تامار در سواحل رژیم اشغالی در سال 2009 میلادی دریچه تازهای را به روی آنها گشوده باشد.در این همهمه جهانی برای برنده بودن، ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی و واقع شدن در یک منطقه استراتژیک با همسایگانی تشنه این منبع انرژی نسبتا جدید، چگونه میتواند حرفی برای گفتن داشته باشد؟ آیا میتواند دیپلماسی انرژی خود را به گونهای تعریف کند که در تعامل با کشورهای همسایه بخصوص دوست به لحاظ سیاسی، به یک صادرکننده قَدَر تبدیل شود؟
به گزارش اقتصادسرآمد، سید علی نصر، کارشناس بازار انرژی به مهر می گوید: ایران از لحاظ ذخایر و پتانسیل تولید، با مشکل ویژهای روبرو نیست، اما در بخش توسعه باید برنامهریزی بهتری انجام گیرد. در حقیقت وزارت نفت باید با تنظیم شرایط داخلی، مصرف و صادرات گاز طبیعی را تراز کند.
به گفته این کارشناس انرژی، ایران تاکنون تنها ۱۷ درصد از ذخایر گازی قابل استحصال خود را تولید کرده و عمده ذخایر گازی کشور همچنان دست نخورده باقی است. این در حالی است که ایران علاوه بر میدان گازی پارس جنوبی میادین گازی دیگری دارد که پتانسیل بالای تولید دارند. میادین خرد گازی و گازهای همراه نیز هستند به طوری که تنها گازهای همراه کشور که فلر میشود به اندازه ۲ فاز پارس جنوبیاست به طوری که در برنامه وزارت نفت کاهش فلرینگ به صفر بوده است.
امید شکری کلهسردیگر کارشناس انرژی هم به ایلنا می گوید: با وجود اینکه ایران دومین دارنده ذخایر بزرگ گاز در جهان است، نتوانسته در بازارهای جهانی ال.ان.جی نقشی ایفا کند و چنانچه تحریمها برداشته نشود و نتوانیم تنشهای بینالملل را در کوتاه مدت حل کنیم، نمیتوان انتظار داشت ایران بتواند واحدهای نیمه تمام را به بهرهبرداری رسانده و به کشور تولیدکننده ال.ان.جی تبدیل شود.
وی گفت: تولید ایران به حدی نیست که بتواند مازاد را صادر کند، بر خلاف پیشبینیها مصرف گاز اتحادیه اروپا روند ثابتی طی کرده و برخی مواقع کاهش هم یافته است، در این سوی ماجرا هم تا مسئله تحریمهای ایران حل نشود و نتوانیم سرمایه لازم برای افزایش تولید گاز در میادین مختلف و تکمیل فازهای پارس جنوبی را تامین کنیم، نباید انتظار داشت بتوانیم چه از طریق ال.ان.جی و چه خط لوله صادرات داشته باشیم و یا بخواهیم از امکانات ترکیه استفاده کنیم.
این کارشناس ارشد دیپلماسی و امنیت انرژی یادآور شد: البته ترکیه سرمایه گذاری عظیمی برای زیرساخت انرژی خود انجام داده و در حال حاضر چند واحد مایع سازی گاز هم در حال احداث دارد و حتی اقدام به خرید کشتی اف.ال.ان.جی کرده است.
وی با بیان اینکه استفاده از ابزار دیپلماسی انرژی در سیاست خارجی ایران تعریف نشده است، اظهار داشت: اولویت اول ایران در رابطه با حوزه گاز طبیعی، صادرات به کشورهای همسایه بوده ولی با توجه به اینکه کشورهای همسایه در حال متنوع سازی منابع انرژی خود هستند این شانس ایران در حال از دست رفتن است. مسئله مهم ایران مشخص نبودن جایگاه صادرات انرژی در سیاست خارجی است تا این جایگاه و استفاده موثر از دیپلماسی انرژی مورد غفلت قرار میگیرد، باید منتظر از دست دادن فرصتهای منطقهای و فرامنطقهای باشیم و این مشکل همه دولتهای پس از انقلاب بوده است. باید دیپلماتهای انرژی در دانشگاههای داخل و خارج تربیت شوند و تا دیپلماسی انرژی نزد وزارت نفت و امور خارجه حل نشود ایران نمیتواند در بازار انرژی جهانی نقشی ایفا کند.