گزارش «اقتصادسرآمد» از تولید و تجارت خرما در ایران
طعم گس رطب ایرانی در سال رونق
گروه صنعت،تولید و تجارت- خرما محصولی است که در تمام ایام سال متقاضی دارد.ایران یکی از تولید کنندگان و صادرکنندگان عمده خرما در سطح جهان است. صادرات خرمای ایران از دیگر محصولات کشاورزی صادراتی، برای ارزآوری و درآمدزایی کشور می باشد. خرما مصارف بسیار متنوعی دارد. از جمله آن در برخی غذاها، به صورت شیره، سس خرما، کمپوت و مربا و نیز در صنایع الکل سازی، تولید اسید سیتریک، مخمرها استفاده می شود، به همین دلیل بازار مصرف این کالا حتی در مصارف صنعتی هم در حال گسترش می باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، خرما در طول سال حجم بالایی از صادرات کشاورزی را به خود اختصاص می دهد و جزء پنج محصول عمده کشاورزی صادراتی محسوب می شود. صادرات این محصول از ایران به طور کلی در هفت دسته مضافتی، استعمران، شاهانی، بکاب، پیاروم، زاهدی و سایر خرماها قرار می گیرد و از بین آنها خرمای مضافتی سهم عمده ای از صادرات را به خود اختصاص داده است. خرمای پیارم، گرانترین خرمای صادراتی ایران محصوب می شود.
با توجه به میزان صادرات خرما و فرآورده های آن می تواند سهم به سزایی در ارز آوری غیر نفتی و افزایش تراز ارزی کشور داشته باشد. با توجه به گشایش های چند سال اخیر در امر صادرات غیر نفتی ولی بازهم موانع و مشکلات بسیاری در امر صادرات خرما مشاهده می شود که نیازمند بازنگری در برخی مسایل و قوانین توسط مسولین امر می باشد تا سهم بیشتری از این بازار بکر را نصیب کشور مان بشود.
سالانه حدود ۷ میلیون تن خرما در جهان تولید می شود که کشور ما با تولید بیش از یک میلیون و چهل هزار تن خرما جایگاه ویژه ای در این بین دارد. ایران ۱۵ درصد تولید و ۲۱ درصد سطح زیر کشت خرمای دنیا را به خود اختصاص داده است.
حجم تجارت خرما در جهان سالانه بیش از ۱.۲ میلیارد دلار است و ایران نیز یکی از بزرگترین صادرکنندگان خرما در جهان به شمار میرود، اما این درحالیست که صادرات خرمای ایران غالبا به صورت فله و بدون بسته بندی مناسب انجام میگیرد و از این رو خرمای صادراتی کشور ارزش افزوده چندانی نصیب کشور نمیکند. بخشی از کاهش قیمت ۳۰ درصدی خرمای صادراتی ایران در سال گذشته نیز به همین مسئله مربوط است. توجه به بسته بندی مناسب و همچنین فرآوری این محصول میتواند در افزایش قیمت صادراتی آن تأثیر چشمگیری داشته باشد.
در داخل کشور برای انواع مختلف خرما قیمت تضمینی اعلام میشود ولی بنا به گفته کارشناسان قیمت تضمینی خرما به علت پایین بودن قیمت اعلام شده، کارا و مؤثر نبوده و حتی در برخی سالها به عنوان قیمت کف منجر به کاهش قدرت چانه زنی باغداران و زیان آنها و نفع دلالان بازار خرما شده است. این درحالیست که طبق گفته مسئولین بخش قابل توجهی از ۱ میلیون تن خرمای تولیدی در کشور، به دلیل عدم وجود خریدار مناسب، عدم بازاریابی در افزایش صادرات و همچنین عدم توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، به عنوان خوراک دام به مصرف دام میرسد.
کشورهای هند، مالزی، روسیه و اندونزی با توجه به جمعیت بالای خود ظرفیت زیادی در واردات خرما دارند و تولیدکنندگان ایرانی میتوانند با انجام اقدامات مناسب و بازاریابی، صادرات خرمای ایران به این کشورها را افزایش دهند.
رئیس انجمن ملی خرمای ایران می گوی: متاسفانه وضعیت صادرات ما در سال جاری به نسبت سال گذشته و در سال 98 به نسبت سال 97 کاهشی بود که از دلایل آن میتوان کرونا و بسته شدن مرزها، ممنوعیت صادرات در سال قبل که موجب عدم اعتماد در بازارهای هدف شد را نام ببریم که مجموع این موارد کاهش 30 درصدی حجم صادرات خرما در سال جاری را در پی داشته است.
محسن رشید فرخی با بیان اینکه در سال جاری نسبت به سال گذشته در تهیه و تولید خرما کمتر با مشکل مواجه بودیم، گفت: در سال جاری به میزان کافی خرما برای عرضه در ماه مبارک رمضان در کشور موجود بود و به همین دلیل کمتر با نوسان قیمت روبهرو بودهایم.
رئیس انجمن ملی خرمای ایران با بیان اینکه در جامعهای زندگی میکنیم که کشور تورم بسیار بالایی را تجربه میکند، افزود: بر همین اساس نمیتوان قول ثبات قیمت داد و شاید خرما در دسته مواد غذایی و جدا از سایر اجناس که تورم بالایی را تجربه میکنند به نظر برسد، اما توجه شود که همه این اقلام به طور زنجیرهوار به همدیگر متصل بوده و از هم تاثیر خواهند پذیرفت. زیرا کشاورز باید این تورم را در زندگی خود اعمال کند در نتیجه برای تامین آن مجبور به افزایش قیمت محصول خود خواهد بود.
وی ادامه داد: ما به یک اقتصاد ثابت، پایدار و بر مبنای اقتصاد جهانشمول نیاز داریم و تا زمانی که این اقتصاد ایجاد نشود حتما نوسانات را در قیمت اجناس مشاهده خواهیم کرد.وی با بیان اینکه همواره سعی میکنیم با نظارتهای کافی، کمترین آسیب و افزایش قیمت را برای خریدار و فروشنده در حوزه خرما داشته باشیم، گفت: به هر حال باید اقتصاد بهبود یابد و خوشبختانه به دلیل آنکه امسال در میزان محصول مشکلی نداشتهایم، این پارامتر میتواند در قیمت آن موثر باشد.
وی در خصوص وضعیت صادرات نیز گفت: متاسفانه وضعیت صادرات ما در سال جاری به نسبت سال گذشته و در سال 98 به نسبت سال 97 کاهشی بود که از دلایل آن میتوان کرونا و بسته شدن مرزها، ممنوعیت صادرات در سال قبل که موجب عدم اعتماد در بازارهای هدف شد را نام ببریم که مجموع این موارد کاهش 30 درصدی حجم صادرات خرما در سال جاری را در پی داشته است.