دست خالی آمریکا برای تحریم تسلیحاتی ایران
ادعاهایی که آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مطرح کرده و به دنبال متقاعد کردن کشورها به تمدید تحریم می‌باشد، عبارتند از اقدامات خصمانه ایران در منطقه، حمایت از تروریسم و مسلح کردن گروه‌های نیابتی خود در خاورمیانه که موجب برهم زدن ثبات منطقه شده است.آمریکا برای اینکه بتواند به هدف خود یعنی تمدید تحریم تسلیحاتی ایران دست یابد، باید این موضوع را به شورای امنیت برده و در شورا به تصویب برساند. اما آیا آمریکا قادر خواهد بود که اعضای دائم شورای امنیت را با خود همراه نماید؟ جلسه مقدماتی شورای امنیت و مواضع مخالف کشورهای عضو با پیشنهاد ارائه شده از سوی آمریکا در مورد تمدید تسلیحاتی ایران (حتی مخالفت‌های ابراز شده از سوی شرکای اروپایی آمریکا) نشان داد که واشنگتن چقدر در پیشبرد این هدف خود در شورای امنیت تنها و منزوی می‌باشد.برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، و کلی کرفت، نماینده دائم ایالات متحده در سازمان ملل متحد، در ۴ تیرماه مفاد قطعنامه پیشنهادی واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را از طریق ارتباط اینترنتی برای اعضای شورای امنیت سازمان ملل تشریح کردند. آنها با ادعای به فعالیت‌های (به اصطلاح) بدخواهانه جمهوری اسلامی ایران، از جمله حمله به عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۹ و این که تهران نه از محدودیت‌ها پیروی کرده و نه رفتار تهدید آمیز خود را تغییر داده است، گفتند که آمریکا از شورای امنیت خواسته تحریم‌های تسلیحاتی فعلی علیه جمهوری اسلامی ایران را تمدید کند.به نظر می‌رسد آمریکا خود به اینکه روسیه و چین یعنی دو کشور دارای حق وتو در شورای امنیت به قطعنامه پیشنهادی آمریکا در خصوص تمدید تحریم تسلیحاتی ایران رای مثبت دهند، اعتقادی ندارد و به همین دلیل به دنبال جو سازی و در تنگنا قرار دادن روسیه و چین برای همراهی با آمریکا در شورای امنیت می باشد.مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی یاس آمیز نسبت به کسب حمایت لازم برای تصویت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در توئیتی در مورخ 16 تیر اظهار داشت که کشورهای خاورمیانه یک‌صدا درخواست دارند تحریم تسلیحاتی ایران تمدید شود. وی در این توئیت اضافه کرد که از اسرائیل تا خلیج [فارس]، کشورهای خاورمیانه که بیشتر از همه در معرض غارتگری‌های ایران هستد، یک‌صدا می‌گویند: تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کنید. اما باید گفت که این اظهارات هوک ادعایی بیش نیست.
برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز با لحنی تردید آمیز و حاکی از یاس و ناامیدی، نسبت به انزوای چین و روسیه در جامعه جهانی در صورت مخالفت با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، هشدار داد. وی تاکید کرد تمدید ممنوعیت فروش تسلیحات متعارف به ایران اقدامی درست و ضروری است و همه اعضای شورای امنیت، حتی اگر به طور عمومی آن را اعلام نکنند، این را می‌دانند.
اظهارات برخی از شخصیتهای روسیه و چین نشان از مخالفت آنها با چنین روندی است. از سوی دیگر مخالفت آنها با قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی، نشان داد که آنها همچون سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس، مقهور تهدیدات و تبلیغات سوء آمریکا و رژیم صهیونیستی نیستند و از استقلال عمل برخوردارند. اما این دو کشور همانطور که از واکنش مقامات آمریکا آشکار است به دلایل خود قطعنامه پیشنهادی آمریکا را وتو خواهند کرد. اگر چه موضع روسیه و چین را بایستی در دو فاز مختلف بررسی کرد.-روسیه شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است و در موضوعی به این اهمیت که مبنایی در حقوق بین الملل یا در منشور سازمان ملل نداشته و صرفا به خواست آمریکا مطرح گردیده، علیه ایران رای نخواهد داد.- عدم دسترسی هر کشوری از جمله جمهوری اسلامی ایران که معارض حضور آمریکا در منطقه می باشد و این حضور را به چالش می کشد، به سلاح های متعارف در جهت منافع روسیه نیست و این کشور از آن حمایت نخواهد کرد. -روسیه با تمکین کردن به خواست آمریکا در شورای امنیت ضعف خود را نسبت به آمریکا به نمایش نخواهد گذاشت.اما در مورد چین، باید گفت که این کشور به عنوان یکی از بزرگترین قدرتهای جهانی، حاضر نیست که دنباله رو آمریکا باشد و در بسیاری از صحنه ها آمریکا را به چالش کشیده است. حتی روابط اقتصادی کلان با آمریکا نتوانسته است، استقلال عمل و تصمیم گیریهای سیاسی چین را تحت تاثیر قرار دهد. چین همانطوریکه در شورای حکام استقلال عمل خود در موضوع مربوط به ایران را نشان داد، در نشست شورای امنیت نیز چون روسیه به نحوی عمل نخواهد کرد که نشان از تسلیم در برابر خواست آمریکا، تعبیر گردد.
*کارشناس روابط بین‌الملل
برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز با لحنی تردید آمیز و حاکی از یاس و ناامیدی، نسبت به انزوای چین و روسیه در جامعه جهانی در صورت مخالفت با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، هشدار داد. وی تاکید کرد تمدید ممنوعیت فروش تسلیحات متعارف به ایران اقدامی درست و ضروری است و همه اعضای شورای امنیت، حتی اگر به طور عمومی آن را اعلام نکنند، این را می‌دانند.
اظهارات برخی از شخصیتهای روسیه و چین نشان از مخالفت آنها با چنین روندی است. از سوی دیگر مخالفت آنها با قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی، نشان داد که آنها همچون سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس، مقهور تهدیدات و تبلیغات سوء آمریکا و رژیم صهیونیستی نیستند و از استقلال عمل برخوردارند. اما این دو کشور همانطور که از واکنش مقامات آمریکا آشکار است به دلایل خود قطعنامه پیشنهادی آمریکا را وتو خواهند کرد. اگر چه موضع روسیه و چین را بایستی در دو فاز مختلف بررسی کرد.-روسیه شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است و در موضوعی به این اهمیت که مبنایی در حقوق بین الملل یا در منشور سازمان ملل نداشته و صرفا به خواست آمریکا مطرح گردیده، علیه ایران رای نخواهد داد.- عدم دسترسی هر کشوری از جمله جمهوری اسلامی ایران که معارض حضور آمریکا در منطقه می باشد و این حضور را به چالش می کشد، به سلاح های متعارف در جهت منافع روسیه نیست و این کشور از آن حمایت نخواهد کرد. -روسیه با تمکین کردن به خواست آمریکا در شورای امنیت ضعف خود را نسبت به آمریکا به نمایش نخواهد گذاشت.اما در مورد چین، باید گفت که این کشور به عنوان یکی از بزرگترین قدرتهای جهانی، حاضر نیست که دنباله رو آمریکا باشد و در بسیاری از صحنه ها آمریکا را به چالش کشیده است. حتی روابط اقتصادی کلان با آمریکا نتوانسته است، استقلال عمل و تصمیم گیریهای سیاسی چین را تحت تاثیر قرار دهد. چین همانطوریکه در شورای حکام استقلال عمل خود در موضوع مربوط به ایران را نشان داد، در نشست شورای امنیت نیز چون روسیه به نحوی عمل نخواهد کرد که نشان از تسلیم در برابر خواست آمریکا، تعبیر گردد.
*کارشناس روابط بین‌الملل