تلاش برای احیای وزن عراق
انتخاب ریاض و تهران برای نخستین تور دیپلماتیک منطقه‌ای نشان می‌دهد که عراق، این دو کشور را در سیاست خارجی خود دارای اهمیت قابل توجه می‌داند و می کوشد در چارچوب تنش‌زدایی بین این دو قدرت منطقه‌ای وزن خود را احیا کند.
نخست وزیر عراق تلاش می‌کند از یک سو در داخل، حرکت‌هایی را برای ایجاد ثبات شروع کند و از سوی دیگر در سطح منطقه به دنبال احیای وزن، اقتدار و تاثیرگذاری دولت عراق است.
در همین چارچوب، به نظر می‌رسد که آقای الکاظمی چه در داخل عراق و چه در سیاست خارجی، سیاست موازنه مثبت با قدرت‌های فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای را در پیش گرفته است؛ سیاستی که بر اساس آن از نزدیکی و اتکا به یک قدرت پرهیز و سعی می‌کند روابط متعادلی را با چند بازیگر مختلف برقرار کند.
برخی از مقامات عراقی طی این سال‌ها تنش بین ایران و عربستان را در تحولات داخلی عراق موثر می‌دانستند؛ به هر حال ایران و عربستان دو قدرت منطقه‌ای صاحب نفوذ در منطقه هستند و طبیعی است نوع روابط آنها در مناطق پیرامونی هم اثرگذار باشد.انتخاب ریاض و تهران از سوی الکاظمی برای نخستین تور دیپلماتیک منطقه‌ای خودش نشان می‌دهد که عراق، این دو کشور را در سیاست خارجی خود دارای اهمیت قابل توجه می‌داند و از سوی دیگر می‌کوشد که به نوعی ایجاد موازنه کند و در چارچوب تنش‌زدایی بین این دو قدرت منطقه‌ای وزن خود را احیا کند.
اگر الکاظمی موفق شود در تنش‌زدایی میان تهران و ریاض گامی بردارد، پرستیژ و احترام ویژه و جایگاه تازه‌ای برای عراق ایجاد خواهد کرد و این موضوع برای عراقی که در خاورمیانه حضور کمرنگی دارد، نوعی احیای قدرت است.
سیاست خارجی تابع سیاست داخلی است و سیاست خارجی زمانی می‌تواند موفق باشد که در سیاست داخلی، یک دولت قدرتمند، باثبات و با تفاهم نسبی میان گروه‌های مختلف بر سرکار باشد.فعلا آقای الکاظمی در تلاش است که صداهای مختلف را در داخل عراق هماهنگ کند و حرکت‌های ناهماهنگ با دولت را کاهش دهد و در این چارچوب قدم‌هایی را برداشته و به نظر می‌رسد که سفر منطقه‌ای وی هم در چارچوب همین دیپلماسی موازنه مثبت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
علیرغم دشواری ایجاد موازنه بین قدرت‌های منطقه ای و بین المللی، این را هم باید در نظر داشت که عراق هم ظرفیت‌هایی دارد و از سوی دیگر بازیگران منطقه‌ای مثل ایران و عربستان هم مایل نیستند که سطح تنش از یک سطحی بالاتر رود.
طبیعتا در فضایی که نوعی فرسایش برای کشورهای مختلف بوجود آورده عراق می‌تواند میانجیگری موفق باشد.اگر اراده جدی در تهران و ریاض برای تنش‌زدایی شکل گیرد، عراق می‌تواند نقش موثری در میانجیگری ایفا کند و آقای الکاظمی می‌تواند از این موقعیت به عنوان یک برگ برنده برای تثبیت موقعیت خود درعراق و اثبات توانایی دیپلماتیک خود در خارج از عراق استفاده کند.
یکی از استراتژی‌های ایران برای کاستن از پیامدهای تحریم‌های آمریکا افزایش تبادلات اقتصادی و بازرگانی با کشورهای پیرامون به خصوص کشورهای دوست مثل دولت‌های ترکیه و عراق بوده است.
دولت عراق اعم از دولت مرکزی یا دولت اقلیم کردستان عراق از جمله بازیگرانی هستند که ایران در مدت اخیر در تلاش بوده به نوعی با استفاده از ظرفیت‌های آنها فضای بسته روابط اقتصادی خود را به کمک آنها باز کند.روابط اقتصادی ایران و عراق حدود ۹ میلیارد دلار در سال است و بعضی از آمارها آنرا تا ۱۲ میلیارد دلار هم اعلام کرده‌اند که حدود ۳۰ درصد از مبادلات میان ایران و اقلیم کردستان است و در شرایط فعلی این اعداد و ارقام برای اقتصاد ایران مهم است.الان ما حداقل پنج میلیارد دلار هزینه فروش برق و گاز از عراق طلب داریم ولی آمریکا فشارهای زیادی به خصوص در حوزه بانکی و مالی به این کشور وارد کرده تا به راحتی نتواند طلب ایران را پس دهد.ایران و عراق خواهند کوشید که به نوعی فرمول مشترک برای مبادلات اقتصادی برسند و یکی از فرمول‌های پیشنهادی این بوده که عراق در مقابل خدماتی که ایران به این کشور می‌دهد کالا به ایران بفرستد که به نظر می‌رسد ایران هم به طور نسبی با این فرمول موافق است.هر دو دولت ایران و عراق در مسیر ارتقای روابط سیاسی و اقتصادی گام برمی‌دارند و تلاش می‌کنند حداقل‌های روابط اقتصادی را حفظ کنند و به مرور زمان آنرا افزایش دهند.
*کارشناس مسائل عراق
نخست وزیر عراق تلاش می‌کند از یک سو در داخل، حرکت‌هایی را برای ایجاد ثبات شروع کند و از سوی دیگر در سطح منطقه به دنبال احیای وزن، اقتدار و تاثیرگذاری دولت عراق است.
در همین چارچوب، به نظر می‌رسد که آقای الکاظمی چه در داخل عراق و چه در سیاست خارجی، سیاست موازنه مثبت با قدرت‌های فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای را در پیش گرفته است؛ سیاستی که بر اساس آن از نزدیکی و اتکا به یک قدرت پرهیز و سعی می‌کند روابط متعادلی را با چند بازیگر مختلف برقرار کند.
برخی از مقامات عراقی طی این سال‌ها تنش بین ایران و عربستان را در تحولات داخلی عراق موثر می‌دانستند؛ به هر حال ایران و عربستان دو قدرت منطقه‌ای صاحب نفوذ در منطقه هستند و طبیعی است نوع روابط آنها در مناطق پیرامونی هم اثرگذار باشد.انتخاب ریاض و تهران از سوی الکاظمی برای نخستین تور دیپلماتیک منطقه‌ای خودش نشان می‌دهد که عراق، این دو کشور را در سیاست خارجی خود دارای اهمیت قابل توجه می‌داند و از سوی دیگر می‌کوشد که به نوعی ایجاد موازنه کند و در چارچوب تنش‌زدایی بین این دو قدرت منطقه‌ای وزن خود را احیا کند.
اگر الکاظمی موفق شود در تنش‌زدایی میان تهران و ریاض گامی بردارد، پرستیژ و احترام ویژه و جایگاه تازه‌ای برای عراق ایجاد خواهد کرد و این موضوع برای عراقی که در خاورمیانه حضور کمرنگی دارد، نوعی احیای قدرت است.
سیاست خارجی تابع سیاست داخلی است و سیاست خارجی زمانی می‌تواند موفق باشد که در سیاست داخلی، یک دولت قدرتمند، باثبات و با تفاهم نسبی میان گروه‌های مختلف بر سرکار باشد.فعلا آقای الکاظمی در تلاش است که صداهای مختلف را در داخل عراق هماهنگ کند و حرکت‌های ناهماهنگ با دولت را کاهش دهد و در این چارچوب قدم‌هایی را برداشته و به نظر می‌رسد که سفر منطقه‌ای وی هم در چارچوب همین دیپلماسی موازنه مثبت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
علیرغم دشواری ایجاد موازنه بین قدرت‌های منطقه ای و بین المللی، این را هم باید در نظر داشت که عراق هم ظرفیت‌هایی دارد و از سوی دیگر بازیگران منطقه‌ای مثل ایران و عربستان هم مایل نیستند که سطح تنش از یک سطحی بالاتر رود.
طبیعتا در فضایی که نوعی فرسایش برای کشورهای مختلف بوجود آورده عراق می‌تواند میانجیگری موفق باشد.اگر اراده جدی در تهران و ریاض برای تنش‌زدایی شکل گیرد، عراق می‌تواند نقش موثری در میانجیگری ایفا کند و آقای الکاظمی می‌تواند از این موقعیت به عنوان یک برگ برنده برای تثبیت موقعیت خود درعراق و اثبات توانایی دیپلماتیک خود در خارج از عراق استفاده کند.
یکی از استراتژی‌های ایران برای کاستن از پیامدهای تحریم‌های آمریکا افزایش تبادلات اقتصادی و بازرگانی با کشورهای پیرامون به خصوص کشورهای دوست مثل دولت‌های ترکیه و عراق بوده است.
دولت عراق اعم از دولت مرکزی یا دولت اقلیم کردستان عراق از جمله بازیگرانی هستند که ایران در مدت اخیر در تلاش بوده به نوعی با استفاده از ظرفیت‌های آنها فضای بسته روابط اقتصادی خود را به کمک آنها باز کند.روابط اقتصادی ایران و عراق حدود ۹ میلیارد دلار در سال است و بعضی از آمارها آنرا تا ۱۲ میلیارد دلار هم اعلام کرده‌اند که حدود ۳۰ درصد از مبادلات میان ایران و اقلیم کردستان است و در شرایط فعلی این اعداد و ارقام برای اقتصاد ایران مهم است.الان ما حداقل پنج میلیارد دلار هزینه فروش برق و گاز از عراق طلب داریم ولی آمریکا فشارهای زیادی به خصوص در حوزه بانکی و مالی به این کشور وارد کرده تا به راحتی نتواند طلب ایران را پس دهد.ایران و عراق خواهند کوشید که به نوعی فرمول مشترک برای مبادلات اقتصادی برسند و یکی از فرمول‌های پیشنهادی این بوده که عراق در مقابل خدماتی که ایران به این کشور می‌دهد کالا به ایران بفرستد که به نظر می‌رسد ایران هم به طور نسبی با این فرمول موافق است.هر دو دولت ایران و عراق در مسیر ارتقای روابط سیاسی و اقتصادی گام برمی‌دارند و تلاش می‌کنند حداقل‌های روابط اقتصادی را حفظ کنند و به مرور زمان آنرا افزایش دهند.
*کارشناس مسائل عراق