ایران در دو راهی؟!
دوشنبه رافائل گروسی، مدیر کل آژانش بین المللی انرژی اتمی در سفری دو روزه و در راس هیاتی وارد تهران شد. بنا به برخی ادعاع و اخبار واصله هدف اصلی از خضور گروسب در ایران تلاش برای رایزنی با مقمات کشو برای اجازه بازرسی به دو اماکن مود اداعای آژانس یعنی تورقوز آباد و آباده است؛ اماکنی که بنا به تحریکات و اسناد ادعایی جاسوسی اسرائیل در دستور کار آژانس قرار گرفت. اگر چه که بنا به گفته های بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی سفر گروسی ارتباطی به فعال کردن تلاش های چند روزه اخیر کاخ سفید برای فعال کردن مکانیسم ماشه ندارد، اما به نظر می رسد در بستر واقعیت های سیاسی و دیپلمتاتیک و نیز شخصیت مدیر کل فعلی آژانس این سخنان کمالوندی چندان به واقعیت نزدیک نیست. خصوصا که ۱۴ آگوست (۲۴ مرداد) شاهد دیدار مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با رافائل گروسی بودیم و در ادامه همین سفر جاری مدیر آژانس با تحرکات دیپلماتیک پمپئو و حضورش در اسرائیل همراه شده است. لذا به واقع می توان عنوان داشت سفر گروسی بر خلاف ادعای مقامات داخلی مکمل پازل واشنگتن برای فعال شدن مکانیسم ماشه باشد.
اگر چه احتمالا سفر آقای گروسی با دعوت ایران صورت گرفته است، اما قطعاً در راستای منافع ایران نخواهد بود. چون گروسی سعی خواهد کرد در همان مسیر ایالات متحده آمریکا از این سفر بهره‌برداری خود را داشته باشد. به عبارت دیگر شاید تلاش های دیپلماتیک و چانه زنی های سیاسی ایران با گروسی بتواند بعضی از حساسیت ها بکاهد، ولی از نگاه من میزان وابستگی سیاسی و کاراکتر خود رافائل گروسی و همسویی با ایالات متحده ی آمریکا در همین کارنامه ۱۰ ماهه وی به عنوان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان از این دارد که نباید تحلیل ها چندان خوشبین بود. ما باید یک نگاه واقع بینانه نسبت به مسائل داشته باشیم. البته که باید از هر فضا و مسیری برای کاهش حساسیت ها و التهابات پرونده هسته ای ایران کمال استفاده را برد و از گزینه رایزنی سیاسی و دیپلماتیک برای کاهش هزینه ها بهره برد. در بهترین حالت شاید سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از منظر تهران ارتباطی به در خواست کاخ سفید برای فعال شدن مکانیسم ماشه نداشته باشد، اما در آن سو واشنگتن سعی خواهد کرد این سفر را به تلاش‌های خود برای بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت گره بزند.
باید دید که اساساً سفر دو روزه رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از نگاه مقامات تهران چگونه ارزیابی می شود؟ اگر تهران به حساسیت موقعیت کنونی و ارتباط این سفر گروسی با تلاش‌های آمریکا به منظور فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های شورای امنیت ضد ایران آگاهی و اشراف پیدا کنند قطعاً می توانند از خود یک نرمش نشان دهند و حداقل اجازه حضور رافائل گروسی را از دومکان مدنظر آژانس یعنی تورقوزآباد و آباده صادر کنند. اما از اساس چون تمام این مسائل و درخواست گروسی و آژانس بر اساس ادعای اسرائیلی ها، آن هم بر مبنای اسناد جاسوسی رژیم صهیونیستی بنا شده است و تمام حواشی برای بازرسی اماکن داخلی به واسطه فشار ایالات متحده انجام شده است می تواند مبنای آغاز یک روند خلاف قوانین و عرق حقوقی آژانس را شکل دهد.
اکنون آژانس بین المللی انرژی اتمی که به واسطه فشار ایالات متحده آمریکا حضور رافائل گروسی در ایران را در دستور کار قرار داده است، این باور را دارد که تهران به هیچ وجه اجازه بازرسی به دو مکان مدنظر خود یعنی تورقوز آباد و آباده را نخواهد داد. اتفاقا به همین واسطه شورای حکام پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران را از قالب فعالیت های صلح آمیز به ابعاد نظامی خواهد کشاند تا بتواند با ایجاد حساسیت بیشتری، دیگر اعضای شورای حکام و به خصوص آلمان، فرانسه و انگلستان را با خود همراه کند. کما این که پیش‌تر، هم به واسطه درخواست تروئیکای اروپایی به منظور آغاز سازوکار حل اختلافات برجامی که بخشی از فعال شدن مکانیسم ماشه است و همچنین تلاش برای صدور قطعنامه شورای حکام که ذیل بیانیه برلین، پاریس ولندن به تصویب رسید عملا ما شاهد آن هستیم که اروپایی ها به شدت نگران از فعالیت های هسته ای ایران هستند.
* کارشناس مسائل بین الملل
و پژوهشگر حوزه امنیت
اگر چه احتمالا سفر آقای گروسی با دعوت ایران صورت گرفته است، اما قطعاً در راستای منافع ایران نخواهد بود. چون گروسی سعی خواهد کرد در همان مسیر ایالات متحده آمریکا از این سفر بهره‌برداری خود را داشته باشد. به عبارت دیگر شاید تلاش های دیپلماتیک و چانه زنی های سیاسی ایران با گروسی بتواند بعضی از حساسیت ها بکاهد، ولی از نگاه من میزان وابستگی سیاسی و کاراکتر خود رافائل گروسی و همسویی با ایالات متحده ی آمریکا در همین کارنامه ۱۰ ماهه وی به عنوان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان از این دارد که نباید تحلیل ها چندان خوشبین بود. ما باید یک نگاه واقع بینانه نسبت به مسائل داشته باشیم. البته که باید از هر فضا و مسیری برای کاهش حساسیت ها و التهابات پرونده هسته ای ایران کمال استفاده را برد و از گزینه رایزنی سیاسی و دیپلماتیک برای کاهش هزینه ها بهره برد. در بهترین حالت شاید سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از منظر تهران ارتباطی به در خواست کاخ سفید برای فعال شدن مکانیسم ماشه نداشته باشد، اما در آن سو واشنگتن سعی خواهد کرد این سفر را به تلاش‌های خود برای بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت گره بزند.
باید دید که اساساً سفر دو روزه رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از نگاه مقامات تهران چگونه ارزیابی می شود؟ اگر تهران به حساسیت موقعیت کنونی و ارتباط این سفر گروسی با تلاش‌های آمریکا به منظور فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های شورای امنیت ضد ایران آگاهی و اشراف پیدا کنند قطعاً می توانند از خود یک نرمش نشان دهند و حداقل اجازه حضور رافائل گروسی را از دومکان مدنظر آژانس یعنی تورقوزآباد و آباده صادر کنند. اما از اساس چون تمام این مسائل و درخواست گروسی و آژانس بر اساس ادعای اسرائیلی ها، آن هم بر مبنای اسناد جاسوسی رژیم صهیونیستی بنا شده است و تمام حواشی برای بازرسی اماکن داخلی به واسطه فشار ایالات متحده انجام شده است می تواند مبنای آغاز یک روند خلاف قوانین و عرق حقوقی آژانس را شکل دهد.
اکنون آژانس بین المللی انرژی اتمی که به واسطه فشار ایالات متحده آمریکا حضور رافائل گروسی در ایران را در دستور کار قرار داده است، این باور را دارد که تهران به هیچ وجه اجازه بازرسی به دو مکان مدنظر خود یعنی تورقوز آباد و آباده را نخواهد داد. اتفاقا به همین واسطه شورای حکام پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران را از قالب فعالیت های صلح آمیز به ابعاد نظامی خواهد کشاند تا بتواند با ایجاد حساسیت بیشتری، دیگر اعضای شورای حکام و به خصوص آلمان، فرانسه و انگلستان را با خود همراه کند. کما این که پیش‌تر، هم به واسطه درخواست تروئیکای اروپایی به منظور آغاز سازوکار حل اختلافات برجامی که بخشی از فعال شدن مکانیسم ماشه است و همچنین تلاش برای صدور قطعنامه شورای حکام که ذیل بیانیه برلین، پاریس ولندن به تصویب رسید عملا ما شاهد آن هستیم که اروپایی ها به شدت نگران از فعالیت های هسته ای ایران هستند.
* کارشناس مسائل بین الملل
و پژوهشگر حوزه امنیت