عضوهیاتمدیره انجمن انرژیهای تجدیدپذیردر گفت و گو با « اقتصادسرآمد»
چرا مصرف برق خورشیدی در ایران اقتصادی نیست
گروه نفت و انرژی - ایران بهعنوان بهشت انرژیهای تجدیدپذیر و به ویژه انرژی خورشیدی شناخته میشود. سرزمین پهناور، آفتاب فراوان بهصورتی که کمترین تابش خورشید در شمال ایران تقریبا برابر با بیشترین تابش خورشید در جنوب آلمان است. همچنین مصرف برق حدود 300 میلیارد کیلووات ساعت در سال که سالانه نیز افزایش مییابد و نیز وجود نیروی انسانی متخصص و زیرساختهای مناسب، برای کشور ایران این پتانسیل را ایجاد میکند که بتواند نهتنها مصرف برق خود را از انرژی خورشیدی تامین کند و حتی صادرکننده برق تجدیدپذیر باشد، بلکه از انرژی خورشیدی بهعنوان یکی از موتورهای توسعه و ایجاد اشتغال در کشور استفاده کند، کشوری که پیک جمعیتی آن به سن اشتغال رسیده است و نیازمند فوری شغل است.
به گزارش اقتصادسرآمد، اغلب کسب و کارهایی که در کشور وجود دارند، به سوی مرکز هستند، یعنی جویندگان اشتغال را از روستاها و مناطق محروم کشور به سمت تهران و حاشیه کلانشهرها جذب میکنند و باعث مهاجرت، ایجاد نابسامانیهای اجتماعی و افزایش بزهکاری در حاشیه شهرها میشوند. در حالی که ویژگی جالب انرژی خورشیدی این است که آفتاب بر سراسر کشور میتابد و جایی در کشور نیست که از تابش خورشید محروم باشد. بنابراین کسب و کار سامانههای خورشیدی یکی از معدود زمینههای کسب و کار است که میتوان آن را نه تنها در کلانشهر تهران و در مراکز استانها، بلکه در شهرستانهای دورافتاده و حتی در مناطق مرزی و در روستاها ایجاد کرد و موجب توسعه آن منطقه شد.
با اجرای روش خرید تضمینی برق ۲۰ ساله از سامانههای خورشیدی بخش خصوصی که توسط شرکتهای توزیع برق و به نمایندگی از سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری برق ایران (ساتبا) صورت میگیرد، متقاضیان زیادی به نصب سامانههای خورشیدی روی سقف ساختمانها و سولههای صنعتی و زمینهای کشاورزی بلااستفاده روی آوردهاند. در ایران تاکنون حدود ۴ هزار سامانه خورشیدی کوچک مقیاس (کمتر از ۱۰۰ کیلووات) برابر ظرفیت مجموعا ۴۵ مگاوات نصب شده است که البته در مقایسه با حدود ۹۰۰ مگاوات ظرفیت نصب شده تجدیدپذیر در کشور، فقط ۵ درصد از ظرفیت کل را تشکیل میدهد، ولی پتانسیل رشد بسیار بالایی دارد. در نتیجه این توسعه بازار در سالهای اخیر بالغ بر ۲۰۰ شرکت فعال در زمینه مهندسی، پیمانکاری، مشاوره، تامینکننده و تولیدکننده تجهیزات سامانههای خورشیدی در سراسر کشور شکل گرفتهاند.
مصرف برق خورشیدی در خانه یا کارخانه اقتصادی نیست
محمد حسن غفوری عضوهیاتمدیره انجمن انرژیهای تجدیدپذیر در این باره به خبرنگار روزنامه اقتصادسرامد، گفت: با توجه به اینکه در کشور ما، برق خانگی بهصورت یارانهای و با نرخ ارزان در اختیار مردم قرار میگیرد، مصرف برق خورشیدی در خانه یا کارخانه اقتصادی نیست و برق تولیدی سامانههای خورشیدی باید بهصورت کامل توسط دولت طی قراردادهای خرید تضمینی برق بلندمدت خریداری شود. بنابراین کسب و کار این شرکتها به شدت به نرخ خرید برق اعلامی از طرف وزارت نیرو وابسته است.
وی افزود: درکنار ذخایر انبوه انرژیهای تجدیدناپذیر گاز و نفت، کشور ایران سرشار از انواع انرژیهای تجدیدپذیر از جمله انرژی خورشیدی، انرژی بادی و غیره است که میتواند جهت رفع چالشهای موجود در راستای توسعه پایدار کشور بکارگرفته شوند.
غفوری در بخش دیگری از سخنان خود، ابراز داشت: با این حال در ایران هنوز انرژی خورشیدی نتوانسته جایگاه اصلی و کاربرد زیادی بدست آورد و در حال حاضر نیز بیش از ۹۰ درصد از برق این کشور همچنان بوسیله نیروگاه هایی با سوخت فسیلی تامین می شود.
به اعتقاد وی، برخی از کارشناسان انرژی خورشیدی گام را فراتر نهاده و در حالتی آرمانی ادعا میکنند که ایران در صورت تجهیز مساحت بیابانی خود به سامانههای دریافت انرژی تابشی میتواند انرژی مورد نیاز بخشهای گستردهای از منطقه را نیز تأمین و در زمینه صدور انرژی برق فعال شود. بر اساس آمارهای بین المللی میزان تابش خورشید و کریدورهای بادی متعدد موجود در ایران بالاتر از میانگین کشورهای اروپایی فعال در این حوزه است که نشان دهنده استعداد فوق العاده ایران در تامین انرژی های نو است.
غفوری تاکید کرد: لاوه بر دلایلی همچون پیچیدگی نسبی فناوری و هزینه بالا، شاید بتوان فراوانی منابعی همچون نفت و گاز و ارزانی نسبی سوختهای فسیلی را از اصلیترین عللی دانست که موجب شده است انرژیهای نو از جمله انرژی خورشیدی به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگیرند.
بالا بودن هزینههای اولیه پنل خورشیدی، بالا بودن هزینه سرمایهگذاری انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژیها، رقابتپذیر بودن سرمایهگذاری در انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژیها و زمان بر بودن بازدهی پنلهای خورشیدی مهمترین عواملی هستند که بر عدم توسعه این نوع از انرژی تجدیدپذیر در ایران تأثیر گذاشته است.
در همین ارتباط نیز خوب است توجه شود که قیمت تجهیزات مورد استفاده در نیروگاههای خورشیدی فتوولتاییک در جهان بهدلیل رشد سرمایهگذاری در این حوزه و توسعه فناوری بهطور چشمگیری در ۱۰ سال اخیر کاهش یافته است؛ بهطوریکه در حال حاضر هزینه همترازشده انرژی نیروگاههای خورشیدی فتوولتاییک (LCOE) در رقابت با نیروگاههای فسیلی قرار دارد.علیرغم این کاهش قیمت، بهدلیل کاهش شدید ارزش پول ملی، هزینه سرمایهگذاری در سامانههای خورشیدی در ایران افزایش قابلتوجهی داشته است و اکنون شاهد افزایش قیمت تجهیزات به میزان نزدیک به دو برابر در مقایسه با سال ۹۸ هستیم.
این افزایش قیمت در تجهیزات نیروگاه خورشیدی تنها شامل اقلام وارداتی نمیشود؛ چراکه، بخش قابل توجهی از زنجیره کالاهای مورد استفاده و مواد اولیه آنها همچون ویفر و شیشه مورد استفاده در تولید پنلهای خورشیدی و یا آهن جهت ساخت سازه نگهدارنده، وابسته به واردات و نرخهای جهانی است. شاهد این مدعا افزایش قیمت پنلهای خورشیدی تولید داخل تا ۲ برابر قیمت در مقایسه با سال گذشته است.