بررسی « اقتصادسرآمد» از سرمایه ارزی در خدمت ثروتمندان، کسی «ریال» نمیخواهد
مردم در بازار سرگردان هستند
گروه بازارسرمایه - ایران چند سالی است که در یک بحران ارزی گرفتار شده، بحرانی که خروج از آن هم چشم انداز روشنی ندارد. همین بحران موجب شده که ارزش پول ملی ایران به شدت افت کند و «ریال ایران» اکنون پس از «بولیوار ونزوئلا»، دومین واحد پولی بی ارزش در دنیا باشد. با این همه، ظاهراً آنها که دلار یا سایر ارزهای خارجی را در اختیار دارند، با پیش بینی وخامت اوضاع، در حال خارج کردن سیستماتیک ارز به بیرون از مرزهای ایران هستند. با بروز بحران ارزی طی سالهای اخیر، به طور مکرر گفته شده که ایرانیها شروع به پس انداز میزان بسیار زیادی از ارزهای خارجی در خانههای خود کرده اند، پدیدهای که حتی نامی هم برای خود یافته است: «احتکار ارز خانگی».در این مورد، اعداد متفاوتی هم ذکر شده و صد البته، هیچ گاه در مورد چگونگی اعلام آمار مربوط به میزان «ارز خانگی» در دست شهروندان ایرانی، اظهار نظر دقیقی صورت نگرفته است. اما ایرانیها واقعاً چقدر ارز در خانههای خود دارند؟.
به گزارش اقتصادسرآمد، تراز تجاری ایران طی دهههای اخیر همواره منفی بوده و چنانکه علم اقتصاد به ما میگوید، این یعنی ما طی این مدت، همواره به میزانی بیش از صادرات، واردات داشته ایم. این روند البته در سالهای اخیر تا حدی معکوس شده و اگر تحریمهای نفتی و بانکی علیه اقتصاد ایران نبودند، ایران میتوانست در چند سالِ متمادی تراز تجاری مثبت را هم تجربه کند. دلیل البته روشن است: وقتی ارزِ خارجیِ کافی در اقتصاد وجود نداشته باشد، به طور طبیعی واردات هم بسیار محدود میشود و خروجیِ ارز از کشور (یا همان واردات) به شدت کاهش پیدا میکند. در نتیجه، تراز تجاری ممکن است حتی بهبود پیدا کند و مثبت شود.
با این همه، اتفاق دیگری هم در سالهای اخیر رخ داده که در واقع، نشانهای از خروج گسترده و سیستماتیک دلار و سایر ارزهای خارجی از اقتصاد ایران شده است. در زمستان سال ۱۳۹۶ و پس از بروز ناآرامیهای اجتماعی، محمدرضا پورابراهیمی، رییس وقت کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در اظهارنظری تکان دهنده، از خروج حدود ۳۰ میلیارد دلار ارز از کشور، طی تنها چند هفته خبر داد. خروج این میزان ارز از کشور، تنها با خروج ناگهانیِ ارز از اقتصادی ایران در سال ۱۳۵۷ خورشیدی و کمی پیش از پیروزی انقلاب قابل مقایسه است. تخمین زده میشود که در آن زمان، حدود ۱۳ میلیارد دلار ارز از اقتصاد ایران خارج شده باشد.
مردم در بازار سرگردان هستند
محمدعلی پورشیرازی کارشناس مسکن با بیان این نکته که مردم در بازار سرگردان هستند و طرح مسکن دولتی نیز در جهت تقویت زندگی مردم موفق نبوده به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: فرار سرمایه از اقصاد ایران، از سال ۱۳۹۶ به این سو حتی شدت هم گرفته است. هر چند باز هم آماری رسمی در این زمینه وجود ندارد، اما برخی شواهد میتوانند نشان دهنده فرار سیستماتیک سرمایه در قالب ارزهای خارجی از اقتصاد ایران باشند.
سرمایه ارزی ایران، به ویلاهایی
برای ثروتمندان
وی با بادآوری این مطلب که، عجیب نیست که ریال، روز به روز ارزش خود را از دست بدهد و سرمایه ارزی ایران، به ویلاهایی برای ثروتمندان ایرانی در کشورهای همسایه تبدیل شود، تصریح کرد: نخستین مورد که بسیار مشهود است، خرید ملک در کشورهای همسایه بوده است در سالهای اخیر که ترکیه اعلام کرده در قبال خرید ملک به ارزش دست کم ۲۵۰ هزار دلار (حدود ۶ میلیارد تومان با احتساب دلار ۲۵ هزار تومانی) به سرمایه گذار پاسپورت ترکیهای میدهد، ایرانیها همواره در ردههای بالای خرید ملک در ترکیه قرار
داشته اند.
کسی «ریال» نمیخواهد
پورشیرازی با ابراز تاسف از کاهش اعتماد به سیاستهای اقتصادی دولتمردان افزود: «ریال ایران»، اکنون پس از «بولیوار ونزوئلا»، کم ارزشترین واحد پولی در جهان است. (رتبههای سوم تا پنجم هم به ترتیب به «دونگ ویتنام»، «روپیه اندونزی» و «سومِ ازبکستان» تعلق دارند.) این در حالی است که ریال، تنها در همین چند سال اخیر تا این حد افت ارزش داشته و در واقع، شیب نزول ارزش آن در مقابل ارزهای خارجی، تنها همین اواخر تا این حد تند شده است.
کارشناس مسکن یادآور شد: با وجود محرمانه بودن دادههای مربوط به ذخایر ارزی در داخل ایران، نهادهای خارجی همچون بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول که وضعیت ایران را رصد میکنند، تخمین میزنند که مجموع داراییهای ارزی قابل دسترسی ایران از حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سالهای گذشته، اکنون به کمتر از ۱۰ میلیارد دلار رسیده است.به اعتقاد وی، سرد شدن روابط میان ایران و کرهجنوبی بر سر ۷ میلیارد دلار داراییِ ارزی بلوکه شده ایران در بانکهای این کشور، سفرهای متعدد مقامات ایرانی به عراق برای آزادسازی دلارهای بلوکه شده در بانکهای عراقی و اظهارات رییس کل پیشینِ بانک مرکزی ایران مبنی بر اینکه این بانک دیگر با عرضه ارز در بازار به کنترل قیمت دلار نخواهد پرداخت، همه و همه موید این واقعیت هستند که کفگیر ارزی ایران، این اواخر واقعا به تهِ دیگ خورده است.
بنابر بر اخبار، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور کشور ترکیه اخیرا با تصویب قانونی جدید، مبلغ سرمایهگذاری برای دریافت حق شهروندی در ترکیه را از یک میلیون دلار به 250 هزار دلار کاهش داده است. این بدین معنی است که شما میتوانید با خرید ملکی با حداقل ارزش 250 هزار دلار آمریکا در ترکیه، نسبت به دریافت کارت اقامت، حقوق شهروندی و پاسپورت این کشور اقدام کنید.