تفاوت اجرای اقتصاد مقاومتی در کمبریج و سوانسی
سید مهدی علوی نیا ، کارشناس اقتصادی در تعریف اقتصاد مقاومتی چنین بیان می کند که؛ مقاوم کردن یک سیستم اقتصادی عبارت است از اینکه که ساختار و مدل اقتصادی را آنچنان بازسازی کنیم که متغیرهای کلیدی اقتصاد بتواند در مقابل تکانه‌ها حداکثر کارایی خود را بدون از دست دادن تعادل سیستم حفظ کنند، با اینکه سالها است مقام معظم رهبری سیاست های اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کرده اند اما متاسفانه باید گفت توجه چندانی از سوی نهادهای تصمیم گیر نسبت به این بازآرایی اقتصاد کشور بر اساس این سیاست ها نشده است و نهادهای اجرایی عموما فعالیت‌های عادی خود را به عنوان اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی معرفی می‌کنند.
لطفا یک تعریف دقیق از اقتصاد مقاومتی بفرمایید تا مشخص شود که این سیاست‌ها که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است از منظر شما چه تعریفی دارد؟
علوی نیا: وقتی ریشه اقتصاد مقاومتی را می‌خواهیم بررسی کنیم در پیش پا افتاده ترین کار سراغ اینترنت می رویم و کلمه اقتصاد مقاومتی را در اینترنت جستجو می‌کنیم.
سایت اطلاع رسانی ویکی پدیا در خصوص اقتصاد مقاومتی گفته است: «روشی برای مقابله با تحریم‌های اقتصادی علیه یک منطقه یا کشور تحریم شده جهت کمترین وابستگی به خارج از کشور در خصوص نیازهای اساسی و راهبردی است در شرایطی که صادرات و واردات هیچ‌کدام برای آن مجاز نمی‌باشد.
معمولاً دولت‌هایی که به لحاظ سیاسی فاقد دموکراسی یا دارای دموکراسی ضعیف و از نظر اقتصادی دارای اقتصاد وابسته و تک محصولی هستند پس از مواجه شدن با بحران‌های اقتصادی و تهدید به تحریم به سمت اقتصاد مقاومت و مقاوم‌سازی نظام اقتصادی حرکت می‌کنند.».
در ادامه گفته شده است: «اصطلاح اقتصاد مقاومتی اولین بار در سال ۲۰۰۷ پس از محاصره غزه توسط اسرائیل که مواد غذایی و نهاده‌های اولیه برای تولید و پیشرفت اقتصادی را نداشت به وجود آمد و در ایران هم رهبر انقلاب آن را جهت مقابله با تحریم ها مطرح کرده است.»
بررسی ها مطالعات بین المللی نیز ظاهرا در خصوص اقتصاد مقاومتی وجود داشته و ظاهرا این بررسی ها خلاف آن چیزی است که عموما به ما گفته می‌شود...
علوی نیا: در این باره پروفسور بوتلز استاد اقتصادهای محلی در دانشگاه پنسیلوانیا نوشته: «منظور از اقتصاد مقاوم این است که اقتصاد بتواند در مقابل تکانه‌ها مقاومت کند که این بحث باز می‌گردد به دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی و در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ مخصوصاً در سال ۲۰۰۸ که بحران مالی جهانی رخ داد این بحث‌ها از محافل دانشگاهی به مراکز تصمیم‌گیری اقتصادی تسری یافت.»
وقتی که در مراکز علمی کشورهای غربی و آمریکا در خصوص استراتژی‌های مقاوم سازی اقتصاد کار می شود صحبتی از غزه و اقتصاد تک محصولی نیست اما وقتی به ایران می رسد و می خواهد این سیاست ها را اجرایی کند اقتصاد مقاومتی می شود اقتصاد فلاکت.
جالب است بدانید در سال 2010 میلادی در یک مجله تخصصی معتبر اقتصادی با نام اقتصاد و جامعه که دارای نمایه ISI با ضریب تاثیر بالایی هم است مقاله ای با عنوان انعطاف پذیری اقتصاد مناطق به قلم محققین دانشگاه آکسفورد به چاپ رسید. در این مقاله تاثیر اجرا و عدم اجرای استراتژی عدم وابستگی به اقتصادهای خارجی که یکی از اصول افزایش مقاومت اقتصادی است در دو منطقه سوانسی و کمبریج را مورد بررسی قرار داده است که بعدا در مورد این تحقیق بیشتر صحبت خواهم کرد.
سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از چه زمانی رسما به عنوان یک تز اقتصادی مطرح شد؟
علوی نیا: این موضوع از دهه ۷۰ مطرح شده و بعد از بحران‌های مالی ۲۰۰۰ جدی‌تر شده است. مطلب دیگر این است که گفته شده در برابر تحریم‌ها. در صورتی که تکانه فقط تحریم نیست تکانه می‌تواند ناشی از بلایای طبیعی یا حتی ناشی از سایر بخش های جامعه مانند تغییرات نرخ رشد جمعیت باشند. به عنوان مثال وقتی رشد اقتصادی یک کشور را در نظر می‌گیریم این رشد اقتصادی تابعی است از سایر متغیرها مانند جمعیت، سرمایه‌گذاری، فناوری و سایر متغیرها. در ایران قبل از انقلاب در سال 1345نرخ رشد جمعیت 2.8 درصد در سال بود و این رشد در سال 1350 به 3.3 درصد رسید با اعمال سیاست کنترل جمعت نرخ رشد جمعیت تقریبا با همین آهنگ پیش رفت بعد از پیروزی انقلاب نیز نرخ رشد جمعیت در سال 1357 از میزان 3.5 به عدد4.1 درصد در سال 1363 رسید. باز مجددا سیاست دولت بر کنترل رشد جمعیت متمرکز شد و نرخ رشد جمعیت در سال 1380 به 1.2 درصد رسید اما متاسفانه در چند سال اخیر با وجود سیاست افزایش جمعیت، باز نرخ رشد جمعیت چندان مطلوب نیست و به میزان 1.1 درصد است.