هشت اقدام بانک مرکزی برای مقابله با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی
شناسایی قماربازان از طریق واکاوی هوشمند تبادلات مالی
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی ۸ اقدام این بانک در مقابله با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی و پرداخت در حوزه قمار و شرطبندی سایبری پرداخت.
به گزارش اقتصادسرآمد، مهران محرمیان در نشستی خبری با تشریح اقدامات بانک مرکزی در مقابله با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی و پرداخت در حوزه قمار و شرطبندی سایبری، گفت: عمل مجرمانه قمار و شرطبندی سایبری را نباید رفتاری شخصی و متکی به افراد مجرم دانست. این عمل مجرمانه بر اساس بررسیهای و تحقیقات عمیق و گسترده همکارانم در بانک مرکزی متکی به اکوسیستم پیچیدهای است که ارتکاب به آن را برای داوطلبان قمار و شرطبندی در فضای سایبری، تسهیل و تسریع کرده است. دقیقاً به همین خاطر نیز از مدتها قبل در بانک مرکزی به این نتیجه رسیدیم که برای مقابله با این پدیده نیازمند اقداماتی همهجانبه در کشور هستیم تا بتوانیم بهصورت هماهنگ و فرایندی با قمار و شرطبندی سایبری مقابله کنیم.
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی ادامه داد: ما در بانک مرکزی بهعنوان مسئول حوزه «خدمات بانکی و پرداخت» در اولین و یکی از مهمترین اقدامات، تلاش کردیم بازیگران اصلی در کسبوکار قمار و شرطبندی سایبری را شناسایی و دستهبندی کنیم. این بازیگران در چهار لایه «استفادهکنندگان»، «پشتیبانان شریانهای مالی»، «پشتیبانان کسبوکاری» و «سرشاخهها» دستهبندی شدهاند. لایه اول که همان استفادهکنندگان هستند در واقع «قماربازان و اجاره دهندگان ابزارهای بانکی و پرداخت» را شامل میشوند. «اجارهکنندگان کارت و ارائهدهندگان غیرمجاز خدمات پرداخت» نیز در لایه شریانهای مالی قرار میگیرند. در لایه پشتیبانان کسبوکاری این «توسعهدهندگان تارنماها»، «تبلیغکنندگان» و «گردانندگان تارنماها» هستند که زمینه انجام این عمل مجرمانه را تسهیل میکنند تا در نهایت سرشاخهها بهعنوان ذینفعان اصلی سود ببرند.
محرمیان ادامه داد: بر اساس این مدل از زیستبوم قمار و شرطبندی سایبری، بانک مرکزی اقدامات خود را در چهار محور و ۸ اقدام برنامهریزی کرده است؛ مقابله با قمارخانهداران، مقابله با قماربازان، یافتن سرشاخههای اصلی و نهایتاً انجام سلسله اقدامات پیشگیرانه برای به دام انداختن کاربران شبکههای اجتماعی و فضای مجازی.
وی در تشریح اقدامات انجامشده که به طور مستمر در حال پیگیری است، گفت: رصد، شناسایی و تحلیل مستمر شگردهای مورد استفاده در تارنماهای قمار شرطبندی از جمله این اقدامات مبارزهای است که طی آن با روشهای پرداخت وجوه لازم برای قمار و شرطبندی برخورد میشود. در دسته پرداختهای ریالی روشهایی مانند سوءاستفاده از واسطههای نرمافزاری برنامکهای پرداخت، کارت به کارت توسط شخص قمارباز، سوءاستفاده از ابزارهای اینترنتی، سوءاستفاده از ابزارهای بانکداری الکترونیکی و.. به کار گرفته میشوند.
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی در تشریح اقدام دوم این بانک به ایجاد حلقههای مشارکت اشاره کرد و گفت: این حلقهها در سه حوزه «بانکی با مشارکت فعال تمام بانکهای کشور»، «میانبخشی با حضور فعال نهادهایی مانند قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، و پلیس فتا» و حلقه «حوزه پرداخت با مشارکت تمام شرکتهای ارائهدهنده خدمات پرداخت اعم از شرکتهای پیاسپی و سایر ارائهدهندگان این خدمات» تشکیل شده است.
وی افزود: در این حلقهها اقداماتی از جمله شناسایی روشهای سوءاستفاده از ابزارهای بانکی و پرداخت در کسبوکارهای غیرمجاز و مجرمانه، شناسایی راهحلهای اثربخش برای مقاومسازی ابزارهای بانکداری و پرداخت الکترونیکی، اشتراکگذاری دانش، تجربیات، راهحلها، ایجاد سازوکارهای اشتراکگذاری اطلاعات، شناسایی قواعد شناسایی تبادلات مشکوک به قمار و شرطبندی سایبری و همچنین شناسایی شکافهای مقرراتی در شبکه پرداخت کشور بهمنظور مقابله با پدیده قمار و شرطبندی انجامگرفته و میگیرد.
اکوسیستم قمار بسیار پیچیده و گسترده است
محرمیان در تشریح همکاریهایی که میان بانک مرکزی و سایر نهادهای مسئول و مرتبط در مبارزه با قمار و شرطبندی سایبری انجام میگیرد، گفت: نباید از این واقعیت مهم بههیچوجه غافل بود که اکوسیستم عمل مجرمانه قمار و شرطبندی سایبری بسیار گسترده و پیچیده است و امکان ندارد بدون طراحی و عملیاتی کردن سازوکارهایی متناسب با این اکوسیستم به مقابله با آن پرداخت. به همین خاطر هم بانک مرکزی تلاش کرده برای انجام مسئولیت خود که تنها ناظر بر قسمت پرداختهای مالی این اکوسیستم مجرمانه است، نسبت به سایر لایههای فرایندی آن هم اشراف پیدا کند و نتایج حاصل از این اشراف را در اختیار سایر نهادها و دستگاههای مسئول هم قرار دهد تا با کمک و همکاری آنها اقدامات متناسب برای مقابله با این پدیده مذموم انجام گیرد.
وی افزود: تسهیم تجربیات و اطلاعات بهمنظور شناسایی شگردهای سوءاستفاده از ابزارهای بانکی و پرداخت، تنظیم فرآیندها و رویههای رسیدگی قضائی و انتظامی به مصادیق مرتبط با قمار و شرطبندی، ایجاد زیرساختهای تسهیلکننده جهت رسیدگی بهنگام به عملیات مشکوک به قمار و شرطبندی، شناسایی شکافهای قانونی بازدارنده در رسیدگی به جرایم مرتبط با حوزه قمار و شرطبندی، شناسایی ظرفیتهای موجود در سایر بخشها و انجام هماهنگیهای لازم برای بهکارگیری آنها در راستای مقابله با سوءاستفاده از ابزارهای بانکی از جمله مصادیق این همکاری نزدیک و مستمر است.
این مقام مسئول ادامه داد: از دیگر اقدامات بانک مرکزی، رصد هوشمند و مستمر فضای مجازی است که با هدف شناسایی زودهنگام موارد سوءاستفاده از ابزارهای بانکی انجام میگیرد. در این اقدام با استفاده از ابزارها و روشهای شناسایی و خزش هوشمند، سعی میشود تارنماهای قمار و شرطبندی شناسایی شوند و علاوه بر این شناسایی ابزارهای بانکی و پرداخت مورد سوءاستفاده در این تارنماها در دستور قرار دارد تا در نهایت مسدودسازی ابزار مورد سوءاستفاده با کمک دادستانی کل کشور انجام شود.
شناسایی قماربازان از طریق واکاوی هوشمند تبادلات مالی
محرمیان افزود: شناسایی قماربازان از طریق واکاوی هوشمند تبادلات مالی از دیگر اقدامات بانک مرکزی است که طی آن ابتدا قماربازان از طریق مشخصههایی مانند سطح اطمینان حساب مبدأ، سطح اطمینان حساب مقصد و سطح اطمینان تراکنش بهصورت هوشمند شناسایی میشوند. در مرحله دوم قماربازان سایبری بر اساس شاخصهایی مانند مجموع مبالغ واریزی به قمارخانهها، تعداد تراکنشهای واریز به قمارخانهها و تعداد کارتهای متمایز قمارخانه مقصد واریز وجه سطحبندی میشوند تا با همکاری مشترک با دادستانی کل کشور در خصوص نحوه اقدام در خصوص هر سطح از قماربازان سایبری اقدام شود.
وی گفت: در لایه بعدی با هماهنگی مقامات قضائی در قالب پیامک و… به افراد دارای فعالیت مشکوک به قماربازی سایبری هشدار و اخطار داده میشود و تمهیداتی نیز در دست بررسی است تا رفتارهای مجرمانه و مشکوک در نتایج اعتبارسنجی مشتریان مورد استناد قرار بگیرد.