گزارش« اقتصادسرآمد» از تلاش روسیه برای کسب قدرت مطلقه صادرات گاز به اروپا
سناریوی کاغذی صادرات گاز ایران!
گروه نفت و انرژی - طبق آماری که در سال 98 منتشر شده، 73 درصد از گاز تولیدی کشور در داخل مصرف می شود و سهم کمی به صادرات می رسد. این موضوع توجهات را به اهمیت صادرات گاز جلب می کند. این در حالی است که کشورهای دیگر بین 15-30 درصد انرژی حرارتی خود را از گاز تامین می کنند. روسیه هم که بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد ۴۰ درصد از سوخت مورد نیاز خود را از گاز تامین میکند. اما در ایران پس از انقلاب، گاز در سبد انرژی ایرانی ها قرار گرفت و توجه به توسعه منابع گازی اهمیت پیدا کرد. ایران سومین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان است که دومین ذخایر گاز طبیعی را نیز در اختیار دارد.
به گزارش اقتصادسرآمد، اروپا تمایل زیادی به تنوع بخشیدن منابع تامین گاز خود غیر از روسیه را دارد. گاز روسیه برای رسیدن به آخرین بازار مصرف در اروپا، باید از شش مرز اروپایی، عبور کند.این بدان معناست که امنیت روسیه، دل مشغولی و نگرانی تعداد زیادی از کشورهای اروپایی است. البته نیاز به امنیت مرزها در دیپلماسی خط لوله دوجانبه و چندجانبه است.
ایران به گاز طبیعی خود بسیار وابسته است و ۷۰ درصد از مصارف انرژی ایران از طریق این گاز تأمین میشود. اکنون ایران به یک کشور گازی محور تبدیل شده است، اما در مقام مقایسه همچنان در سایه نفت قرار دارد. روسیه به عنوان رقیب قدرتمند ایران در صنعت گاز نیز در بازنگهداشتن ایران از بازارهای اروپایی بی تاثیر نبوده است. چندی پیش که روسیه عبور گاز خود را به اوکراین متوقف کرد، کل اروپا را به حالت آماده باش کسری انرژی درآورد. به همین دلیل از حضور یک رقیب مانند ایران در بازار اروپا می ترسد و خواهان حفظ سهم کلی بازار است. این کشور برای این که ایران بازارهای اروپا را فراموش کند اقداماتی مانند سوق دادن و زنده نگه داشتن پروژه خط لوله آسیایی برای تهران و پیشنهاد حمایت مالی و فنی هم به ایران ارائه داد تا رقیب این کشور در اروپا نشود. روسیه با تمام توان تلاش کرده است تا ایران را به عنوان یک رقیب جدی و خطرناک از بازار گاز اروپا دور نگاه دارد.
ارتباط گازی ایران با اروپا و انزوای روسیه
مرتضی بهروزیفر، یک کارشناس حوزه انرژی به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: ارتباط گازی اروپا با ایران مسلما میتواند روسیه را به تکاپو بیاندازد که وضعیت ارسال گاز به این قاره را اصلاح و حجم صادرات را اضافه و وضعیت به وجود آمده را تعدیل کند.
درخواست اروپا برای تنوع بازار گاز
وی درباره این که ایران چقدر میتواند روی اروپا به عنوان یک بازار برای صادرات گاز حساب کند، اظهار داشت: سالهاست اروپا به دنبال این است که بتواند مبادی گاز مصرفی خود را متنوع کند به همین دلیل به طرق مختلف از جلمه خط لوله نوباکو دنبال واردات گاز از ایران نیز بوده حتی این امکان را داشتیم که ترانزیت گاز ترکمنستان هم از طریق ایران به سمت اروپا برود، اما به دلایل مختلف به خاطر مشکلاتی که ایران در حوزه تحریم داشت این اتفاق نیفتاد.
تمایل روسیه برای کسب قدرت مطلقه صادرات گاز به اروپا
وی افزود: علاوه بر موضوع تحریم روسیه هم تمایل دارد قدرت مطلقه صادرات گاز به اروپا باشد و در این زمینه در مقابل ورود گاز ایران به اروپا کم کارشکنی نکرده است بنابراین بعد از تحریمها بیش از هر عامل دیگر نقش روسیه در عدم حضور ایران در بازار گاز اروپا پررنگ بوده اما در عین حال همه چیز را هم نباید گردن این کشور بیاندازیم.
این کارشناس حوزه انرژی درباره این که تجارت اروپا با ایران چقدر در بهبود قیمت و کاهش نگرانی اروپا بابت تامین انرژی موثر است، توضیح داد: البته صادرات به اروپا در کوتاهمدت اتفاق نمیافتد، زیرا هر پروژهای مسلما چه این که از مسیر خط لوله ترکیه به اروپا برویم و یا الانجی، ماهها و حتی سالها به طول میانجامد. ولی در هرحال اگر شرایط مهیا و زیرساختها آماده شود، به نفع هم ایران و هم اروپا است درواقع از سویی یک منبع درآمد و باعث تقویت موقعیت سیاسی ایران میشود و از سوی دیگر به نفع اروپا است که توانسته مبادی واردات خود را متنوعتر کرده و به دومین ذخایر گاز دنیا متصل شود.
وی تاکید کرد: ارتباط گازی اروپا با ایران مسلما میتواند روسیه را به تکاپو بیاندازد که وضعیت ارسال گاز به این قاره را اصلاح و حجم صادرات را اضافه کند و وضعیت بوجود آمده را تعدیل کند، اما واقعیت این است که ما هم تا مشکلاتمان را با دنیا حل نکنیم که لازمه آن به نتیجه رسیدن برجام و تعمیق روابط با دنیای توسعهیافته است، نمیتوانیم در این حوزه کاری پیش ببریم.
وی با بیان این که ایران این امکان را دارد که حتی 100 میلیارد متر مکعب از طریق خط لوله به اروپا صادرات داشته باشد، گفت: برای این منظور یا باید از مسیر ترکیه و یا از مسیر خط لوله اسلامی ورود کنیم و از مسیر عراق، سوریه و دریا به اروپا برسیم اما در کوتاهمدت به خاطر وجود داعش امکانپذیر نیست، در کل تا مشکلاتمان با دنیا حل نشود، برجام امضا و روابط تعمیق نشود، همه سناریوها عملا روی کاغذ و حتی به مذاکره
نخواهند رسید.