بررسی« اقتصادسرآمد» از اما و اگرهای اجرایی شدن ساخت یک میلیون مسکن
شرایط مهاجرت معکوس را ایجاد کنید
گروه راه و ساختمان - وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال توسط دولت جدید، مرتبا از سوی دولت مردان تاکید میشود. کارشناسان مسکن در چند هفته اخیر نقدهای مستدلی از مشکلات فراروی این طرح در رسانهها مطرح کردهاند که دولت مردان بدون توجه به این نظرات، همچنان بر این وعده پای می فشرند. برخی از مشکلات تحقق این وعده مانند مصائب ناشی از تزریق این حجم پول در جامعه، کمبودهای تیرآهن، میلگرد، سیمان، و سایر مصالح در تحلیلهای کارشناسی مطرح شده است. لیکن برخی پیش نیازهای مهم در این تحلیلها کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش اقتصادسرآمد، یکی از نکاتی که توجه به آن برای جایابی پروژههای خانهسازی دارای ضرورت اساسی است، وجود پتانسیل آب برای شرب و نیازهای کاری ساکنان آینده منطقه است. خانهسازی در نقاطی که تامین آب مورد نیاز در آن ها آسان نباشد، در آینده دشواریهای زیادی برای ساکنان و کشور ایجاد خواهد کرد. لازم است از هماکنون در جایابی پروژههای خانهسازی و توسعه صنعتی، توجه ویژهای به وجود پتانسیل آب معطوف داشت و از توسعه شهری و خانهسازی در نقاطی که امکان تامین آب برای آنها فراهم نیست پیشگیری کرد.
خانهسازی در سواحل دریای عمان که پتانسیل تامین آب دارند، باید در اولویت قرار گیرد
هر چند نیاز انسانها به خانه ضروری است اما بلافاصله پس از تامین مسکن، نیاز بعدی کار و شغل ساکنان است. نمیتوان برای افراد خانه فراهم کرد لیکن آن ها بدون کار بمانند. به همین دلیل ساخت خانه در مکانهایی قابل توجیه است که پتانسیل شغل و کار در آن ها وجود داشته باشد. جایابی چنین مکانهایی در کشور دارای اهمیت ویژهای است. به عنوان مثال خانهسازی در سواحل دریای عمان که برنامه توسعهای برای آن تدارک دیده شده و پتانسیل تامین آب دارند، باید در اولویت قرار گیرد. خانهسازی در بسیاری شهرهای کشور، که پتانسیل افزایش کار و شغل در آن ها پایین است دارای توجیه اقتصادی و سیاسی نیست و در آینده کشور را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد.
فراموشی آمایش سرزمین
در ساخت مسکن دولتی
بهنام ملکی کارشناس مسکن در اینباره به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد میگوید: ما باید به دنبال شهرکهای صنعتی و توسعه ای در مراکز مستعد جذب جمعیتی بر اساس آمایش سرزمینی باشیم که پیش نیاز این موضوع حرکت به سمت دولت فدرالیسم است یعنی اختیار و اقتدار استانها را افزایش دهیم.وی بیان کرد: بسیاری از مناطق مرزی ما خالی از سکنه شدهاند که باید با اتخاذ سیاستهایی مثل معافیتهای مالیاتی، افراد را برای سرمایهگذاری در این مناطق تشویق و در واقع موانع سرمایهگذاری را از میان برداریم و از سوی دیگر با فراهم سازی فضا برای مهاجرت معکوس، می توان انتظار داشت که طرح ساخت ۱ میلیون واحد مسکونی در سال تحقق پیدا خواهد کرد.ملکی با اشاره به کلی بودن طرح ساخت ۱میلیون مسکن بدون اشاره به جزییات توسط وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: آنچه به نظر میرسد این است که مردم انتظار ساخت این تعداد واحد مسکونی را در کلانشهرها دارند در حالیکه این کار از عهده و توانایی دولت خارج است که بایستی از بخش خصوصی کمک بگیرد.
صنعتیسازی ساختمان هنوز در ایران پا نگرفته
وی تصریح کرد: متاسفانه بخش ساختمان در کشور ما نسبت به برخی بخشهای دیگر، دارای عقب ماندگی زیادی است. صنعتیسازی ساختمان هنوز در ایران پا نگرفته و روشهای سنتی طاق ضربی و اسکلت فلزی معمولترین روش انجام کار است. پیمانکاران ایرانی هنوز از روشهای قدیمی و پر هزینه ساخت وسازی استفاده میکنند که در دنیا کاملا منسوخ شده است. علاوه بر عقب ماندگی تکنولوژیکی، ساختمانهای ما بسیار سنگین و کم کیفیت ساخته میشوند که موجب گران تمام شدن ساختمان، نیاز به مصرف بیشتر مصالح ساختمانی و نیروی کار؛ مقاومت کمتر در مقابل زلزله و طولانی شدن زمان ساخت میشود.
انبوهسازی شرکت ترکیهای بسیار مثبتتر از انبوهسازان ایرانی است
ملکی با بیان این مهم که، در ایران نظر مردم درباره انبوهسازی یک شرکت ترکیهای بسیار مثبتتر از انبوهسازان ایرانی است، ابراز داشت: لازم است درباره کاربست تکنولوژیهای جدید ساخت و ساز، اقدام اساسی صورت گیرد.مشکلات امروز نتیجه تصمیمات نادرست سالهای قبل است. جایابی درست نقاط ساخت از نظر تامین آب وشغل، نگه داشتن مالکیت زمین در ید دولت، همچنین استفاده از تکنولوزی نوین ساختمانی و پیش ساخته، از پیش نیازهای اساسی برنامهریزی ساخت مسکن انبوه در ایران است که توجه کامل به آنها، از مشکلات ما در آینده خواهد کاست.
اگر دولت سیزدهم برنامه های دولتهای قبلی را ادامه دهد و با دامن زدن به کسری بودجه، تورم و دست در جیب مردم کردن کار را پیش ببرد قطعا راه به جایی نخواهد برد و علاوه بر این که مشکل را حل نمی کند بلکه مهاجرت ها را تشدید خواهد کرد. این که تاکنون نگاه های کارشناسی در حوزه اقتصادی و مسکن در دولتهای پیشین وجود نداشته جای بسی تاسف دارد و نقد وارد به مسکن مهر این بود که اجرایی شدن این طرح اگر بر اساس آمایش سرزمین بود بسیار پروژه خوبی می توانست باشد.
بدیهی است که پروژه یک میلیون مسکن، نیازمند زمین است و همه به خوبی با رانتهای زمینهای دولتی برای پروژهها آشنا هستیم. از آن جا که حتی اگر زمین رایگان به سازندگان واگذار شود، در زمان واگذاری مسکن به خریداران، بخشی از قیمت آپارتمان خواهد بود، ضروری است راهکاری برای آن اندیشیده شود. برای پیشگیری از رانت زمین برای سازندگان و ارزان نگه داشتن قیمت مسکن برای مصرفکنندگان، لازم است زمین را متعلق به دولت نگه داشت و خریداران مسکن سالانه مبلغی را به عنوان اجاره زمین به دولت بپردازند. (هماکنون برای زمینهای وقفی چنین روشی برقرار است) این روش حتی در بسیاری کشورهای غربی معمول است. نگه داشتن مالکیت زمین در ید دولت برای همیشه، این ساختمانها را از افزایش قیمت زیاد و بورس بازی در سالهای بعد حفظ میکند و منبع درآمد خوبی برای دولت خواهد بود.