بارون‌های راهزن

 دکتر امیرحسین خالقی 

 در سال‌های آغازین قرن ۲۰ برخی ثروتمندان در آمریکا ظهور کردند که با استفاده از روابط خاص توانستند پول هنگفتی به جیب بزنند؛ این گروه را به تحقیر بارون‌های راهزن نامیدند؛ این اسم غریب با الهام از عنوان برخی زمینداران قرون وسطی در اروپا انتخاب شده بود که از مسافرانی که از راه‌های درون املاک آنها می‌گذشتند پول زور می‌گرفتند.
مشهور بود که این بارون‌های راهزن با زد و بند با دولت جیب‌های خود را پر می‌کنند؛ در واقع به بهای بدتر شدن وضعیت دیگران، بار خود را می‌بستند. در یک نمونه جالب، گفته می‌شد کرنلیوس وندربیلت که در حوزه حمل‌و‌نقل فعالیت می‌کرد و البته خدماتش ارزان‌قیمت‌تر از دیگر رقبا بود، از مدیران شرکت‌های رقیب پول می‌گرفت که در مسیرها و قلمرو آنها وارد نشود. جریان از این قرار بود که نورچشمی‌های رقیب که با هزینه عمومی و یارانه دولت حمایت می‌شدند، خدماتشان به دلایل روشنی بسیار گران‌تر تمام می‌شد و بدون حضور رقیب قدرتمندی مثل وندربیلت می‌توانستند بهتر جیب مشتریان را خالی کنند. برای آنها بیشتر صرف می‌کرد با پرداخت پول، رقیب قدر خود را از رقابت منصرف کنند تا خدماتشان را بهبود بدهند. بارون‌های راهزن در فرهنگ آمریکایی را می‌توان معادل سلطان‌های امروزین اقتصاد ایران (سلطان سکه، سلطان قیر، سلطان شکر و...) دانست که هر از چندی سروکله یکی از آنها پیدا می‌شود.
ادامه در صفحه 2