هنردرمانی راهی مؤثر برای کمک به افراد دارای سندرم داون
وقتی هنر زندگی میآفریند
ادامه از صفحه اول
درحالیکه آگاهی از خود و درک خود از مسائل نمادهای فرهنگی باید توسط یک درمانگر برای کمک به فرد در زمینه کشف خود درک شود. در حقیقت هنردرمانی راهی برای ابراز بیانات و هیجانات فرد سندرم داون فراهم میکند و وسیلهای برای برقراری ارتباط او است. هنر درمانی با رویکرد نقاشی بر کاهش ترس دانشآموزان از ناشناختهها مؤثر بوده است و روشی سودمند برای کاهش ترس دانش آموزان از ناشناختهها است.افراد دارای سندرم داون نسبت به افراد عادی مشکلات بیشتری را از خود نشان ميدهند. آنها ميتوانند بهسرعت دچار ناكامي، اضطراب و تنش شوند، در اغلب اوقات مشکلات تحصیلي، اين افراد را مستعد مشکلات رفتاری ميكند و درنتیجه با افزايش مشکلات رفتاری، مشکلات يادگیری تشديد ميگردد و موجب شکست فرد در زمینههای مختلف ميشود.
ساختن اثر هنری میتواند فرصتی برای بیان و ارتباط درون، درمان روانشناختی برای افرادی که بهدشواری میتوانند احساسات و افکار خود را بهطور صریح بیان کنند و یک رویکرد قابلدسترس برای کودکان و بزرگسالان با ناتوانی یادگیری باشد. تحقیقات نشان داده است که فعالیتهای مبتنی بر هنر به کودکان سندرم داون فرصت اظهار کردن افکار و احساسات خود و به اشتراک گذاشتن احساسات و افکار خود با دیگران را داده است و برای مدیریت احساسات آنها مفید بوده و مخالفت و نافرمانیها را کاهش داده است.با استفاده از برنامه علمی هنردرمانی، کودکان سندرم داون از طریق خلقهای هنری راهی برای افزایش درک هیجانات و رفتارها، تواناییهای مکالمه و پیشبینی موقعیتها در رشد اجتماعی و مهارتهای ارتباطی یپاکرده و پیش رفتهاند و موجب افزایش کیفیت زندگی آنها میگردد.
در پژوهشی که توسط من تحت عنوان نقش هنر در افزایش کیفیت زندگی افراد سندرم داون بهصورت کتابخانهای میدانی و در مرکز کارداون انجام شده است، به تعیین اثربخشی هنر برافزایش کیفیت زندگی افراد سندرم داون با دیدی نوین پرداختهشده است. جامعه آماری کلیه افراد دارای سندرم داون میباشند و نمونه پژوهش از نوع نمونه در دسترس و شامل تعداد سي نفر از افراد سندرم داون بودند که در مرکزی که به همین منظور و به هدف ایجاد کسب درآمد برای این افراد تحت عنوان مرکز کارداون ایجاد گردیده بود، تحت هنر درمانی قرار گرفتند و با انجام فعالیتهای هنری نسبت به کسب درآمد اقدام نمودند. علت انتخاب این افراد اين است که به مدت چند سال پژوهشگر در این مرکز بر روی این افراد مشغول آموزش، تحقیق و بررسی بوده است.ازآنجاییکه کودکان دارای نشانگان داون به دلیل وجود مشکلات متعدد جسمانی روانشناختی، معمولاً بار روانشناختی زیادی را به والدین خود تحمیل میکنند و همانطور که اشاره شد عمدتاً نگهداری این کودکان در خانواده انجام میشود و به همین دلیل تغییرات ساختاری، عملکردی و روانشناختی زیادی بر خانواده تحمیل خواهد شد، این کودکان بهکندی تحول پیداکرده و نیازمند مراقبت و توجه بیشتری بوده و میزان تحریکات محیطی و رفتاری و اجتماعی موردنیاز این کودکان نیز بیشتر خواهد بود.در ايران نيز براي نخستين بار از هنر درماني براي كاهش هيجانات بيماران روانپریش كه در بيمارستان امینآباد (رازي) شهرري نگهداري میشدند استفاده شد و تلاش گرديد كه از مکرمهبافی، سبدبافی، حصیربافی، نقاشي و موسيقي براي تخليه هيجانات، احساسات و تکانههای اين بيماران دردمند و رنجور استفاده شود و بعد از انقلاب نيز اين برنامهها گسترش پيدا كرد.در این پژوهش، در زمینه استفاده از هنردرمانی در افزایش کیفیت زندگی افراد سندرم داون، هنرهای زیادی موردبحث و بررسی قرار گرفت. آموزش هنرهاي تجسمي در بسياري از مشكلات كودكان بهویژه مشكلات مربوط به يادگيري آنها راهگشاست. درواقع آموزش هنرهاي تجسمي میتواند فرايند يادگيري و رشد تمام مهارتهای مرتبط با يادگيري را تسهيل كند. مطالعات و بررسیهای انجامگرفته در اين زمينه نشان میدهد كه هر دو نيمكره مغزي هنر را از جنبههای گوناگوني درك كرده و آموزش هنر میتواند مشكلات شناختي و ادراكي را كاهش دهد و نيز برخي بررسیها حاكي از اين مطلب است كه هنرهاي تجسمي موجب رشد بسياري از مهارتها و تواناییهای كودك میشود.من در این کار تنها نیستم. سرکار خانم بهنوش کیانی شاد مدیریت اشتغالزایی و حرفه آموزی جوانان سندرم داون ایران که از سال ۸۶ مسئول مددکاری کانون سندرم داون ایران ومعلم اخلاق و تعاملات اجتماعی هستند و هم اکنون مشاور خانواده و مدیریت گالری کارداون هستند. بهنوش کیانیشاد مادرم است و این حس بینظیری است که ببینی مادرت برای کلی آدم دیگر هم مادری می کند، تا جایی که او را «مادر قلبها» نام میگذارند. مادری که بار غم بزرگی از قلب مادران افراد دارای سندرم داون بر میدارد. همچنین خودم مدیریت ارتباط تصویری یا تصویرسازی و بازاریابی جوانان سندرم داون را برعهده دارم. ما از سال ۹۲ با کمک سرکار خانم پروین نظرآهاری به فکر اشتغالزایی و حرفهآموزی برای جوانان درس خوانده و آموزش پذیر سندرم داون افتادیم و تا اکنون در حالی که دست لطف خدا را پشت خود حس میکنیم، این کار را با موفقیت ادامه میدهیم. گاهی همنوا با خواجه شوریده شیراز با خود زمزمه میکنم:
بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سرآید
پینوشت: علاقه مندان می توانند برای بازدید به آدرس : تهران میدان فردوسی مرکز تجارت جهانی فردوسی طبقه سوم سرای هنر مراجعه نمایند.